장음표시 사용
201쪽
Vertice ab excelso montis, reserata sepulcri Ostia cum fuerint, plumbique solutus opaco Carcere, deductos jaculetur ad aethera fluctus: Atque ibi se se ipsum conspergens rore reflexo Dissipet in gemmas; factusque argenteus imber, Cum sonitu tremulo 1tagnans diverberet aequor. Scilicet impulsu saliens emrtur eodem, Quo summa praeceps ab origine venerat illuc Declivis: fecitque levem, modo cum gravis esset, 8so Continui series tantum inclinata canalis. Ceu duo cum surgunt adversa fronte supini
Contiguis montes radicibus: ecce revulsus Vortice ventorum, aut tacitis su sius ab annis Forte silex, summo alterius de culmine praeceps
8ss Si ruat, immani lapsu petit ima resultans Improbus; angusta sed non in valle quiescit;
Verum ipsa gravitate levis, jam surgere montem Audet in adversum, atque animoso proxima saltu Appetit; exhausto donec latera ardua motusco Deserit aeger, inersque relapsa mole recumbit. Pos TR ΕΜ o coelum observes. Ibi nare Planetas Τelluri non absimiles, & corpore Crassio , AEthera per liquidum, ac volvi constanter in orbem Cernimus; enormes quasi sint sine pondere massae r86s Quandoquidem fluidis, aeque ac nos, undique cincti, In nullam possunt Mundi subsidere partem :Sed, quo sunt positi semel, illo deinde moveri
Curriculo debent: ut non mutabilis unquam
Orbita sit, nullisque forinsecus obvia plagis. 8 o Sol illis vere centrum est: nec desinit illos
202쪽
Incutere in Solem, quoad in se est, Concitus aether. Sed quia substrato pariter sunt aethere fialti, Et vim centrifugam jugi obtinuere rotatu, Propterea servare locum Coguntur eundem; S s Viribus hinc atque hinc libratis; ordine miro Quem tua gens vel nescivit, vel scire refugit, Scilicet invisum metuens ibi cernere Numen. Sed quamvis omni cassus gravitate Planeta, Suspensusque suo videatur currere coelo; 88o Non ita, quae vasto complexu corpora portans Circumagit secum, & privato turbine versat. Namque his ossiciunt fluida, & suus ingruit aether, Ne proprium linquant, cui sunt addicta, Planetam. Unde, brevi ad massam redeant projecta, necesse est: 88s molem servet constanter eandem. Hoc igitur teneas animo servesque fidelis, Quod Ratio docuit, quod & Experientia monstrat: Nil grave per sese est; gravitatis plurima quamvis Nomine donentur, tanquam foret indita virtus. 89o E T vero videas naturae multa reserri, Quae tamen in dubio est an primitus insita vere, An magis ex alio veniant superaddita rebus. Credis aquam ex se se, natura & sponte liquentem lAspice concretam. Vi frigoris algida, dices,
89s Vertitur in glaciem : quin vi liquefacta caloris Diffluit, urgebo. Scytha judicet; ille rigenti
Sub coelo natus, totum qui pene per annum Venatur niveos solidis in fluctibus ursos; Aut Magellanae vix cognitus incola terrae;
203쪽
OO Perspicuum lapidem & crystalli fusilis instar
Credet aquas, aestu faciles quocunque resolvi, Natura duras, alieno ardore fluentes:
Ceu gummi nobis, & pix & cera videntur rEt qualem fore credis aquam, si Phoebus abesset sos Annos tres, & continua sub nocte jacerent Stagna, lacus, sontes, & mobilis aequora ponti. Ut rem quisque videre solet, sic aestimat ejus Naturam, & proprium statuit, quod moris apud se est. Porro neuter aquis status est, quem dicere possis Innatum: namque unda fluit, motantibus intus Partibus ignitis ; glacie constricta rigescit, Partibus ignitis illinc abeuntibus. Unde Corpus idem atque unum lapis est, humorque vicissim. Ecquid durius est, rigidi quam robora ferri 'Is Dura tamen ferri solvuntur robora flamma. Igne volatilius toto quid in orbe videtur lAt silice in dura vinctus desesque maneret Semper & ignotus tandem ni claustra paterent Conflictu chalybis, quo percuticiate solutus saO Emicat; attriti mordet fragmenta metalli, Et jacit in teretes penitus liquefacta favillas.
