장음표시 사용
561쪽
iocis coeli ac aeris tostuentia , incolas ad stupiditatem inclinare perhibetur 3 ita in Boeotiana , in Adagio idem est , ac fatuum esse.
Marto praeter haec cerebri vitia, quae ut plurimum , , ἡ . uinalia & connata sunt, nonnunquam mala ejus secun- ρὸ Ac rebiadum poros, & meatus conformatio, propter inordinationes quasdam a uisita, in causa est , quod functio ani- . malis minus rite excolitur. Nam primo quod attinet adestrebri meat , & Dros minores quos ipsi spiritus per totam ejuS compagem ubique procudunt, inque iis pro functionum animalium exercitiis perpetuo scatenta nonnunquam accidit hos aut docere, aut perverti, proinde- Mementis hebetudinem, mi morosin accersi. Spatiola haec defetunt, in quantum cerebri consistentia, aut obdurata aut fluida nimis, ea debito modo procudi, aut permanere non sinit. Caeterum meatus illos perverti suspicamur, vel quatenus nimis laxi, vel conssricti sunt, vel quatenus confirmatio inaequatu Pori nimis materiem pro spirituum copiis haud satis uberem admittunt rsupra modum una cum materia ista, particulas heterogeneas, & regimini animali infestas excipiunt. δε qualiter conformati videntur, siquidem patentiores sunt in una parte cerebri , &angustiores in alia. Propter hanc causam putamus esse, quod nonnulli res satis sentiunt, sed male semper judicant e, quippe notiones eorum, conceptus, velut decies visibilas medium diversmodum pertranseuntes , distorti evadunt. Porro sortasse ob hanc rationem contingit, imaginatione, de phanta satis pollere, ac in memoria plurimum deficere, & alios e
30. Interdum accidit utrasque has moriae causas cm - Stupidissiunctas simul concurrere , nempe quod tum spiritus ansemus hebetes, act0rpidi, tintani cerebrum male conforma in int m fuerit. Et revera quaecunque pars prior in culpa est,
562쪽
quae sunt. i' Dispositis Hereditaria. cur fortes aut
semper a forti bus i 'sapientibus gignantur. Ratio prima.
brevi alteram pariter ream iacit cum θελ; obtusi ac inertes cerebrum haud libere trajiciunt
& meatus in eo vel non satis procuduntur, vel denuo coi'lescunt; atque , sit ob malam res fructuram satis expandi nequeunt, ipsi tandem segnes & otio ob torpescentes diathesin vitiosam acquirunt. Haec de moro eos causis coriuη8is quod ad procator. cticis & efidentes spectat, plures sunt , dcoccasiones quas predictae labes cerebro , aut binui bus, vel simul utri De inferri solent. Primo enimflupiditas prout modo observavimus) in. terdum originalis sive connata est; di sic vel lareditaria, uti cum stulti progignunt stultos , cujus ratio satis patet, disdem nempe particulis effoetis , ad constituenda Animalia in filio, quae fuerant in patre, confluentibus. Vel Rupiditas congenita quassi accidentalis est, nempe frequenter accidit sapientes, & summe ingeniosos, insulsos ac Bardos progignere : quod ob hanc causam, ita interdum fieri putamus, quatenus parentes literarum studiis, immo & lectioni aut meditationi nimiis dediti, spiritus animales Cerebri hospites in tantum impendunt, ut pro - supplemenris eorum, generosissimae sanguinis particulae
usque ad εγκεφαλον accersantur, paucioribus tantum, Stenuioribus ad corpora spermatica descendere permissi Quando anima rationalis de ratu suo qui intellecta opera sunt edendo maxime sollicita est, tunc anima cor porea spiritibus in alterius obsequia vocatis) aut minui aur imbecillius prolifica evadit. Praeter hanc rationem insuper alia nimis frequens μ' currit, quare hominum aeque ac Brutorum indoles primigς'nia a ad non saepius propagatur. Ν ' cum Equi generosi, aut Galli Pullos tam certo Io re praesumimus, ut proinde statim magno pretio v
neant, & horum virtutes, siquidem victa Vpαφὴ g
563쪽
& praeternaturali non abrumpuntur, longa serie ad seros nepotes descendunt: hoc tape aliter in homine contingit; nempe quod parentes intemperantia, & luxuria, & malis moribus corpora sua ita infirmant , enerVantque, propterea ut natos non nisi languidos, aut valetudinarios
gignant. Hinc ut plurimum qui parentibus senio fractis,
aut nondum aetate maturis, aut ebriis, ant mollibus, aut
