장음표시 사용
151쪽
hodiernortim prae vetertim prae santia, etc. 13s
autem liquido prius illiuire oport/t. Id autem in omnibus et ismodi irea uterum assesctionibus eis optimum, et maluaeae o nugraeci d coctum ad perfundendum, arct potius stifariae triticeae cremor, fouere ei rom fedem et pudendum ad inguina usque oportet, et infessus parandi, idque tam vel maximη. ci . Uehementes parturieudi dolores urgebunt, nihilquε aliud animo agitandum: et alio in loco ' intemium etiam oleosorum usum laudat: Si quae adhuc in partu e sucu fusi it, nec nis aegre humectetur, oleum bibendum et Dei oleo calido et maluae decocto calido perfundfudi et cerato liquido illiueudi, adipe etiam auferino cum ous iu- fiso. Similia habent omnes relictui, quorum nonnulli etiam cataplasmata commendant, ita AEGINET A iubet, Cataplasma imponere pubi, superno ventri ae lumbis, ex femine sini cum aqua mulsa aut aqua et otio. Nec emollientia ac lubricantia ex toto reiicienda esse facile concedimus, si in partibus mollibus angustia obtineat ex siccitate, frictura aut rigiditate quadam, quo in casu cum fructu ab obstetricantibus adhiberi possunt; licet in his angustiis superandis Natura sibi saepe sussciat, et remediis laxantibus adscribantur, quae ipsis partus doloribus tribuenda sunt, uti docet casus grauidae, cuius vfgina adeo erat arcta, Vt uix calamum scriptorium admitteret, qUae tamen, CUm partus dolores ingruebant, tri horti spatio adeo dilatata fuit, ut robustum et validum infantem pepererit. φ Praeter haec auxilia commendant etiam Veteres osculi uterini dilatationem digitis factam ; indicare hoc videtur HIPPOCRATEs, dum ait: Eam vero, quae mimus medicas adhibet, oscula emollientibus dilatare oportet, idque frit Vfacere. ' CELs Us dilatationis modum ad extrahendum Detum mortuum apprime notauit, ubi dicit: Mictae via' nus inEicem digitum primum debet inferere atque ibi contiauere, donec ite, Em os adaperiatur, rit usque alterum di-
152쪽
I36 L. van Leeninen Dissert. de Artis obterriciae
gitain demittere debebit, et per easdem ottasiones alios, donec tota esse intus manus possit. '' Aeaeius in paruitate matricis os uteri digitis dilatandum suadet, ' idemque artificium a reliquis in partu etiam naturali adhibitum fuit: sed haec dilatatio nullum usum habet, si eo scopo tantum instituatur, ut via infanti magis pandatur, optime vero conuenit, si simul foetum protrahere animus sit, quo titulo a CELSO proponitur, ut v. g. si haemorrhagia uteri, convulsiones, situs peruersus, similiaque artificialem foetus eductionem indicent. Neque digitis tantum hane uteri diductionem tentarunt Ueteres, sed et peculiari quodam instrumento hunc in finem nonnulli utebantur; Arabes tu primis haec adhibuisse videntur, ita A coxartim dilatationem praecipit, et paulo post, et fortasse, inquit, quandoque indigebis, ut aperias vulvam eius cum in frumento ad haucrem appropriato, quod dicitur Lubeb , et appareat osmauiti eius et aperiatur: 4 et ALBVCAsis ' inter instruis menta, quae adhibentur in extractione foetus, tres deli-neauit Uertigines ad aperiendam matricem ; quum vero inter hasce etiam talis exstat, de qua Veteres dixerunt, uti habet iconis inscriptio, merito hinc concludere licet, anti litissimum esse harum machinarum usum, etsi a Graecis inter adminicula partus dissicilis ad dilatandum uterum non adeo memorentur. Laudat quidem AeΤius instrumentum pudendum diducens, sed alio scopo, ut scilicet in partus obstaculum inquiratur: Chirurgus autem dii cuia fatis emfam per infrumentum pudendum diducens conspiacatus, thymrssur si, an callofa eminentia, aut aliquid ex iis quae retulimus: quidquid id fuerit volsella arreptum scalpro amputabit; f AEGINET A autem nullam huius machinae in partu dissicili mentionem facit, etsi in abscessu uteri Dioptra sinum dilatandum praecipiat. Quidquid sis
153쪽
hodiernorum prae veteram prae fantia, etc. 137 sit, apud Arabes saltem frequenti in usu fuerunt, et inde
ad onmes reliquos etiam Recentiores peruenerunt haec inserumenta, ut a RVFFIO '' aliisque maXime commendentur, imo medio vix elapso seculo, in Saxonia ab omnibus sero obstetricantibus adhuc recepta fuerint, vii Auctor est A. C. LANGAE IN. ' Mirum profecto, in tanta Artis luce nocivas hasce machinas tamdiu laudatas fuisse, ad uterum non tantum, sed et ad ipsa pelvis ostia a se in vicem diducenda, si haecce cauitas iusto foret angustior, quantae enim genitalium contusones, dilacerationes, inflammationes, similiaque mala liinc oriri debeant, quin
tamen pelvis diductio sperari pollit, non est, quod multis demonstrem, quum Omnium Obstetricantium consensu haec instrumenta tanquam noxia hodie repudientur.
