장음표시 사용
21쪽
nares. Item aliud: cucumerem Silvaticum teris, aut radices ipsius contundes et cernis, et cum vini sextarios v) iij, commisces et nitri triti et creti unc. Semis, simuΙ omnia diligenter teris, et inde potionas diebus quinque. Praeterea pulverem de radicibus cucumeris salvatici qi , vel ipsum cucumerem tritum in aquam mittis, quam poturus est, qui patitur morbum.
Item pulvis Optati, faciens ad morbum et ad
omnia: libram herbae sabinae, tressogonis unc. iij, eentaureae unc. ij, aristolochiae unc. iiij, baccarum lauri unc. ij, myrrae unc. iiij, omnia contundes, et Cernes, et in pulverem minutissimum redigis, et cum necesse fuerit cocleare unum grande plenum cum vini sext. faucibus insundis. Item aliud ad morbum caystri, sicuti Mangonis. Radices ebuli, et radices urticae aequis ponderibus liquamine infusas in mensuram trium ovorum triduo infundes ; facies inde colatum per linteolum, naribus mensura unius ovi mittes per triduum. Item aliud ad morbum articularem: sanguinem de omnibus articulis detrahito, et vite alba articulos circumdato, et pice liquida articulos circum ungito, et frequenter deambulet, et eibo abstineto, hordei sane triti et cribrati mittas sext. iiij,
Cum cuCumere Silvatico satis prodest. Ad morbum regium: intelligitur autem morbus regius sic ex oculis vel maxime ; nam aut sulfurei, aut felliti admodum sunt. Haec valetudo, vel CauSa morbi, ex abundantia sellis non unquam evenit. Curabis sic: asparagi silvatici radicem contundes, et in aquae congiarium mittis,fet ad tertias decoquis, et per cornu naribus infundis, et patieris equum diutius suspensum durare. Quod si major causa exegerit, addis ad potio-
22쪽
nem sS. ') liqua iniciis summi cyatos tres. Ad morbum, si coeperit demisectis pedibus claudicare, vel pedes intumuerint; peri CuloSissima quidem res eSt. Curatur autem Sic: sanguis de utraque parte cervicis mittitur, ut usque ad summam fatigationem deducatur animal; post uvam lupinam cum melle, et aqua cisternina dato, usque ad sanitatem. Item aliud: primi liquaminis calicem plenum in nares mittito, ut quam validissime Soporetur, frigido etiam loco stabuletur. Copiandri sane , et cucumeris agrestiri solia , et radices, et mellis quod satis est cum vino dato; post porri suco acetabulum plenum faucibus infundito , oris etiam impares dabis, herbi farinam vitio sparsam per triduum, fabae hem. fresae benes tritae cum vino optimo ut pridie eas insundes, otialia disconteras P); adicies et mellis aliquid, et butyri aequis partibus; cum vino tepido dandum est. Item ad
morbum cum Coeperit iumentum claudicare modo de prioribus, modo de posterioribus, primum corpus ejus perungito oleo et vino, et potiona hac potione decocta : argyrii unc. iij , centaureae unc. o : in alio sic: Centaureae unC. ο, Scopae regiae unc. j, serpilli une. vj, bysopi unc. iij, trixagonis unc. j., artemi Siae Odoratae unc.' i , trifoli acuti unc. j, rutae silvestris radices uno. νj, hieraehota uis unc. iij, Vettonicae unC. iij; omnia mulsa decoque, et potiora a. Ad humores morbi articularis sanguincti de arti culis detrahito, creta ce molia in aqua vel lotio insusa, aceto permixta , cum huhulo Stercore et cimino quod Satis erit mixto, et cum synopide loco imponis; sanus siet. Et ad morbum articularem; cariotae unc. P., Silis gallici unc. x, cassias naro unc. ib, herbae em- mepitys unc. iij, vettonicae unc. 6, trissillyriacae
23쪽
sit . a ij, piperiS albi, uue. iij , myrrae j, abrotonimiae, marrubi unc. iij, sardonici, i iij; haec omia
Dia colata cum Vino, et diligenter trita, et cribrata dabis. Si autem articuli obduraverint, Scito eum ole phantino morbo laborare: curabis sic: sanguinem dotumoribus detrahe, potionem dabis sic: coquis tisa-uam cum catulo brevi, post triduum sanguinem domatrice detrahe, et potiona suco foeni graeci cuna melle. Et iterum sanguinem de articulis detrahe,
potiona pulvere quadrigario.. Item pulvis Pelagonia: propinas ciconiam, quae adhuc non stat, sed tamen quae jam plumulas habet; vivam mitte in caccabulum fictilem, et gypsa, ef in furnum mitte; inde cum fuerit pulvis factus ,
idost cum fuerit tosta , in mortario tere, et pulverem repone in Olla Vitrea, et Cum necesse fuerit, Cocleare, sed grande, plenum cum vino afro faucibus insunde, quamdiu Sanus sit: certissimus et salutaris pulvis est. Item aliud: Cucumeris silvatici radices contundes ad SeX. iij, et infundes in aquae sex.
