장음표시 사용
51쪽
per superficiem valde auctam, acri per Varia actuoso , fere nudos exponunt, sic & eos maximopere permutant , atque in naturam simgu Iarem excoquendo perficiunt, plantae suae reddunt, pulmonum v1ce fumguntur : ut Malpighiana dOCent- . Humores illis proprii foliis stunt, mellitus noctibus teluv1s fol1'rum superficiei ad litus liquor, exscidans cera , manna, Thereniabin. Qui aesti 1 solis agitati , excocti , superveniente frigore noctis densati, colligi orum dein calyces , petata, stamina , apices , paratos foliis humo res ulterius perficiunt , characterem his naturalem plantae fidelius imprimunt , atque gignendo , conservando , alendo , novo embryoni gene rato , parant, aptantque : sane storum & foliorum assinitas , vicinia, gem maria in ortus , storum natorum fabrica , ita sentiamus cogunt. Gionitur hic suavis illa , vitalis fere , spiritus reficiens , aura , quam flores' maturi fragrantissimam spirant. forte genitali odoramento em bryoni gratus liquor t, utique sincerus , praesi antissimus , admistu al1orum foedatus venustam perdit gr xi in . Ιmo & nascitur hic verum mel ad cotylas exsudans artificiolas, quas petalorum unguibus actinxit provida natura .; id apes haustum, vi soli1- ct flos reconditum , favis instillatum , cera obsignant. Quin & hic ad apices staminum quoque cera , ut ad folia, quam abrasam scabris pedibus, in globos actam , sub postica alvei parte repostam, in alvearia ducunt apes : ut favis formandis , Obsignandisque , serviat Fructus seminis conceptaculum una cum ipso contento. Semen est plantae Embryo cum placenta uterina, seu cotyledone simplici, duplic1, vel multiplici, chii fune umbilicati embryo nectitur. Cotyledones ut plurimum balsamo scatent propriis in loculis reposito ; id olei videtur ela boratum ultimum humicium , quod planta paratum reponit. in promptuariis hic natis. In eo pars est oleo a , tenax , humida arcens allena , Cm- Lyonem defendens, inque tenacitate sua illigans retinensquC tenuem, purum , facile avolaturum , spiritum , qui ultimam actionium In plantis metam constituit , qui Spiritus Rector , Sulphuris incola , Archaeus , Na turre famulas , Alchemistis audit. Oleum hoc embryonis vascula ingredi nunquam Observatur : n1m1sliaec tenuia sunt , crassiim nimis illud. Syiritus vegeta vi incitatus forte alimentis embryonis inspirat vitale principium , & characterem imprimit rentilitiam unde caetera postea mutantur in hujus plantae indolem ; em
cia huic quidem uni propria : perdito quippe hoc spiritu, olaum re liquum iners, vappositioque, deinde reperitur : in hoc spiritu fragrans odor , sapor proprius, plantae , quin & color singularis ab eo , multum pendet. Hunc Isaacus Hollandus appellat sua phrasii Quintam Essentiam. alium interim aridae stirpium fibrae fragiles oleum requirant, quo de libutae fiant flexiles absque dissblutionis metu , aliud deprehenditur in olantis olei genus , quod singularia per vasa juxta lignea filamenta de- rrit, medio in ligno cernitur , de calefacto destillat, 1n Balsamum, Re
finamque , per caloris Vim , moramque temporis , facile permutabile. Sed S aestivo calore excoctum oleum plantarum , caeteris minus persp1-
52쪽
rabile humoribus in corticem diicitur, lacunis pinguium instructum instat membrante adi posta animalium , in has aggestum autumni frigore primo haeret, brumali tempore intra pinguem vestem defendens totum stirpis corpus , ne gelu , Vel dCbilitante corrumpatur aqua. In eo acidus semper adest spiritus , putredinis antidotos. Est sane in Asiaticis quibusdam, Indi cisque plantis omne pretium hoc in oleo Corticis ; Cinnamomum id docet
Asiae, in cujus cortice habitat eximium arboris oleum, auro contra carius de cortice autem radicis mirum oleum Camphorae ab odore falso dictum summa vi medicata praestans. Americana arbor Sastafras pulcherrimum de suo recondit cortice pingue. Imo de in Europae medicatis stirpibus praecipua saepe virtus qu eritnr in Cortice , quod in Cappari, Tamarisco , Fraxino , Febrifuga Quinquina Americae , clare apparet. His igitur oleis hy-berna tempestate corteX abundat. Atque aestivo, Vernoque, calore caeteri humores aqua , sale, sapone plantae toti propriis divites , externum hoc arborum integumentum copion transeunt , unde illis diebus ars Che
