장음표시 사용
11쪽
tia docuit nec adeo parvi faciunt vitam hominum ut fundens judicia siua, a quibu saepe Agapendet, super ratiocinationes ince rus Philosophiae schola licae. Soli ergo resant Philosophi; inter
quos omnes quisapiunt am tuisunt,or laetabuntur cum videbunt te ita producere meritatem v eam opprimere nequeat malignis is Paedar morum: adeoqueJoli demum Paedagogιρoterunt ossendi ex eo quod dictarus es. Sed cum contemnantur se ludibrio habeam tur ab honestioribus, non multum debes curare ut imis placein.
Adde quod jam fama tua eos tibi reddidit adeo infesta, ut magis esse non po sint. Et pro eo quod modestia tua efficit ut jam quidam
ex IIs non vereantur te impetere, non dubito quiasi te tantum
commendares ac potes es teneris, adeo depressos eos sub te videres, ut nullus foret quem id aggredi non puderet. Nihil igitur video quod te morari debeat, quominus in lucem edas quicquia judicam veris posse tuis consiliis inservire iis nihil eo utilius mihi videtur
quam id quod jam scripsisti in epistola ad R. P. Dinetum, quam
. curaei imprimi antes tennium dum Provincialis P esuitarum in Gallia esset. Non ibi , uas,loquendo de Speciminibus quae in
lucem edideras quinque aut sex annis ante, unam aut alteram,
sed plus sexcentas quaestiones explicui, quae sica nullo ante me fuerant explicatae; ac quamvis multi hactenus mea scripta transversis oculis inspexerint, modisque omnibus refutare conati sint, nemo tamen, quod sciam, quicquam non verum potuit in iis reperire. Fiat enumeratio qua stionum omnium quae in tot taculis, quibus aliae PhiloQ-phiae viguerunt, ipsarum ope solutae sunt, & sorte nec tam multae nec tam illustres invenientur. Quinimo profiteor, nc unius quidcm quaestionis solutionem, ope principiorum Peripateticae Philosophiae peculiarium . datam unquam fuisse, quam non possim demonstrare esse illegitimam & falsam. Fiat periculum ; proponantur , non quidem omnes, neque enim operae pretium puto, multum temporis ea in re impendcre, .sed pauca aliquae selectio-
12쪽
AD D. CARTEsIUM. res, stabo promissis &c. Sic invita omni tus modestia vis et Oritatis te coegit ibiscribere, te jam explicuisse in primis tuis ve-riminibus , qua tamen vix aliud quam Dioptricam cse Meteoraeontinent, plud quam sexcentas quaestiones Philosophicas, qu is nomo ante te tamsolide explicare potuerat. Et quamvis plurimi in- θα sent tua scripta oculis malevolis, Cr quaesivissent omnia media ea refutandi, ignorabo tamen, usium adbuc quIcquam potuisse in istis deprehendere quod non esset verum. uibus addis, quodsi quis voluerit sigi atim enumerare quaestiones, quae potu runt resolviper omnes aliosphilosophandi modos qui viguerunt ex
quo Mundus est, forte nec tam multin nec tam notatu dignas ap-
parituras. usumimo austr-ου , nunquam reperiam Disse ope
principiorum peculiarium Philosophiae quae Aristoteti tribuitur uasta hodie in scholis obtinet, legitimam alicujus quaestionis se
lutionem. Et expresse provocas omnes qui eam docent, ut d signent aliquam quam ita accurate resolverint, ut nullam errorem in eorum statione ostendere possis. Haec autem cum seripta fuissent ad Provincialem Pesultarum, se in lucem edita antes piem annos er amplius, proculdubio quidam ex eapacioribus iuvasto hoc corpore conati essentura refutare, nisi omniso vera essent, auisaltempotuissent cum aliqua rationis verisimilitudine impugnari. Nam etsi non magnum excitri strepitum,qui que novit, famam tuam jam adeo celebrem esse,se adeo Vsorum referre mendicari quod docent, ut dicere nequeant se id neglexi se. Maomnes Eruditi sat norunt, nihil in Physca Scholastica ese quia nonsit dubium, nec nesciunt, in illis materiis dubium non valde
