장음표시 사용
221쪽
cem vel australem, vel septentrio lanx umishram semper projiciunt lv. Denique emfui quorum umbra deseribit intra ad horas reulum. Quomodo dividatur in partes allat, Europam Atam, Ardeam, Ameriearn, in regna, prorinmas, di tabulae universales dipartieulares eum libris pluribus exhibent m.
deantur P. R eelolii Geographia reformata. P. seherer in Geographia eum naturalis tum
CAPUT ILTroblemata in globo terraqueo lab
uenda, ac primo quoad tempus. N. DLurima quidem iam superius in Astronomia
parte prima tuere proposita ac soluta, quae etiam globo terrestri conveniunt; quare hic loci illis praetermissis ea asserimus, quae promprie soli terrae eonveniunt; Ae I. Ex .aevema Putast uiuae meridIana inumbeau tua nemrali , ---ave Deo. ne iocus solis pro die data dueatur a meridianum, ae tamdiu
alevetur globus, donee solis initudo eongruaeripheredas ab origone numerati ad Polum dant elevationem poli dati loei Faeillus, filaeus, pro quo quaeritur altitudo solis, in x xli constituatur, eo ipso habebitur elevati , , poli, uti N. is Astron dictum.
i. PROBL. n. Ostendere, Maniam Io ab vias renue te Syre meridiano, pro avsu a virae De I. Elevetur globus modo debito,
. Inquiratur locus solis pro data die in e lendario, simulque quantum eodem die deis elinet ab elipeie sue per Trigonometriam sphaerieam re ip, ve ex tabula declinatio nis solis in fine ponenda Hae deelinatio meridiano applieetur in gradibus, vel gradus ille Zodiaei, in quo sol versatur. ducatur ad meridianum, sibi hune attingit nais merentur gradus ad aenith hi ipsi dant soli distantiam a vertice. II. I dein volvatatur globusta loeus in mendiario indieahit o. annes populos, quibus soleo die vertiealis est. III. Idem gradus describet parallelum volino globo, qui ostendit, quantum sol ab aequa,
sors absit. Iv. a iacitam horarium de
appliem eae lora, pineis inanias, malobo, qua hora uti loco se verumna siti v. Denique, si loeus solis datas ad aenichreducitur, pro quavis Su Mognotatur a misphaerium a sole illumi tum optiri e PROB III Ealuere Aeaeaera , -- ' an et via tempore orirer. m. Gradus solis statuatur sub meridianori de index applieetur horae duodecim: Moveatur globus, donee index horam darat signeri Depriae tur dein, vel elevetur poliis indie ad horam Immoto, donee loeus solis In origante oristivo eonsistat Globus e eonstituens demonis strat populos sub tali elevatione poli eo stitutos habet solem orientem data hora, aedis anni. Ubi tamen attendendum si polus
elevetur septentrionalis, notetur genith, quaecunque loea transeum verticem, ab
bunt data hora solem orientem vi australis
elevetur, transibunt ea tam per lassiae opis
nae bara, assit, oua die, vir ae ammae, ais rore ae t. P. Ponatur laeus, emus respectu
iuarirur id , quod in titulo propositum est,
u meridiano, adducto etiam ad horam raindlee, volvatur globus versas Meaium do ne in aequatore meridianum transerina a
gradu cloeus, ut ibi meridiano substat, una hora serios videt solem orientem Radaeonstat ea praeedentibus Quodsi tamen
de occasu quaeratur, loeus movendus expedisus ortum Attamen notandum istud ea tam proeedere sub eadem elevatione pos
seu latitudine, ubi in eadem diei longitudo; nam ubi altitudo poli maior est, eo vis deita oritur, de dies longior est; ubi depressor, serios, pro viserere nimirum arcumadlurnorum, quos in parallelis horam a
seindit uda igitur hora ortus prior alla posterior pro diversa adtitudine inquinear,
procedendum erit, uti Problema anteeodem monstravit Raramet ad prae uaer, dum ae rame, aemu laeet AI ferim aer aram, o Pteraear, ii globus vertes ortum volutus a fas adus in aequatore absolvericolae meridiandi
subiacentis una hora serios solem ridem in Mene I strveminae rea me lues a m
222쪽
