Vegetii Renati Artis veterinariae siue Mulo medicinae libri quatuor, iam primum typis in lucem editis

31쪽

cia ad onmes generales morbos. sem ii cucurbit e aegγpaucae.i coloquinfidim,θι, c quati u curabulum cupio fungis conteris, adstu uiui optimi heminatina,quaddfligena ut alione permixta linteolo colubi , ,er per dextra iumenti vahem in unde ut peruenire posit ad uiscera. Mae compositio ad io emerium pItirimum prodest. Alia quos uilior sed non minus upri curatio ess: Rasces cucumeris oluatici uirides coul undes ei in aqua nocte una macerabis, dei se ublutus colundes Ercolubi ex quo succo tria cochlearia

cum nitro trito permixta,cu uiuo, i duimul sine fibrejῖerit, tepefacto quotidie Auc blia ingeres re tit septem diebus continuis curare non desinas. N iutrum quos bene tritu, er cucumeris fluatici rudices minutus in concisas, addita hemiuduini tepidi in hordeu bene purulum unimali tingue i dis pabolis in undas, ut non solum polum, heru etia pabulis medicumen lutrimperatum suciat ad salutem. Itim aliud. Radicem ebat rudicem urtica quis ponderibus minutim inci as,s ivlusas in liquamine optimo maceruabi colabit, per gutta. ex quo meu ura uirilia oui tepesctum per nares anivilis triduo digeres. Consequenter ita a tirug,ut iumenἰ tu quod monti patitur. rotatu cu upio cir cucumere oluulico minutatim recisio, semper acci. pia cotu unis ipsium agres,m cucumere, aquae stillicienter admixtum. hibere conitur. Laudatur elum haec polis Herbesuvinae libra. i. frixuis

pnis eius ires,centaureae incius a. aristitonae uncius 4. baccaru lauri cius 4. murrae unctis q. omnia contundes o cernes er in puluerem minuisti linium rediges, cu necesse uerit cochleam magnum plenucum fiextario. 1 uiui sepossi nucibus ledeuntis infundes. Haec quoq; aduersius oes morbos medicina succurrit si quatis vi uires patiuntur, inter po iis diebus. eu praescriptis inlautionis obseruantii primo decenice poti de patito,

in quibuscuus locisse 'humor)-hndit,ut in facie de cupit si in primisi myrbiu' posivi de artas, i in posteris, ibim de coYis sanguis en austren Δου, cir cauctis miscendus,ex quo animus persi cetur. Cui haec per triduu potio dubiatur: pannuces rudicum unciri tres,di ringij radices poderis tuna oris onautem herba melior es q/iae in littore uicina marinis fluctibuκ nas itur, cur

do diluestri pene similis, ore galbineoAurus eruendae sum radices,na launivi penetrare diculursinculi quos seminis uncias Laloes uncia una semis contusa o cribrata in ιrespui siculus diuidentur, est cu ructi er molire tri.

32쪽

vs GgΥII LIBER I. ditiei Apinae sextario eandensi aqua misceatur ad cornu perlauces triduo unimali in unda itur. Peluvii us aduersin omnes morbos est dei vili pul 1 ruerem credit essest pulla ciconiae nondum adhue stiate,sed iam pluviis, bd. bentem uiuum in cacabu mittas, Ipses perustums uapore*rni, in puluerem redigas, ritum uitrio uule cultis 3 grne,cumulatums cochlearitimcti uini sexturio duimulis nucibuη insendis, donta recipiat unitatem.