a false distare, quia scientia certa e se debet se demonstrativa;
adeo ut mirari non debeant quod aeseirmaveris, P sicam ipsorum nullius quaestionis veramsolutionem continere , Nihil enim aliud HAgnificat, nisi quod non contineat demonstrationem alia
cujus veritatis quam ignorant alis. Et si quis eorum examina- merit tua scripta ut ea n sutet, e contrario reperit, ea nihil aliud continere quam demonstrationes materiarum quae antea ignora- η di bantis
13쪽
EPIs TOLAbantur ab omnibus. Idcirco prudentes cum snt o sapientes, non miror i os tacere; verum magis miror te nondum triumphaqsede eorumsilentio, cum nihil magis exoptare queo, quo melius compei quid ab aliorum Physicis tua disiet. Et sane refert,earum differentiam notari, ulsinistrum de Philosophia judicium,quodplorumque faciunt qui rebus praesunt felicissime, non impediat qu minus tua pretium cognoscant. Nec enim ut plurimum judicant de eo quod eventurum es, nisi ex iis quae jam evenisse viderunt: se quia nunquam viderunt, alium fructum ex Philosophia scholastica ad publicum redisse, quam quod reddiderit plurimos h mines Paedagogos, imaginari nonpossunt, meliorem ex tua expectandum, nisi ipsis ostendatur, quod, cum hac omnino verissem se altera falsissimast,earumfructus necessario disserre debeant.
Et revera maximum argumentum est quo probetur nutum veriatatem inesse P si scholastica, si observetur quod institutasse
ad docendas omnes inventiones vita utiles, nusia tamen earum
es multae reperia fuerint successu temporis 2 prodierit ope illius P si se solummodo fortuna or usu, auis eo ulla scientia qui
quam contulit, sta Mathesisfuit,eeu unica ex omnibus scientiis humanis, in qua hactenus potuerunt reperiri quaedam veritates quae in dubium re cari nequeunt. Scio equidem, Philosophos eam velle partem facere Aa P sica; fled quia fere omnes eam ignorant, se falsum es eam istius partem constituere,cum e contrario vera P sica sipars Matheseos, i pro iis nihil facere potes. Sed certitudo quajam agnitafuit in Mathesi, multum pro te facit. In ea enim scientia tam certum es te excessere, se in eo adeos perasti invidiam, ut qui aegre ferunt laudes qua in te congerunt rob alias scientias,soleant dicere re caeteros omnes in haesuperare; quo tibi comedentes laudem qua in dulium vocari non potes, eo minus calumnia sustini sint, eum conantur tibi alias qua amauferre. Et in eo quod de Geometria in lucem ediasi ob res tum est, te ita determinare omnia ad qua mens humana penere
re potes, o quaesint solutiones quaesingulis Hsficultatibus ad piari
14쪽
AB D. CARTESIUM.ptari queunt, ut videaris totam messem colligisse, cujus alii qui ante testri erunsicas tantum legerant immaturas, se qui posie υenturi sunt, nihil aliud quam ilicilegiumpoterunt exercere, eas colligendo quas data opera i s reliqueris. Aiae quod ostem di si ex flutisne prompta se facili omnium quaesionum, quasn posuerant qui te tentare voluerunt,Methodum qua uteris in hune finem adeo infallibilem ese, ut ejus subsidio nunquam non reportas, quoad ea quae expendis,quicquidab humana mente reperiri potes. Adeoque ad certo persuadendum, V se Physicam ad um
bilisum perficere se scit probes eam nihil aliud esse quam partem
Matheseos. Id vero jam luculenter probasti in tuis Principiis, cum explicando omnes qualitatessensibiles olum consederatis magnitudinibus, figuris se motibus, ostendisi, hunc mundum visibialem, qui totum objectum Physica es, nonnis partem minimam e rum corporum infinitorum continere, de quibus concipipotest, omnes isiorum proprietates aut qualitates in iis solis rebin rensis reicum objectum Matheseos ea omnia complectatur. Idem quoque probari potest experientia omnium saeculorum. Auamvis enim ab aevo multi fuerint apientes qui operam navarunt in Qρωμtione P sica, non potes dici usium unquam in ea aliquid reperisse cid es perveni se ad aliquam veram notitiam quoa naturam rerum corporearum 2 per aliquodprincipium quia ad Mathesim non pertineat. Cum e contrario principiorum illius ope jam repemia sint in ita utilissima, nimirum fere quicquid notum es in Apronomia, in Chirurgia, ct in omnibus artibus Mechanicis;