mica longe alia de hac parte , quam alias, educit. Qinando oleum cortici proprium , nati Vum colligitur , liquidum illud est. Ubi diutius moratum , atque solis calore in spissatum, evasit paululum , Balsami spissamentum induit, nomenque mutar. Diuturniore rurshum mora, intens quo magis calore , iterum in crassius , semiresinosum , pingue, exit. Mox auctis, vescontinuatis , iisdem causis, nomen idem Oleum atque naturam Resinae in
duit ; quae eadem origine, spiritu acido magis orbata, tota in igne deflagrat, ad eundem liquatur, oleo distblvitur misceturque , in aqua dilui constanter renuit, in frigore durescit , frigida tenacitatem oleo sam deponit,friabilis redditur. At resina ipsa, iterum plus excocta , hinc ulterius dii rescens , Colophonia appellatur. Deprehenditar Se hic alius succus , quod Gummi vocant, lentum , tenax , lic escens ad ignem , in eo deflagrans , in frigore, nisi summum illud fuerit, tζnacitatem servans, in aqua Vero integre dissolvendum. Oleo a hic muci go pigmenti instar gemmas arbo rum obducit, tegit, defendit, sed tepore humido soluta facile se inde expedit , nec durescente crusta nocet teneris staminibus Qtioties circa corticem Gummi confunditur Resimae , quod in plantis umbelliferis est quam frequentissimum, toties succus nascitur , quem Gum mi resinam vocant. Cujus quidem una pars aqua libens solvenda gummi penitus refert ; altera Vero , oleo miscenda facile , aquam fugiens , Rinna est. Aloe , Galbanum , Myrrha , pluraque alia , hanc proprietatem habent Denique plantae cuique suus inest proprius omnino sUccus, Ortus per omnem vim omnium partium plantae , applicatam successive recepto crudo si icco , unde continet hic ita praeparatus Veram plantae proprietatem , in deque natam virtutem. Vix potest ille referri ad ullam classem rerum cognitarum , sed debet ut res singularis spe ctari. Si foliolum Chelidoniae majoris contemplaris in vi Vente , Vegetaque planta haerens, cernes de pedunculo folii explicari fibras per folium dis persas , harum ramos emisit,s inter se uniri , formare sic plagas retis , valde multiplicatas, atque totam fere folii aream complentes. Ubi nervulum talem pupugeris , exibit de vulnere praesto succus aureus copiosus qui veras Chelidonii hujus vires habet. Sic in Aloe vulgari, tempore veL
53쪽
no , per ductus peculiares succus luteus, amarus, fertur, inde arte elicien dus. Ex Papavere laeso ita purum stillat Opium lacteum. Hi vero succi, silatus ejusdem plantae succis confusi miscentur, oritur de miscet a longe aliud
Haec ea sunt, qua: Vobi O Optimi, curiosis Chemiae enarrare debu1 ex historia rei herbariae, prius quam docerem modos, quibus Vegetant1a ars Chemica tractat. Neque Opus erit plura alia monere. Utique hinc Vobis certum apparebit, frustra esse Chemicos , qui promittunt se arte sua demonstraturos illas Vegetabilium partes, a caeteris separatas , quibus tota plantae cuJusque insita vis continetur. Sane vel alias longe artes ad haecptaestanda adhibeant oportet; vel movendo multa , promovebunt nihil ,1mo vero fallent. Pace dixerim clarorum Autorum ; destillando , fermentando , putrefaciendo , urendo , ita immutatur singularis cuique crasis , in deque t rens actio inprimis medicata , ut sollicitis ima cautione cum cura utendum sit, antequam fas erit ex his ipsis pronunciare de consti trienda actionum illarum causa. Non ideo tamen nobilis haec scientia repudianda erit; imo vero tanto Caecolenda acrius : quippe quae unice indicat, quid
definito opere de qualibet re educere possitis, quae unica habetur disciplina Artificum suorum vitia redarguens, binis his clara beneficiis, binis his contenta , binis ad infinita pulchra Utili - . , Spiritus Rector ; Oleum princeps hujus spiritus vera sedes ; Sal acicius; Sal neuter ; Sal alcatinus fixus vel volatilis ; Oleum sali mistum saponis in
modum ; indeque ortus Succus saponaceus; oleum tenacissime terrae in
haerens , neque inde temere separandum ; Terra denique sincera firma basis omnium ; sunt haec , quae produxit de plantis, ostenditque , sana Chemia.