Chiron utro Centaurus pratir alias copositiones quae iam relatae fiunt, se L m ri Π ni NH, cris catulum lactantem uiuu in aqua struenti mistim de depilatu ita decoquiuio se separentur a curvaequibus diligenter ablatis,eius curo cum aquu in qua decocta fierit liquamine optinio uino ueteri er oleo est pipere cu messeeondita ussadfiextaria debere seruari de singulis animalibus binas eo uelia tepefims,donec ad sanitate perueniunt,diebus singulis dari debere per uuces. Caput quos haedlnu, omness pedes depilatos adculdurium eade ratione,qua catulu, excoqui ubtiliss sybus condis er binis costis per die is potione per cornu saepius datis,animal morbidu liberari. De viro quoq; tallinaceo albo, eadem quae de catulo obsieruanda demon serat. Radicem quoq, herbae tu muli decoctim cum uino dulci dure morbidis animul bus uadet. Ei quoq, animali quod profluuio attico coeperit laborare,ita ut uiariis ei uel pallidus per nares h imor erumpat,ex lolio humuiro aut urietino duas co is cum uino odibo olei sucij putat esse miscendus, p na res,quae humorem uel lum epertius, ligerendas. adiuvi curatione er pulmonisvitutem, nuribuη siccitatem praestire confirmat. tusingulis dquae heminis oportere mi cer et hemiuri singulas per caput animalium duri octauo Kalendas Iulus,hoe est iii iesitio cunicularii; die sepumo exm: uosecto triuis potionibus tignata, ut dicuntur animalia ara lmenti tu uel domitu integro anno a morbo intacta seruari.

33쪽

tum per os quam 1idres dirigendis,uelci hi si quaes in causeriis uellἴomnis cie susuri de lapatu est, sed restit ulti no mitivi nec Sam efficaciorsici flamwfrum curaris,quae fugimentorum genere o odore praestitur. N i cu inu tabes ex sibi P corrupet ueris De ore nascatur,et usq- is pulmone Gytiis era penetrado dom fra ' se redat ab vituli a Misitate odoris, potio tu amaritudiue columit expelli. ins p, o utimere itas alauti eliges Ioca humile ex omni parte clausum, in quo induces aiulis G aegrotatia quae curare de derri: uel adhuc lana ex separatim

quae uouis morbi contagione periundi. Origanuasium,mentum, est , peucedausim,cιψhreum, opopanucem, equis ponderibuκ permisces, extude quantum tribus distis cle re poteris in carbones uiuos mittuε,univili avis os cir caput super fimis tinebis, ut authritus odoris per os errares intrinsecu3 imgresse omnia compleat, er ad pulmone u is penetrado perueniat, cir praes animalibin medicinam.

Alia compositio uehementior ad tu manda animalia, quae di fascinum tollit. Caput . X κ . . t 4, AT st i alia compositio su retorti ad morbos prohibendos sumptruo Liud dis i me for quidem sed putatur titilior. Stilphuris uitii libria a. hiluminis tua

dulci lib. i. opopa lucis uescivi 6.uchanti uncias sex, galbani er cultio retoreos crudi uia unciaκ 6.sulis armoniaci uncias i. salis capudoces unciae a cornu certi rapidis vulti masculi upidis gagatis foeminae,ufi uncius i. Iupidis eviatilis, lapidis sideritis,lapidis urgeritis ii ii uncia r.equuleos,id est caballiones marinos numero sepi e, calidus muriηM,ungues murinos asi uua mero septem,tius murinae uncia; tres,medulla certii tiricedrei, picis liquidaeas pondera tria, assa sepiae numero vij. duris iuncia, halluc siliquI: haec iuersu comixta uis succesu, odore suo morbis ti hoim g esuliti resentit, edaemones Agar, gradiues prohibere,et aere desecare dictitar. Se i incino aratos lapides aut inuenire nequiueris,aut euormitule presb ab emptiae cessauer ,reliqua Ocaciter prosunt.

ratiose ante cognouerit dis praedixerit tinguetibinpleuiu,errabit sequenter Exputa enim curandi rutro; cum genere congrues

pusionis

34쪽

VEGETII LIBER I. apapionis indubii ter praestit auxit u . Ideos pluribuη mehris ac morbis oner se remediti diligenter oportet exponi, o praecipue tu unguis detranseconsistit,si ratio iubiliter pro tempore cir uiribus animalim, et pro equite pisi mutomedici adhibeatur istasti id. Qui virm uerit huius ratiose,no solup detractonesu iguus no curabi uerae rapietiligis entis repetis me onerabit. N I cum uita uirtuss uiantiu constitit in sanguine, rursus tepe hue detractis seu uis corpori praestire adsolet sanitare. Cuivi rei talia

redditur ratio. sunguis enim ciboru humorus indigestiae corruptino meis brassi currit et languore dolores aut tisiuerso corpori, aut certis qbusdapertibus consueuit interre. Num per codrictionem neruora, uenurumq- temfonem, inflatio iud Hioch generatur: quae tensura ut ita dixerim coma, ris aliter laxari ni is detractoue sanguis no potest. Unicu enim copen diu ais remedia H,corruptione ilia quae nocet, et quasi in esti tibe aegritudine uelpericulunguit,cum siniui ris ipsit A uitiose parte detrahere.

