장음표시 사용
591쪽
pestilentia ; nec solum de infirmitatibus, sed etiam uni UerSaliter in omnibus, dicens quod anima rationalis dignior est
Stellis, nam actio earum minime ei nocet nisi cum ignorantia teneatur. Dum enim ipse sci Uerit earum actionem Omnino
caVere poterit; et inseri, Testificatur autem id quod videmus ab optimis factum mathematicis, qui cum certiSSimo noVerint dies mortis in eis qui mare ingressuri sunt, Sati S POSSUnt COStueri; similiter et eos qui in bello morituri sunt ; et addit, Homo differt ab animalibus, nam rationis et discretionis est super inquirere et desiderare bona et respuere mala, et OisrCP Ugnare, quia non eSt Subditus actioni naturali, nisi cum ignorantia tentus sit. Et ideo dicit Ptolemaeus in quinto Verbo Centi logii, a Strologus optimus multo magis prohibere poterit
quod Secundum stellas Venturum est; et in OctaVo dicit, anima Sapiens adjuVabit opus stellarum, quemadmodum seminator fortitudines naturales, unde et nociUa poterit repellere, et
utilia promovere. Et IsaaC ponit eXemplum de peStilentia sutura, et facit sibi quaestionem juXta ignorantiam medicortim, sicut Aristoteles fecit. Quaerit ergo utrum hujusmodi putre
factio Veniet necessario propter coelum, quia tunc medicus non potest prohibere, et ideo inutile Uidetur hoc PraecognOSCi. Sed solvit, dicenS quod corruptio aeris non nocet nisi CorporibUSPraeparatis ad eam ; et ideo cum medicus Videret significationem aeris Corrupti in unoquoque tempore Anni UentUro, poterit mundificare naturam, et malam corporis dispositionem auferre, Ut Sciat Venienti corruptioni repugnare. Nam si Viderit per motum stellarum fieri in aere calorem et Siccitatem nimiam et ustionem, festinet purgare choleram eorum in
quibus inest CompleXio cholerica, det frigida et humida calori Venturo repugnantia. Et Haly dat consimilem sententiam in eXpositione quintae propositionis Centi logii. EX his patet quod
utilia, non Solum in infirmitatibus, sed in aliis uni Versaliter, cum ratione electionis temporis apti ad Omnia opera, Cum ratione operum utilium, cum remotione noCiVorum ; et hoc specialiter in Curis corporum humanorum, quo nihil melius est quantum ad bonum civium Particulare.
592쪽
eonfirmed Sed tamen respectu boni communis civitatis et regnorum hicii ερέ' by majora POSSUnt fieri opera Per Virtutem astronomiae quam example os aliquis potest dicere, et quam aliquis Vult per Scripturamos solo CXPlan Ri C; nRm hRCC SUnt multa de secretissimis operibus m H, sapientiae. Sed propter rerum magnitudinem et ignorantiam multitudinis studentium, qui de operibus Sapientiae non cul Ant, et propter fraudes multorum et malitias qui abusi sunt hi S, OCCUltantiar Semper a Uulgo et a capitibuS ejus ; de quibus tamen Moyses et Aaron, Solomon, Aristoteles, Ptolemaeus et caeteri sapientes operati Sunt nimis admirande. Unde cum hoc sit unum de maXimis, et quasi potens quodammodo in omnia, non decet ut Vestrae Gloriae occultetur. Et quia praeCepistiSut scriberem de Sapientia philosophiae, recitabo Vestrae Clementiae sententias sapientum, praecipue cum ecclesiae Dei sit omnino necessarium Contra furiam Antichristi. Cum vero Moyses in juventute sua fuisset duX eXercitus Aegyptiorum contra Aethiopes, et ob bonum pacis acceperat AethiopiSsam, Pro qua Contra eum duodecimo Numerorum objurgati sunt Aaron et Maria, quae fuit regina Aethiopum, nolens dimittere eam ut rediret in Aegyptum propter amoris Superfluitatem, cum esset peritus astronomus, secit duas imagines in annulis, unam oblivionis quam dedit mulieri, et alteram memoriae quam Sibi detinuit, et sic ab ea libere cum eXercitu et sine bello recessit.
