장음표시 사용
11쪽
. A G R A P H o R U Μ. v II CAPUT VI
6. I. De iis quae a Coricis sum praestanda . 34 6. 1. De oblieatisnibus Ben fictariorum. s. s. De sit ratione Mnemι-οrum ad pubiis eam seu professionem c ' residentiam. ibi.
6. I. De caussis excusantibus a residentia E.
CAPUT LU. De obligationibus personarum iudieiilium
seu forensium . s. I. Do Iudicis obligationibus. v. a. De Ac Πιου. I. Do I essibus. v. q. De sirigationasus Rei.
CAPUT UIII De -gationius meum . Militum. 38o
6. Unieus . De obligationibus Paroe mari .
. S. De Aligatιouibus Superiorum Reguli rium, G pramum de Capitula, s Genera si quoad electionem Superiorum Acalium , seu Monasterio m. ibi. s. 6. De obligationibus Superiorum localium seu Monasteriorum. goob. I. De bonorum Manasserit usu, quem faemes bet Superior. χ6II. s. De atiis quibusdam status Rosiatin οἶ- ligationibus. ibi f. o. De studiis Relisi Mum. χολs. Io. De Clausura. Do obligatfinibus Modicorum , Harmacopola.
CAPUT Mm obligarionibus parentum eraa filios .
Do obligationibus eorum qui exercent
artem theaινι cam, ut Dcite eam per aut .
ibi. CAPUT XII LD. 6scio oe obligatis e Discoporam. ibi. CAPUT XIV
m obligatione Regum ae Principum, praeser tim circa res ecclesiastuar. 387CA.
13쪽
CUΜ per ea quae hactenus prosecuti sumus agentes de virtutibus fidei, spei, &earitatis, quae immediate & ut principale obiectum Deum attingunt, nobis exisplicetur ac proponatur, quod ipuam ut Verum Deum credere ac reeognoscere deiabeamus & quid nobis ab ips, sit expectandum, necnon amor quo ipsum, & proximum propter ipsum prosequi debeamus; nemo non Videt haec omnia esse veluti praeludia ad religionis virtutem, per quam edocemur cultum di honorem. quo Deum supremum D minum auctoremque nostrum venerari debemus
De religione. . I. De religionis essensia, ct eius actibus. Eligio, si nominis etymolotiam relpiciamus, ex Lactantio &D.
Thoma Opusc. xIx. &2. a. quis. lxxx I. ara. r. ha t derivati nem a verbo religo , eo quia Deo nos alliget ς vel ex citato Angeli eo Doctore a reeligendo, eo quod Deum quem negligentes perdideramus, reeligere debeamus. Quomodocumque vero nomen hoc
eipiatur, ite definitur a Theologis eum D. id si Thoma loe. eit. Religio ely virtus, debι
elisio. eulium Dro tribuit tamquam primo omnium principio. Nam sicuti speciali virtute, quae' est pietas, honoramus homines propter eo rum virtutes; saeper praecipuam virtutem, quae est religio. homo Deo ob eius infinitam excellentiam tribuit singularem cultum, quo eum recognoscit ac latetur primum rerum omnium principium, seque ipsit servum a. in omnibus protestatur. Qilare obiectum rectum hu- ligionis est omne signum, sive interius, si ve
tus Nit exterius, tantae excellentiae proteitativum.
Et haec non est virtus theologica , sed minralis : via habet pro obiecto materiali actus quibus Deus colitur ; & pro formali specialem honestatem ui cultu Deo praestando ob
summam eius excellentiam , cum honestum sit supremum cultum Deo praestare. Haec autem virtus, cum immediatius aliis ae pedisti ius tendat in Deum, principalem inter alterum exteriorum 1 Et hi alii sunt quibus homo corpus suum ad Deum venerandum exhibet, ut adoratio et alii quibus offert Deo aliquid de rebus exterioribus, ut sacrificium, decimae , oblationes, primitiae: alii deniqire quibus in divini nominis honorem aliquid assumit, ut sunt sacramenta; vel nomen . Dei ad propria verba confirmanda, ut fit periuramentum; vel per Deum superiores ἡ precando. aut inserioribus imperando, quod dieitur adiuratio,' vel per modum promissi nis factae Deo in eius honorem, & dicitur votum. Haec omnia, tametsi diversa, ad eamdem virtutem religionis pertinent: quia si gula tendunt ad protestandum Dei dominium. Actiis similiter religionis alii sunt elieiti, qui immediate a religionis virtute procedunt ἔα sunt supra relati, consistentes praecini in seria divini cultus volitioner alii xero imperati; ii nempe qui eliciti immediate ab aliis virtutibus a religione sunt impe ati, eos ad divinum cultum ordinando. st eκ imperatis alii sunt per se tales. idet nati immediate ut a religione imperentar; ut adoratio, tum spiritualis, tinneorporea: alii vero sunt imperati a religione per accidens ἰut actus fidei, spei, caritatis, aliam ue virtutum, qui religio ad finem d. vini cultus uti potest. Imperatos actus qui per se tales sunt, elicitos etiam dicunt aliqui Theologi post S. Thomam: quia nimirum nullam pro principio habent nominatam virtutem, quam religionem. Revera tamen illi actus a religione physice & immediate non eliciuntur; & qui eos ab ipsa elici dicunt, vi κpossunt religionem a virtutibus theologicis
discernere iplas locum obtinet. Ah, Resiti inis actuum duo sunt genera sui do-aeligio. eet D. Thomas a. a. quaest. lκxxti. idest alterum interiorum, ut devotio & oratio;
14쪽
s ' i De devotione. Definti ut Devotio, ut D. Thoinas 2. a. quae' lxxx It 'devotio. ari. I. Ocet, est voluntas quaedam prompte
tradendi se σὰ ea quae pertinent ad Dei famulatum. Hic vero voluntas non lumitur
