Von den Farben und Künsten der Römer : Originaltext und Übersetzung

81쪽

ERACLIUS DE COLORIBUS ET ARTIBUS ROMANORUM.

que xvii. De viridi colore quomodo feri possit ad quova olueris ii ii UTC.

Sic poteris viridem tibi pictor habere colorem. Cum foliis albam moret ludi contere cretam Haec in marmorea pariter qUOque contere petra, Usus ad pennae liquidum dum fiat utrumque. Et post ' hunc succum pincello sume probandum. Hinc quascunque cupis scripturas conde colore,

Ne cretae nimium ponas tamen ante ca Veto. Morellam male habet R. Utrinque R. Penitus R. 3 Sic emendavi Coloribus P. R. Editio Merris habet colori.

xviii. De vitro viridi quomodo feri debeat, ad vasa solitia ' depinyc Ida.

His rebus vitri patet essectus preciosi igni combustum sulphur, qua rasque cupellum, 'Atque teras horum splendens cum pulvere Vitrum Hoc cures solo liquidum tibi' reddere gummo. Attamen inde litam post ' ignibus injice testam, Assumet viridem quoniam ' pictura colorem, Exterior testae cum coeperit ipsa rubere. y

y Figuli P. Quaerasque cupressum P. assunt quare cuprum W. Ter C. Penitus R. Coctam P. R. si Qualem R. Nubore P.

XIX. De vitro atho, ad vasa fetilia' depingenda.

Album picturis vitrum sic attenuabis Candens permixtum cum sulphure contere vitrum His simul attritis, postquam 3 fuerint quasi pulvis Exterius spissam depinges β undique testam. Injice post ipsam fornacis ab igne coquendam.

3 Vasa fguli P., Fictilia vasa m. a Sic vitrum R. Attenuabit R. 3 Penitusque R. . Depurges P.

82쪽

Eine liberatas starii grune Glassarbe kania si dii aucti auffolgende V et se bereiten. Ninam seine Trtim merchen gebrania ten ut fers, die du dania jedoch samnat dem Rost desset ben Κupiers) an vendest. Dania verrei be es mit glangendem Glaseund stelle feriae r das danait hemalte Gefass in den Osen. Sobaldilina die Elam me ei ne glangende Farbe vertiellen hat, ni mira es heratis. Vor dem Erkalten belli innat es kein schi nes Aussehen, de ian wenia das Glas in xu ge vallige Hilge gerath, so raubtilina die Stai ke des Eeuers die rechte Erscheinung.

83쪽

ERACLIUS DE COLORIBUS ET ARTIBUS ROMANORUM.

Cum' simul ipsa rubet, sibi cum pictura coheret, Extrahe. Sic etiam' pinges hinc vascula quaedam, Ars velut in primo notat insinuata libello.

XX. De νitro nigro ad Pasa scillial depingenda

Sic etiam nigrum pingendi transfer in USum. ui terra capitur cum gummo contere lagur Et sic perspicuum frangens in marmore vitrtim, Ipsi miscebis, rursumque terendo parabis. Haec quoque caeruleam sumet' commixtio formam uanah tamen in nigrum vertet vis ignia' vitrum.

3 Vasa fguli P., ea vasa w. Gummi R. Ut sit . 3 Sumat V . Ouar W. 9 Sic emendavit Merr.; vertetur iusignia P. R., conuertet Singula V .

Xxi. De Puro quod nimium Piret.

Sic etiam nimium tu virens effice Vitrum. Accipies assi subtilia fragmina cupri, vae tamen ejusdem post' cum rubigine mittes Rursus et admixto splendenti contere Vitro, Protinus hinc' pictam fornacibus injice testam. Postquam lucentem dabit ipsi flamma colorem, Accipe. Non β pulcram capiet nisi ' frigida formam, Nam dum fit vitrum nimis fervere, colori SyHuic auffert propriam' flammae violentia formam.