cretas in tempus convers vel subtrahantur, sttoeus orientallor addantur, Moeesdentalior. PROBL. v. Omae tempore monstrare Dea aurea, in P tam hora, amatis exultae' e. si Roma horaria, Quaeritur Ioeus, ubi sienora tertia. Roma applieetur meridiano eum indlae oraclo volvatur plobus eum indies ad horam tertiam, de lora iub meridiano eon- levia habebunt aerelam. telaem, si datur Romae a, de quaeritur, ubi fit nona maturi.m, volvatur inden ad horam nonam, de lo- ea sub meridiano constatuta eandem num merabunt. N. Rodia vita maestrare amis tempore, aesta sit hara viris lora ius cavando renaiora pro laea gens Maer P. Detur Romaesa, quaeritur, quae hora ne adriri Roma gitur sub meridiano pota eum in ne horario soleatur versus ortum, donec adrhum iobstet meridiano, in ex gnabit horamiserio, datus sit orientalior, globus volvitur ad orealam SN PROBL. in ara Mia is , ----, quotam in laeo a g..etae E. g. detve hora eclipsis Lindies horari ponatur locus idem iubaveridiano xindex ad daeam horam volva.gur globus, usque dum loeus alter meridiem attingaea index dat horam lilius Ioei SI etiam Hveae eae iure merid es velissae meae a, s datur bora rara lor Nam locus de indet ad inericianum positus si volvatur ad tota, datam, Ioea alia sub meridiano posita ha.
bene meridiem, inferius sub meridiano meis
eum quaere in eclipeiea, qui magis a Borea, releesinae, quam sit distantia laesa polos hie ipsa inquisitus in horlaonte ostendit adsertis eum diem,quo eon pier potest sol in dato Ioemiae rariter in reulo potari mearetleo. N. PROBL. m. 'Mere, votis emam vati meae v reus an si acta maiamus in ova Pu a sortis revetur globus pro da eo loco, me obatur, dans gradus elipsi
meridiant. Ab hae mmerentur gradus ac principium Caneri, hi duplieentur, qui damin orietonte mutantur in dies, hoe est, quo die illis gradibus aequivaleant In hortaaonte, eonstituent illi simul sumpti diem ara tificiatem maximum.
PROBL. X. Monstrare strata vitara eminarabealdis maximaerat tot diarum alae, misy ma a gaeaarer mane ac mense v. o natur dies arissietalis maximus hac dierum et turalium; sumam medietas si dierum, de Cancri prin toto numerentur, polusque ita. .levetur, vel deprimatur, donee gradus notatus fit in eommuni sectione horirontis a mei Mdianit quot tunc gradus polus evatus est .
est gradus numerentur ab aequatore vergus p
tum in meridiano quae igitur loea per illud aenit transeunt, habent diem artificialem constitutam si paviter agatur, fi nox seu Perpetuae tenebrae inquiruntur pro iisdem a nis. RATI horae 'tet, quia sol semper eristit supra herletontem ergo dies est de
Posia M. Reae re, ausa omnis Merari. conam torridam popa bis is anaes ama emen. v. tam sol ascendendo ab aequatore, de ad eundem deseensendo illis hi fiat vertibeatis, erunt fine umbra in larus protem: eraeo ebis aseii. II. Misam. siti erunt idum enIm pervertieem transeundo nune in hane, nune illam partem umbra a fore protio estur, modo versus austrum, si sol boreata, modo ad boream fi fit australis, amphise omestitiet III. eaedere, meo die aettalea v. -- eum solis meridiano appliea a nota graduna
in eodem meridianos qui igitur sub eodem habitant, sunt aseli. v. si ex ealendaris indages sem gradu respondentem , files, quo die illud eontingat. v. Unde di per saetonstat, qui sint Amphisen. PROBL. Mi vinde populis ranar aere. imperatarum Amper esse inter e os n. cum isset nunquam trocleas transgressiatur, iis quam
223쪽
etnam tam papam vergeata te ergo senis
mea ad utrum polum umbram proiiclent sed
saper aequatorem candit acla cireulum m matur, nunquam messius, umbra etiam iactarentum ambulati sed tales ineola una Perileii. I PROBL. XIII. dere inlaetas audem a latere horas sunt sub eodem meridian sed hi easdem habent horas. II. Ea v -
- tempestate eoaetrarias e. Dum sei aliore raeedit, necedit ad austrum, Me ad boomam eausa hyemem ibi emit aestatem aminii hae tempestates sunt contrariae et ergo dc III. in m ama longi mam esse aurem is vi mam a Nam uno loca in genit conamento, adeoque debita pos elevatione , ah eas diurni inaequaliter abscinduntur, comversu hoream locus datus habeat maiores, alter Ioeas minores habet, de quot horas excedia lita, eo densent alter scaevster eae iam, adrer inere v. N. Quia dumereseunt arcus in uno loeo, alte deerinem.