pro potentia aut habitu, sed pro quia am
peciali actu voluntatis: multoties enim virtutes & earum actus definiuntur per potentiam in qua relident. Dicitur pro te: eo
quia devotioni specialiter tribuatur promptitudo se tradendi ad ea quae ad Dei obs
qui una pertinent. Unde sequitur, devoti nem esse actum religionis, eumque praestantissimum, ac quasi ceterorum animam: utpote cuius auxilio prompte & ardenter ex cutioni mandentur ea quae sunt cultus divini. De.otio. Caussa vero devotionis duplex est ex D. Thonis causi Alia est extrinseca & principalis , nempe Deus. Altera intrinseca est ex parte nostra: & est meditatio seu contemplatio partim divinae bonitatis & beneficiorum eius, quae excitant dilectionem, quae est proxima devotionis caussai partim noli rorum desectuum, quae consideratio eκcludit praesumptionem, dc parit humilitatem. Fructuosa autem meditatio dc mastis imbecillitati nostrae accomna lata ea est quae versitur ei se ea Christi humanitatem, ut dum visibiliter,seut canit Ecclesia, Deum cognoscimus, Pertari in tuissedilium amorem rapiamur.
amavi Effectus devotionis itidem duplex. Alterd olim eli laetitia spiritualis eκ consideratione imnis. finitae Dei bonitatis, iuxta illud Psalm. lxxv r. Memoe fui Dei, o delectatus sume alter est quaedam salutaris tristitia ex meditatione infirmitatis nostrae & exilii a caelesti patria. radid, Actas devotionis quando obliget per se . non iti facile diiudicant Theologi; cum tempus nullum sit ad eius oblitationem alsigna- sum. Per accidens vero Ovigat, quando ad
est grave periculum vitii contrarii, scilicet acediae in rebita spiritualibus. Item quando
tenemur elicere actus religionis vel aliarum virtutum, ad quos eliciendos neces Iaria est devotior quia devotio invenitur in variis generibus actuum religionis non sicut se cies, sed sicut movens ad eorum promptam elicientiam; qua promptitudine indigem etiam In exercitio aliarum virtutum.
Secundus interior actus virtutis religioni, est oratio, euius si notaen attendatur, su- IR T. REO G. CAP. I.
. mitur. late pro quovis opere bono, pro
quolibet mimi mutu in Deum; stricte vero
oc pro. orditiaria sua acceptione, quae est praesentis instituti, suillitur pro petitione a Deo laeta. Et in hoc sensu definitur: Oratio est De sottio retino decentiam a Deo: ita S. Ioannes Damalcenus lib. III. Fiae orthod. cap. xx IV. Dicitur petitio : id est intimatio desiderii sui alteri aci obtinendum aliquid ab eo: &lic exprimi solet oratio Matth. cap. v II. Pe sne, π aec Irtis. Dicitur rerum decentrum:
impium ei uri esset id petere quod nec Deus clare posset, neque nos accipere; & petitio rei malae , vel auxilium ad illam, vel contra ordinem divinae providentiae, graviter Deum offendit, quasi estet audior mali vel
tautor. Unde ex ama parte mei potius exe-c fati , - altera Dei tentatio quam oratio. Dicitur a Deo; etsi enim Oratio non semper immediate ad Deum dirigatur, sed aliquando ad amicos Dei, Salictos nempe titio tamen proprie non fit nisi Deo, a quo solo omne donum est desursum descendens, ut monet S. Iacobus Epis. ω ol. cap. I. Quare oratio sub uno respectu ad religi nem pertinet; cum per eam testenetur D una auctorem esse bonorum nostrorum, & nos
ipso eile inferiores, eoque indigere: sub alio respectu ad sipem; quia Oratio aliquid sperat& expectat a Deo, nec quisquam est qui ad
alium supplex accedat, sit certo noverit eum nunaquam ad vota sua esse flectendum. Oratio dividitur ex parte actus in menta Orati lem, quae fit sola mente; & vocalem, in qua mentali locutioni vox corporalis superadditur. Qtiare in hac homo secundum se to. tum , id est sectindum animam & corpus , --norem Deo rependit. oratio mentalis dividitur in meditati nem, quae est pia alicuius veritatis caccultae investisatio ad concipiendum devotionis servorem & in contemplationem, quae est suspensae mentis elevatio, aeternae dulcedinis
gaudia degustans: & hae non tam sunt di itinctae orationis species, quam eiusdem par tes. inditatio petit, & pulsat ut sibi aporiatur; contemplatio gustat, & fruitur. Oratio vocalis ex parte orantis dividitur in publicam, quae fit a publico ministro, ad id deputato, nomine Ecclesiae. & pro Lalu te populi; & in privatam, quae fit a perso na particulari ut tali. Oratio communis &publica debet esse vocalis. Cum enim totius populi fidelis nomine Deo offeratur, Christianae plebi, pro qua offertur, necesse est ut innotescat. Qitaim brem recte institutum est
ut Ecclesiae ministri publicas orationes alta
15쪽
voce pr nuntient, ut ad notitiam omnium pervenire pessint: nam per signa exteriora interior affectus promovetur, hisqire perminta mens ad Deum ascendit. Ad orationem publicam reseruntur horae canonicae. Verum
de his infra suo loco sermo instituetur. oratio est actus intellectus practici, idest praesuppositive pertinens ad intellectum ; fodinaaliter vero ad voluntatem: quia orans cin'notcere debet 8c suam infirmitatem ac insit gentiam, & benignitatem ac potentiam illius quem orat; & semper in sua oratione aliquid desiderat & vult.