effeminatis nascuntur, ingenio magno & siberali carent. Nec minus facultatis animalis detrimentum iis accidit , quorum satores malis cerebri assectionibus, uti Paralysi, vilepsiae, Caro, o mis, & similibus obnoxii fue-iunt , ita ut ex parentibus nasci, quibus mens fana in cor pore sano est, patrimonio amplissimo longe praestet. Secundo Plures sunt cause enidentes quibus stupiditas z. AEMur pr nonnullos originaliter sanis induci 'solet. Quidam solertes & ingeniosi, mera aetatis declinatione, sine dum ad moro magnis in victu erratis, sensim hebetiores, ac demum insulsi evadunt, quatenus n1mirum sanguisis de liquor nervetu quorum dystrastis spiritus animales obsequuntur I tanquam vina quaedam, aliique liquores fermentati, post sermentationem perfectam a vigore decedunt, &paulatim quasi in vappam degenerant. Enimvero obstrin are est, quorundum ingenia, juxta aetatum suarum periodos, varia incrementa, & decrementa suscipere. Novi plures in puerilist sagaces admodum, &summe dociles, ut literatura & discursu suo quosvis in admirationem raperent , qui postea Adolesentes obtusi & hebetes evaserunt: quique prius erant forma pulcherrimi, postea nihil venusti, aut decori in aspectu referebant. Pariter c 'contra non raro evenit, multos primo indociles, literaturae prorsus ineptos, ac vultus inconcinni videri, qui ubi ex Ephebis excesserunt, eximia mentis acie, & formae nitore pollent. Prioris ratio est, quod ingeni praecox in-- fructus horarii haud diu in eodem statu permanet, quin
564쪽
11ο De Sinpiritala, Car. XIII lquin cito declinans brevi emarcescit. Quippe in bis scil
mixtione & concretione rite facta requiri videius :progressus a cruditate ad maturitatem lente & paulatim fiat, hoc est , elementa activa imprimis haud caeteti,
emineant, & supra m0dum praep0lleant, quiniis obre luta paulatim emergant ac sese exerant; secus enim ab initio libera nimis, & soluta facile avolabunt, subjectum suum effoetum fere ac Vappidum relinquentia. Qua propter de Deris, qui primis annis paulo hebetiora Vi dentur, spes erit e0s postea , cum cerebri temperies eva porata humiditate superflua) maturatur, satis ingenidiss
χoifi, Mib- Tertiὲ interdum magna cogitis plaga aut e cusso, . viis est.. - cassi praecipiti ab alto contingit, faculta zia Eri istitis animalis noxam, & debilitatem infert. Novi quosdam egregie literatos , atque summi acuminis ac judicii homines qui fortuitis hujusmodi casibus superstites, postea hebetes &crassioris ingenii fuerunt. Vulgo dicitur taliter affectorum cerebra fisbsersa esse , & quidem vehemens cerebri concussio, assuetos spirituum tractus & orbitas valde pervertit, & non rarb comprimit, aut occludit, proinde ut memoria , & imaginationis actus in posterum aegre, aut perPeram obeant, adeo ut nonnulli a plagi sortiori capiti inflicta Burdi prorsus & amentes evase
Surto Frequens ebrietas, & crispula, praesertim si poculis indormiant somno vinoque sepulti, quorundam ingenia plurimum labefactant, & rationis usum infirmantiquatenus nempe hoc modo pori do meatus cerebri aperi'untur nimis, iisque corpuscula heterogenea & regimimanimali valde infesta introducuntur. Ob similem fere ra tionem frequensi usus qllibusdam menti aciςm
s. As momi diuiniὸ Violentae ac subita passiones, quales m 'μεν sunt improvisus atque immanis terror, ut tristitig
565쪽
nonnullis vecordiam intulere, proinde ut sensa animi verbis exprimere, aut actiones vitae familiares vix obire potuerint. Quod certe accidit, in quantum Fritis cerebrum incolentes, propter talem Occasionem plurimum dissipali, & ab invicem distraeti, priora motuum suorum vestigia postea repetere nequirent c pariter ac milites a subito ae violento hostis incursu fugati, ordines & stationes suas haud facile recuperant. Sexto obsersare est, quosdam- homines propter morbos 2- ό. .
e rebri immaniores etiam contraxisse. In sepe resin ex-
si gravi, & diuturna hoc frequenter accidit, in quantum hic affectus cerebri meditullia occupans, poros & meatus omnes, ob spiritus ibidem crebro & vehementer explosos, pervertit, & saeculentiis infercit adeo impletque, ut spirituum tractibus occlusis , sensuum motuumque internorum actus inhibeantur. Novi puellam primo indolis acutae, ac vividi ingenii, quae postquam morbo comitiali diu laborasset, es rae , evasit. Porro nupiditatem Paral)sin comitari, aut praecedere in pluribus notavi, prout supra innuimus capite O Paral si 9 nempe eadem materies , quae in corpore nriato resolutionem, in calloso aggesta, si non Apoplexiam, aut Carum , saepe morosin accersit.