Tertium genus corporum , a Chemicis tractatum , Animale Regnum dixerunt : quum vero sola animantum corpora exploranda sibi caperent,
neque de altero horum principio quidquam ; intelligere tantum oportet hic animalium corpora , partesque. Eo igitur sensu illud dicitur corpus hy-
graulicum ; motu assiduo , SI definito , humorum per vasta Vivens ; atque intra se gerens vasa , radicum instar , per quae materiem alimenti, nutr1-
Vasa, quae funguntur hic radicum munere , in omni fere an1mal1um genere cognito haerent, inprimis in fistula intestinorum tenuium , nomine Venarum lactearum de mesentericarum. Cibi, potusque , applicati harum bibulis osculis materiem praebent , terramque alentem referunt plantariam. Oris ergo , oesophagi, ventriculi, intestinorum tenuium superficies cava , animanti cuicunque interna , hanc offert. Unde alimenta plantarum radi cibus externis , animalium internis , hauriuntur ; terra alens stirpi externa semper , interna vero animali perpetuo habetur. Obtinetque haec proprietas in illis etiam viventium gener1bus , quae fixa nectuntur & accrota natu
raliter alteri cuidam firmo retinaculo ; uti in Mytulis , Ostreis , aliis Z'ophytis apparet, quorum innexa lignis , rupibus ve, testa intra se callosi vin culi tenacitate annexum gerit animal. Attamen ipsa haec testacea Operimen-
54쪽
ta, certa lege , qtiamdiu animal vivit, per destinata uni huic operi vas cula , de ipso contento corpore, aluntur , sustentantur , Ordinato crescunt γipsum vero reconditum intra , atque assiXum animal corpusculi pabula ore hausta Sc suis intestinis cavis contenta habet, ut caetera libera , atque Ino bilii huc illuc, animalia.. Quin& in sua hospitantes testa O viparorum foetus , ibidemque obsi gnati, donec praegnanti tepore adolescentes suo de albumine crescunt, atque vitello hactenus irradicati proprio, receptaculum aucti frangunt, sui que facti arbitrii, carceribus exeunt solutis 3 imo & illi denique , quorum ova intra maternum posita uterum , illique coryledonum ope vel placentae accreti, foventur , atque umbilicali innectuntur chorda ; vel ipso hoc tempore cotyledonum , placentae, Vitelli, Umbilicatis vinculi, vasorumque Omphalo hepaticorum , respectu plantam simulant, attamen & Ore capta ex apotheca amnii pabula ad intestina devehunt, atque caeterorum mora
itide se sustentant. Prorsus , ut ex his pulchre constet, vegetabilis , animalisque ut similitudo , ita & differentia. Unde etiam, ut Stirpes aliae stabili accretae solo , aliae in vaga fluctuantes aqua , utrisque denique de tertiae vivunt locis , sic pariter terrestria , aquaistilia , amphibia, Animalia observata Zoographis 1 unt. Denique , ut plantae bibulis superficiei fistulis ex aere hauriunt applicatos humores , ita & animalia. Quin etiam magna horum utrorumque apparet convenientia consideranti iisdem sustineri alimentis ambo. Ut stirpes succo de terra hausto constant, ita animalia quoque vegetabilibus aluntur, aut aliis quidem anumantium partibus , sed quae ipsa tandem vegetantium succis pasta fuerant:
sit ilis ergo utrisque materi S. Utque receptus radicum haustris crudus de terra succus, necdum Vegetabilis naturam referebat; eodem sane modo , cibus recens , atque confectus inde chylus , nondum animalis pasti ingenium , sed indolem ejus unde captus fuerat, diu imitari solet. Inde quidem sensim, virtute corpo is artificiosi animalium,humorumque cunctorum in his admistu , miras mutanxur in formas , novasque ubique in parte qualibet species, alibi enarrandas. Suffecerit nostros in usus observare, eo semper magis a sua natura recedere, atque in assumentis transire