Cum oratione vocali est pariter necessarIa omnibus fidelibus oratio mentalis r quia ad vivam & efficacem postulationem corum qui bus homo indiget, necesse est ut homo cognoscat animae sitae plagas, tenebras suae mentis. sui eordis infirmitatem, oecasionum vir tuti senestarum pericula, & perpetuam divinar protectionis necessitatem: quod pra hiace fieri non potest sine aliqua meditatione& reflexione. s. v.
De σcacia ormionis, ct de requisitis
De necessitate strationis. O Mὶo est oratio necessaria est necessitate medii ad
neeessat in salutem consequendam, ut constat eκ Scrine .essita plura & Sanctis Patrisus, praecipue Augusti- i lib. de Eccles Damat. cap. lv I. ubi ad salutem aequaliter , ac Dei vocationem, &ipsius auxilia statuit etiam orationeian. Quare sicuti auxilia divina necessaria sunt ne-eeistate medii, ita etiam Oratio: cum ex natura rei quilibet teneatur recurrere ad Deum
pro bonis spiritualibus consequendis, a quD mice dependent, quod fieri non potest nisi
per orationem; & eo vel maxime, quod oratio est caussa moralis per quam divina providentia statuit dare necessaria ad sali tem Matth. cap. VII. Perise, Er accipietis:& Iacob. cap. V. Orate pro in uem , tis salυ
mini. Hoc tamen intellige rei pectu adultrrum, & iuxta regulam ordinariae Dei providentiae: cum in aliquo casu ad manifesta. tionem suae liberalitatis Deus possit largiri absque praevia oratione gratias, quibus quis li-lutem consequatur. sic Saulo non oranti, sed potius Christum persequenti, tanta gra tiarum copia caelitus immissa est, ut ex per secutore in Apostolum conversus suerit. N renon Ex hoe autem ipso quod oratio necessaria sitne Wisit ' ine late medii, eonstat esse etiam necessa riam necessitate praecepti, quod obligat O mnes fideles adultos, ut ex supra allatis textibus divinae Scripturae colligitur. Nam sine
debita oratione non obtinentur auxilia ne cessaria ad vincendas tentationes, & observanda divina praecepta, ut Iacob. cap. IV.
Non babesis propter quod non postulasser &donum perseverantiae non est praeparatum
nisi orantibus, ut docet S. Augustinus m. de
dona pers erant. cap. XVI. Quare orationis
praeceptum obligat in gravi necessitate, detentatione, propria, vel proximi, &saepirusime in vita: quia semper divino indigemus
Si orat lo undequaque talis sit, qualis esseo debet, triplicem habet efficaciam: merendi scilicet, satisfaciendi, & impetrandi. Nam triplex .ex primo capite oratio legitime secta est actus meritorius; cum habeat conditiones omnes ad meritum sive de condigno, sive de congruo requisitas. Ad actum enim meritorium de condigno, ut alias vidimus, requiritur &sufficit ut sit bonus, supernaturalis, liber, ab homine iusto & in statu viae elicitus, ac
denique ut ei promissa sit merces; ad meritum vero de congruo requiritur arius bonus, liber, supernaturalis, & ab homine viatin re procedens. Oratio autem legitime iacta has omnes conditiones habet, si fiat ab homine iusto, & saltem quatuor posteriores, si fiat a peccatore: quamquam orationi legitimae, etiam peccatoris, iacta videatur rei
petitae promissio his Christi verbis Μatth.
cap. VII. Pesite, o accipietis. Secundo, es. ficaciam habet satisfactionis: quia actus ex gratia procedens, pcenalis. & laboriosus, cui promissa est poenae remissio , vere est satis actorius. Tandem oratio iacta eum debitis conditionibus est insallibiliter impetratoria: quia petitio id habet ex natura sua, ut animum alterius indueat ad dandum nobis id quod petimus, non quia illud emimus, aut meremur, sed quia rogamus, ct quia convenit liberalitati illius quem rogamus, ut po stulata nobis largiatur. Ad hoe vero ut oratio sit effieax, debet Conditio. esse pia dc honesta; alioquin non esset actus religionis , nec cultus Dei. Ideo fieti deline Reum intentione, & praecipue cum attenti ne . Perinde si quis secundum D. Thomam 2.
. quaest. XXXIII. art. 3. ad 3. ex proposito in oratione mente evagetur, hoc peccatum
mortale est, si in re praecepta ; veniale, si in non praecepta: dc tollitur fructus orati nis ; quia haec evagatio est simulatio cultus di vini, di iniuriosa irreverentia contra Deum
16쪽
TRACTAT Us DE UIR T. RELIG. CAP. I. Item fieri debet eum fide, fiducia, humilitate . devotione decenti, ac pia corporis com-
politione, & de rebus necessariis vel conducentibus ad salutem de ad gloriam Dei; ita ut res indifferentes a Deo non petantur, nisi quatenus ex eius ordinatione de cum ipsius gratia possunt conferre ad illius si riam & salutem nostram. f. VI.