quibus si aliquid amplius inest quod non pertineat ad hanc si emtiam, ex nulti alia deductum est, se olummodo ex certis obse . vationibus quarum verae causa ignorantur. uod expendere attente nemo potest, quin fateatur, per Mathe solam posse ad e gnitionem vera n cammeniri. Et quoniam non dubitatur te in uti excesiere, nihil est quod a te circa hane expectandum non sit. Attamen adhuc scrupulus restat ex eo, quod omnes qui alia
quam per Mathematicas disciplinas fama bi acquisverunt,
15쪽
non Meo capaces videntur aliquid in P sica reperiendi; cum et- . iam quidam ex illis minus percipiant ea quae de Ugascripsisi,quam qui nutum antehac didicere scientiam. Verum ad idrestonderi potes, et siqui animum aptiorem habent concipiendis veritati s Mathematicis, facilius procul dubio tuam Physicam intestigant,
quoniam omnes ratiocinationes illius ex Mathes depromptae fiunt, non tamensemper evenire eosdem celebrari ceu Acriores in M,
thes quia ad acquirendam eam famam opus es libros eorumpe luserare qui jam de Agascienti astri re; quod maxima pars non facit, ct saepe, qui eos evolvunt, cum conantur obtinere labore se sudio quod vi ingeniisui consequi nequeunt, fatigant nimissisam imaginationem, imo eam laedunt, se ut acquirunt mulsam judiciae qua ratione illis dissicilius est concipere veritates quas scribis, quam haberi pro magnis Mathematicis, quod tam pauci huic scientias addicant,utsaepesint soli in magna aliaua regione. se quamvis quandoque etiam alii praeter isses sint, magnum nihilominus strepitum excitant, quoniam ρarum i ud quod sunt magni illis constitit. Caeterum non est dissicile concipere veritates quas alius reperite ad ias scit mentem habere liberam omnibus fasvraejudiciis,eoque velli suam attentionem satis applicare. Nec eliram valde dissicile est quasdam reperire ab aliis separatas,
ut fecerunt olim Thales, Pythagori, Archimedes, nos saeculo Gilbertus,Keplerus,Gab laeus, Her jurio qui am alii. Denique absque magno labore concipi potest corpus Philosephia minus monseruosum, se nixum conjecturis vero ilioribus, illi quod ex scriptis Aristotelis educitur quod etiam factum fuit a quibusdam hos saeculo. Verum tale corpus Philosephicum formare, quod nonnisi veritates contineat probatas per demonstrationes aeque claro
se certas ac sunt veritates Mathematicae,res est adeo dissicilis orara,ut a quinquaginta aeculis quibus mundus jam erit,i linextiteris qui os nisi seriptis tuis te id conficereposse. At sicut cum Architectus possit omnia fundamenta , ct eduxit praecipuos muros alicujus praegrandis aedificii, non dubitatur quin ad
16쪽
AD D. CARTESIUM.finem optatum νωμιum deducere possit , eo quod dissicillimum jam fecerit: ita qui eum attentione legerint librum tuum de Principiis, considerantes quomodo ibi posueris fundamenta totius Philosophiae naturalis, ct quanta snt consequentiae veri- . tatum quas ex His deduxisti, dubitare non possunt quin M thodus ilia qua uteris Iussiciat, ut absolvas remire quicquid
in Physica reperiri potes; quia ea quae jam explicui si, nimirum
naturam Magnelis , Ignis, acris , Aqua , Terrae , ct omnium
quae in caris apparept , non videntur faciliora iis quae adhuc desiderari possunt. Atramen addi debet , Architecto quantumvis tu sua arte