Haec Josephus primo Antiquitatum libro, et magister in
historiis, et multi Confirmant. Mira res fuit haec, quae animum mulieris immutaVit. Salomon vero ordinavit de hujusmodi
multi S, quae praeter Solitum clarSum naturae facta SUnt, ut
dicit Josephus octavo libro, qui cum fuit Sapientior omnibus
praecedentibuS et sequentibus, ut scriptura sacra et JOSephus docent, non potuit haec opera negligere, et ideo scripta multa in aenigmate reliquit, quae postea Per magico S in malos USUS Con Uersa Sunt atque male interpretata, in quibus multa enormia Sunt per fraudulentos admiXta. Sed Sapientes sciunt eligere grana de paleis, et theriacam de Serpenti separaro. and of AristotelOS Uero summus philosophorum docet haec opera ΑΠ' ' 'ς fieri in libro Secretorum, ut quaeque magnifica utiliter Promo-Ueantur et omnia nociUa destruantur. His enim Operibus AleXandrum magnum fecit Aristoteles cum minus quadraginta
593쪽
millibus armatorum mundum superare. IS Cum in lecto mortali jacebat, et jam esset in januis mortis, civitatem suam Otregionem ab inimicis eripuit. De primo facto notum est ingestis Alexandri, de secundo in Valerio MaXimo, libro quinto. Sed constat eum non posse hoc fecisSe potentia corporali, Sed magna sapientiae Virtute, quam in libris Secretorum reliquit solum sapientissimis indagandam. Et cum propter ponduSSeneCtutis, devicto Dario, mundum tradidit AleXandro, recessit in terram suam, di Xitque AleXandro quod ei scriberet quae Vellet, et ipse consilium daret Opportunum. Et Cum AleXander invenit gentes habentes mores pessimos, ScribenSAristoteli quid faceret de eis, ipse princepS philoSophiae respondit, Si potes alterare aerem ipsorum, permitto COS Vi Uere Si non, interfice omnes. O quam occultiSSima re SPOnSio OSt, Sed plena Sapientiae potestate i Nam intelleXit quod secundum mutationem aeris, qui Continet CoeleStes Virtutes, mutantur mores hominum ; eo quod alios mores habent Gallici, alios Romani, alios Hispani, et sic de singulis regionibus. Voluit ergo quod AleXander in bonum mutaret qualitatem aeris illarum gentium, ut secundum mutationem illam
mutarentur moreS, et CXCitarentur ad honeStatem morum sine
contradictione liberi arbitrii; sicut quaelibet natio eXCitatur ad
Pro PriOS morOS per Rerem proprium habentem Virtutes Stellarum quae sunt super Capita hominum, et SOCUndiam quod
signa Vel planetae dominantur singulis regionibus. Ostendo enim in tractatu quem mitto J, quod induci potest aliquis ad
bonum et malum, tam publicum quam Pri Uatum, Per Virtut CSCoelorum Sine Coactione, Sicut eXemplariter Videmus quod homines mutant suas Uoluntates Por domin OS, A mi OS, et SOCiOS, Ct rerum Praesentiam noUarum, et infinitis modis sine
coactione. Quod Satis eX plano in capitulo de potestate judicandi de rebus humanis per coelum, in quo capitulo est ratio
k This do es not reser to the treatise De Mi mplicatione 'ociarum. Severat times mentione d in tho Optis Tertium as being sent together with the opus Majus. The Subject of astrology is not dealt with there. The refere nee maybe to P. 25 I et seq. Is So, the faci that the Opiis Maius Ahould be in this place Apoken of as a distinet work shows that the whole of this second treat mentos astrology would have been elaborated into a special treatiSe had opportuni typermitte l.