De subiem orationis, ides de iis qui
possunt orare. Cum oratio sit indigentis ad non indigentem, adeoque ad superiorem ; hinc evidenter patet, Deum orare non posse: licet videatur hoc innui aliquibus locis divinae Scriturae, praecipue Rom. cap. v III. ubi dicitur, piritum Sanctum pollulare pro nobis gemitibus inenarrabilibus . Nam hic Ac in aliis similibus locis intelligitur de eo quod Sratia sua operatur in nobis. Suble- Homo ieitur ille est qui praeeipue oraren . Sed huius duplex est status: alter hu- homo: ius Vitae, nempe viatoris; alter futurae. Hic rursus triplex est e beatorum, damnat Grum, di purgantium. Et de beatis loquendo, cei tum est polle illos orare tum pro nobis, tum pro gloria sui eorporis; quod tamen faciunt sine molestia & anxietate: non orant vero pro duratione suae felicitatis. quam certo sciunt esse interminabilem. Damnati vero incapaces sunt vere & proprie d. De orati nis r eo quia non possunt habere pios motus, qui oriri debent ex gratia qua prorsus carent; & sciunt caelum esse contra ipsos
implacabile. Et si aliquando aliquid hi petiere ut satan petivit ut sibi licitum ei et tentare Iob, ab Abrahamo & dives epulo guttam aquae petiit hae petitiones non fiaerunt Vere orationes; cum non pertinuerint
ad cultum religionis , nec ex pio affectu processerint. Animae tandem in purgatoriis ignibus languentes, secundum multos, orare possunt & pro nobis, dc pro se ipsis: sunt enim iustae, militisque indigent bonis quae ex pio
affectu petere possunt. Iacet vero iam non sint in statu merendi, possunt tamen impe trare : neque enim ad impetrationem requivitur status viae; ut patet in Salictis, quin ulta pro nobis impetrant. Hoc autem a Deo petere possunt, ut eam n bis caritatem
tribuat, qua pro ipsis oremus & satisfaciamus. Iustiti iniod vero spectat ad homines viatores, imp duplex horum gradus est considerandus r i florum videliret & impiorum. Iustos orare posse dc debere, certissimum est. Ad eos e-
nim, sicut ad ceteros homines, dirIguntur verba Christi, ex quibus orationis necessita tem supra probavimus. Praeterea ii etiam qui stant, videre debent ne cadant, &omni ope atque opera eniti ut singulare perlev rantiae donum conseqtiantur. Lis vero sub ritur de impiis & peccatoribus. Verum ipsi
quoque orare possunt , dc saepisti me orant ut, liter: nec proinde oratio impiorum est novum peccatum; ut ex damnatione thesis 19. inter Io I. pronositiones ex hibro Reflexionum Moralium extractas. Haec enim habentur lI.
Esdr. cap. IX. ProWca Perunt te ad iracundiam . . . feceruntque bl phemias grandes ...
π in tempore tribulationis clamaterunt ad te, o tu de caelo exaudisti . li igitur de quibus loquitur hic textus, bene dc utiliter oraverunt et quandoquidem a Deo misericorditer exauditi suerunt; quamvis ipsi in statu habituali impietatis dc iniustitiae mavime es ienteo etiam tempore quo Orabant ad Deum. Praeterea impiis quibuslibet praeceptum est ut orent, & dicant: De necessitatibus meis erue me. Pial m. xx Iv. utiod autem impiis praeceptum est , quis umquam peccatum esse adfirmabit λ Alioquin si oratio impiis in pecca- , tum verteretur ἔ tenerentur ab omni oratione, omiaibusque orandi occasionibus, ae proinde a templis etiam & a Mnae sacrificio abstinere. Oratio domini ea ceteras omnes antecellit auctoritate ; quia a Christo Domino tra- es, dita est atque i iistituta: brevitate; quia pa tionis docissimis verbis continetur: necessitate; quia mimi omnes hanc scire tenentur ae frequenter re
citare, ut ex Sa ictis Patribus dc Conciliis, praecipue Toletano dc Rhemensi, evincitur: tandem ordine ; cum in Oratione dominica non solum petantur ea quae recte desiderinre possiimus, sed etiam eo ordine quo demderanda sunt, ut ait D. Thomas. ωatio nim dominica excitat fidem seu fiduciam tinties in Scripturis inculcatam: continet finetis in quem tendere debet omni affectus noster; scit stet volendo Deo gloriam eius dc gloriae huius fruitionem nobis exoptando I tandem haec oratio media nobis consere ad hune Mnem consequendum ; idest sugam a peccatis . ac divinorum mandatorum observantiam Imino ait D. Misustinus, quod haec orati nobis venialia remittit quoad culpam. mm talia vero quoad poenam . si iam per clave Ecclesiae remissa suerint. Etenim haee or tio pie recitata sisnum est & essectus sine raecaritatis in Deum & proximum. Caritas autem operit multitudinem peccato um l. Petr. cap. 1 v. 4 quam ut consequ mur, cat
17쪽
vendum est quod non raro evenit ne orationem illam recitando, aliud verbis, aliud corde & opere loquamur. 6. VII. Pro quibus orandum M. . orandum est pro viatoribus Omnibus iustis dae iniustis, analeis & irlin eis, hdelibus
atque infidelibus: quia quod alus optare debemus. hoc 3c aliis debemus precari. Huc enim tacit in primis caritatis praeceptum, quo tenemur multa non solum nobis , sed etiam aliis exoptare; alioquin iam non diligimus proximum eodem modo quo ipsos nos diligimus. Proinde illi bonum velle debemus &precari, sicut nobis. Id etiam evincitur ex ipsa orationis dominicae sol aquae talis est , ut eam recitantes pro nobis simul & pro aliis oremus. Noluti inquit S. Cyprianus in Eκ sit. Orat. Donati . ὶ pacis Doctor . ut quis pro se tantum precetur . Non enim dic mus . P.Mer meus; nec Panem meum da mihi , I d Pater noster. Panem nostrum da nobis.