85쪽

INCIPIT

ET PRIMO iI. De vasis testeis depingendis ex viridi vitro. - Viridis vitri et usti fulminis pulverem, item usti cupri, accipe, et misce cum claro vitro prius bene 3 Super marmoream petram

liquore supradicto temperes, et cum 7 pincello testam ex his intinges, et in fornacem pones ut bene rubeat. ' Refrigerata vitri viridis representabit ' colorem. II. Ad vasa testea albo vitro dealbanda - Album vitrum si facere vis ad usum pingendi, ' calidum sulphur cum vitro albo diligenter tere, et super spissam teStam pone, et in fornacem mitte. Cum autem glutinatum fuerit, extrahe ab igne, et si ex eo scutellas arte figuli factas vis di pingere, illud contere ad usum scripturae, et fac quemadmodum β ante dictum est de viridi vitro. III. Quomodo vasa Muli' ' plumbeantur. - Accipe terram figulorum quantum y fortem poteris invenire, et in furno cum aliis vasis mitte, ' ubi tantum lento igne coques, vel in alio igne, quousque tota sit rubea . Quando ' frigida fuerit, mitte eam

Deile omittit P. Planam omittit R. 6 Temperes hic inserit P., et post omittit. 7 Cum omittit R. ' Hic R. ' Ut tantum rubea appareat R. ' Nesplendabit. Cant. i' Ex P. Item ut supra R. Tere hic inserit P., et post omittit. fit salas inserit Ρ. Contere illum P. Scripturi qualiter R. i' Figniti R. 37 Ouanti navis R. 3' Mitte omittit R. 3' Et quando P.

86쪽

das dem Blei hei gemisclit. Ninam das Elei una schmelae es ausia beste in ei nem Gescisse. Sobald es vibili g illissi g geri ordeia. so ruli re es ringsherum mit de inen Haiaden im Gefass, bis es ulver ist unci mei ge so 6 Thelle Messingilailspane hi nata. Vie also der Topi mit jenem Mehi asser bellaticlitet ist, streue

87쪽

ERACLIUS DE COLORIBUS ET ARTU ROHANC PTUI Iin quodam V e. et tamdiu rere, quota tae rora sit quasi pulvia Deinde accipe aquam. et misce cum ea. et in alio v e cola. e usque ad alium diem sic eam dimittes P rea illam am projicies foras. Deinde accipe illas iec . et cum alia re aquae sine sabulo misces. cum duabus partibus illius torrissimae terrae SVpradictae P rere eam cum malleo Deinde qualecunque vas volueris iaci P Srea accipe i emquam sivis i qtate cere, et cum oleo mi et illud vas quod iecis i. antequam coquartar. per to tam lini inde pone,

pias farinam de frumento. et in ollam dici ire eam paci S et retriaenari permi et de Iovi a Ua eam per ria tam in circuitu linies. Postea accipe p Umbum bene statarum. S. Emen viride etam volueris' Iacere. accipe cuprum. vel Atari a tam quod me ius est. et cum plumbo misce sic Acci biam. et in vase eum optime funde rorum liqueIacrum erit. circumvolve manit Us tuti illud in Ue dum z TIS

fiat et ita I partes limaturae a calci cum Cum vas illud de aqua farinae ham a tam lac 7. Marim pulverabis de plumbo id est. Staprascripta limatura piave bis

vitro claro tere. ez p rea ex , t am Ut Stapra pia c. er in fornacem valde vi censam mi re Deinde a fornace ex ra

88쪽

os senbari sicli so ob volit es e inges clitos sen ist. Der Urspi ungdavon war sol gender: in dem Thelle vota Syrten, welcher Phi nicien genaniat wird, nachbarlicli an Judaea, tam den Fussdes Ilerges Carmel, ist e in Sumps, aus dem der Fluss Belus hei homini, welcher booo Schrit te fli essenii, sicli in das Meerbei Tholomaida Ptolomaeis) ergi essi. Der Sand desset beta iradurcii die dati inrollenden Eluten vota allem Un reinen gesti uberi. Hier, gelit die Sage, wurde ein Schiis vota Salpeterhandieria an

ut de das Gaiaxe in andere Oesen tiberii agen. Diese Masse hi ess

89쪽

ERACLIUS DE COLORIBUS ET ARTIBUS ROMANORUM.