Atque haec sunt auxilia, quae a Veteribus in nimia genitalium et pelvis angustia celebrantur, quibus si partus
absolui haud posset, sola foetus exsectio et frustatim facta
eductio supererat, ad quam ceu ad sacram anchoram confugere cogebantur; liaec autem partus dissicultas a praua
pelvis conformatione cum frequenter eueniat nec ineptis Antiquorum adminiculis corrigi possit, exinde coniicere, licet, quam frequens fuerit Embryotomiae neces1-tas, cuius Operationis periculum ipsi etiam parturienti haud leue fuisse, postea patebit. Ex hoc autem loco inprimis elucescit, in quantum Ars nostra profecerit, cum adminiculis gaudeat variis, quibus pro vario pelvis vitio, hisce angustiis occurri, foetusque integer ac vivus, salua etiam matre, educi possit. Atque hic locus esset diuersa illa auxilia recensere, ac paulo prolixius de iis disserere, cum vero eadem haec repeti deberent, ub; de foetu, propter nimiam eius vel absolutam vel relativam ad pelvim I s magni-
154쪽
I38 L. On Leeuroen Differt. de artis obstetriciat
magnitudiHem, arte extrahendo, sermo erit faciendus, hanc pertractationem illuc relegamus, ubi praecipua horum adminiculorum momenta perstringemus. Primaria itaque, quae ab Antiquis in partu vitio matris disicili, laudata inueniuntur, memorauimus, eX quo rum recensione, et cum Neotericorum praeceptis facta comparatione, euidentissime, ni fallota apparet, quanta sit Artis nostrae prae Veterum praestantia, quae magis etiam in apricum ponetur, ubi de adminiculis in partu difficili, qui foetus vitio contingit, actum fuerit, ad quae nunc progredimur.
CAPUT QUARTUM. DE ADMINICULIS lN PARTU DIFFICILI ET PRAETERNATURALI CAUSAF O E T V S.