proprietates, alimenta , quo diutius circumducta per partes corporis universas , pluribusque cum fluidis permista , atque subacta fuerunt. In humore itaque animalium pars longe subtilissima Spiritus exhalans appellatur , in quo Vis penitus propria exprimi videtiit, omnino unum ab alio distinguens : odori sequi hunc canes docent, per longa spatia, confusa per vestigia , discernentes toto de grege unum illud animal, cujus recentis vestigii halitus perceperunt prius, herumque per compita, atque in erran-rium hominum tumultuario concursu, certo detegentes. Unde pati quam sint tenues , δί tamen ab omni rerum genere distincti, hi vapores. Videntur oleosae quidem prosapiae, aut incolae subtilissimi de oleo vehi, Culi: quum analogia rerum , atque proprietates reliquae sic satis id persu
55쪽
Aqua, ut aliis plerisque, ita& animalium humoribu opiam praebet
m imam ; imo vero adeo hanc misceri cunctis vel firmissimis animalium
ibus ultime , ut vix ulla sir, quae hac careat penitus , Chemia dudum 'strilli, inest animali proprius, praeter illos sales, quos Ingestos contis δε ροφω,
net, neque Vi corpori S muta tOS..
ille vero fixus non est repertus unquam Neque volatilis inventus adeo, ut calore fervidissimi animal1s de corpore illius exhalaret, quamdiu sanitas obtinet. Igne tamen , qui aestu ebulliente major aqua est , diu applicato , totus quantus volatilis CVadit. . Nemo hunc vidit acidum , nisi ab ingestis, Ita eorum corporo. Sed & nullo experimento at calicus visus fuit in an1malibus lanis , quin nec in aegrotis : quum in lotio quinque per dies ischuri' vitio intra corpus retento , a me sedulo explorato , necdum alcalicum viderim. Putrefactione idem ille , vel acriore igne, totus fit alcalicus. toties au rem arte accurata cogitur in glebas, nec nisi inspissando , atque in quiete reponendo nascitur, diversus ab omni cognito hactenus genere salium , natura interim Ammoniaco proximus quidem , sed rursum aliis huic pro Drietatibus dispar. Hic enim valido commissus igni, totus , nec mutatus , in sublime rapitur, quum ille , qui de urina , Vero salitum anImatrum lixsevio, vi ignis exprimitur , prima statim Vice totus quantus alcalicuS. Vadat. Tandem plura instituenti experimenta, ad definiendam veram naturam salis animalium, ut ille in corpore horum sano existit, 1bidemque Oper tur ex hac sua indole , visiis hic mitis , sahonaceus ex concreto simul oleo, medius inter volat1lem dictum & inter fixum, de alcai1 acidoVe notam nullam exhibens , in oleum foetidum volatile , & salem alcatinum volatilem , facile resolvendus , hinc in putredinem pronus. Neque fallat quem lolii igne exusti cinis fixum salem exhibens : eit
ippe assumtus hic marinus sal, qui non mutatus corpor1S Omn S actio nes ferre valet, atque post cunctas digestiones pristinae manet tenax na Quin & huic tribuas origini tanto molimine, exquisiitIssimaque tortura ignis , expressum paucum acidi de humano sanguine 1, quod sane marini salis terra misti, summoque acti igne, videtur acidus spirituS. Unde & animantes, quibus manni salis nullus in cibis usus est, tale In urina fixo, acidoque in sanguine latente carent- . e olea animalium Ars Chemica examinans bene diversa Invenit et oi tendit scilicet in his, quae subtilia adeo, ut aquae miscenda , modicoque volatilia igne, Spiritus hac dote Vegetant1um referant , tamen ab liIS ter mentando productis valde discrepanti . in t i LAlia quoque ibi olea videntur lenissima quidem , omni fere sale Orba , quorum lubricandis illitu firmis partibus usus , hujus pinguitudo caVIS
Ossibus medullae titulo, aut membrana adjosa nomine adipis, colligitur , idoneosque servatur depromendum in effectus ; eodem acris mitescit corporis humiditas 1, hoc & cruori innatans cernitur aliquando.