Qtis diligentia adhibeatur in sanguinis detra

ctione. Caput .m XII. Hinc plaeris ueris tepore quotannis de repulae lamelis sui siue deo

mere, sic is herba mittere necessursu putat. leueteri corruptos, sanguis not s admixtivi natura calesces debilitatem, valitudin uepericula aciat. Veteres aute, prudelioresq- authores ab s nec state depleri unimalia uetueruntes, cousuetudo minuedi, i tempore aliquosam no luerit titim intra corpus rbu ac ualetudinem generet. Remus erv est iniis noris aetatis animalibuκ er bene ualetlbug ex nun parte corporis sanguine

detrahi ab s palam de quo usidue ia mi Abin, maturis detrahendus est shumor ut caput, oculi, cerebrus releuetur. NIuturis uero a ulibus no incoismodu est pulsare uenά mitititur in pustud. Ita tame in omnibus, deplenis di su M. conferuunda H eonsuetudo, ut pridie quam uena pulsietur. s,b'nientur leuioribuη parcioribus cibis ut pre dius a composito corpore sint, ion turbam per indigessionem. In solo autem aequalistitues iumentu, cera kems il lim loro citares. quo stricti vi super scapulis tangs tur, ut uena possit ab aliquo clari in intueri. Tunc spongia eum aqua uenam ipsam lavabis, ex sepe deterres, ut ulliu3 emineat. Pollicem quoque sinissrae

35쪽

mdηus laterius deprimes,ut nou ludat, sed tumidior dis inflatis rured red,

datur. Consequenter iuxta praeceptum artis, uel animalis ipsius positione, suptiam dari ealibis exiges cotibuκ bene acutulam. Obseruabis quos nediam imprimus manum, er gulam uis gurgulionem rumpas in arteria praecidas. Hoc enim uitae consueuit in erre periculi . percussu uenusenu uel Area suem ad edendum apponus animali, quatinus uptatione maxillarum per uena melius erumpat sanguinis impetus. Ca aut niger uel corruptus humor egereaer, uel coeperit mauare purior, stitim iumentum miles a cibo, eruam stafistula uenie plagam ustringes. In plaga uero pitactu imponis,ut diligentius claudat,licet quidum utantur er creta. Deinde in tenebroso loco

Erculido stitues iuvie itum, Arraginem si tempus est, uelloelium mollissimum dubis septem diebus de uostibus. Aquam etiam osteres,ut si uoluerit bibat. S ed trifilia Arrio hordeaceae praejrtur: quae si defuerit hordesceum dabis. Memento etiam quod ed melior sit, quae uicinior marinis stuctibu/fuerit. Propter quod uentrem facilius soluit .humor eius deducit. Pugata elia quocms loco sena omnem santuinem diligenter excipies ucelo oleosi pervii hιn .uel alijs meditaminibus quae ratio depo cit, animalis ipsius cora1 pus perunges praecipties illum lacu, ex quo detractus est sanguis, er qui esse putatur tu causa. Constit enim,uaturali quadam ratione uis beneficio ut quidam aiunt ipsum suusιinem, eum superfusim est Iunguentibus membris praestire medicina uitium , siccare. Quam curatiose sollertia no oportet omitti. Praetereu interpositis diebuη pose flebotomu unimalia pro tu titur ad solem, unguis detrahisureis de palam Delumuntur etiam tertio gradu a dentilia cuivinis,quos oportet sustendi ulti vi propter sanguiuis fluxu ita ut ea die mollisimis cibdrijs uiuulup furfure. Sequentibus aut diebus non ex integro hordea con equuntur,sed a uilibus incipian ad consuetudinem per singulorum dierum augmentu preveniunt. Confiequenter tepida die ducantur ad mare uel gutissi, dili vult, q- lati tergantur. Vino quos eroleo in sole peruuvii di sint dilirenter, er consticandi, ut corpora eorum casei clauut repellunt, aut per erunt perstitationis iniurium. Quibus perfractis equi nobiles tunc demu ad labores cursu si itineris reuocentur.