iiij, an - pridie, et agitas quam diutissime, et
colas, et sic commisces nitri alexandrini tunsi, otcreti q), et das diebus septem; cum desuerit, aquam iunges, et sic bibat; per cornu saucibus infundes.
Item aliud : seminis cucurbitae aleaeandrinae ace.
tabulum unum , frigiS, et tundis et cernis , et mi-Sces vini veteris albi ad cornua duo, et agitas diu, et postea Col , et sic per deXteram narem diebus quinque ). item ad morbum, C0lumellae auctoris. Evincendi sunt, quamvis pestiferi morbi, et exquisitis remediis pulsandi sunt: panaci8 et eryngis radices, foeniculi stiminibus miscendae , et cum fricti ac moliti tritici farina, candenti aqua conspergenda, eO-
24쪽
que medicamine salVandum est aegrum pecus. Tum paribus casiae, myrraeque et thuris ponderibus, a tantundem sanguinis mari uae testudinis miscetur potio, cum vini veteris SeXtar. ib, et ita per nares infunditur. Sed ipsum medicamentum ponderis sextuneiae divisum, portione aequa per triduum dedisse satis erit. Praesens etiam remedium Cognovimus radi
culae, quam Pastores consiliginem vocant. Camarsis montibus plurima nascitur, omnique pecori maXime est salutaris: laeva manu haec foditur ante solis Ortum , Sic enim lecta maiorem vim creditur ha -rct : usus eius traditur talis. Aenea fibula pars auriculas latisςima circumscribitur, ita ut manante San guine, tanquam O litterae ductus appareat: hoc et intrinsecus, et ex superiori parte auriculae cum sa-Ctum est, media pars descripti orbiculi eadem figula β) transuitur, et facto foramine Praedicta radicula inseritur, quantum recens plaga comprehendi ipsam continet x , ut elabi non possit. Eadem μ) indoper auriculam omnis vis morbi, P tilentiaeque virus elicitur , donec ea pars quae fibula circumscripta est demortua excidat. Coenelius Celsus etiam ipsius solia cum vino trita per nares infundi iubet. Haee
facienda si gregatim pecora laborant; illa deinceps si singula. Item potio aemuli hispani, Mangonis, ad
morbum articularem eX necessitate sanguinem de pedibus detrahe, inde myrrae troglitis iij, croci s lib., salis lib., centaureae scrp. iiij, spicue indicae,
piperis albi sem. , apii sem. Coelearea quinque, me-Conit --, propolis , mellis SeXt., et nitrum iu SE COnteris et reponis ; indes magnitudine nucis abellana cum aquae tepidae sextario dabis.
) fibula. comprehendere ipsam potest, cit., comPreΑ dens ipsam, continet. u) Eumdem.
25쪽
Equos tuos sanos quidem, sed satis macile Dios neque uter inspexi, quibus ut adhibeas talem dilige u tiam diligentissimum dominum monemus, quod etiam Cappadoces facienteS , Corpora equorum et nutriunt et augent. Nam haec, quae infra ostendimus, ipsi Cappadoces abreρta appellant, quae sunt talia: hordei mod. iij ; fabae sexti vj, tritici sext. 0 , Ciceris SeXt. viij, suselis sext. viij, herbi sext. iiij, foeni graeci sext. iij, et si volueris uvae passae, et nuclei Se tar. Singulos. De his omnibus iacis modium , et pridie in aqua munda eundem modium infundes , mane Paululum se subsiccet, et inde xquus Semodium accipiat, et sero semodium; hoc cotidie simili diligentia se cere curabis. Si sane satis macilentus fuerit , eum diebus triginta clausum in stabulo calido habebis, ita ut intus bibat, et sic accipiat. Sin autem non adeo est macilentus, viginti et uno die similiter stahuletur; sane si post diligentiam ss.s satis fuerit pingues 's, ne pinguedo noceat , sanguis de matrice tollatur, ne nimia pletora asserat necem. Aliud quod pauperes 3ed diligentes facere possunt: triticum torrefactum mixtum aquae mulSae diurnum modium castrensem praebebis diebus ultra viginti, vel quot volueris. Sane cui pelles averti et ci-
ω) suprasoriptam. pellis avertitur.