Rursum diversum a prioribus id oleum habemus , quod animalium
56쪽
concretum salibus, hos reddit saponaceos, atque corpori proprios: hoe
enim separatum inde alienae est a prioribus naturae , acritis, foetidius, volatile. Deinde oleum et , quod elementa partium consistentium in moles firmas adunat, retenta, quae requiritur, flexilitate. Id penitus concrevit simul cum terrenis elementis, neque inde patitur se facile revelli , nisi violento excutiatur igne, Vel diuturna acris , a quae , calorisque actione , qua in putredinem versum , Volatilem materiem olei demittit, solosque male tenaces cineres relinquit. Qiuoties id solum foetidissimo molestum nidore semet prodit. Denique hoc olei admiramur maxime , quod spissatis, extremoque deinde diuturno igne , humoribus animalium tandem exprimitur , Phosphori sub nomine. Id vero sponte flammabili materiae ad aerem constans se con sumit, relicto humore acido , fixoque. Firma tandem basis formando toti corpori, caeterisque innectendis ,
atque coercendis, humoribus, terra habetur.
Quae quidem a terra sincera vegetantium parum , si quid , differt : quoties enim ab aliis accurate omnibus separatam terram sollicite examinas,
toties hanc vegetabili communem , & animali, invenias. Cujus sane rei exemplum praebent liquidum testae furnulique fornicati Docimastarum, in quibus explorare solent metalla : his enim conficiundis una modo sim plexque apta est materies terrena simplicissima , nec fusilis in igne, neque in vitrum defluens. Atqui de purissima exustorum vegetantium , aut animalium terra , quam ars de cineribus collapsis ab omni alio admisso sep a rat, aeque felici successu fingi queunt. Neque sic productae partes terrestres ulla omnino dote discrepant. Atque haec quidem elementa , quae in construendo animalium corpore conspirare cernimus; utique talia ars detegit, & exhibet ; neque plures hactenus diversitates docuit. Tamen de his separatis nitide, δc sedula cum cura iterum permistis , fruct ra exspectabis humores naturales, de quibus haec produxeras. Imo vero de permistis his penitus diversa composita conficies : namque in qualibet parte cujusque animalis humores invenire est adeo singulares, ut intime distincti semper appareant. Uno tantum loco sua bilis praesto est amara,
uno modo rursum hepatica conficitur ; genitalis humor sua ossicina tantum elaboratur, perficiturque ; alio spiritus motores enascuntur. Chylus ventriculi , intestinorum , mesenterii, ductus chyliferi, venae magnae, cordis,
pulmonis, arteriarum , Varius singulis his locis est in corpore. Quid de natis ex hoc , lacte, adipe, lympha , sero, saliva, sanguine, urina , caeterisque
dicam pCerte ex omnibus enarratis pateat summa , quae reperta est , inter animalium plantarumque elementa , con Venientia ; est priora fere de materie harum fabrefacta sint : summaque dein utrorumque diversitas haereat instructurae varietate , atque rapidiore assumtorum per animalia motu .
Atque pauca quidem haec praelibasse de objecto Chemiae sufficiat.
Chemia occupatur versandis corporibus, quae tribus enarratis continentur Classibus rerum. Mutatio his per artem conciliata solo motu absol-
57쪽
vitur. Hic vero vel excitatur novUS, Vel natus supprIIa istur , mutaturve
aut pro gradu incrementi aut pro decrementi gradu , vel manens vi idem vias multat. Fiuntque vicistitudines hae quandoque in tota mole manente eadem , saepenumero particulae, quae molem totam faciunt, singulae illas mutationes inter se patiuntur. Ex illis ergo simplicissimis actiombus omnes omnino effectus artis universae chemicae constituuntur , licet ob diversorum admodum , eorumque multiplicium valde corpusculorum , multi
tudinem , mirae exsurgant, & millenae nascantur , no Varum rerum facies.