transluceat. In aliis enim metallis quicquid intrinsecus continetur absconditur. In vitro vero,' quilibet liquor vel species' interius, talis' exterius declaratur, et quodam modo clausus 3 patet. Cujus origo haec fuit. In parte Syriae quae Fenicis vocatur, finitima Judeae, circa radicem montis Carmeli, palus eSt, ex qUAnascitur Belus amnis ' V millium passuum spatio in mare fluens,

eluuntur. Hic, fama est, quod, eX pulsa' ' nave mercatorum nitri, ' cum sparsim I per litus epulaS pararent nec essent

lapides' ' pro attollendis vasis, lapides, glebas nitri vasi subdiderunt.' uibus accensis, permixta arena littoris, translucentis novi liquoris, vitri scilicet, i fluxisse rivos, et hanc fuisse originem Vitri. Mox, ut ' ingeniosa hominum i solertia non fuit contenta solo vitro, sed et aliis mixturis hanc artem studuit in melius

ampliare, levibus enim eti aridis lignis concoquitur, adjectoci pro ac nitro, ' continuisque fornacibus, ut aes, liquatur, maS- sodque fiunt. Postea ex massis rursus funditur in Olficinis, et aliud flatu figuratur, aliud torno teritur, aliud argenti modo celatur. Tingitur etiam multis modis ita ut jacinctos saphirosque virides imitetur, ' et o nichinos, et aliarum gemmarum colores. Neque est alia speculis aptior materia, vel picturae a commodatior. Maximus tamen in candido vitro, proximaque in cristalli similitudine, unde et ad potandum argenti et auri

metalla ' repulit. Vitrum olim fiebat in Italia, et per Gallias, et in Hispania. Arena alba mollissima pila molaque

terebatur. Dehinc miscebatur tribus partibus nitri pondere Vel mensura, ac, liquata, in alias fornaces transfundebatur quod Massa vocabatur Admovitrius, ψ atque haec recocta fiebat vitrum

i Uero omittit R. Qua libet supplet R. Taliter R. 3 Claritis R.

' Hare P. 'Quod expulsa P.; pulsa R. i' Mercatorum uitri omittit P., et loco ejus ibidem supplet. ii Sparsius R. i Lapides omittit R. y Ex R. : cum ad ignem in navi appoui deberent si O ferculis decoque adis, glebas igitur uitri, loco lapidum utendas, naui subdiderunt; D. Uit i scilicet omittit R. ih Asseritur supplet P. is Est supplet R. 37 Homitium omittit R. Ex P.; nam R. i' Et vitro supplet P. χ' Immittetur P. *i Argenti metalla et auri R. Enim P. Et supplet R. Admonitem P.

90쪽

Admovi trius una lie ferte nach abei maligem Brennen reines, weisses Glas. Zur Gait ung des Glases xvird aucti der Obsidian ste in gere clinet. Zu vellen ist derSelbe grsin. Zu vellen SchwarZ,

er demselben die Schale, der aber schleti dei te sie ergrimnat aufden Estricli, wo si e sich wie ein ErZgefass Zusam merabog. Der lin siler j edocti hol, si e vom Pilas ter aus, hol te se in Ham merchen aus dein Rusen hervor und besserte die Schale lederatas. Als dies geschehen war, fra te der Laiser den Kunsiler, ob noch e in Anderer die Re rei tuna dieser Glaser vel stelie Undals tener mit ei nem Et de versi cherte, dass es Niemand wisse, so besalil der Laiser, ilina das Haupt abatis chlagen . danait nichidurcii das Aligenae in ei den die ser Kenniniss Gold una Silberfur Loth eraclitet una der Nerth alter Metalle verringert werde. Unil in der That mussien Glasgefasse, welche nichi Ierbrechenkdianten, et vas Κ6stlic heres se in als Gold una Silber.

einen Ofen. V orta dii die Stet ne mit Thon verkittet hast. dermit Vielimisi gemensi xv tarde. Das Fundament desset ben mache ei ne halbe Ellbogeni ange hocli unci gana flach, die in nere Vertie fung des Ofens lasse oline Laumateriai. d. h. mache nichis in der Mitte des Ofens. weil da selbst heim Arhelten steis das