Morbi hujus diserentia plures occurrunt ue & primo inter stulti iam & Bupiditatem vulgo distingui solet, quod priore affecti, res simplicer satis dextre & celeriter apprehendunt, inque memoria firme retinent attamen ob judicii defectum, notiones male componunt, aut di-Vidunt , & longe pejus aliud ex alio inferunt uel porro ineptiendo, & pleraque sinistre aut ridicule agendo, &loquendo risum astantibus movent. E contrastupidi prop- stultitia orter imaginationis, ac memoriae aeque ac judicii :. . nec bene, nec celeriter apprehendunt, nec bene arguunt,
insuper non, uti priores, nugando & gesticulando, sed
566쪽
Moisi prosia 11. Malus aequetis laesione.
barde ac inselse, & velut more asinino se gerunt . nil deque horum implisitas miserabilier, qui adeo is bi t Itu moessuque fa enturi In , Videtur quod Apiritu, animales agiles, sed minus firmi, atque tractus breviores tantum, & obliquiores nacti, non aequa bili, & constanti irradiatione cerebrum trajiciunt, sed
desultorie, modo huc illuc excurentes, functionum ahi malium actus aut perfunctorios tantum, aut ridiculoso beunt. Verum in stupiditate, spiritus ex propria indole hebetes, ac obtusi, inque cerebro crassiori, ac minus pervio scatentes, pro .regiminis Animalis muniis rite peragendiis, sese exerere nequeunt. Stupiditatas cujus Pathologiam hanc praecipue tradimus pluressunt gradus quidam nempe quoad res omηes , alii quoad aliquas tantum capiendas, inidonei habentur. Nonnulli ad literaturam, & scientias liberales das prorsus inepti, ad artes mechanicas satis habiles existunt. Alii utrarumque harum licet incapaces, ram tamen & res rusticas facile comprehendunt. Alii, ad negotia fere omnia inhabiles, solummodo quae ad et i & communem vivendi ritum spectant edoceri possunt Alii mere bienni, vix quicquam omnino intelligunt , aut sci
Ad prunosin quod attinet,simiditas ab ortu contradii sive haereditaria, sive ob causas ignotas accidens, si ad
pubertatem usque persistit, fere nunquam sanatur: qa' doque tamen evenit, puerulos*rimo lebetes, ac streia' sensiles, ob maturatas postea tum cerebri tam stiris crases, satis ingenioses,'dociles fieri. . Morbus a caissa esidenti litarist, uti capitis noxa, Ut passione Violenta excitata, quinetiam Epit sta inveterutae superveniens, si aliquamdiu perseverat, postea ista rabilis est. 3 2
567쪽
memoriae issione imprimis dependet, nonnunquam affectibus istis curatis, sponte evanescit. Si quando igitur his casibus supiditatis coemio instituitur, eadem medendi methodus & remedia , quae pro Let largi Indicatione praeservatoria praescripsimus, hic conveniantiquorum se. praecipuae intentiones erunt , ut stiritus Animales quovis & narcosi immunes intra translucidum poros & meatus procudant, inque iis rite
Interdum febris quosdam stultos & stupidos sanavit,& acutiores reddidit. Refert martis quendam Cordubae in Aula Regia , cum febre malignὰ assiceretur, in medio morbi ad tantum judicii & discretionis acumen pervenisse, ut universam Aulam in admirationem raperet,& toto vitae, quod reliquum habuit, tempore prudentissimum perstitisse. Novimus & nos quendam obtusi &plane ingenii , qui in febre delirans, dicteria acutissima, & plurimo sale condita celerrime promebat.