in talis Iaalias. v. Ionatur loeus datus sub meridiano, de a polo tot gradus numera, a me loeus ab eodem diam. eum nota inis mea in hora illi obverte, donee indech
nam a nocturnam attingua loeus sub meis
diano et dati gradu eonstitutus, dat Perim rema Mine II sitan est dies, alteri nomthmmaeae sotaruaer, avari uiau. Iv mmam dies eosdem sinunt tuae ae Cum enim a eadem altItudo poli, manet horiaonadem Deam arcus diurnos aequaliter vid. P de Cha-IM 1.2. Gnom prop. demanis tempestatus quia aequaliter a sole remoti. R. PRO L. M. AEMI aes revem e. NIL ahena datas ponatur sub meridiano eum indiea ad horam a. Murneretur, quot gradus lin. aes aena distea versiis polum eo pieuum volvatur globus, done index attingat hora
Ear gradus versis palam ivio distat locus, datus a polo Loeus sub meridiano de dato gradu potius ostendit Antipodas simul eonstatuel eloia ostendit, in noctem unius est alterius diem. III. Loei prioris diem longissimam sinere salierlamissimam. Iv. Habere tempestates contrarim v. - horas, eam sine in diversis meridiani semicircui Excipiuntur tamen Antipodes in sithaera recta,uoad aliis
De Zonis, Climatibus. Distantilla
locorum c. odia mi Divis realitiae is asaean Ru Cum terraquens globus supponam emis astrum universi tenere, ire Quod is moratatur modo alcendendo in aequat re/3. F. somin modo dehendendo, ita, ut ita populis
mnibus intra istud spatium habitantibus verti ealis fiat, adeoque radios directo demittae Ambitu ibatium tonaeorrida vocatae , aequinora in medio eoaestimeo qui diem inrualem nota
ubique effeta sic aleendenda faeis diis
erasere successive per minuta de horas usque ad os gr. de so ian versus polum Hac ita suos radius communicat, ut neque frigus nismium nec eator existat, adeoque incitis ae semper mea utraqua me, a ratem, --alem; assar.3o, cum sitim um trigus
semper, etiam stola latitudineas, s usque ad polum segmentumstareae eoae rigida .
si duplicetur inna torrida utraque eae parte,
boreali nimitam haustrali simul par complectetur. Idem evenit circa amas nigidas, ubi nimirum similiter earum peripheri lo23 gr. 3 min. Gam. si dantque a Mari labentiatur es, minam reo canalem sara
224쪽
- 3. gr. quare eiu eruleus latitudo in milliaribus, fi per te, me iam miliaria uni gradui cireuli maximi convenrunt, illi H eradus multiplirentur de ipfi mitis, aere rum superficiebus, vide, quae dicta Gamm
PROBL. TvII.Teream metis achram re. v. Positam sphaeram rectam paulisperet 3 va, ut solus iupra origantem emineat, ne dies longistimarereseat mediam horam supra is, nod ipse index horarius faelle mitendis, eris ibi primum elima tranfiens per loca in ortu horreontem attingentia. II. Mais Iae
in elavando globum, ut illis erestat Integra hora, determinabiem eundum elima, si pergelido Reeenelom constituerunt et omniano, non eammeusdem latitudinis omnia, apro exigentia reuum diurnorum, ut semper per mediam horam,reseant usque ad spmum gradum; nam ibi non per horas, sed per se. pthnanas, imo et a per menses erilete, uti subiecta tabula ostendit. Ubi primus numerus Romanus in re visa, secundus Parasi ros, tertius Maeditae ceterum maxima, equartus astuta ninnus quintus denique amisputae ae- ctimam.