5 Castras animalia no deplenda. Ca. π XIII.

ciendum est praeterea, castradi animalia nlinquam oportire deplericuus.

36쪽

risit, vehementius enervantur. Hinc est enim susinis no detrahe ius ensuit vis,ga naturaliter minus habent sunmunis, gracilioresq, oratisitat uenus

Admissum facientes non deplendos. O. NNIIII.

Diuigarios elia equos flebotomare non in opim: parte enim virius sanguinis in coitu natura digerit. si tamen ab ad missiora cessiiue a rine uti annis omnibu/ herbaria oe depleantur molitur in caecitate squia id qdcoitu digerere consueuerat, declinat in oculos.

In quibus passionibus, di ex quibus locis sanguis

auferendus est. Caput . παU. Vne ne quid relinquatur ambiguam tin quibus pis sensus, ex

eendum de matrice detrahendu3 est sanguis. Cephalogicis aut, arpio is, insanis Narduci caducis,'enedici binruthil se dich rubiosis quoquo imodo praecipitur de auriculis unetiinem deviere. Verutamen melius est de temporibus,quae in dextra ac sinisu sunt parte detrahatur,id est sub cauatura tempora tribus digitis u5 oculo interpositis inferi vi uena pquiritur, erex utra , emittitur sanguis. Eis uero quibus sulpusio confingit oculorum,uel caetera uitia quae oculis nocet inferiores uenae sub oculis positae, quae descenadunt fus durulis octilorum inferioribus, quatuor digitis infertim Davi oculi uest,inciduntur. Q aibia quidem Astidiu inhaeret uel arteriapa uel luctu fumor uel praegrauatio cupitis, palam auterenduη in finguis. Q hibuq aut pulmo est in causa uel iecur, uel caetera quae his uicina sunt mebris, de pectore minuendug H, ex uenis quae positae sunt in dextra desinistra, ubi brachiola conisigantur,et sexura fit cu drmivi plicatur. Quibus qdem dymus est in causa, te brachiolis sanguis minuaturique uenae positae sunt interius tibi centuriae id est,musculi brachiolares suest,sex digitis si perit ueg nnu, tribus ut duobus dii iis lateris 3 quam centuriae. Hae uenae sapitapcutiatur, sed caule modestes tanguntur,propter debilitatem dialis. quia hae comixtae sint uerauis. Qtilbug aal articuli in Gusi erasti, uel id ficulut insertus uel intortus i fuerit, uel aut aquatilia habuerit,uel quidvis r uileiar artistulis eoas epit e q

37쪽

subcirro sanguis subtrahi debel quae uenae positaesunt in trivi quam uriteuii tribus digitis sub eorona. quae uenae cum summ euutela mugend.e fiunt, a. fictilopam coniunctae mi neruis. crectico uel si bu m mouerit, de coroanis rectis tollitur sanguis.

De his quibus sanguis in ungulam tollitur,alas, qui

ungulam cogunt uel eiecerint quomodo sanguis tollatur. Caput . XXV l. QVibus aut iumentis uel usu lanis uitio, uelp uol late excruciata