26쪽
bum non sentit quod genus passionis mutomedici
coriaginosum appellant , contingit autem nimio labore , perungendus est oleo primum rutato, ita ut omne CorpuS Perungas, et hac postea potione sanabis cariotae , tracanthi , rutae silvaticae, nepetae montanae unC. S., apium, mellilotum, absynthium ponticum cum Vino , et aqua calida dabis. Omnia suprascripta Cum aqua Coquis, et sic postea cum vino dabis. Aliud, quod apud Tuscos amatores asturconum ego di dici: gramen, quod in terra nascitur, idest radicinas ipsas, quas Plerumque aratrum evertit, collectas quantas volueris, et totas diligenter, cum hordeo et cum paleis minutis dare cotidie convenit ; nam et equis
aetate adhuc minoribus praebere eundem cibum uti lissimum eSt.
Aliud : lupinos coctos , sed satis dulces , ita ut
et homo manducet , ad satietatem comedendos equo praebeto; accipere autem ultra modum cotidie debebit. Si autem dulces lupini non fuerint, strosum faciunt, et dolore ipso maciem. Aliud: castaneas furnatas q), tostas et tunsas in pilo cum hordeo praebeto, ita tamen ut nec satis minutae sint castaneae, nec rursus integrae : haec omnia hieme sacere con- enit : posteaquam sese receperit integrum Corpus, ad
hib0as se se cibis p): tune faba et hordeo puro nutriendus est. Custodiendum est sane, ut integra Cor pora, praesertim in equis, perseverent; quae hoc modo custodiemus; cotidie manibus multorum Di cetur ac multum μ) prodest pressa manu subegisse terga equi , quam si largissime cibos praebeas. Multum autem refert robur Corporis, ac pedum Con-εervare; quod utrumque Custodimus, si idoneis tem
r) tostas. al. Iotas. α) adhibeas ei hos multo plus.
27쪽
poribus ad praesepia, ad aquam, ad eXercitationem pecudes duxerimus; aut si iter secerint, et frigus suastinuerint, frigori fomenta adhibeantur, et calefacto oleo lumbi ungentur, caputque et spina tepenti adipe vel uncto linentur. Si urinam non secerint, plurima in hoc libro remedia invenies : lassitudini autom et labori quies remedio est, ita ut molliter cubet, et
in fauces oleum, vel adeps vino mixta infundatur. Si aestus fuerit passus, posca cum puleio nares et faciem foveto, et ova tria cum vino saucibus insun dito. Ante omnia sane curae tibi sit, ut Stabuletur sicco loco; humore enim madescunt ungulae, quod facile vitamus, si aut stabula robureis assibus con structa, aut diligenter subinde mundata fuerint.
Item si omnis diligentia adhibita fuerit, et cibaria
largissima suppeditentur, et nihilominus adtenuatus sit equus, etiam hoc scire te convenit, quod frequenter equi per noctem fatuo ficario ' vexantur, unde dolore turpissimo afflicti, et frequenter inquietati adtenuantur: cui Succurrendum hoc modo Cornelius Celsus
iubet; ut ossa canina combusta et Contusa Cum BXuu-gia veteri commiXta, Ossas impares cum vino nucibus mittas diebus octo, et locum, in quo sunt, tul-Pbure, Vino , et carbonibus purifices: erit salutare remedium. Item potio incomparabilis Columellae :Macies aut languor summovetur saepius data potione, quae recipit semunciam sulphuris, Ovumque crudum , et myrrae pondus denarii: haec tria vino admiscentur, atque ita faucibus infunduntur; sed et tussi, et dolori ventris eadem ista medentur.' al. fauno
28쪽
Febricita is signa sunt caput in terram dimiSsum , nec elevare altius cervices poterit; oculierunt aliquanto tumidiores , et labra laxiora ; tunc Crebra suspiria , tractus illorum q) gravis , et flatus calidi. Similiter et omne corpus calidum, testibus etiam laxioribus, nec non crura tardiora, nec ducenti ossequitur, sed invitus trahitur, nec se volutare poterit, sed in latere iacebit. Evenit autem plerunque febris aut nimio labore, id est cum Cursu agitur, et post cursum non competentibus cibis aut potionibus curatur; aut frigore, cum diligentia congrua post frigus non adhibetur; aut nimio aestu, aut