225쪽
N PROBL MIII. Data elevatisne pol ad
assabis e aevenire e ma Extra tabulam appositam sic invenitur: ab inventa diei maximi quantitate subtrahe vi horas Horas refiduas duplica, proveniet numerus climael quaestir e eum apud nos dies excedat Mea diem aequinoctialem, erimus in s climate. N PROB. XIX. Suam regi nam respectae datias De aevenire e. Globus rectificetur modo debitori N. at Astron. t. loeus reducatur ad meridianum, dabit globus per se situm regionum, plagas mundi , ventorum spatia inhosironte deseripta Quod si in meridiani renitae pplicetur vertumnus, eosdem etiam dem signabit sub eoelo patente Ubi notat varie confiderari tamen globum de ejus filum, iuxta
Ad Boream terrae, sed coeli mensor
ad austrum. Augur ad exortum movet, occasumque Poeta.
Id est si Geometra globum eonfiderat quod etiam valet de mappis Geographicis S ptentrionem respicit, Astronomus vero meis ridiem dem et . PROBL. m. Distant a Deo m mpada tradas mae naria determ aeare. v. Loco. rum distantia aecipiatu bireino, ae applieam tur aequatoris gradibus gradus aperturae respondentes multiplieentur per te factam dat
distantiam in milliaribus id quidem proe die in globo non item semper in mappis. N PROBLXXI. Raa litatem gra Iae rassilis a Sataris aeterminare. v. Com in globis multi dentur circuli aequatori paralleli, uti de elimatibus dictum, an quilibet in grais
duario dividatur, quo minor in recessu ab aequatore fit circulus, eo minus etiam spheium gradus omplectitur, adeoque non complectetur a militaria germantea. Quare siereducuntur et cape circino duorum meridianorum rum, datum parallelum feeantium. e. g. tot eandem applica aequatoris gradibus, de vide, qno huius gradus occupet e. s. s. Tum per
regulam auream a dant sim son quid
unus gradus t eruntris minuta Tabulam iam eonfectam inferius dabimus. PROBL. XXII. Maeetnaeia Me latitae m.
-- alieniis lari inguis invenise. p. Ain. asstio meridianori quascunque sit N. . Tringo Sphaeraeae numerentur gradus versus oriemtem, usque ad locum datum, sub meridiansameo constitutum, de quidem gradus in aequatore. Hic ipse numerus erit longitudo i u litudo vero sic in meridiano aeneo ab aequam
lore numeremur gradus usque ad iocum e
tum sub ipso meridiano constitutum iresoluti in milliaria dant latitudinem, e quia dem Borealem, si loeus Hemisphaerio Boreali; Australem, si in Australi existat. PROBL. XIII. Ostendere, misee a me N.
eandem vitae nemo dati,dinem. m. a eo dato sub meridiano aeneo instituto, attendatur, quae loca alia eidem meridiano subfine, omnia illa habena eandem longitudinem latitudinem quidem non posisunt habere eandem cum in eodem loco , in globo plures e. g. urbes non possunt suis sistere, attamen omnia illa loca, quae unodem gradum latitudinis in meridiano transis eunt, si globus volvatur, habent eandem l titudinem, desunt si eodem parallelo. PROhL. XXIV. Duorum e rem dota M.tiam interminare ae ac vitia vem, vel glat redinem. v. Quaerantur longitudines utriusque loel dein de latitudines. Facta subtraitione manet in residuo differentia quae-fitae gradus in militaria resoluti distantiam dabunt.