ungula fuerit uel qbra remorum bactis longi temporis claudisnem rcerit,ei modi curulioe senatur. Componis omnem ungula quasi ad uisu adlidess uirantu hic si1fragine illius ulli nita lino uehemeter stringes. totus inrui intula ossi in circuitusculpelletur, et circtigyrubis ut a corona vi alu subleuetur exple,tue ciretici ortu in tres inter uvis e Mossi, et cil beue elimpidaueris, ultra in te solus, et ivitieuies de calcaneo uen stu ere et eus cieter esuxerit cruor aleptricabis potu acem et oleo inuri ges et sinteolis munies diligenter. Spurcia culciare curabis. ut post egestione humoru ungula reparetur. Huiusmodi uat eura nus nisi sinulis peditivi diu hibere debebis,ut iura tanto dolore diui duret de tit. Si utit in alio pede similis est causa eu in illo 3 prius curatvi Ulcirmiter uialltire coepit,tue eu elides, O ut dictu elisimili obserualloe curabis. Si uero imbis euusis uiateremare uolueris, emissabis illud hoc modo. Compones ungulam tim ad uis et coatra uena addita sinitapludis, utpvit sanguis acolitvrep solii quod aptis studerit. Sil; aut modo sule ricabis, oleo, et acersinteolus munibis, dansurat singulos pede ira ut portare se pvit, hi planes si misitur no elisit Epistom1cis, uuis, colicis,stmphosis,&qtu morbo subrenali tenentur,unde sanguis ioblendus est. Caput .m XVII. Epis' nitis,uel qui morbo subreuali Dduntur, i is effum,colici σquibus uen ter frequenter dolet,de ea uda sanguis emittitur,licet meliispuletur propter huiusmodi euufus ortas de uisceribus deberesanguine

didi. Quodsi de cauda inllere uoluet is smcies: Erige et resupina cauda ad lumbos

38쪽

vvssTII LIBER I. roli bos, quatuor diutis ab duo ubi pilos no babetoede edudum ea tabula aliqua no ponderosa, quousq, se uena demonstret, o in cutae media diui ura quatuor distis ab uno antia, percuties uenum,ut ucontriet u uis, post de psionem Ucisti collio bis. Cin autem de uitieeribvi emittere uolueris ubiseu bri de dextrusinistraue insertilis femoribus eminentes uenas medivis thapeu te post decursionem sanguinis cretum impoues, sed cause, proapter uicina mi Lia neruora. Silaciae in umbis cierint , aut ali dolor coaxae uel umba unguis detrahatur gabis sunt enim uenae dulceribus descendente sp umbas interivi, quis medias propter uicina mixtura neruoru cauae transuerso 'ebotomo percuties,er post decursione discisti ligabis.

De ratione soci atm cauterii. Caput . xta VIII. IN animalium euris de medicinis duplex remedium utilbores esse uoluertitit, Minutionem sanguinister qua constricta laxantur,er Vllionem cauter ij, per quod laxatu firmantur. Sed inflebotomi ratio euidentertii ut exposita, Cauteris quos, icet nouistima cura sit, Vieta uidetur utiliatat. Na adustis luxudico triunt, iustari attenuat nume lacide icta coagulatu sitiitcircinomata praecidi veteres dolores emedat, alienatas corpfris partes ex qualibet causa ad titu suu retioeatos natura exeresceta, sublat et udum crescere no patitur. Nucucundete ferro rupis cute, uitiu ce conico diruis maturatur,et beneficio igitis disolutu, p framia q acta isto, i luit cum humore. ais ita sanatur pusio et militur dolor. PQq citatricibuιθelausis, ea rimor et robustior redditur locvrive prope insolubilis cutis . sci Cup= diris C μια en si uero cuprina cauteria plag esse hιs ad curauia habere qβρου. Pro Jterea si in capite morbus est inuritur ceruix subrenulis est ubis ignis udis hibetur. Interdu aut puncta, ius Phur, late=du ad similitudine lineae caudes deducitur ferram aliquando uelut palmulae futit. In hoc enim laudarur Nu is Llo,diei insutus ita animal tauteris curauerit ne de Drmet. Pro locis aut in no cois quibus est pupis, ropellis aestimatioecautem uehente simpristitur - - M ἡ δ' aut leuius. Nemoria utit retinenda est, quassatum, evis a uel extorta,aut geiecta de locis fui uripe litus no debere. nappetua debilitus costqvir. tamelivi. st eu loeu uis repositis fuerint,sllaturis diligetius co multa,uis ita natura is striri beneficio coroborat colasticis moibus et maluginis, γ

39쪽

ctister adsondida s. ie Mutomedici festiuautes, di; βco curare cupiui. animalia debilistus ahi formenticullebotomis,potionibus, uti ventis, Horseretis eiramiuibuscs diuersis ante sit temptanda curatisin i nihil pro. fecerint ad extremum ignis adhibetur.