perito impossibile esse absolvere aedificium carptum , si desitum
tur materia quae adhiberi debet; Pariliter licet perfecta sit tua Methodus, essicere non potest ut ultra procedas in explicatione causearum naturalium , nis habueris experimenta requisita ad determinandos earum esseclus. ISuod ultimum es ex tribus capitibus quae praecipue explicanda credo; quoniam maxima fars hominum non concipis quam snt haec experimenta nece faria, aut quanti sumptus ad ilia requirantur. sui intra sisum Minfum eo sentes, solvique suos libros consulentes, de natura disserere aggrediuntur, possunt equidem dicere quo modo creassent mundum, se Dein ipsis id in mandatis dedisset , id es, possint describere Chimaeras qua aeque conveniant cum imbecilliis tale mentis suae , ac admirabilis pulchritudo universi cum ρ
tentia infinita sui Authoris , sed a que ingenio revera disiano non possunt exse ipsis talem formare ideam rerum, quae Alis si illi quam Deus habuit adeas creandaw. Et licet tua M thodus promittat quidquid ab ingenio humano expectaripotes, quoad inquisitionem veritatis inscientiis, non tamen artem diminandi pollicetur, sed solummodo deducendi ex quibuserim rebus datis omnes veritates quae ex illis deducipossunt: ct hae res in P sica datae nihil aliud possisnt esse quam experimenta. Imo eo quod haec experimenta sunt duum generum, quaedam faci-
17쪽
Ep Isaeo LAha, o quae non alis e pendent, quam ex reflexione adeaqua stonte sese sensibin Ogerunt, alia rariora es dissiciliora , ad quae ab que aliquo suto ct impensis non perveniture notari potes, te Iam inseruisse tuis scriptis quicquidpotes deduci ex illis experimentis facilibus : imo er ex rarioribus , qua ex libris haurire potuis i. Nam praeterquam quod in illis explicastinaturam omnium qualitatum qua movent senses, o omnium corporum quae communiora sunt in hae terra, ut ignis, aeris, aquae , or quorundam aliorum ; reddidisti quoque rationem omnium quae observata huc trique fuerunt in caelis, omnium proprietatnm magnetis, cst plurimarum observationum Chynniae. Ita ut nulli modo plura a te expectandasint quoad P sicam donec plura habueris experimenta quorum causa di quirere posiss. Nec miror quod ilia non tentes propriis umptibus. Scio enim, inquisitionem rerum minimarum plurimi conclare. Missis enim
Alclamistis, cst aliis secretorum russatoribus, quislent omniasia hoc modo dilapidare; audisi, solum magnetem plin quam quinquaginta mille coronatis constitise Gilberto, quamvis fuerit ιν solidissimi ingenii, ut ostendit in eo quod primus fuerit qui reperit praecipuo proprietates hujus lapidis. Viae quoque Ii staurationem magnam ct Novum Atlantem Cancesiarii Baconis e qui mihi videtur omnium qui ante te seripserunt fuisse primus, qui habuit optimis cogitationes, quoad Meth dum adhibendam ad colophonem persectionis Physica imponem
dum. Verum reditus annui duorum aut trium Regum toto om
be potenti simorum no Uscerent exequendis omnibus quae ad id desiderat. Et quamvis non putem, te tot experimentis egere, quot sibi imaginatur, quo possis multa sigplere tum propria solertiά, tum cognitione veritatum quas jam reperisti ; au
men ubi considero, numerum corporum peculiarium qua ex
minanda tibi restant esse fere infinitum; nullam ex iis esse quod non habeat sat multas proprietates, unde queant fieri plurimae explorationes, quibus impendi queat totum tempus o opus
18쪽