Porro supra narravimus , senem Generosum memoriae , &proinde discursus usum amisisse , qui ab intemperie febrili
postea accidente juvamen maximum recepit; quorum ratio Videtur esse, quod aestus febrilis caliginem cerebro obductam quandoque rarefaciat & dispellat. Quod itaque spectat ad morbi oujus Therapeiam, StupL curatis tum est. ve innata, sive acquisita si non plane ammtia, sive ystilitas, eruditionis omnis incapax, fuerit) quamvis mi-I 'nime curari, sepe tamen emendari solet. Quapropteri danda erit tum Mediet, tum Praeceptoris opera, quo taliter affectis ingenium nonnihil expoliatur, illique, ad rationis saltem aliquantulae usum perducti, a Brutorum
classe eXimantur. . Prioris v ra
in hunc finem quoniam Eardi , aut hebetiores, com qualis in astrinmunes rerum notiones, haud promptius quam pueruli prima vocis elementa discunt, idcirco a magistro assiduo. & R r r . maXIme
568쪽
maxime sedulo in omnibus instituendi,eaedemque res ite rum, iterumque inculcandae sunt. Hac enim ratione sui ritus, etiamsi segnes & t0rpidi, a perpetuo exercitio ali quatenus acuentur, illique perpetim incitati, in cerebro ut ut rudi &crassiori, tractus sive ductus quosdam, licet
imperfectiores,pro expansione sua tandem procudent. Hecntiatiba in . quo felicius, & facilius succedant, etiam remedia dies
dicae qησμα quae sanguinem, ac liquorem nerveum, uni & 1'iritus a-humales purificent, ac V0latilisent, nec non quae cerebrum clarificent, &quasi diaphanum reddant, exhiberi
debent. cidu'bHri- Ad sanguinem depurandum senis matio interdum, dia indica & missio in parva quantitate, si vires ferant, crebra vice celebrentur; propterea item, ac insuper ad iaculentias a Cerebra derivandas, fontanelia conveniunt in Maelio , vel in crure, vel simul in utrisque :0 -& capite humidiore praeditis. expedit nonnunquam binas juxta homoplatas incidi. Porro huc facit quod no, nulli trepamationem c quo nempe cerebrum liberius transpiret, & evaporet laudibus immensii praedicant. Vicius sit levis & attenuans. habitatio in coelo liberiore,&sicco; somnus moderatus. 2'Ahemtia. Postquam haec aliquamdiu ordinarie & solenni rita adhibita sunt, si adhuc Dτὰ in parte mamilia nilsalit Arcadico juveni, frustra erit ulteriori pharmaciae operam ac oleum impendere , sin verb ab illorum usu emolumem xi signa aut spes aliqua apparebunt, interdum ex re soro Videtur, remedia alterantia horis medicis quotidie pπl0ngum tempus sumenda adjicere. Horam franνυ, φηpharmaceutica nostra ad tollendas Affectuum iterorum que cephalicorum procatarxes superius tradita, desumi possunt: porro insuper quae hunc casum peculiariter respecivat, recepta quaedam mugistralia hic addere Viigm
569쪽
12 Foliorum Visci pomorum receηtium M. vi. salsia Agua desinaM. minoris, Eoris marini, Disreia , Serpilli, Caiaminthae, palegii, Majoranae, Eruca majoris, an. M. iiii rad. Angeli- ea , Imperatoriae an Ivi. Zeriariae , Galanga minoru, Calami Aromat, Cori. Minterantian. Iri, cariophilorum, nu- eis Moschat. Guaceris , Cinnamomi, Zinetiberis an. I i. cubebarum , cardamsimum, granum Paradisi am Sui. --nibus minutim conscissis est contusis amnis vini canarini optimi lib. I a. digerantur stigide se clauso vase per tres dies, dein destillimur f a- liquor totus misceatur edulcorandus saeclaro inter utendum, risis Iti. vel ui.
Post usum θirim Armoniacus per I . vel 2O. dies, alta aurissimmedicamenta circiter idem temporis spatium vi es suas habeant, cujusmodi sunt sp. fuliginis, c. c. cranii Fumani , Tinctura corallii, AAtimonii, castorei, coini, E-Ii eir nstae uercetani, Elixis Proprietatis, Spiritus Li
Vel R Conserm. florum Tiliorum convall. Ivi rad Auctuarium Acori veri condit 3G. Zinziberis in India condit. nucis mssciat. condit. an. Us. specierum Diambr. 3ii. Lirni Aloessant.citrin. rad. geriaria sele I. Cubebarum,piperis Jamaicensis an. 36s. Corallii praepar. 3ii. frup. conditurae
Zinniberis q. s f. Electuarium. Dosis Sii. mane ct vespere si perbibendo Aq. de stili. yiis.
Uibus cerebrum nimia humiditate scatet, omni mane D. propinetur haussus costiee , cum foliis seisiae prim incoctis. Quibus spiritus animales effoeti nimis ac inopes sunt, ρο- rus Chocolatae qualis supra describitur, utilis videtur. Pro cruc/iare. potu ordinario paretur Alla, aut cerasa tenuis, & doli0lo iii. vel iiii. congiorum capaci, post fermentationem R I r et impo-
570쪽
smul liquefacta constantur in massam, e qua formetβr Emplastrum , super i lutam extendeηdum, o ca'te rase applicandum. R sui Palmeti II s. capisti. giii. balsami Permi ηιgi olei Nucis Mosch. per expressoηem 3ii, oleisuccimis, linimentum pro capite Possim hic multa alia medicanta, & administratio amodos adjicere, verum in casu fere desperato, ibi lapi eremedia nulla prodesse solant, & curatio nunquam periis tur , haec sufficiant.