Accuratius namque sit prudens exploraveris, haud aliunde proditas in venies , neque alia artem ipsam moliri posse intelliges. Fac enim , unam corpoream massam consideremus si tota quiescit illa , sit omnes ejus par ticulae quiescunt inter se , qualis primo momento haec erat , nunqu1d talis omni deinceps tempore constans, atque immutabilis manebit omnis applicetur illi chemica virtus , sane , si1 nec in mole totius, si in nulla quo que partium , ullum motum eXcitat, relinquet intactam , qualis erat prius. Deinde vero impressus massae universae motus transferat corpus ita, ut in partibus molem constituentibus mutetur caeterum nihil, sane corporis manebit hujus idea eadem , nisi quod omni temporis momento alio in loco sit. Si vero motus inter partes oritur recens, iam produci posse concipis , nunquam definiendas rerum varietates. Tota itaque Chemia adunat, vel separat, nec datur tertium facere quod possit. Unde etiam omnes operatio nes quas exercet, huc referri queunt, nulla excepta. Neque est quod offendat simplicitas, quasi foret impossibile , ut ex illa orirentur tor , tamque diversa producta, & quae mirabiles adeo , neque , visos alibi, effectus praestent. Solas enim diversarum rerum apelicationes mechanicas , simplicesque , miras producere in compositis varietates dudum constitit. Tum ex paucis corporum elementis innumerabiles novorum series oriri Arithia
meticorum est in combinationibus firma demonstratio. Denique dum unum alteri apponitur, oritur tape manifestatio latentis prius virtutis. 51 Magnes nunquam alteri Magneti fuisser propinquus adeo , ut intra sphaeram facultatis alterius haesisset, ignorata foret in natura rerum vis magnetica ; si nec ferrum cum eodem lapide unitum sitisset unquam , singular1s illa , illa stupenda , inter hoc metallum & herculeum saxum nesciretur proprietas si denique ferrum magnete tactum , alteri ferro eodem quoque tacto , Vel& non tacto , haud fu1sser appositium , quis mortalium nosset absconditas illas facultates, per quas hic adeo sim galares motus contingunt. Verum in historia menstruorum patet, inter plurima corporum ejusmodi mutuas haberi potes eates , quae , nisi adfinentur , haud appareant, sed in vicinis se
statim manifestent. Unde liquido perspicitur , ex separatione comi Osit rum in stia simplicia, & commissione simplicium citin simplicibus, ins labia nasci prius incognita.
Si unica spectatur massula , molem eandem retinens , attamen mutata ,
sola figura tunc mutata erit, vel variata superficies. Atque ipsa haec sim plex adeo alienas statim vires progenerat. Rem doceat Mechanice , dum eodem ex chalybe sola si tu te mutatione instrumenta facit, quae diversis simas agendi potestates obtinent. Sit chalybis uncia in cuneum , cultrum ,
pugionem , lanceolam phlebotomam , sphaeram, cubum, cylinarum , PrisD
58쪽
Cujus producta raro simplicia.
ina, pyramidem, conum , QSpolita, nonne sinSulis suae piopriae, novaeque,
vires aderunt ΘQuae omnia evincunt, actioni 1 Chemicarum simplicitatem haudquaquam obstare , quin infinita , & varia , inde effecta excitari queant.
QDiod semel recte perpendisse palmarium : quum semper praejudicata inter Artifices hos opinio sit, quasi aliud quid mysterii in ipsorum arte lateret. Si vero opera horum praecipua conspicis, asserta modo patent. Cal cinare , fixare, vitrificare , rublimare, fermentare , putrefacere , digerere, depurare , adunare , dc si quas alias Operationes arti suae proprias recen
Ipsa vero separatio partium ita producta haud docet, in corpore tales extitisse, quales jam apparent : quum enim actionibus illis , quibus separa tarum divulsio peracta fuit, ipsa haec corpuscula miris queant modis mutari , falso sepe colligitur, composita possediste reapse elementa haec. Atqui vires novae agendi in divisis nascuntur , quae nullo penitus effectu se manifestassent unquam in corpore , unde eductae partes quod infinitis quidem exemplis docemur. Utraque ergo patet ratione , non esse adeo , ut Chenaici putent ex vero , se arte dare sua prima Elementa rerum , atque docere inde, quid sentiendum de rebus complexis, quoties constitit de elicitis inde per chemicas Operationes partibus. Utique rerum contemplatio demonstrat , esse corpuscula nata , qu immutabilia prorsus omni causa observata hactenus , quoties sola habentur ; sive duram adeo his atque adamante longe solidiorem naturam AU TOR rerum dederit, ut nec dividi in minora, neque in figuris mutari suis, se patiantur 1, sive adeo Haec subtilia estinxit , ut aliorum virtus in dilabentia semper exerceri nequea . Quoties itaque compositorum resolutio eo