PROBL. xxv. Ostendere, avia distanidam
libram mallima ficii gradanm, Maeritu oris vera maxima oo. v. Quoad primum Diastantia unins loci ab altero est Ine brevistima loco ad locum. Ponamus locum se ultrari sogradus e. g. aoo ergo is altera parea motum linea numerabit si gr. erit igitur hac brevior conseqnenter distantiaria graduum, Quoad secundum. Longitudo numerarer a primo meridiano versus ortum semper usquaad eundem meridianum istud paelum numeratris,ir ergo longitudo hae major dari non potest, te prom est maxima.
226쪽
M. PROBL. xxvi. Daedere, si mis temporis
soDamae mma mom eae in aere a ammt--, fartum veram, emam a measeum perrae. e. Dum enim pergis ad ortum, se eeedae ad erasum, adeoque liliis subduclevet vero ad ore unx subsequitur solem, adeoque longius videt Ceonsequenter hule dies tanglorartificialis, illi Mavior existit. Et quamvis id in minimo remporis pacto eonfistari fietamen notabilios in eo, quod P. de Chales
afferet Seograph. L. 3. Prop. ia his ponam mus enim aliquem ortum versus e. g. a primmo meridiano proficisci quintaeim gradus. Dum igitur ibi sol eonfiam altero die, faciet
quidem meridiem, attamen diem una hora breviorem, iam a horarum, eam ultimaad a primum perficiatur, dum sol attingit primum meridianum. At si quis a primo meridiano versos oecasam pergat gradus quin-deelm, ut ille meridiem habear viator, ultra a horas aeeedatis nova hora, nim is, resia est, adeoque dies naturales hule longi res illi breviores existenta Ea quo sequhur ratio illivs casus, quem multi inerunt; nimissi tres eodem ille fine nati, di duo ex illis
prole leantur, primis versus ortum, saeum
dus ad occasum, tertius in patria subsistat, excedet primus tertium uno die, tertius p riter uno dia seeundum. Meundus denique duobus diebus distabir a primo Primus et nim in ortum pergens post fingulos Iara dua horam diei decurtae, secundus addit, te rivs sub eodem meridiano manens, semper dies no horarum numerat eodem si me
elano definitas vide P. de chales loco t.
De usa MapparumGeographlearum.
Quid sint Mappae seu Chartae Oeographi.
me culilbec notum a visa est sunt 'ea aeae versam, quae ei totum terrae globum
in duo hemisphaeria in plano divisum exbl-hene, vel saltem quaelibet unam para in prae espuam, pue Europam, Asam, Anteam, de
quae ultima satin in Septentrio.
nalem ae australem dividleur, ade6que duas paginas aptet denique a Meviares, quae
unum regnum universim, vel integram prorum vineiam ahibent, vorantur G rvrv ea quae aliam ditionem a rapi a. Harum usum breviter dabimus. PROBLI Gartam aeae versalam via par re tuae rem ita aere, is rem sitae misis et eoaermat. v. Id faeillimum est eum plagae mundi ullibes hartae inseripta finxNimirum Septentrio superios, Mer dies infe rita ad deatrum Oriens, ad finistrum Oee deas. Quare ira in plano ponatur, ut plagae eidem inseripe ipsas eorrespondentes mundi plagas respiciant, erit charta rite disposita. Si fit inversalis, in ea eonfideranda sunt ut in globo bonarum, elimatum, parallelorum distinet o longitudines, latitudine loeorum, distantia itinerum, differentia temporis, tempestatum Si Partim Fic regionum fines, provinciarum, ditiones, urbes, fluvii, manem, bivae, quae allis his versibus comprehhendunturi
Fines, regna, urbes, fluvii, mare
Mores, lingua, fides, memorarucaetera digna.