Non licet vero precari pro beatis qui sunt in caelo, neque pro iis qui in inferno sepulti sunt. Nam quoad primos, habetur util- gatum illud S. Aue iistini effatum Serm. xy II. de verb Ancis . Iutariam facit Martνri qui orat pro Martyre. Possumus tamen ipsis prereari gloriam accidentalem, quam & ipsi possunt libi a Deo postulare. ut ioad alios vero, id malilleste patet . quia pro iis orandum non est qui precibus nostris vivari non possunt, quales sunt damnati: unde receptum
illud : In inferno nulla est redemptio. Et haec
est communis Sanetoriit a Patrum traditio.
Orationes nostrae sicuti sacrificia, indulgentiae , &quaelibet alia opera bona animabus in purgatorio degentibus applicari eum magno illarum fructu dc utilitate possunt :non tamen in ratione meriti, nec per modum iudicii & abstitutionis; sed solius in
petrationis & satisfactionis, idest per modum suffragii. Et ratio est : quia si omnia Chrisstianae pietatis opera, videlicet facrificia,
indulgentiae, aliaque hiuiuscemodi sunt satis-sactoria & impetratoria apud Deum tam pro se, quam pro aliis in communione Ecclesiaeeκ istentibus; orationes plane utpote praecipui im pietatis opus, valde Deo gratum,
eui facta est rei petitae promissio ) s iactuose & utiliter applicari possulit per modum suffragii ad satisfaciendiim dc impetrandum pro animabuq purgatorii. quae licet a lesi eate praesentis vitae ieiunctae, adhuc tamen sunt viva Ecclesiae membra, eidemque per Instit. Ira: ol. Mor. Tom. II. caritatis vinculum sunt eoniunctae, idcireo in sanctis eius operibus communicantes. Hi docent Theolosi, praecipue Salmanticenses, posse Consessarios iniungere pro poenitentia ἀorationes aliaque opera trana applicanda pro defunctis. Quia cum haee habeant dupliem satisfactionem, unam ex virtute sacramenti, idest ex opere operato; alteram ex opere operantis e licet prima nequeat aliis applicari; bene tamen altera, quae est ex opere
operantis. Idcirco applicari etiam potest pro animabus purgatorii: quia eum nori sit a sacramento, sed ab operante; est in illius potestate de ea disponere. Quocirca in omnibus liturgiis oblatio & oratio fit pro desunctis; dc ita docuere omnes antiqui Patres. Nullum vero est tempus praescriptum adorandum pro desunctis, praecipue quoad perseverantiam fundationum ab iisdem relictamin: ita ut legata ab istis relicta etiam post mille annos sunt adimplenda. Et merito prinscripta est ab Alexandro VII. haec propositio
ordine 43. Annuum legatum pro anima res ctum non durat plus quam per decem ann .
De ratione diυini incit seu horarum
Horae canonicae seu officium divinum
quod ex Eccletiae praescripto reeit Mre solent ac debent quotidie clerici in s cris constituti, dc beneficiati , necnon Religiosi, sive publice, si choro sint addicti , sive privatimὶ coni illit in quibusdam vocalibus precibus ae divinis laudibus ex caninnum statuto regulariter ab ecclesiasticis se sonis recitandis . Appellantur hae preces modo incium diυinum, east. Dolentes Ix. de celebr. Missa r. quia ad Dei cultum est institutum e modo ecclesiasticum ; quia no mine Ecelesiae persolvitur : modo canonicum seu borae canonicae; quia iuxta regulam sacrorum canonum institutae sunt , unde publicae sunt , etiamsi extra chorum private recitentur : modo breυIarium; vel quia est admirabile compendium leti collectio vel ris Ac novi Testamenti . Patrum sententiarum , & compendiosa naeitUria de virtuos: Sanctorum sellis ac vita; vel quia, ut alii volunt. ossicium quod nune recitamus, est
compendium longioris quod primis Ecclesiae saeculis recitabatur e modo etiam diciturA 3 o c