Inter ea, quae a Foetu prosciscuntur, partus obsacula, duo, uti antea vidimus, prae caeteris notari me rentur, peruersa scit . eius positio et iniqua ad pelvim relatio; de quibus singulis nunc erit agendum, ut videam US, quaenam tum a Veteribus, tum a Recentioribus laudata fuerint adminicula, quibus partus his de causis di mellis et praeternaturalis expediri possit, atque exinde insignis Artis nostrae prae veteri excellentia magis magisque elucescat. Agemus itaque F. De Auxiliis ad corrigendum peruersum foetus sum. Non conuenit inter Veteres de modo, quo inique locatus infans in meliorem situm mutari, atque ita corrigi debeat, ut absque dissicultate in lucem edi possit: alii
enim, cum omnem partum praeternatUralem haberent,
in quo caput non esset praeuium, infantem, qui diuersis a capite partibus prodiret, ita dirigendum Voluerunt, ut
ad hanc normam naturalem, eamqtae solam, componeretur: alii vero partum agrippinum haud minus natura
155쪽
hodiernorum prae Peteram praesantia , etc. 139lem, aut saltem naturali proximum statuentes, duplicem
quoque admiserunt correctionis modum, in caput scilicet, et in pedes. Ad prio S pertinet Hippo CRAI Es, qui ubique sedulo inculcat, caput in omni partu praetemnaturali ad matricis ostium dirigendum, reliquas sutem partes in uterum retrudendas esse: Cum vitali edito fostfumantis prominet, ea retro impe Auda, 'gus ad sisyra r*it. Ieris, et si ambae promineaut, ambas retrudito. Q ιod si crus promineat, hoc qu0que retropellenitana: alio in loco: At vero qui brachium aut crus aut Dirvmque viisi foetur foras emitstitit, eos oportet smini at de exitu signi cationem fecerint, prius commemorato modo
intro retrudere , tu caput obitertere et in viam ad iacere; et paulo post idem in mortuis praecipit. De foetibus conduplicatis eadem habet: vero conduplicantur foetus et in Uter0rum Uctilum iucumbunt , eos sute
vivos e mortuos retro protrusos iterum vertere oportet, ut tu caput prodeant secundum naturam ς' hanc auiatem conuersionem in caput variis artificiis adiuuare tenta
vit, inprimis lecti, cui incumbebat parturiens, positione, quem a pedibus altiorem voluit, ut facilior fieret partis
praeter naturam elapsae ingressius in uterum: ' praeterea concussones, conquassationes, ac reclinationes in caput
eodem scopo proposuit, et latissime encheireses descripsit, quibus naaec omnia essent perficienda. ' Ex quibus dilucide apparet, HIPPOCRATEΜ in omni omnino situ iniquo hanc protrusionem partis elapsae, et correctionem in caput instituisse; hunc enim partum solum naturalem saluistat, reliquos omnes, etiam agrippinum, maxime disiciles, et non raro matri ac foetes lethales pronunciat, uti antea vidimus: mirum itaque, quomodo S LEVO GT
156쪽
I4o L. van Leeuroen Dissert. de artis ob lefriciae
censere potuerit minime improbare HipPOCRATEM partum pedibus praeuiis, illudque confirmari ex loco quodam in Libr. de Superboei. ubi dicit: Cetini Utrapte crura in c0nspicuo permanserint, neque auigil pro ' suimiscerint, fotu utendum quo maxime hunii ius reddatur Uterus, quin etiam siqiιidem eaput in conspectitΠι υfuerit, C liquum vero torpise intus fuerit, hoc qu0guo fotu Ute-τis r unde concludit, HIPPOCRAΤΕΜ neutiqUatu partum agrippinum adeo periculosum habuisse, sed illum e contrario accelerandum voluisse eodem modo, et iisdem remediis, ac si caput prodii siet; sed obstant ea, quae antea attulimus, quo minus haec sententia admitti possit, illa enim satis superque contrarium euincunt; neque etiam ex hoc loco sequi videtur id, quod SL Evo GTIVs voluit;
non enim indicat Hippo CRAΤEs, versionem Omittendam, sed stricturas relaxandas, viasque lubricandas esse, ideo, ut videtur. quia sic facilius correctio in caput posset institui; haec saltem pulcre quadrant cum iis, quae alio in loco profert, ubi dicit: Nec non eos foetus , qui
complicati in partu, tu lateris inanitatem, aut tu coxam illapsi sunt, dirigere ae conuertere tiportet, praetereaquitu aquam calidam sedentιm collocare, donec perfundatur sementa autem relaxantia in naturali etiam infantis situ laudasse HIPPOCRATEM, si viarum angustia, siccitas et similia partum retarderent, non est, quod miremur. Alii .inter Veteres ab HIPPOCRATE recedentes, COT- rectionem illam in caput commendant quidem et instituunt, si vero pedes in propinquo sunt, eorum ope foetum educendum suadent; CELsus in extrahendo foetu mortuo hac ratione iam processit, ubi enim notat, infantem ita esse situm, ut in caput aut pedes conuersus sit, aut in transuersum iaceat, addit, jere tamen sic vi veI manus vel pes tu propinquo si, atque correctionem instituendam r. L. c. p. 26O. t. De Medicina L. T. C. 29. s. De vrorb. mulier. L. I. p. 49O et ψ9 I.