inlab Hispaniis aberit, gradas in aequatore, eonfidere, sub quo meridiano loeus iaceat, vel saliem prope abfit seeundanus ille meridianus adseripetam habebit longitudinem, vel saltem ea eo determinari poterit in mappis metuae ramis margo superior P- testinae infitior meridi Mia habet adseriptas longitudines etiam suis meridianis secundariis, quare ascendendo vel descenis deaedo deterae miri pro certo loco longitudo
227쪽
faveae e lati ad nem lae se milliarium vel germianteorum , vel alite
s mappic. R. si alicui parallelo subiaeeat, uis ipsi in margine orientali vel Oeeidentali ad .seripta est latitudo sive parallelus, dein linea recta vel curva exprimatur. Si non subiaceat, eae paralleli isti exprimuntur lineis rectis, a eipiatur distantia . parallelo proximo, di in
margine examinetur, quot gradus vel minuta complectatur. Si eurvis lineis exprimantur, diitieilius quidem est, attamen eonjecturali. ter desumi porest, uti in maioribus Europa, Asia dce. N. Ex priore ae hoe Problemate resolvitur . e quot regiones, ore deo in redem mappa eidem meridiano labunt, de consequenter eandem
habeant longitudinem. l. iam eandem habeant latitudinem, nim si eidem parallelo subsint &e. III. Quae eandem habeant elevationem poli haec enim aequalis est latitudini loci. Astron. N. at. IV. Item invenitur faeire elevatio poli euiusque loci satis erecta, praesertim in exactioribus mappis. v. Deter,
ni inantur regiones, quae evique a nae conve
niant. I. Imo de elimata , n latitudinis gradus in tabula quaeruntur. II. Eo ipso diei longitudo eidem elimati conveniens. VIII. Quae fit hora in aliquo loco fi pro certo loco tempus detur differentia enim longitudinis in aradibus inventa mutetur in tempus, ae addendo, vel subtrahendo horae datae, invenietur hora quaerenda.N PROBL. Iv. Duoram seraraem istervallam, mei ri in gravitas, milliarii- intervallum accipiatur vicino, applicetur scalaenimine habebitur intentum. Si desit seata, uti in mappis magis universalibus, applie
tu distantia gradibus, gradus eonvertantur in milliaria dee attamen cum necessario coram trahantur, errore non aret methodus. PROBL. V. si data Zaraitae Me aestaris M. taedis distisntiam Deorum is gradib- - - , nati invenire. v. si loca mistant in aequatore,
non babent latitudinem Cunde ipsae iam longitudines invicem subtractae in gradibas Alae dant distantiam. Si sine paris longitudinis, sed latitudinis diversae e latitudines si ne duae Australes vel Boreales subtrahe debito modo, residuum est distantia sitan Australis, iatera Borealis, utramque adde in lummam, quae dat distantiam si vero longitudinis aelatitudinis diversa essene hvpothenus quaerenda foret.
PROBL. VI. Corint lamnae Me aera Dretae aea, tost ratum n mappa inven/re. v. Com lsaepe in libris praesertim Geographicis indie tu loci alleuius longitudo ae laritudo, in mappis per meridianos de parallelos rectili. neos deseriptis raella invenirer locus Grais dui dato longitudinis superius de inferius applieetur flum, itidem gradibus latitudinis. ubi se interseeant, est tus loci, in aliis pro portio quaerenda plura qui desiderat inveniet in p.Rieetoli Almagesti Tomo II De ch les tom. a. In Geographi Tomo tertio De Navigatione Tomo IV. de Astrolabiis P. Niis derberg. Geographia. Interim haec pro via
228쪽
P missiciscitioribus in globo solvendisae mappia subiungimus in Meraparte, quae cire terram uisior industria mdigent. Aliqua quidem satis certa, aliqua, quae hucumue plurimorum ingenta a latertiam deis amam,
N. DRaeter ea, quae hae de re dicta in Geome i tria eap. s. st quae pro fundamento eo graphiae ex omni illa scientia supponuntur, hae consideranda pariter sunt. Et quidem ex antiquis dimensionum praxibus,
Ex gram quatuor digitus formabitur unus.