An D. CARTESIUM. plurium hominum; juxta regulas tuae Methodi opus esse expendi ul omnia qua inter sese quandam assinitatem colunt, ad eorum disserentias facilius explorandas, se faciendas enumerationes certas in quibus acquisin; ris te hocpacis utiliter uti ul tot diversis experimentis, quot labore se indu iamiatorum ingenioserum hominum si peditari possent; Et d nique illis homines ingeniosos habere te non pose nisi magna pecunia vi, eo quod se quidam gratui:as operas hic addicere υAlent , eo minus insisterent tuis praeceptis , cst nil nis tempus inutiliter terenae tibi occasionempraeberent; Ubi, inquam , uia omnia considero, facile concipio,re ab mere dune non flos quod carpsi in tuis Principiis, ides explicare blectatim omnia minueralia , plantas, animalia, er hominem, eodem modo quo jam explicuisti omnia elementa terrae, o quicquid in caesis observatur, nisi Republicasiumptus adi requisitossu peditaute; se quo
liberalius illi tibi suppeditabuntur, tanto melimpoteris exequi tua destinata. Oniam autem haec eadem possunt etiam facile ab unoquoque concipi, ct tam vera sunt ut in dubium revocari non posisnt, nesh dubito quin, si ea ita repraesentares, ut pervenirent ad
notitiam eorum quibus Deus cum imperio in populos terrae dodit quoque munus omni conatu promovendi bonum publicum,nustus ex illis foret qui non vellit multum conferre in consiliatam mari se utilia toti mundo. Et quamvis Gallia nos ,
quae tua est Patria, si Status adeo potens, ut videatur la posse
tibisuppeditare quae eo requiruntur,at tamen quia ad alias Gentes non minus haesectans, confido, plurimas ex illissat gens roses fore ut Patriae nostrae in hoc oficis non cedant, se nustum repertum iri tam barbaram quae illius rei particeps esse nolit. V
rum si id omne quia hic scripse non potes escere ut animi tui
sententiam mutes, te saltem enixe rolo ut digneris tractatum tuum de Passionibus ad me mittere, o permittere ut illi praemgam Praefationem cum qua imprimatur. Eam conabor ita com
19쪽
fruere, ut nihil contineat quo possis improbare, se adeo com seniat opinioni omnium qui ingenio postent, or virtute praedui sunt, ut nullus si futurus qui ubi eam legerit, non veniat in partem zeli quo ferveo pro incremento bientiarum, se ut
sm erc. . - - . Datum Lutetia Parisiorum, ε Novembris, Is 8.
OMINE; Inter injurias de exprobrationes quas reperio in prolixa epistola quam dignatus es ad me scribere, tam multa observo in ea pro me facientia, ut si eam typis mandares, ut scribis te velle facere, vererer ne quidam sibi imaginarentur, inter nos majorem esse consensum quam revera est, de me rogasse ut illi insereres multa quae decorum non
sinebat a meipso in publicum edi. Qinire hic ad omnia sigillatim non respondebo. Tibi solummodo duas suggeram rationes, quae ut judico te impedient quominus eam publices. Prima cst, me non putare, consilium illud quod videris habuisse cam scribendo, posse succedere. Secunda , me nullatenus ejus esse indolis quam tibi fingis, nullaque me tactum iri indignatione & fastidio quod mihi auferat desiderium faciendi quicquid in me erit ut inse miam publico: cui me multum debere profiteor, eo quod scripta quae jam in lucem emisisierint a multis favorabiliter
20쪽
Iiter excepta. Nec antehac tibi aliam ob causam denegavi quod de Passionibus scripseram, nisi ut non tenerer ea ostendere quibusdam aliis qui nullum ex illis emolumentum percepturi filissent. Quoniam enim' ea non alio fine composueram quam ut legcrentur a magno Princiape, cujus ingenium adeo supra vulgus est, ut absque ullo Iabore concipiat quod videtur difficillimum nostris Doctoribus , id solum in illis susceperam explicandum quod novum esse arbitrabar. Et quo dictis fidem adhibeas, tibi polliceor, me revisurum denuo hoc idem scriptum Pa- thologicum , eique additurum quod judicavero necessarium ut intelligibilius reddatur, idque postea ad te missurum, ut cum eo facias quod libuerit: sum enim &c.