De passione & cutis febrium. Caput . NXIV. Quamuis ρα oues plus iumentis periculi interre consueue ii,

disticilioribug ob eurioribu/s indigent curis, has primo amplecti. mur libro, ut et utilius reperiatur quae in exorisque ipsim occurret, et legentibu3 Astidiu uo postini adfrre. De cupis quae prima si tiFebrietibus incauiali bovi primu couenissubuenire. Nano amplius triduo calorisum ustinere posse creduntur. intra quod si curata iis Aerint, moriuntur. oportet igitur prius pusionis bulas pigra cuui usq; praedicere, mox medielavi exponere. Febriensiumentu deiectu caput e terra alleuare uix potes' ad illime picerit oculis ispertis adbθι demigis . trinitia turpis ex grauitas diti vi corat Abrientis. poris insequitur,t culi tumidiores laxivi pendem, membra caloribuη γα ueni, uenae uehementi pulseu suli Lauhel tuss ereber est calidia, tu is a Adua ne sivi nudiuscissitu cibi bibendi cupid tu uigiliae iures. usu arthuius pastonis ex magno labore et sit titione est,si negligentia cosequatur. Interia aesti nimio, aut perstrictione uehemere, uel ex cruditate coorii, aut sudopis subitu in rigidatione,uel exstruose hordei novelli euenire costieuit. Curulis aut isti olin iis est. Continuo funga inem eis de acie uel de temporibus, aut palam oportet emitu ab omui elica prima die penitus abstineri oeni

optivit aut herbae inuis subinde pu Isi o Frri oportebit, odi quiescere etiaab omnibus rebus, . eia equestratu temperato se et inambulationibuκ leuibus as Iromoueri, calidis quos locis coopertustibulum Cu coeperit mea lius 4 ,hersum minutatim concisam porrom. quaesidesierit hordea maceratum ablatisssis filiculis rubim in modum ptisanaepaulatim olfiratur et

frequenter exigui .

40쪽

VEGETII ' LIBAR I. . ouos e lalta es: Oculi 4btichomantes erant, us ast anilius, metereus ii citi crebriu3 agittit octiumq; sistidit, est de pust moribus Pedi hia melius sesustentibit. na primos qua ι subirilos citatus ponit. De sebribus internis. Caput . tam VI. QVod si febris inter id sitierit non sentile uiae dormies,et quotidie dete e fiet uterdultirunculos in dorso uella Iut ribus habebit. Sciri eum a morbo qui superius di putatus est malleus detineri. Cui Iotiu aliquot dierum tum bota quam uritiam per nares in undes. Et e potiones quae δε io morbo suprascriptae sunt,tabis. Si in autumno febri crit. Caput . παγ II. SI autem autumni tempore coeperit fibrire tumetum, 'tim de ceruice

unguinem detrahes uel gradu tertio depulum: posὶ herbae trixagruis sexciria drugam croserum dii uincia r. in pila ligneu pimbis,cernesssubtiliter, ex aqua cu imisu et oleo potionabis,dis ita risitura sanitatem.

Si in aestate febriat. Caput .ritata III. SI autem aestite ebrire coeperit,mtu udabit, ut et ulientibia uenis,mincturam er naturum simul dimittere, ad terru transuerse ambulatibit. De eo xa media quatuor digitis ab auo uenam in)ris,et ex eu sanis Pinem detrahes. Si utit no inueneris, de ceruice tollendus est. Cui hunc po, tionem pro tempore dubis. Herbam portulatae plena manu tundis duci ucs eius csi dram ite o thure, er succo rose campume mulsu addita offeres, potionem non salis grandem ne plus qui,n oportet infiis L quia cum quos irae cariat simul er defictione sanguinis calore priuatur. Si hyemesebriat. Caput . παπIMI.ΗY me uera fifebrierit supradietis species aridas conludito,diligenti

ters miscem, er per finistram narem damia ritus con equitur. Feahrientibus dyt haec potis utilis traditur: M annae thuris uncias ii sed misori ibricae tinctis 6 piperis uncia i buccum lauri feminis apii aliuna cum l. cu pago potio nubis. Item psti detractoue suus Diis de matrice aut

de pala b is potio iubis febrienια is opi libra ullam brarunt unciau d. Ia

c , ctis cup