18쪽
6 TRACTAT Us DE VIR T. RELIG. CAP. II.
rarium ab orando; quia magna eius pars constat variis precibus seu petitionibus ,
quas ad Deum sundimus, ct quibus potissimum Deum oramus per ipsum ac deprecamur. Divinum igitur officium seu horarum canonicarum recitatio consistit in quibusdam divinis officiis ex psalmis . hymnis , canticis, sacra Scriptura , dc Doctrina Sanctorum Patrum concinnatis , atque ex sacrorum canonum decretis ab ecclesiasticis
personis Ecclesiae nomine certis diei noctisseque horis Deo persolvendis. Divinum hoc porro officium constat se-
is fio. ptem horis, quarum aliae vocantur noctur-cturnae , nae, quia mos fuerit, & adhuc praecipue apudai re di claustrales observantiores perseverat , eas Ri' ' recitandi nocturno tempore . Tres priores artes primae horae dicuntur Nocturna, quius adlun sunt Laudes quae iaciunt eum Nocturnis integram horam, quae dicitur etiam . Dictae tres parte cum Laudibus dicuntur Nocturna; quia , ut paulo ante notavi, aliquando recitabatur haec prima hora media nocte : Matutinae, seu -- rutinum, quia aliquando etiam summo mane ante Solis ortum recitare consueverint. Diurnae vero sunt Prima , Tertia, Sexta , Nona, Vesperae vocabantur alio nomine Lucernarium , eo quod desinente die de accensis lampadibus decantarentur dc completorium quod recitabatur post Vesperas : dc dicitur completorium . quia est ultruma hora qua divinum complebatur ac completur officium. Et in his septem horis repraesentantur principaliora Dei benefieta :creationis videlicet, conservationis, redemptionis , praedestinationis, vocationis, iustificationis, & glorificationis. Item sunt veluti signa reprae lentativa principaliorum π-ileriorum dominicae passionis : nempe Matutinum repraesentat capturam Christi in horto; Prima opprobria a militibus post ea-pturam Christo illata; Tertia ipsius mortis
sententiam; Sexta ipsius crucifixionem,' N na ipsius mortem & lateris transfixionem;
Vesperae e cruce depositionem; completorium
Qitotem. Divini ossiciis usus, quoad substantiam , ore sint nempe pro precibus quae quotidie statutis instavi κ. horis a fidelibus perlbluebantur, est antiquisse
simus, ut credibile sit ab Apollolis initium
duxille. Leeitur enim AEI. cap. x I. quod in primordiis seclesiae fideles eranι pers erantes In communicatione fractiones panis πorationibus : idest in Halmis , lamnis , dccanticis spiritualibus cantantes oe psallentes, ut loquitur Apostoluι E . cap. v. Tertullianus tempus hisce laudibus, psalmis . &canticis destinatum appellat horas apostolicas. Et ex his porro orationibus , psalmis, ct canticis temporum lapsu probabile est e se formatum suisse ostium seu Breviarium :quod proinde licet antiquissimum quoad su
Hantiam, quoad formam vero , ordinem, de numerum horarum, quem nunc habet, paulatim obtinuit. Nam licet in constitutionibus quae dicuntur apostolicae, notetur etiam IDra Vesperarum, tamen, ut ex Tertulliano lib. de ieiun. cap. x. & XI. & ex Cypriano de Orat. D. m. colligitur , tempore Apostolorum Osserum Divinum tres tantum horas continebat : Tertiam scilicet , S tam , dc Nonam , sicuti mos erat etiam inveteri Testamento ) Tertiam in memoriam
descensus Spiritus Sancti ; Sextam Christi
Crucifixionis, nam ipsius mortis. His a
tem postea ab Eccletia tempore S. Cypriani additae erant Prima dc Hesperae. Sednο-bis, inquit, praeter boras antiquitus observatas orandi nunc ρο sparia, o sacramenta
creverunt. Nam oe mane orandum est , ut resurrectio Domini matutina oratione cel bretur .... Recedente item Sese oe die eeses ante , necessario rursus orandum es. Nam
quia Christus Sol verus o Her est verus ,
Sole ae die saeculari recedente , quando ora mus ac petimus us supra nos lux demo venias, cbripi precamur adventum , lucis ae ternae gratiam praebiιurum. Qin ad formam vero spalmodiae multum consuluere Monachi
AEgypti teste Cassiano de noct. Orat. lib.