pertigit, ut in tenuissima haec elementa exercita sit divisio , limes erit praescriptus omni ulteriori rerum divisioni tamdiu , donec denuo coaluere simplicia haec cum s1mplicibus, aut & cum caeteris compositis. Talia Philosophi principia Corporum Elementa vocavere. In haec Chemici se solvere composita tradidere saepius. Atqui soli etiam hi suam hanc redarguunt sententiam. Equidem ut largiri O fortet ignis , aeris , aquae , terrae, alcoholis Vini, mercurii, Spirituum in quolibet corpore Rectorum , sic & aliorum , quotiescunque absolute simplices habentur, elementa apparere constantia , tenuissima , ita an sincerae illae partes unquam capi queant, atque exhiberi nullo evictum artificio : imo vero in
vulgatis Chemicorum operationibus nihil talis simplicitatis obtinere jamdudum prorsus constitit. Solius forte ignis elementa sua pura, dum hic per aurum , vel similia , trajicitur , exhibebit: at aquae guttulam sincerae nulla arte dabit quis , longe minus reliqua quis dederit simplicia. De aere, terra, aliis haud opus est dicere. Q sin ex partibus illis , in quas composita resolvisse se jactant summi Artifices , diversi ingenii , atque facile mutabiles , iterum partSS producere licet: ut aqua , spiritus , sal, oleum , terra , de animalium , aut
59쪽
Vegetantium , corporibus enata docent ; imo & alcohol ardendo in diversa abit. C IDenique componendo rursUm , quae de composito edulta tuerant, elementa Chenaica , raro obtinebitur pristinum compositum. Sanguinis, vini, aliorum analysis id do Vζ ζ' . i Q iare oportet fines cestos arti nostrae praescribere , neque ultra hos Sa lire : ut sincera Cluceat Veritas, Omnisque evitetur error. Ex animali scilicet, ve retabili, & fossilibus , definita operatio Chemica semper educit effecta determinata, suisque distinguenda quam accuratisime signis. An vero , qualia profere , talia in ipsa re ante operam hanc exstiterint, haud semper recte deciditur nisi ex aliis iterum rerum argumentis. Alcoholvini de vegetabilibus definitis , artificio fermentationis legitimae , atque destillationis accuratae, semper eodem modo , semper ejusdem indolis, certo producitur. Neque Vero postibile fuit hactenus ex ulla alia maiaterie liquorem hunc elicere. Sed & ex hac materie non nisi hac solum operatione geminata enascitur. Ipse autem liquor , quem Chemista exhibet, ante justa fermentationis , atque destillationis , adhibita auxilia , nusquam repertus fuit. Unde & de ejus materie, causa, ingenio , vir
tute nemo praeter Chemicum bona potest dicere. Q uod ipsum in plu
rimis corporibus certo evincitur ita se habere artem itaque arctis in cludimus cancellis , eo tamen digniorem , praestantiorem , utiliorem &necessariam magis, vere asserimus, talem profiteri annitimur. Ita tandem nobis una hac arte patet, esse in unoquoque singulari animalium , vel Vegetantium , halitum quendam proprium unice illi tantum corpori ; adeo subtilem , Ut Odore tantum , vel sap're suo , aut este ctibus sibi tantummodo debitis , se manifestet. Expri uit ille vapor sui corporis proprium genium, qtio illud inprimis ab aliis omnibus acci ira listime distinguitur. Summa quidem hujus tenuitas , qua oculis ulla arte adjuti; usurpari abnuit, vel manibus capi negat , comitem habet equi dem volatilitatem summam , purus igitur , solusque , ubi fuerit, tum im patiens quietis mobilitate avolat , aurae se immiscet, reditque in commune omnium volatilium corporum Chaos. Ibi tamen si lae tenax naturae volitat , donec cum nive, grandine, pluVia, rore, in terram deciduus humor, hujus se iterum gremio infundat, hocque foecunda sua foetura impraegnet, cum humoribus deinde illius in succos denuo animalium &vegetantium inolescat , talique revolutione in no Va redeat , quorum acritet molem rCgatque , corpora. A mobili penetrabilitate , subt1litate exquisitissima , volatilitate efficacissima, Veteres Alchem istae , summi sane Artis Magistri, rerumque Physicarum consummatisti mi exploratores, li- qaorem hunc Spiritu Rectorem appellavere. . Suo ut corpori insitus maneret hic , innexuit illum DEUS tenaci, constanti , nec aere , Vel aqua , nec igni naturali , facile di Mando , oleo : Mus ut lentore in viscatus temere haud aufugeret, sicque desereret protinus, cui moderando datus erat, corpus. Unde audimus eosdem idoneos Au ctores palam clamantes, habitare in sulphure Spiritum. Id rursum olei , quo retinetur Spiritus , caeteris repertis in eodem corpore pinguibus, est longe Volatilius 3 ut , in mortem tendente cor-
lysii Chemica conclusio. Spiritus Rector in coitipossitis quis apud Al
sedes oleum rei. Sed eo magis volatile.