157쪽
' hodiernortim prae Uelerum praestantia, etc. 14
tuendum censet in caput, si manus, in pedes, si pes in propinquo esset, pergit enim sic: Medici vero propostum eis, ut infautem manu dirigat Nel is caput veI eriam in pedes, si forte aliter compostus est. Ac j nihil aliud eis,
manus vel pes a prehensus, c0rpus restius recidit; narum auus ira caput, pos in pedes eum conriertet:.nec dissicilem esse extractionem per pedes, postea docet: Sed iupedes quoque conuerseus infans non dissitiiter existaisitatur, namque his oppressenses per ipsas ruarius commode educitur. Eandem methodum sequitur MosCHIO, etsi enim monet, caput inprimis ab obstetrice esse: adducendum, ut ait, metisr ab omnibus descensus per
caput inuenitur ' mox tamen addit, sed si pedes fuerint proximores ipsos teneat et sic ad cate atque haec sedulo obseruat, ubi de variis iniqui situs speciebus tractans, modum, quo singulae corrigi debeant, latius explicat;
ita si tu diuexum iaceat; s manus forat venerint; si caput contortum μοῦ quUties duplicatus fuerit, clut supinus, correctionem in caput commendat: Si vero unum pedem foras habuerit out duos; aut genua, aut . nateς
prima prodeant, apprehensis pedibus seras adducere foetum conatur,' nec unquam unum pedem praeuium attrahit, priusquam et alterum prehenderit; ad hoc etiam attendens, vi brachia lateribus iungantur ab hisce enim a corpore foetus recedentibus partus difficultatem metuisse Veteres, in antecedentibus vissim fuit. Nec dissimilem agendi modum proponit AeTius, etsi non adeo distincte et accurate de singulis situs vitiis, iisque medendi rationibus agat, ita enim habet: Meltis qui altero pede prodeunt, altero iutus det nio. aut duplicati alicui vii agparti innituntur, direstione iudient: scut et qui manus ε assas habent. Caeterem qui obliqui prodeunt, minuF probandi sunt, ita enim obstetricis manui lacus datur,
158쪽
x 4 a L. van Leeumen Dissert. de artis obis tricior l
, ut in caput aut pedes nascentem dirigas et sic explicat, quid supra per directionem intellexerit. Memorabilis autem est locus, quem ex Pu1LvΜΕNo habet ACTIVS, ubi, capite etiam praeuio, sed nimis magno, pedeS eX trahendos sic det: Si caput foetus lactivi obtruxerit, iupedes Neriatur, atque ita educatur: γ etsi enim haec ad correctionem non pertinent, patet tamen exinde, quam diuersa fuerit haec methodus a praeceptis HIPPOCRATIS, qui partum agrippinum adeo periculosum habebat, ut pedibus etiam prodeuntem foetum in caput conuerteret. Mirandum sane, cur AEGINΕΥΑ a laudabili hae via deflectere potuerit, cum repositionem in situm naturalem ubique commendet, pedum vero attractionena nulli bi me
moret; ita enim ille: Si praeter naturam Auratus eis l
foetus, Maturalis Aura restituatur, partim impellendo, partini deducendo, partim sectendo, partim dirigendo et squidem manum aut pedem praemiserit, non hac parte
apprehensus extrahatur. Mugis elyim obturatur, aut exarim latur, aut etiam obrumpitur: verum digitis hu.
mero iniectis, aut coxae ipsus foetus pars praemissa ad
conuenienteni Attim retrudatur: φ quin imo de foetus mortui extractione et exsectione agens, suadet etiam pedes prominentes reliquo corpore Non subsequente, ab inguia Mibus referare, et posea conari, ut reliquum corpus dirigatur: ' ex quibus apparet, per illam diremonem adductionem capitis esse intelligendam; atque hoc eo magis mirandum, quum figuram in pedes antea retulerit ad eam, quae naturali proxima est. Nec ab hac opinione multum alieni sunt Arabes, ita enim SERAPIO: Si Aura em-hmonis est egressa a Mura naturali, reducimus eam ad figuram naturalem; V deinde varia encliei reses proponit, ut foetus in caput vertatur: imo A VICENNA, qui figuram naturali proximam dixerat, sa egrediatur foetus super i X. L. e. p. 289. B. Ibid. L. 6. C. q. p. 83. ly. Ibid. C. 23. p. 79O. 2. L. c. L. 3. C. 76. P. 49 I. b. L. c. p.