H. cap. v. o v I. dc Sozomeno lib. III. cap. x III. γ qui stariterunt horas non solum diurnas leὸ etiam nocturnas , dc in singulis canendi duodecim psalmos, idest duodecim nocte, totidem mane, totidemque vespere, dc in sine cuiusce psalmi addebatur solemnis illa Dexologia Gloria Patri, quae ubi mos
erat ut unus tantum cetera caneret vel le
geret , ab omnibus simul decantabatur: immo in iisdem .d ypti mnasteriis in fine
cuiusque psami is qui erat praepositus collectam recitabat. In Sratiam porro eorum quibus eordi erant scripturae sacrae, additae postea sunt lectiones duae , una veteris , altera vi Testamenti; sed utraque pro libito reeitanda. Die tamen Sabbati utraque e ninvo Testamento sumebatur : altera ex Pauli Epistolis, altera ex AE ibus Apostolorum aut o Reiis si ex Evangeliis. Ita P. TMmassinus Tom. L nolio
Eceles Discipl. lib. II. cap. lxx I. num. 6. π 7. tum conis
Nullus tamen ritus divini officii magis praesenti formae est consonus scuti quemtatuit suis Monachis D. Benedictus, ita ut hediis,
19쪽
ex ossielo s. Benedicti mira quaedam pmdatur officiorum nune nostrorum consenuo
cum iis quae praeseripsit sanctissimutaenim ita iuxta formam divini officii quod sanctus Benedictus constituit . idem hant
exordium, nempe Deus in adiutonum: I de psalmus, Venite exultemus, ab alternis vel ab uno canendus eum Antiphona . SuccedithYmnus quem voeat Ambrosii num ab auctoris nomine. Inde seκ psalmi alternis canendi choris, versus,& benedictio Abbatis. Tum tres lectiones leguntur , intersetis totidem responsoriis, quorum ultimo tantum additur Gloria Patri dcc. dc se in aliis Ni urnis, & post ultimum nocturnum addebatur
Te Deum laudamus . Et tali sere penitus Ordine etiam aliae horae erant concinnatae. Horae nocturnae celebrabantur in suis M nasteriis circa mediam noctem. In hoe tamen horae illae canonicae discrepant a nostris, quod in iis in cursu hebdomadae tinrnm per luctatur Psalterium cum canticis. Mos vere laodabilis; eum vetustissimi Μωnasticae vitae institutores integrum quotidie idem Psalterium recitarent . Hoc autem orandi genere ac modo in Ecelesia recepto, factum tuit quod tam regulariters ervaretur sic testis est Palladius in Vita S. Cbis lami) ut Episcopi, quando cum fidelibus publieae orationi interesse non poterant , vigilias seu officium intra sua diversoria eelebrarent. Ad horas canonicas conveniebat antiquistos etiam populus, non selum ad diurnas,ses ad nocturnas quoque, quos Clerici sol bant nocturno tempore recitare. Hic tamen mos, respectu horae , non semper suit idem in Cathedralibus, nec idem semper ubi que . Nam alicubi mos filii ut nocturnas
recitarent aut canerent circa mediam noctem; alicubi post Solis occasum p alicubi
summo mane: immo ubi etiam fuit aliquando usus ut ad eas surgerent media nocte , mutarunt usum in siImmum mane ante Sintis ortum. Dixi recitarent aut canerent etiam prioribus saeculis inductus fuit Psalmoram cantus, qui fiebat ubi per unum solum ,& pauca totus chorus aliquando respondebat; ubi a chom alternatim . Ita cita. Os P. Thomassinus.
Sed ut redeamus ad id quod spectat ad
institutionem praesentis formae seu ritus Br sena lae. viarii quo utitur Ecclesia iuxta usum aenis Bi praescriptum Ecclesiae Romanae si credamus Radulpho, ut habetur ex citato Thomas mm, Gulo ineunte tertiodecimo , brevia
tum fuit divi muti ossicium in sacra AEde T. RELIG. CAP. II. γ
Pontificia ; quod ideo dicebatur ossietum breviatum Romanae Curiae: quam formam , addit Radulphus, cum amplexi fuissent discipuIi S. Francisci , & quidam ex iis , nomine Haymo, idem Breviarum in eum s Dium seu sermam quae nunc habetur , reduxisset,' praecepit Nicolaus III. ut ab omnibus Eces estis assumeretur. Unde ait Radul-phus , P die in Roma omnes libri sunt mis Franciscant . Sic P. Thoontis nus est. Par. IV. lio. I. cap. xl. ubi etiam probat precem Dominus vobiscum non esse omittendam ab iis qui ossicium privatim recitant; stetiti iamdudum probavit ex prosesso Petrii, Cardinalis Damiani. . . Verum dicta Breviarii forma temporis di tumitate ab antiqua sua institutione mul- nonnulis tum deflexerat. Alii enim, ut habetur in linde ora Bulla Pii V. de Resermat. Breviarii post mala. initium, praeclaram veteris Breviarii constitutionem , multis locis mutilatam. alii incer
iis N alienis quibu Idam commutatam , de formarunt e plurimi Derie ossicii commodioris essecti, ad brevitatem noυi Breυiarii, a Francisco aula nonio tiιuli Sanctae Crucis in IerHatem Presbytero Cardinale compositi, conjugerunt. Quin es iam in pν incias paula. sim irre erat prava illa consuetudo , ωι Episcopi in Ecclesiis quae ab initio communiter
cum ceteris isteri Romano more horas cari
nicas dicere ac psallere consuevissent, privatum sibi quisive Erex larium conficerenι, ρο illam
communionem uni Deo , una tr eadem firmula precos o laudes adbibendi , dissimissimo inter se ae pene cuiusque Episcopatus proprio ossicio discerperens. Hinc illata multis in locis diυini custus perturbatio : hine summa iuclero ignoraιio caeremoniarum ac rituum e
etesiasticorum , ut innumerabiles Ecclesiarum ministri in suo munere indecore , non sine magna pictrum o sensione, versarentur. Hanc orandi varietatem eravissime serens sel. r eoia. Paulus Papa IV. emendare stati ierat: ae tacta interim provisione ne ulla in posterum novi Breviarii licentia permiti retur, se totum ad restituendum pristiqnmorandi morem convertit . Sed cum priusquam ea uuae circa hoc inchoaverat, explevisset , ad superos vocatus suisset ; hane postea pmvinciam Coneilii Tridentini Patres suscepere, & ad hunc finem curarunt ut a Pio Papa IR Tridentum mitteretur qui domid Paulus IV. pro re hac collectum legislanx ac elaboratum reliquerat . ut per doctos: ν η' piosque viros, quos ad hoc negotium elegerant, tam sanctum ac salutare opiis c pleretur. Verum, instante iam Concilii con 'mata.