60쪽
In quo tamen Spiricus pars minima.
sed in hac par-,itate actuosi si- Rei mirabilis
pore, sponte fere suo cum spiritu exhalet : ne tantis aptus spiritus usit bus iners suo haereret in cadaver . Est denique parca adeo in largiendo hoc Spiritu natura, ut corpori cuique particulam instillarit minimam hercle, at sane praeclaram illam , susticientemque : ausi sunt Antiqui Adepti metiri hanc portiunculam totius , nobisque referre , esse eam corporis sui seminalis partem semper inventam in quocunque semine sub ea tantum proportione.
Hanc etiam actuosam adeo sibi compertam narrant , ut rotam tepore
praegnanti , idoneisque sustentatam pabulis , mobilitate vigere , atque inei edibili ad prolis similis productionem vires assiduo novas acquirere , quotidianis constet observationibus. Scintillam ideo vitalem , filium Solis , Spiritum intus alentem multisque similibus nominibus appel
Priusquam in caetera, Vobiscum, me diffundam , juvat totam hancce rem unico malaifestare exemplo : sumamus Vero tale corpus vegetabile quod suis se notis ab omni quocunque alio corpore noto hactenus vel evidentissime interi inguat. Cinnamonum esto, aromatum princeps , fragrantissimi odoris atque suavissimi saporis , excellentia omnia fere alia longe post se relinquens. Si optimi libram cum ebulliente ad ignem aqua , sollicite , lege artis , destillare facis , cavendo , ne quid pereat, liquor prodit lacteus Odoratus , sapidus , unaque ad fundum prioris pau-
cum oleum rubrum fragrantissimum , Viribusque valentissimum cinna momi , talis vero & primus liquor erat. Ubi ita separasti enarratos modo fluidos liquores , cum nova similiter aqua ebulliat cinnamomum residuum , liquor exstillat limpidus , aquosus , acido sapore , Odore fatuus , nulla indicia cinnamomi gerens non modo , imo vero similis adeo aliis multis , ut ab iis distinguere nequeas. Recurrct ad residuum decoctum tabello fuscium , acidum austerum sapiens , odore carens omni , nihil sane repeti is quod cinnamomum spiret. At corpus aromaris in decocto superstes juraris cinnamomum esse , adeo figura omni Caeternaque specie nativum illud exprimit ; at vero nihil praeter hanc habet de tota corti cis hujus veteri prtestantia ; quin a quocunque alio cortice arboreo , lignoVe , sic tractato prius , vix differre invenietur.
Igitur omnis propria virtus in aqua stillatilia Cinnamomi , ejusque ad ima deciduo oleo insidet. Quod si vase clauso quieta diu aqua haec
deponet oleum , dilutior spectabitur , parciusque Vires aromaticas spirabit. In oleo igitur reconditur inprimis haec nobilis facultas. Si omnem aquam hanc aromate divitem a subsidente suo separasti oleo, atque in vitro reponis angustioris orificii, neque obturati , totus spirabit Cinna momum locus , brevi aqua Tibi superstes erit iners, neque dotes miras sui exhibet aromatis ς caeterum haud deprehendes pondus ejus magis diminutum , quam quod de simplici aqua communi , aequali ex vase, eo dem exhalavisset loco , intra tempus idem : igitur vis pulchra, infusa aquae Cinnamonaeae , in particula haerebat ejusdem eXigua , virium tamen eximiarum. Oleum denique cinnamomi vitreo exceptum vase, sed aperto , atque late patulo , expone aeri, grate diffuso locus odore fra grat , ut cinnamomum quisque agnoscat ilico ; interim oleo sic exposito