159쪽
ho Drnorram praι veterum prae santia, etsi fosser pedes suos, ubi Jlle talὶ en correctionem in caput commendat, etianasii uterque Fe . praeuius sit; in Capite enim De Egimine eius , icuius gemini P des egrediuntur ametaput, haec habet: Oportet Ut subtiliatio sit , i ut redua cantur pedes et conuertonitar cum subtiliatione; ita ut aequetur ferius et eleuevtur cratra fius paulatim, donee docendat caput evis; hoc tamen si non succedat, I ut foetum tum villa linea et exti hit, quod si non seri pos sit; ad dissectionem progreditur: in extractione autem foetus mortui aliter longe procedit, ibi enim dicit: Fbj.
tus autem , qui egreditur super pedes , attractio sit fatili,
et transpositio eius ad os matricis cum vero hic tradat Regimen quorundam Antiqu0rtim tu extr ahendo foetu mori tuo uti fert Capitis inscriptio, hanc enchei resin forte tan quam olim commendatam refert. ALBVCAS 1s reductio
nem in caput in omni sim iniquo praecipit, parturientis conquassationes et situm decliuem, methodo Hippocratiaca instituit, ut facilior sit partis praeter naturam elapsae reductio; ' figuram instrumenti, quod impellens vocat, exhibet, et eosdem in usus laudata at singulari prorsus ratione procedit, si pedes praeuii fuerint; hos enim sur sum impellit, conuertit foetum paulatim, componit ipsum, additque: Deinde accipiat obstetrix pedem Dirum eius et extendat eum paulatim. Cum ergo egrediuimur usque ad coxas, tunc prascipe et Ut comprimatur . et fac em ser-nt tare cum condis: saepe enim se auxilio et gratia Dei. vidimus eria sisse incolumes et matrem et foetum: Et si nouegreditur hoc modo, tunc reduc foetum paulatim, donee seponas eum fecundum Auram naturalem. Si ita foetum reposueris recite, facile pariet mulier: F in extractione autem foetus mortui, eadem, quae AvICENNA habet. ' Atque
160쪽
x 4 Leeuwm Dissert. de artis obletriciae
Atque haec abunde docent, quaenam fuerit Vetenim doehina, de corrigendo iniquo foetus situ: HIPPOCRATEs scit. tu omni casu, pedibus etiam praeuiis , rvpositionem in caput laudauit, a quo non multum at leni fUerunt AEGINETA, et Arabes, ita tamen, ut hi iUetum mortuum pedibus praeuiis facile .attrahi posse tradiderint, illamque methodum etiam adhibuerint, si in eodem situ reductio in caput haud succederet. MOSCHIO aUtzm,CELsus et AeTIVs correctionem in caput in genere quidem instituerunt; si vero pedes in propinquo essent, e iam per hos laetum commode educi posse, docuerunt rat omnes in eo consentiunt, quod si his methodis fieri
nequeat extractio, nihil praeter infantis disiectionem supersit. Videamus, quid de hae Veterum doctrina se tuendum sit, et primo quidem de reductione situs pec-
versi in caput. Hippocratica methodus tot ac tantis premitur dimcultatibus, vii exprobranda prorsus, et penitus reiicienda videatur; etenim, priusquam caput ad orificium uteri adduci posset, necessaria erat partis praeter naturam elapsae repulsio; haec vero non nisi summis cum molestiis, ac matris foetusque detrimento perfici poterat; reclinatio enim parturientis, eiusque concussiones, quas, post HiPPOCRATEM. alii quoque gnaviter instituendas voluerunt, prorsus inutiles sunt, nam uterus cum vndique foetum complectatur, nullum datur spatium, quo deferri possct pars contra naturam praeuia, quin imo summopere nOxiae sunt hae encheireses, cum uteri haemorrhagias, inflammationes, similiaque mala facillime producant, et ipsam mortem exinde notauerit L A MoΥΤΕ. Nec magis laudanda violenta partis repulsio, quae licet forte, aquis mox effuxis, succedere postet, deinde tamen, cum uterus magis circa infantem sese constrixit, matri aeque ac foetui admodum noctua euadere debet, ita ut hac ex