Usque adeo nec tam fluitantia corpora cernes, Quae non sistantur; nec sic adamantina, quae non
Evadant fluida, atque aliquo solvente liquescant. 9dis Sic etiam constare gravi quae mole feruntur, Haec levia esse queunt: gravitas in corpore nulla, Nullus & in centrum nisus: quodcunque videtur Pondus ab impulsu venit, alteriusque prementis Est opus. At nihil est Αtomos per Inane quietum
3 3o Quod feriat, pulsetque: Igitur fatearis oportet, Principium
204쪽
principium fore tunc nullum gravitatis in illis; Ac nullo quatiente haesuras omne per aevum. Fis A suis numeris Neutonia Secta, reciso Impulsu, magicis totum dedit artibus orbem. 93 s Sol trahit errantes Sphaeras, trahiturque vicissim tPraevalet ingenti massa, centroque potenti, Nec tamen adducit ; nam tramite pergere recto Impetus est ollis, jam primo impressias ab aevo. Mutua vis etiam rapit, atque hinc inde trahuntue
9w Conatu sociarum, & centro abscedere tentant. Nascitur e tanto medius certamine motus:
Unde per ovatas simul unusquisque Planeta Cogitur ire vias, Kepleri dogma secutus. Ingeniosa quidem, certisque accommoda coeli Pis Motibus, haec solido staret si machina fundo. Accipimus numeros, quia rem describere possunt; 'hespuimus causam, gratis quia sicta videtur. PRINCIPIO quaeram, quid sit vis illa trahendi tRespondent; vis est, per quam in statione quiescens Pso Corpus agit tamen in distans, atque imprimit olli Motum ad se directum, & iners accedere cogit; Inter utrumque licet nil sit quo tangere possit Aut tangi, sed solum occulta & mutua virtus. Ostensum est corpus non ullum posse moveri, 9ss Mons regat imperitans, quae vertere malit. Qui in servare situm; quia corpus utrique paratum est Praeterea, si maluerit, quae seligat unum Ex infinitis & circumstantibus aeque. Quos de inire potest) radiis, aliosque relinquat:
205쪽
96O Tum cito, seu lente, prout ipsi nempe libebit. Haec Mens una potest; nequit his sine motus oriri: Ergo mentis inops, per se est immobile corpus. A sae ubi mens motum impressit, jam corpora certum est Nunquam posse trahi, serie nisi juncta fluentiss6s Aut solidae, per quam se motus utrinque propaget,
Materiae: quoniam sit per contagia motus Corporis in corpus. Quodcunque moVetur, oportet
Impelli, & tangi quodcunque impellitur. Ergo
Conjungi tractum atque trahens per vincla necesse est. 97o Haud aliter currum rapiunt per aperta quadrigae Alipedes, stadiumque vorant. Sic aequore in altoi Malus agit navim, cui stricte insertus adhaeret, Et malum antennae, atque antennas turgida vela, Velaque ventorum flatus, sive incitus aer. Is Qui NETi AH in solis attractibus omne movendi Ponere principium, varia inter corpora mentis Indiga, continuo est agnoscere Corpus ineptum Ad proprios motus, cunctis conatibus impar: Atque ita mansurum, nisi vis aliunde petatur. 98o Unde autem haec veniet i simili-ne a Corpore, nullis Viribus instructo, pariter quia mentis egenum est 'Sed res nulla potest quod non habet, hoc dare cuiquam. Ambo igitur pigro torpent immota veterno. HAEC manifesta patent. Quid jam Neutonia .proles f98s Dos ea Materia, Natura maxima lex est. Ergo Naturae lex est, & Materiae dos,
Ut fiat si quid fieri nequit. Optima sane
206쪽
Regula digna Sophis, & correctoribus Orbis lMotus causa quies, & opum fit mater egestas lJam nunc Mechanici taceant, & quaerere Cessent In ventis, in aquis, in ponderibus suspensis, In jumentorum nervis, hominumque Iacertis Auxilium impulsus. Et quid reperire laborant organa mille, modosve, quibus transfundere moturn 9ue Ex uno valeanx in caetera corpora, VecteS, Atque rotas, funes, trochleas, & elastica Quare Vel minimo metuunt affrictu absumere vires, Arte Geometrica Naturae gesta secuti Nam sic veliferae percurrunt aequora puppes. ooo Sic junctis tellurem exercet bobus arator, Sic fabricae surgunt, latices tolluntur in auras, Sic mola confringit segetes, & vina premuntur ;Ut cor sanguineos vibrat per membra liquores. Heu miserit sine tot conflictibus, & sine tantaxoos Instrumentorum serie, per Inane quietum Attractus parit omnipotens miracula Mundi; Et quanquam nihil est, rerum caput esse jubetur. SINGULA Concordant, inqu;s, cum attractibus. Estor Singula concordant etiam cum impulsibus. Illiro Io Non intelligimus quid sint: hos cernere promptum est;
Obvia continui sequimur contagia motus Per mare, per terras omnes, perque aera passim.
Nunquid Natura est mutabilis & sibi discors φHic pellens, alibi traheret Dum causa vel una go Is Suffcit, oppositas malle ne admittere causas lVERuri, ais, attractus etiam hic vestigia quaedam
207쪽
Non desunt. Olea haud multum distantia se se
Continuo miscent: eadem, Cum lamina duplex, Qua parte ora patent, recipit, properare Videntur X Oao In partem quae clausa. Tubus tenuissimus alte Suspensam constringet aquam, labique vetabit. Quis nescit magnete rapi vix mobile serrum, Electris paleas, auri ramenta vel aeris; Vimque hanc iuniculo longinqua in corpora.duci troas Succus in arboreos posset-ne assurgere truncos Vere novo, seu ramorum in sublimia ferri, In frondem, in florem vertendus, & in sua poma, Contra naturam gravitatis, juraque centri, Ni tacite sub humo radix crinita latentem Zo3O Sugeret, aC fibrae Circum supraque vocarent ζSic paulum immersos aqua percolanda repente Cernitur insolito cursu transcendere pannos.
H AE C tu dum enarras, quod erat dubitabile, ponis Scilicet attractu fieri: secus omnia fiunt.1o3s Corpus enim quodvis involvitur atmosphaera, Hoc est, effluvio subtili particularum,
Quae semper magis aut minus estunduntur in auras Unde retorquentur, quoniam illas reprimit aer,
Compulsasque adigit, quantum compellitur ipse. ros Quod si, dum volitant, forte in Corpuscula quaedam Inciderint, ea corripiunt, nisi masia resistat, Et motus in centrum abigunt vi simplice pulsus. Sic gutta e ramis pendens, cum decidit imber, Orbe suos tenui sustentat gemmea casus; xoεs Sic cohibetur aqua in tubulis Constricta minutis; Sic interceptus gemina inter viva, recellus
208쪽
Nititur in caecos, tardus licet, humor olivae: Partibus ex aliis valide quia pressus, ab illa Non itidem, Certe concedere debet in illam. xoso Ast olea inter se quando aspirare videntur Cominus, injiciunt sibi vincula; dum sugit aer Qui medius, verum qui supra, incumbit & urget: Quid mirum, citius quod se per mutua iungant lMagnetem qui spectat, habet clarissima pulsus OIs Argumenta. Vide, chartam si texeris albam Pulvere quem ferro detraxit lima minutum, Assinis quantum valeat praesentia saxi. Undique Materies oestro quasi percita currit,
Vorticis in morem, formans Concentrica Circum
roso Agmina, demonstratque vias quibus intrat, & exit Emuvium, geminosque polos: tum pendula ferti Massa triplo gravior lapidi se se applicat ut ro Caetera quae cumulas, supra jam evicta patescunt. Ergo tuum ingenio sustema superbit inani.
Ocs HAUD ego Neutonus clamat)Bstemata fingo. Ille quidem haud fingit, sed dudum ficta coaptat.
Virtutem occultam, & caecos in corpore sensus Debet Aristoteli; Vacuum tulit ex Epicuro; Ast utrumque logi: proprium tamen ille duobus toro Ε nihilis Totum conflat, mirabile dictui Cartesio bellum indicens, qui cuncta volebae Μechanice fieri, pulsuque a Μente profecto. Hic aliis nonnulla quidem emendanda reliquit Idque lubens fateor, non omnes omnia possunt. Erudit ipsa dies, aetatem corrigit aetas; Et nova monstrantur studio quaesita per annos
209쪽
Sol patitur maculas, Luna occultatur opaca Interdum, saepe dc velatur nubibus atris: Usque tamen lucis pater est, manet interea Sol ao8o Ergo Cartesium temere insectantur & urgent, Qui inihil obtrudunt nisi somnia Fatidicarum. Nec redimit genus hoc vitii persecta Mathesis. Scilicet illa modos tantiun describit agendi, . Naturam vero non investigat agentis. rops Cum fieri possit numeros det ut Algebra rectos, Absurdo ad libitum posito quasi certius esset. At Sophiae est causas, non tantum effecta notare:
Dux Veri Sophia est a Sophiae germana Mathesis;
Ambae concordem gaudent impendere curam; riso Utraque naturam Complectitur, altera manca est Motum hunc si casu fieri, vel amore docerem, Haec habuere suos etenim commenta patronOS
Turbinis Ut instar crepitantibus ire flagellis Sidera percussa, & varia vertigine volvi; a s Si canerem aurigas illis asistere Divos, Credidit ut coeli plerumque ignara Vetustas, Et cursum inter se pactum servare regendo; , Si fretus Ptolemaeo, operosos orbibus orbes Adjicerem, usque novis coelum intricans Epicyclis Ioo Legitimos possem numeros implere: quid inde IVeraces numeri, mendax at causa subesset.
Talis erat Physicae facies, cum obscura perosus Cartesius lucem induxit, larvasque fugavit, Ipse Geometriae princeps, at subditus illi; ios Atque viam Veri munivit ad ardua templa. Ast ubi vorticibus totum serviscere Coelum kdocuit centrum iugientibus , unde repulsau
210쪽
In Solem sphaerae , recta tamen ire vetantur, Flumine centrifugo quoniam rapiuntur & ipsae ;II Io Nil dixit quod non probet experientia motus In gyrum, certaeque super libramine leges; Quod non sit facile intellectu, quodve repugnet. Tu, Νeutone, secus; dum vim per inani nanem
Pro radice locas. Numera, metire, reserma ,
s Nam quis te melius possit ' Verum adjice Vero ;Plaudemus, justumque tibi Paeana canemuS. Durime, an molles, quibus omnis conditur aether,
Sint globuli, possint servata lege Kepleri,
Ovata circa Solem vertigine volvi, XXao Vorticulosque suos agitare in vortice magno, Contemplare; tuo pendemus ab ore docentis. Thessala sed nusquam per te Commenta resurgant. Namque Deus, non Materies, par esse movendo Cernitur; hanc legi Montis parere necessiim est. 1 Ias SI nunc, rite memor, quae sunt evicta remensus, Omnia colligere, inque unum componere fascem
Non refugis, Quinti; quam longe dissita Vero Sint Epicurei vatis mendacia, nosces. Tot talesque Atomos quas stare haud posse probatum est. 333o Essingit: motum his, quem fi inditus esse repugnat, Esse jubet. Quid respondes, facunde Lucreti l Ecce immota tibi pendent exordia rerum In Vacuo. Quam vasta quidem, sed quam irrita languet Materiest Quis habet sopor, aut lethargus inertem lis 3I Libera sunt spatia, & certe non obstat Inane. Torporem in pleno timuisti; nec minus illum In Vacuo reperis. Verum si montibus ornos