Est quater in Palmo digitus, quater in pede Palmus. Quinque pedes' faciunt, Passus quoque centum
octo dabunt stadia, reduplicatum
mne militare talleum habet passas Romanos
antiquos ocio quae mensura uni semihorae eonvenit Germanicum vero ooo; adeoque quatuor Italica onstituunt unum milliare Germanteum si pedem aespiamus, Romanum etiam, evius diversitas N. si Geometriae inveniturim me ipsa Illiaria applleantur a Geographis 'gradibus dimetiendis, ct quidem si Italiea applicemur cum per experimenta plurimaeonaei uni gradu in Ireulo etiarimo onvenirem milliaria Italica, cumque mimus terrae circulus in ago gradus dividatur, erunt milliaria Italica iooo. Ex quo constat , teste xirehero in amussi pagin ago finguli minutis maximi eieculi respondere angula milliana. Quomodo milliar a aliarum nati innum conveniant gradibus, tabula sequens ostendit ex P. Falaceontemp. pag. dem sumpta. Ubi numerus primus denotat minis itaria, quo gradus complexatum se nudus quot exapedas contineat unum tala multare.
Equidem mensurae astae proeedunt in eIreula maritaeo aequatoris, seu in longitudinem sinum meremus attamen in latitudine non eo venire inter se recentiores aliqui vincera elaborant, ut intra videbimus. PROBL. I. G-- a fato te is minariam floseonvertere. Dantur e g. 5 gradus o.
Multiplica gradus per is, fi in milliaria geris M a manu
229쪽
mantes revertare velis, alias perso emerunt is producto so. 3 paruer peroris etiam,so. Divisum per so datra milli ala in quotletu residuum socerunt igitur
s, o malia rar, t medium. Et vlea Z-sa a militaria convertendian gradus. Quia ramen id proeedit tantum in euadibus esteuli huius maximi, i non in parallelis semper minoribus usque ad polos, hine N. PROBL. II. Magnum em tradas ia Mam mis-- paral----m FIG. xxxiv. Detur gradus e. g. v ab aequatore cuius parallelus determinandus Cam igitur constet Maulus et Amiso graduum, di ad C fit rectus, eriter eonstat angylus B. Item constat, uti hiepponitur, AB semdiameter terrae; dicatur rotinus totus ad unum Anguli Cinet ita M. potenus AB ad CB semidiametrum paralleli. Ex data igitur diametro, limae duplicetur, eruitur peripheria in milliaribus pro gradu noxa mittas min. Brevius ero, finus totus ad finum angvit, A B te Ara i e milio ad et Bria mill e min. nam eadem est, si peripheriarum, adeoque de arcuum, quae semidiametrorum. Attamen eam eiusmodi tabula iam confectae, multae utilitatis sint, ad quintum quemlibet gradum subnectimus. I
N. PRom. m. TELLURI AMBITUM DE- TERMINARE. S. I. Quoad gradus aequa.
toris, eum constet crearaphorum sensus consensus, iuxta quos uni gradui do maiuitatae conveniunt, aut a mili germanica, faena eruitur totus circuitus per regulam avis ream C te raso, s o milliari german. II. Quoad alios Ereulos parallelos, ex priore tabula rursim per regulam auream tacillime ambitus eiusdem paralleli determinatur.