cruditate frequentius aut hordeo novo Contrahitur. Febres autem sic curantur. Sanguis de temporibus mittitur, et de facie , et ab Omni cibo abstinetur; tantum potum praebendum esse iubeo moderate, et alia die deambulet sensim, et stabuletur calido loco, si temporis opportunitas patitur ; herbis viridibus recreandum est aegrum pecus; si tempus in hyeme est, foenum, et hordeum, et tisanam praebere utilis-Simum est. Plerumque autem etiam cum non febricitat signa in ipso eadem invenies , id est graVatam cervicem , caput ad terram dimissum , recumbere in latere: hordeum praebeto; si appetierit sine febre est. De labore , vel de ostocopo talia eveniunt. Si autem se-briat, et hordeum recusat, et anorectus is plerianque
29쪽
est , et tristis , solum tamen potum requirit; febris
autem triduo si perseveraverit, moritur. Qui autem aut tactu auriculae, aut venae, quae in latere est Anbarmum, putant se posse sebrientem intelligere, verae rationis ignari sunt , quia nec ostendunt se de venis
intelligere febrientem ; et tamen ei qui de labore vel
de Ostocopo supradicta Sigua habuerit, sanguinem detrahere contrarium est, quia et labore fatigatus, et Sanguinis missione exhaustus sine viribus sit; sebrien tem utilissimum est sanguinare, quia et lexiora seu tit suspiria , et venae serro relaxatae recipiunt citius sanitatem. Ad sebrem interiorem discutiendam, tracanthi, hormini semen b, rossyraci optimi ij ,
piperis albi , passi sext. ij, ypopanacis iij, lini Seminis rus., myrrhae trogliticae simq) iij, treX0goni - νiij, malum terrae - oiiij, baccae lauri iiij. f., thuris masculi - iij. f., piperis nigri - ij. f., gentia uae - iij. Si equus febrierit, aut macilentus fuerit , vel
si quid intus doluerit mannae thuris ij f., iris illyricae selib. - , piperiS- , baccaelauri - , apii Seminis-, cum passo potionabis. Ad sebrientes Omnes equos: sebrienti sanguinem aut des palato , aut de matrice detrahe , inde ysopi lib., abrotoni selib., lactis caprini Sext. , amuli ε q) quuntum aextimaveris. olei honi - iij, et herbam urciolariam conteris, et Sucum eiuS eXpressum Ceteris misce, et per cornu faucibus insundes: erit sal ris potio. Potio alia : lactis asinini seXt., olei cyath. ij, croci scrp. ij, myrrhae scrp. p. ij, apii Sem. coclearium plenum: haec terito bene, et dato cum lacte et oleo, et farinam triticeam cum aqua tepida hyeme , aestate farinam hordeaciam cum aqua frigida dato. Si ilia tonsa habuerit et non desinet febris, necesse est eum inuri, et usta curari. Item aliud : lactis caprini
30쪽
hem ., amulum et ova n. iiij, olei cyat.: herbamiur-ciolarem Conteres , et succum eius cum Ceteris rebus misce, et potiona per dies seX: sanabitur. Unctiones ad febres: rosae selib. , olei veteris Ilib., aceti hem. n. iij, olei cypriui lib. s. , portulacae et Ducis amarae Selib., mentae, et rutae quantum sufficit; teres, et uteris. Si equus febri erit, ex necessitate Sanguinem detrahes, et potionas sic : gentianae Selib., aristolochiae - iiij ; ysopi ij absinthii - ij, abrotoni
ij, Caricarum Selib., apii Sem. Selib., rutae fasciculum in caccabo sed pleno cum aqua decoques ad tertias: cum videris nigrescere, Coetum est; inde hem. cum ceteris ss. φ) simul misceto, et per cornu in fauces infundito; et hordeo abstineto. Potio simplex ad brientes equos: foeni graeci sucum bene coctum Cum apii fasciculo, et rutae , et meliloto, Jsopo cum melle per Cornu dabis.
Si armos laeserit , aut sanguinem demiserit, medio sere in utroque crure venae solvuntur, et thu'ris polline cum eo, qui profluit sanguis, immixto armilinantur, et ne plus iusto eXanietur ', stercus ipsius iumenti fluentibus venis ad modum fascis obligetur ; posteroque die ex iisdem locis sanguis detrahatur , et eodem modo curetur , hordeoque ab Stineatur , exiguo heno dato ς et ρost tri umq) suprascriptis. H exinanietur