20쪽
clusione, rem totam ad alactoritatem iudicium lue summi Pontificis retulerunt e qui,
adscitis Romam illis ipsis Patribus ad hoc
munus a Concilio delectis, nonnullisque etiam in urbe idoneis viris ad hunc numerim adiunctis, rem totam perficiendam curavit. Verum cum e vivis hic decet liliet , Pius
V. qui eidem Pio IV. in honore successit &onere , opus vidit absolutum; & quocumque alio ritu qui noviter inoleverat , penitus deleto, hanc divini ossicii regulam qua nunc utimur , universali Ecclesiae omnino observandam pro luit : ut constat ex eius Bulla quae initio Breviariorum legitur. Immo cum haec etiam regula, ex ii curia praecipue vel etiam arbitrio Iy-- graphorum , aliquantulum a priino nitore
cκcidisset , pastoralis sollicitudo tum Clementis VIII. tum Urbani VIII. sedulam navavit operam, ut priori puritati ac decori restitueretur et ut videre est in Bullis eorun idem Pontificum , quae initio Bieviarii
De ii, qui unentur ad boras canonicas. Qiuamvis recitare ossicium, dc canere divinam psalmodiam, non sit munus ordinem requirens, sed Christianis omnibus commune, ideoque ex consuetudine Ecclesiae pertineat non solum ad clericos & religiosos , sed etiam ad laicos, non qu idem ad omnes, sed ad eos qui deputan ur a clericis ut cum illis in cholo congrestati maiore cultu ac decentia divinum persol vant ossicium: propriissim tamen munus hoc spectat ad eler eos &religioses, quorum est laudare Deum , pro populo intereedere, ipsumque ad devoti nem excitare . Idcirco praeceptuna est ab Ecclesia ut divinum officium quotidie recitetur a suis ministris in cathedralibus, collegiatis, parochialibus, regulatabusque Ecclesiis sui patet ex receptissi Na consuetudio ine , & ex cap. Dolentes de celeb. Ptissanct clement. I. Ωι. eod. salvis tamen qui ex proprio instituto a Sancta Sede approbato ab hoc deobligantur, ut in ordine Societatis Iesu. Cum tamen hoc sit de iure positivo, potest contra iiiud praevalere contraria coniuetudo . Hinc habetur in pluribus Ecclesiis , praecipue collegiatis, parochial se birs , ct etiam in non paucis resularibus, ut
solum diebus dominieis , festivis , aliisque sinlemniorιbus servetur . Immo talis obligatio a zquibus in Iocis est penitus ablata,
vel ob tenuitatem redituum s vel ob talem RT. R Eta G. CAP. II.
ministrorum paucitatem, ut omela divina non possint debite aut convenienter celebrari ; vel aliis de caussis, quibus potuit introduci legitima conluetudo abrogativa talis obligationis.
Sequitur igitur , quod in Ecclesiis , ubi
adhuc viget consuetudo publice recitandi divinum onicium, vel in toto di temper , vel in parte & aliquibus diebus , ut in maiore parte parochialium ; vel ubi per contrariam consuetudinein ius commune miri
est abroeatum, sub gravi culpa tenentur Praelati di superiores communiter non so- . Cb: g
tum sicut alii perlonaliter choro allistere sed etiam sollicite curare, vel per se, vel in ' is
per alium, Mi communitas tali obligationi cholo. iat istaciat, idest ne umquam divina osticia , quorum usus adhuc viset , publice omittantur. Et si Praelatus fuerit in hoc negligens, leni tur unus qui Rite stib eadem obii- patione particulariter stipplere ne deficiat liaee Dei collaudatio cliora lis : quia obliga
tio munerum conuininitatis , deficiente cu
ra Praelati, ad lingulas eius personas devolvitur , ut communiter ientiunt doctores .
Idcirco si ob usinis absentiam officium ita clioro omitteretur, dc hoc ille praevideret; hic mortaliter peccaret, si absque legitima
Ceterum quidquid sit de particularibus legibus vel eoni uetudinibus, nullus religiolus in particulari tenetur sub gravi quotidie horas dicere in choro : quia ad hoc
non tenetur neque ex iure scripto, quia nullum datur obligans illum vel illuri in particulari . Etenim clement. I. de Gebr. AIIssar. notat , obligationem talem elle mcommuni : dc alii textus qui in contrarii madduci possunt , non loquuntur de religis iis, sed de clericis per beneficium servitio
Ecclesiae deputatis. Nec tenentur ex con suetudine, quae nulla reperitur in Religionibus ita graviter obligans . N M tenentur, eo quod alantur eleemosynis fidelium,
vel bonis Ecclesiae et quia eis haec nomdantur sub hac conditione, sicliti praebendatis, qui idcirco multo magis quam religiosi choro intercite adstringuntur ; sed ut Deo inserviant iuxta eorum inititutum. Nihilominus, re melius perpensa , a gravi culpa non plane eximendus videtiir religi
sus, etiam seclusoleandalo, quivi status sui choro addictus. ei inservire tenetur in hau dibus Deo persolvendis, si sine iusta caussa dc lexit ima dispensatione frequenter a cho ro abes et . Nam chligatio quae incumbit comitialutati laudandi Deum in choro , oc: