장음표시 사용
151쪽
ratione probare haec humanae naturae esse elementa probabiliter affirmare poterimus. quoniam nisi omnes adessent, & unus deficeret, illico mors induceretur. ergo signum est hominem ex ijs compositum, & conὶrmatum
fuisse. Ait igitur Hipp. similitudine desumpta ab anno,
Sicut annus, cum ad hoc, ut sit annus secundum naturam
dispositus, idest, ad hoc ut diuersas habeat in suis pari bus tempestates , particeps debet esse diuersis in tempodiribus calidi, frigidi, humidi , & sicci: si contingeret ali
quo horum carere, non esset amplius annus, idest, in eo, non essent partes illae , quae ei secundum naturam inesse
debent. Immo si propter consumationem ut ita dicam)destrueretur unum ex elementis, non tantum annus, sed mundus etiam totus deficeret . ut ex Arist.i meteorolog.
sumere possiimus. Ita & humanum corpus, si penitus albquo quattuor humorum priuaretur, necessario interiret. ergo quemadmodum dicimus annum calido, frigido, &ceteris ablatis non esse amplius annum; ita & erit verum idem de homine, deq. humoribus asserere. Porro ut au-nus uniuersis. yc quemadmodum annus diuersis in temporibus necessario constat ex calido, frigido, humido, &sicco . hocq. non de qu&umq. calido, frigido,humido,&scco, quae per excellentiam ita dicuntur, intelligenduesse notat Galenus ; sed de elementaribus qualitatibus verba Hipp. interpretanda sunt, hoc pacto . quemadmodum annus participat calores, & frigores,& ceteraS qua litates, quae propriae elementis tribuuntur.&c. dut probet subiungit sequentia verba. nam nihil ullo unquatempore. O c. idest, quod annus sit particeps calidi, frigi di,& ceterorum, patet; quia omnia ea, quae sent lymundo rerum generabilium,& corruptibilium ex ijs constat, ilicet,ex elementis,elementorum ue qualitatibus.
Quae Hipp. ut philosophus supponit. tamquam ea,quae ex philoωphia petenda sunt. Deinde debebat concludere Hipp. sine ijs consistere non potest. visensus totius rationis
152쪽
rationis esset . quemadmodum minis, qui ex calido, seM gidcKoc ceteri scdtriponitur quaIitatibus,non'ampli anniis, cum alicuius harum expers fuerit, &o. Sed quia dixerat,omnia ex quattuor elementis'costituta esse,ideo uniuersialiter protulit ; aliquo ipsorum penitus deficiem te, omnia corruptum iri, non tantum annum. Quod ro ominia destrui contingat horum aliquo ablato ,breugsme Probat Hipp. quia omnia eadem necessitate constD, tuta sunt; ut, scilicet, ex elementis nutriantur, augeam tur, & conseruentur. ut etiam elementa ex se ipsis alma tum accipiant. ut pluribus in locis ab Arist. monstratum fuit. & quemadmodum ostendit in expositione Galenus. in qua, si pura, &syncera essent elementa, minime detera, quae ex ijs constant fieri, & augeri posse,probat.Quibus subscripsit Averroes his verbis, quae iiij. meteo L scripta rei iquit. Si ignis esset calor,& siccitas esset in eo sita fine, & scfrigiditas, & humiditas in aqua, numquam
temperarentur, de admisceremur ignis ,&aqua ,&face '
rem aliquid . & propter hoc, quod siccitas ignis non es in fine, nec humiditas in aqua, potuit esse, quod unumes in potentius, & ideo admiscent se. Ad hoc igitur ut elementa ex se irruicem materiam mae nutritionis ,& sui quandoq. ortus, accipere possint, necesse fuit,ea n aesse summis qualitatibus praedita, nec *ncera ; ut sapra tauimus. & non solum ignis , ut dicit hic Galenus, est Particeps aereae,& fumosae cuiusdam qualitatis, & adini mitritiinrem humore indiget ; sed ex Arist. j meteQ'ignem, & aerem,& aquam,& terram, vibissim ex se oriati, eorumq. fingula in singulis esse potestate dicimus . adeo Vt verum sit affirmare in terra ignem, aere,& aqua; si aquasimiliter,& in ceteris,cetera in eniri elamenta.
.sica umi straeiquid etiam eorum, quae t ata t
153쪽
Textus hic praeter conclusionem , quae ex superius traditis infertur, nil aliud concludit. Sicut igitur annus,nbh est amplius annus, eo pacto, quo exposuimus ; si una Ex suis praecipuis partibus defecerit ; ita pariter & ho-Bid, nossest amplius homo, si vel sanguis,vel bilis,vel ali quis alius humor destritetur . ex quo patet,quod sicuti ad annum constituendum necesse est modo hanc, modo illam praedominari qualitatem ; ita & in homine
perpetuo opus est quattuor humoribus; sin minus non esset amplius homo . De anno respectu suae regionis locutum fuisse Hipp. nemo est,qui ambigere debeat. in qua sicuti, & in Italia, ratione diuersarum qualitatum, & permutationum aeris, partes inter se diuersas, & dist1nctas sortitus est annus. Hoc annotare volui, ne quis credat Hipp dictum verum esse in omni mundi climate. Siquidem ijs , qui sub polum rutrumq. hahitant modo ijs in locis habitari possit annus alio modo se habet. Nam quoad solem, diuiditur annus in diem unam tantummodo,& noctem unam .'quorum utrumq. spacio sex mensum perdurat. quo vero ad aeris qualitates , sex menses habent frigidissimos, alios:vero neq; tepidos dixerim.Qui- bus in locis, si quis vellet diuidere annum eo modo, q9ο nosfacimus, quammaxime deciperetur. Idem dici potest de iis , qui sub aequinoctiali incolunt. quibus solearin eadem distantia, tam in tempore illo , quod respectu
nostri est aestas; qua in illo; quod hyemem appellamus, Nec miretur quis Hipp.asserere annum a propria natura desectitrum, si.ex eius constitutionibus altera defecerit, cum in omni regione, ξodem pacto minime diuidatur.
Siquidem, quae pro exemplis ad aliquid ostendendum, siminatis; sat est pro parte veritari consona esse. Vt hoc in loco facile est videre. Nam sicut nobis annus, qui sic
154쪽
eundum naturam quattuor distinctas habet partes, non esset amplius annus aliqua ipsarum deficiente: ita pari ter & homo, non esset homo, ex humoribus ivno, yel alve aro deficiente . quod non minus consequitur, si annum acrcipiamus quatenus apud nos destinguitur ; qua si & apud gentes omnes eodem prorsiis pacto se se haberet. Ad Galenum deueniamus,qui alio etiam modo humores usui esse hominibus indicare voluit, ex aliis argumentis, ac fecerit Hippocrates. & inquit, siaccos istos maxin me facere ad conformandos, componendo'. movea in hominibus. Illud primo notari debet, morum alios esse insitos a natura ab humoribus, & a temperatura ; quam unusquis'. sortitus est,pxouenientes. ut timiditas, audacia, & huiusmodi . alios vero ex philosophia parandos, ut iustitia, continentia,& similes ij qui ab humoribus minime ortum ducunt. auctore Gal. lib. artis medic. Se eundo animaduertendum melancholiam praeter ingenii in acumen,Ob constantiam,quam hominibus, qui huiusmodi succo maxime participant, imperiit; ad scientias, &artes inuenienda S, capescendas, excolendasq. maxime conducere . adeo ut bellis me Aristoteli occasione praedibuerit inuestigandi, cur omnes sapientes fuerint melancholici . Ceterum qui de moribus ex lentiperaturis, & humoribus prouenientibus exquisitius rem tenere cupiunt, accedat ad lib. j.de arrima Arist .S: ad GaI. in illo volt, in quo probauit animi mores teperatura corporis insequa.
Vt autem in anno quandoch hyems ma ime urget, aliqvaηrdo uer, nonnumquam aestas, alias vero autumnus . sic o in homine siemel pituita multum ualet, postea sanguis, mox bilis, σprius flaua, deinde atra . I
xx eadem similitiidine anni humores variari, & modo augeri, modρ minui ; quemadmodum in anno modo car
155쪽
fidum modo frigidu,& ceteras praepollere qualitates pronuntiat. quorum omnium , cum iam supra redditae iuerint rationes, & caussae demonstratae ; cumq. dictio, ut ait Gal. obscuritate careat; nullo alio haec verba indigeteiudicauimuS.
c Huie clarissime testatur, qηod si bomini idem meditametui qualter in anno dare uolueris, hyeme pituitosissima ille tibi euο- met, uere humidissima, aestate bilio sima, autumno nigerrisa
. Idem & hic adducit signum a medicamentis purga tibus sumptum ad ostendendum quattuor humores modo minui, modo augeri secundum diuersa anni tempora;& modo hunc, modo illum ,pro varietate tempestatum, dominari: quod etiam supra attulit ad confirmandum haec cognata,& congenita esse . quemadmodunos quCq. exposuimus. Si igitur idem medicamentum qualter inaηno exhibueris, c. Hic per idem medicamentum non aliquod ex iis, quae uno metantum genus humoris euacuant,vi est
Agaricus, vel Rhabarbarum, intelligerem; quia huiusmodi medicamentum semper & in omni anni tempore propriu familiareq. habet extrahere succum, magis γῆ alios ; sin minus male medicorum negotium absoluere tur. Sed per idem medicamentum qualter in anno exhi Rndum, vellem potius ut compositum quoddam, quod quattuor aequaliter humores educere debeat, intellige remus ; quo quidem exhibito indubitanter certe crediderim, maiorem semper fieri enacuationem illius humoris, qui propontioni anni tempori responderet : quam alioru
&hoc Paetonuisa poterit ingeri in dictis Hip. dubitatio Aliud insuper hoc in loco animaduersione dignum inihi est visum. Nam supra Hipp. dum probare vellet quain
156쪽
itior humores semper reperiri in corpore humano; cumq. deuenisset ad sanguinem, non probatiit eum adinveniri ex euacuatione facta per pharmacum; cuius etiam rei supra rationem diximus ; quia quae trahunt sanguinem venena, & non medicamenta dicuntur esse; sed per fluxi nem ex vulnere iniecto. hic tamen visus est uti probatione illa, quam supra respuit . cum dicat, si medicamentudeder1s alicui homini quater in anno, tempore veris is
euomet humidiora . non igitur sibi ipsi constat Hipp . Dicerem non absurdum esse Hipp. hic aliquantisper dissentire ab eo, q uod supra dixerit; cum quae ninc dicuntur hoc in loco, tanquam ea, quae supra exacte traetata fuere, repetantur; & veluti in epilogu reducantur. Praeterea non est dissonum etiam tempore veris. ex pharma
co assumpto euacuari superfluitates aliquas humidiores, quae minime sanguis dici poterunt, & tamen sanguinem per id tempus increuisse demonstrent, quamuis sanguis non evacuetur: nam sanguine increscente, & suum ichc
rem etiam augeri necessario fateri debemus , qui , si m dicamentum exhibitum fuerit, facile euacuari poterit in aliqua quantitate. & hoe pacto erit signum sanguinissi perabundantis. Recte igitur, & optime dixit Hipp. hic,& supra ; minimeq. sibi ipsi aduersatur. & tanto minus si iuxta secudam expositionem nostram verbia, humidissma, non pro sanguine, sed peo eius ichore , superfluitatibusq.
Porro his ita se habentibus, conuenit ut morbi,qui hyeme a gentur, a estate finiantur. qui uero aestate inualescunt, ut byeme desinant . praeterquam quae dierum circuitu soluuntur dierum Muro circuitum alias explicato.9 A morbis , qui uere oriuntur, autumno expeniada est euasio ; O ab astumnalibus uere liberari nectisse est. Id autem nouisse oportet, quod necesse est, ut moris ,
qui haec tempora euaserit, iam annuus euadat,
157쪽
Inter varias,ac multas utilitates,quas allaturus est hieliber ad medicos, in quo de natura humana, quatenus homo ex quattuor humoribus compositus est, disseritur;
duas in istis, &sequentibus verbis attulit Hipp.quae quidem omnes alias magnopere antecedunt. quarum prima, quae hac in particula ponitur, est . quod medicus ex traditis in hoc libro, sciet de morbis ijs, qui acuti non di-
cmtur, sed quia ad multum tempus protrahuntur chronici appellati sunt, prognosticari; & solutiones eorum praedicere per longum temporis interuallum, antequam evanescant. Altera est, quod habita diuersa ratione ad . diuersos humores alijs atq. alijs temporibus dominates, optime valebit aduersus illos tunc temporis, quado quis aegrotabit, praeualentes curationes aggredi, & conuenientia medicamenta afferre . quod minime sciret, nisi
ex hoc libro, qui nam hyeme, qui vere, qui aestate,& qui autumno augeri,& minui dicuntur, didicisset. Quae quidem minime latuerunt Gal. utilitates. Siquidem in describenda methodo, quam hoc in libro seruauit Hipp. D de his hoc pacto verba habuit. Et inuenit quidem, quod ad huiuscemodi scopos scilicet,ad incrementum, & de-
Frementum humorum ) reserre oportet, tum praedictior' nes solutionis morborum, tumetiam curationes. Quod
hoc exemplo manifesto ostendi poterit . sit, qui laboret hyeme media febre quotidiana, vel morbo aliquo alio, ut puta destillatione frigida a cerebro ad pectus , quae omnia ex pituita suam ducunt originem. difficile erit, ut hic tam cito liber euadat. siquidem hyems quotidie
magis, ac magis pituitosum adauget humorem. ut supra Vidimus. qui etiam ad ver usq. extenditur . quamobrem illud manifestum relinquitur, morbos istos exitum non consecuturOS, quo v'. non adueniet tempus, in quo de
158쪽
crescat humor pituitosius. quod non fiet prio ita inhialuerit. monstratuita enim est pituitam per id templis minui, & ad nihilum fere redigi . quae omnia si quis di
ligenter memoriae mandauerit, minime ambiget, morbos istos iudicari haud posse, priusquam desierit hyems,
adueneritq. aestas. & si aestatem etiam excesserint, eissannuos fore, haud dubie praedicere poterit. Insuper quomodo ambigere poterit quis, an medicamenta pituitam educentia magis coneniant hyeme, an alijs temporibus 2 nemo sane, qui hunc librum semel legerit: nisi ve I quam ignarus, vel priscae medicinae, studiosius depopulator. Summa totius rei haec est . ad alia nunc descendamus. Hipp. habet morbos, qui hyeme incipiunt, aestate demerelere, Oc. Nam mutationes temporum, si secundum na- inram fiant, illud boni nobis adferunt,quod morbos grauislsimos, & longissimos discutiunt. quemadmodu, quae praeternaturam fiunt , ut plurimum morbos faciunt. vi testati sunt Hipp. & Cal. iij. aphor. uni uero aestate incipiunt, hyeme desinunt,modo non sent ex eorum geηere, quia ol uuntur in dierum circuitu, Oc. Posset quis ambigere, cur
magis Hipp. hanc posuerit conditionem, 'el potius exceptionem morbis aestiuis, quam aliis, qui alias fiunt temporibus . Huius dubitationis hanc praeberem solutione. Morbi, qui in aestate fiunt, ut plurimum ex humore bilioso ortum ducunt .i ut omnes uno orelatentur. qui humor facillimae est concoctionis, eductionis , & resolutionis. quibus de caussis facile, citoq. absoluitum idq. eue- nrt saepissime certo quodam,ac determinato dierum spacio, seu circuitu, qui quandoq. quarto die, nonnumqua septimo, aliquando undecimo, non raro quartodecimo, saepissime vigesimo clauditur . vel ad summu hic enim est ultimus acutorum morborum terminus ad quadrage fimum finitur. quo quidem in tempore, quia statis quibusdam diebus morbos intendere, & i minuere sol toa
tura, ideo illud Hipp.circuitum appellauit . unde diei
159쪽
est ab eodem allias. Tertiana exquisita, septenis cireui tibiis quod longissimum est spacium iudicatur. mi vero sint dierum circuitus, pollicetur Hipp. alijs in loci,
se tractaturum . idque variis in locis praestitit, tum in lib.progn. tum in aptior. tum etiam in lib. epid. & alibi. Quinimmo inter Hipp. libros connumeratur duo huiusmodi tractationis . quorum alter de diebus decretoriis, alter vero de iudicationibus inscribitur . verum sunt qua
plurimi doctissimi viri, qui libros illos spurios, Hippocrateq. indignos credat. De huiusmodi circuitibus, deq.diebus decretoriis locutus est Gal.turn in lib. de crisib. & de diebus creticis, tum sparsim alias in locis . Hanc igitur ob caus am , quod morbi aestiui , cum fiant ex humore biliose tenui, faepissime solent circuitibus dierit absolui, dictum fuit ab Hipp. morbos, qui aestate fiunt, hyeme
desinere; nisi sint ex eorum genere, qui acuti dicuntur,
ει circuitu dierum evanescunt. Cur autem non omnes
dubitabit rursus quis funt acuti in tempore aestatis morbi λ curq. non absoluuntur omnes per dies indicatorios; cum ex bile omnes oriantur; vel saltem, qui ex bile nati sunt Respondet Gal. pluribus in locis . praecipue ψ.expo. iii Piogn. Nam saepe resoluuntur morbi tempore
aestatis, & tamen relinquitur pars humorum magis crasisse, ex praeexistenti calore assata,& veluti in cinerem re
dacta. quod maxime euenit in iis morbis, qui per sudorem soluuntur. quae facile materia apta uel ad prorogandum , vel ad alium aducendum morbum efficitur . si in loco aliquo calido extiterit, & noua humiditate madefacta efferbuerit. Alias duas affert caussas l. ii devit.ς-p, diis febr. cur non seruentur circuitus in morbis, in quibus sertiari deberent . quarum una est , quod quandoq.e i stente materia in aliquo membro, ex qua feret morbus ordinatus,& per dierum circuitus accessiones statuto habens, alia superuenit ex alio loco demandata materia, quae totum OrdinEm peruertit , ac perturbat. Altera
160쪽
malae victus rationi tribuitur; quae si in sanis morborucaussa esse alet, quanto magis in aegrotasstibus valebit,& ad impediendos circuitus ad prorogandos morbos. iis igitur de caussis no semper sunt morbi in aestate ordinati;nec semperbrevi dieru spacto eosde absolui cutigit. i. lias insuper huius rei adiungςre possemus canta&; qua minime siletio molueremus, si ex professi hac de re nobis,
fieret sermo . qua' videre licebit & j.& ita. prognostico- 23. 3'.expo. rum apud Calenum ipsum. Hic enim sat fuit eas dixisse,' quae dubitationem possente medio tollere . Mursius, quι
nit Galenus, annuus; quia post annum soluaturi vel δ' mnuus, quia annis opus habebat ad sui solutionem. qiiς- admodum indicauit Hipp. iij:aphor. dum quQs tam pueri is .aphor. rorum morbos septem annis absolui dixit. Qui adeo cra damaces sunt morbi, ut tam longo spacio indigeant ad
si itinem, tandem desinunt quandoq. ex mutatione aetatis . ut uoluit annotare Hppi. eo in loco, Quantum auter possint aetatum mutationes, praeter ea, quaς manifeste ab omnibus cernuntur, videntiu ortus , seminis eiectios:
barbae emissio, & cetera huiusmodi, saxis aperte demon' strauit Hipp.i3.aphor. Vbi in aliquibus iuuenibus morbuςomitialem solui ratione mutationum aetatis, testatum reliquit. Verum res bene ageretur, si soluerentur saetii Meo morbi omnes saltem ex permutatione aetatis ;minus crudeles ex teporu anni successivis variationibus. Sed adeo vitae inimici inueniuntur morbi, qui nec mutationes aetatum expectant, nec variationibus temporum cedunt. ut de cachexia scriptum reliquit inter graecos
eloquentissimus Araeteus lib.iij.de morbis diuturnis; his vii 'ersis. Cachexiam autumnus concipit, hyems alit, ver 'ad ultimam vehementia perducit, aestas vero interimit. '
in corpore plurimum pro anni tempore, quod maxime ea natMrgsebaibet, uigeant.