PROBL. IV. DIAMETRUM TERRAE IN. RuEsTIGARE. v. Inter primos, qui rem
tentarunt, fuit Anaximander de Eratho nes, uti dere est apud Meetollam Geograph. t Fbem L. e. Ubi etiam eorum errores ostens ille . . de Chales L. t. Geograohiae a proopositiones per plures alias retere, de me thodum observationum demum probatii eloti teneamen per is omnino annos ran tinuatum. Ultimis temporibus, iussu Potenotissimi Regis Galliae Ludoviei deelia quarti, Mathematici Parisienses, potissimum D. Cassini dimentionem telluris instituerunt in quia dem . gradusi, ad os per Gallia latitudiis dinem eonstitui ille pro uno gradu Cayahexaredas, attamen ita, ut semper crescat sequens gradus et ireiter hexapedas, unde sequeretur, diametrum versus polos ege aisiorem diametro circa aequatorem, equidem mill fere or. At anno ips5. Ludoviens xv. Mathematteos peritissio adfinum Potamiram ablegavit, ut rem istam circa polum aret . eum ellaminarent, deprehenderunt m grais dum, qui eireulum potarem secat; spo
hexapedis maiorem, quam fit gradus medi eris in Gallia, a Callino observat . Unda iuxta hos adhue maior diameter terrae per polos prodires, quam iuxta Cassinum. Alii asserun exredere diametrum aquatoris aliam ad polos, ut diserimen fit inars ad tyr. Unde in eoeragraphia, donec res magis decidatur, globus terraqueus pro sphaera accipi potest. Communiter in praxi eripitur seeundiim calculum geometricum, ubi is milliaria germanica uni gradui dantur adeoque per pheriae s oo mill gem. diametro millia, pia lya crotunde aeripiendo semidiam ero vero dantur so tali germ uti sepius m-finuatum Rh
230쪽
me oves totiae ruis terrame saevetrire. v. Heiid aesolvuntur dimensiones per prinaria Geometriis te. I. Sae me es maximi eram vi ubi per aequatorem terrae in duas partes divideretur Doeatur radius sco In semiper .pheriama oo erit productum maximi cireum evi area in milliaribus quadratis 3aamo Seom. N. 6ro I. saepe etes mensear, si peripheria per diametrum multiplteetur, erit factum sagiooo mill quadratorum Geom. N. a d. III solidnas deniquae, fi supergetes per tertiam partem radii multiplicetur, dabie factum rogato oo milliaria eublea. coeom. N. ioci vide numerum p . Geonteae triae, ubi superficias ranarum etiam asseritur. N. PROBL. vi. Daga semidiametro terra, ali suiliabaeis montis determ nare. m. linxxxv detur Distantia Ara , ex qua verrea montis primo videri potest. Com igitur in fit Angulus rectus. As vero fit semidiameter terrae nota Nota pariter trem es.stantia, dicatur de finus anguli C, ad sinum totum ita AC ad CB. Subtracta semidiameetro remanet BD pro althudine montis. Ex hoe sequitur data initudine montis etiam determinari posse, in quantum spatium euintus possit videre, si nimirum quadratum B Cc quadratum A C subtrahantur. Radix ex quadrato residuo dat longitudinem visus Attamen attendendum ad refractiones. vide p. de Chales Geograph. L. F. pag. oa , sequentibus. N. PROBL. II. Invenire spatium , a sta foectator Sornoaetaliter Maeli lustrare Mest. Isti Altitudo oeuli addatur semidiametro terrae in pedes resolutae, numerus quadretur, e eae producto subtrahatur quadratum semidiametri solius, radix ex residuo educta dat patium, quod oculus videre potest. Id quidem procedit in mari tranquillo nam in terris ob inaequalitatem tam faeila determinari non potest. N. PROBLvIII. Data flemia ametro terra, Des aeriiaed ne se horreontatis avenire, amantum extremuel ea visaeatu, saepea' pe elem terrarem neat, N. IG. XXxvLaddatur quadranam Eneae visualis BC ad qua
dratum semidiameeri, eri summa quadratum hypotem, AC, ea quo educta radix dempta semidiametro indieat altitudinem a C. seu quantum rotunditas terrae a linea recta deaectat. P de Chale hane tradi tabulam, quomod deereseat horigo sensibilia seu ph semper uillaria, eum quoad pedes vel pastus
PROBL. Ix laeves re Dei alienim uvir indinem. v. Fie hoe per Eclipses lunae, talis, mae potissimum per eclipses satellitis Iovis in. stimi tali modo e g. unus observat ejusmodi oeeultationes sub primo meridiano, alter Pamrisiis , de quantum fieri potest, exactissime, annotatur tempus, ouo inceperte , quo ru sum finitae fuerint. Differentia temporis eo vertatur in gradus aequatoris, rex hoe eoum stat longitudo ioe , quantum distat a primo meridiano si Rieelotius integrum cata, logum constitui incipiendo ab insula palma, sic alli, prout vix non in omnibus libris Mathematieis reperire est. PROBL. x. Ioseaeire numinari a iusta tiam duor- eorum, qua habent tuae M. Mem eandem, aesar ver ora laclinem. v. vi soloea subiacent aequatori, ubi noli datur latitudo, tum gradus longitudinis inter duo