594쪽
39 OPERIS MAJORIS PARS OUANTA.
Omnium quae tanguntur de hac materia J. Philosophus igitur voluit quod faceret opera sapientiae per debitas Constellationes ad modum Moysis, qui eXcitavit animam mulieriS per Coelestes Virtutes receptas in materia. Nam qua ratione potuit illa mulier mutari ad castitatem et oblivionem Viri per imagines, potuit et ad alios mores moUeri non solum ipSa, Sed quicunque. Ptolemaeus in nona propositione Centi logii docet, quod Vultus hujus seculi sunt subjecti Vultibus Coelestibus. Et dicit Haly, quod in hoc capitulo vult Ptolemaeus imaginum Secreta Patefacere. Et patet intentio eorum in uni Versali, quia Si contingit temporibus electis eas sculpere ad Vultu SCOelorum, Omnia no Civa repelli possunt et utilia promOVeri. Thebit* inter omnes Christianos Summus philosophuS, qui in multis addidit ad opera Ptolemaei et aliorum a Stronom OrUm tam in Speculativis quam in practicis, specialiter hanc Scientiam ampliavit, et alii sapientissimi super his insistebant. Sed quia haec opera videntur Vulgo studenti Um OSSO SUPTAh Umanum intellectum; quia Vulgus cum suis doctoribu S non URCat Operibus sapientiae, ideo ViX est aliquis ausus loqui de his operibus in publico. Statim enim Vocantur magici, Cum tamen Sint sapientissimi qui haec sciunt. Utique theologi et decretistae non instructi in talibus, simulque UidenteS quod mala possunt fieri sicut et bona, negligunt haec et abhorrent, et Computant inter magiCa. Vident enim quod magici et abuSoros documentorum sapientiae his utuntur, et ideo aestimant indigna Christianis. Sed non debet veritas damnari Pro ignorantia, nec utilitas pro malitia, quamvis eadem fieri
Valeant; nam tunc deberent homines carere Cultelli S in menSa, UOniam Comedentes possunt interficere socios eodem ferro quo Scindunt Cibaria, et tunc arma debent deleri ab ecclesia et brachium seculare, quia multa mala possunt per haec fieri, et
595쪽
quotidie peraguntur. Et nihilominus jura debent esse in usu bonorum hominum . quam Uis per cavillationes et fraudes multi juriStae juribus abutuntur. Et nunc videmus quod plus est in usu studentium quicquid de Cavillationibus sit scriptum quam
VCrus USUS demonStrationum ; non tamen propter hoc Studium Sapientiae damnandum est. Nam semper mali in malis conVertuntur, eX quibus boni utilitates Varias producunt. Et cum opus animae rationalis praecipuum sit Uerbis uti operative efficaciter et ex intentione formatis, PotCSi RStronomUS formare wo dg and Verba temporibus electis quae ineffabilem habebunt potestatem. Written
Nam ubi intentio desiderium et Virtus animae rationalis, quaC dignior eSt stellis, concurrunt cum PoteState coeli, nOCOSSO OStsiUe Verbum Sive aliud opus produci mirae Virtutis in alteratione rerUm mundi hujus, ut non solum naturalia, Sed animi inClinentur ad ea quae Velit Sapiens operator, sal Va arbitrii libertate, quia potest animus sequi coelestes Virtutes grati SSine Coactione, ut tractatum est suo loco et deCl Aratum. EX hac radice incepit apud Sapientes USUS ChRraCterum et Carminum. Nam charactores Sunt sicut imagines, et Carmina sunt Verba eX intentione animae rationalis prolata, Virtutem
Coeli in ipsa pronunciatione recipientia; unde de mira poteState literarum ego facio mentionem in tertia parte Per
PentCS de Cavernis et pisces de profundis aquarum. Alteratur enim mundi materia ad multas passiones mirabiles, Si recte fierent ista, et ideo Contra malevolos homines et inimicos rei publicae possunt mirabiliter Valere, sicut et Caetera Operastellificata, ut oportet. Sed magici maledicti induXerunt Summam infamiam in hac parte, quum non solum in malis abuSi sunt characteribus et carminibus scriptis a sapientibus
contra nociva, et pro utilibUS maXimis, Sed adjun Xerunt men-dOSA Carmina et Characteres Vanos et fraudulentos quibus homineS Seducuntur. Insuper daemones temptaUerunt multos et tam mulieres quam daemones docuerunt multa Super-Stiti OSa, quibus omnis natio plena est. Nam ipsae Vetulae ubicunque faciunt characteres et carmina Ot conjUrationCS, AC
596쪽
306 OPERIS MAJORIS PARS OUAE A.
ipsi magici utuntur invocationibus daemonum et Coniurationibus eorum, et sacrificia eis faciunt. Sed haec omnia sunt maledicta et CXtra Vias philosophoriam, immo Contra sententias eorum I et per haec defamatur philosophiae potestas. Itaque theologi nunc temporis et Gratianus et sancti plures multas utiles et magnificas scientias reprobaUerunt cum his magi Cis, non attendentes differentiam inter magicam et philosophiae Veritatem propter causaS quinque de quibuS in prima parte dictum est; quod Capitulum necessarium est omni homini ad magnalia sapientiae aspiranti et Volenti Uerum a falSO Separare. Nam Gratianus, sicut multa Scripsit jura qUae nunc abrogata SUnt, Sententia Saniore praeUalente, Sic, cum de scientiis locutus est, multa dixit quae debent in partem alteram Commutari, ut in serius abundantius eYplicabo. Redeo igitur ad verba et opera sapientum, Stellarum Virtute et animae rationalis potestate formata, reddens rationem in Summa de his secundum quod docuerunt Sapientes. Sicut enim Puer natus, et aeri noUo tanquam mundo recenti eX- positus, recipit impressionem Virtutum Coelestium, a quibuS habet compleXionem radicalem quam nunquam Potest amittoro, quia quod noUa testa Capit, inVeterata Sapit ; sic est de omnire noUiter facta, quae recipit Virtutem Coeli in prima ejus eXistentia, et illam quam in principio recipit nunquam amittit doneC a Suo esse naturali destituatur et corrumpatur. Et ideo in istis imaginibus, carminibus, et Characteribus, constellatione debita compositis, recipiuntur Virtutes stellarum et retinentur, ut possint per eas agere in res hujus mundi, et recedente constellatione, in qua fuerunt res hujusmodi compositae recedunt. Et quoniam anima rationalis dignior est stellis ideo sicut stellae et omnia faciunt Virtutes suas et species in rebus CXtra, de qUibus speciebus et virtutibus scribo satis in quarta Parte, Ubi de geometricis agitur, potest ergo anima rationalis, quae CSt subStantia maXime actiUa inter omnia post Deum et angelos, facere et facit continue speciem suam et Virtutem in corpUS, CUjus CSt aCtus, et in res CXtra ; et maXime quum eX sorti desiderio et intentione Certa et confidentia magna operatur. De quibus operibus Avicenna in sexto Naturalium potenter eloquitur. Et ideo hujusmodi opera et verba
597쪽
de quibus loquor non solum recipiunt Virtutem a coelo, sed ab anima rationali, quae est nobilior, et Propter hoc possunt habere magnam virtutem alterandi res mundi hujus. Et si dicatur. quod sicut hujuS modi opera recipiunt Virtutem Objection. Coeli, Sic alia omnia quae sunt in eadem regione, et in tempore compositionis hujusmodi Verborum et operum ; et ita omnia δdebent habere has Virtutes, et hominOS, et bOVOS, et equi, et Arbores, nam radii Coelestis constellationis attingunt infinita in eodem tempore ; dicendum, quod non Valet o CCtiam, quia non Reply. Sunt res in eodem horigo te. Nam Singula Plan Cta terrae sunt Centra di UerSorum hori Zontum, ad quae Coni diversarum Pyramidum Virtutum coelestium Veniunt, ut POSSint producere herbas diversarum specierum in eadem Particula terrae minima, et gemellos in eadem matrice diUersificare in Com-PleXione et moribus, et in usu Scientiariam, et linguarum, et DCgotiorum, et caeteris omnibus; tum quia res aliae jam in Ctae prius ante Compositionem imaginis licet sint y cum illa, tamen ab origine sua receperunt influentiam propriam radicalem secundum quam operantur, et ideo Virtus coeli ad hanc horam, de qua loquimur, non habet effectum naturalem in rebus hujusmodi prius factis, sicut habet in istis operibus et Verbis nunc de noVo factis : tum quia ab anima rationali non Sunt factR, aut non tun C ; aut si tunc, multa fiunt δ ab homine alia, non tamen ea intentione, nec desiderio, nec Confidentia, nec ordinantur ad hujusmodi actiones, et ideo hujusmodi aut non habebunt virtutem alterandi. aut non ita notabiles operationes. Si dicatur, quod Saltem omni S TOS PCr Virtutem Secondquam reCipit in Sua origine a coelesti constellatione; cum in f)Vςς k00 illa maneat compleXio radicalis juXta sortitudinem Constellationis, alterabit res eXtra se et immutabit sensibiliter, et maXime in novitate sua; et quod per ProceSSUm tem Pori S , Per ContinuaS Uirtutes Coelorum alias, remittatur et debilitetur virtus prima paulatim donec deficiat ; dicendum CSt, quod hoC Reply. CSt UOrtam, et Secundum quod Oriuntur tales res, fiunt aliquando
in J. haS, Omnia animalia : but animalia is omitted in o. and the Sense is improved by the omisSion.
598쪽
398 OPERIS MAJORIS PARS OUARTA.
magnae mutationes, licet non consideremus unde tales alterationes contingunt, sicut accidit de Cometis et aliquibus aliis. Et iterum potest elici quid intelligendum est de fascinatione, quae licet habeat Verbum suspectum, et potest modo intelligi
ut Vetulae Sortilegae et magici considerant ; tamen Certiam e Stquod multi homines sunt malae complexionis et corrupta Ocompositionis et infirmae, ita quod contagiosi sint, Sicut homines infirmi multis morbis contagiosis. Et praeCipue accidit CompleXioni hujusmodi virtus in Ctiva et Contagiosa per
malam constellationem in qua Conoeptus Ost puer Vol natus. Nam a sanissimis parentibus et Optimae compleXionis
nascuntur infiniti qui sunt pessimae compleXionis ; et isti, sicut
Praecipue per ocul OS; quia porosi sunt et rari, et exeunt Vapores et spiritus corrupti et inficiunt res. Unde Virgilius Nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos.' Sicut millier menstruosa, si aspiciat speculum noUum et politum, maculat ipsum nube sanguinea, ut Aristoteles dicit secundo de Somno et Vigilia k, et eXperientia docet, et ita inficit alias res, licet non ita appareat et sic leprosi inficiunt. Et haec omnia naturalia sunt. Quod si ulterius aliqua anima maligna Cogitet fortiter de insectione alterius, atque ardenter desideret et Certitudinaliter intendat, atque Vehementer Con Rideret SePOSSC nocere, non eSi dubium quin natura obediet cogitationibus animae, ut docet Avicenna octavo de Animalibus et quarto de Anima, quatenus sortior sit multiplicatio speciei et insectio violentior ; sicut si leprosus intendat desideret et confidat multum nocere alicui quem odio habet, longe plus laedit Cum quam alium Cui malum non cogitat. Omnis enim oporatio hominis est sortior et impetuosior, quando ad eam est multum sollicitus et voluntarius, et fixo proposito firmat intentionem, et sperat firmiter Se posse consequi quod intendit. Nam dicunt Sapientes, quod Sicut scammonea acuit medicinam et dat ei vigorem, sic intentio et desiderium et confidentia se habent in operibus humanis ; Ot adhuc non est magi Cham. Nam Plinius docet septimo Naturalium, quod multi homines
599쪽
sunt talis complexionis, qui alios inficiunt et laedunt CX SUA The 6ye or praesentia, et per Visum et Per VerbUm'. Nam Uia Verbum .6 4hh. ab interioribus membris naturalibus generatur et formatur eX POWer for
cogitatione et Soli1citudino, et det CCtntUr homo m CO, Ct Pro- evd. priissimum est instrumentum animae rationalis, ideo maXimam est)Caciam habet inter omnia quae fiunt ab homine, Praecipue Cum ex intentione Certa, desiderio magno, et Uehementi Confidentia profertur. Cujus signum est, quod omnia fere miraCula quae facta sunt per Sanctos a principio fiebant per
Uirtutem Verborum, unde in Uerbis Summa eSt PoteStas, Sicut
explicavi. Et si hujusmodi multiplicatio speciei et verbi
prolatio fiant in constellatione debita, neceSSe est quod operatio valida Consequatur; et in his omnibus nihil est magicum Vel insanum. Et si hoC Vocetur fAScinatio, nomen, Si Uolumus, possumus mutare. Sed res in nullo habet Calumniam apud Sapientes. Feci Vero mentionem de fascinatione ' ; sed hic uberius explicatur. Sed quia magici et Uetulae maledictae non considerant fascinationem per has ViaS, immo asserunt alterationes subitas indisterenter fieri per homines UOSCUnque, CUm Vidotur rOS in mRne Vel Sero, Vel loquuntur de illa, ideo vana est eorum sententia et a sapientibus
Non solum pro consideratione sapientiali haec scribo, sed Propter Pericula qtiae Contingunt et contingent Christianis et ecclesiae Dei per infideles, et maXime per AntichriStum, quia ipse utetur poteStato Sapientiae, et omnia COnUertet in malum. Et per hujusmodi Verba et opera stellificanda, et magno desiderio malignandi componenda cum intentione Certissima et Confidentia Vehementi, ipse infortunabit et infascinabit non solum personas Singulares, Sed ci Uitates et regiones. Et per hanc Viam magnificam faciet sine bello quid volet, et obedient homines ei sicut bestiae, et faciet regna et CiVitateS pugnare ad inUicem pro Se, ut amici deStruant amicos SUOS, et sic de mundo faciet quod desiderabit. Et sic poterunt Tartari et Saraceni facere. Nam ConStnt, Thequod Tartari plus Vacant aStronomiae quam alii, eo quod hibii licet in multi nationibus Sint astronomi sapientes, tamen dom may
600쪽
oo OPERIS MAJONIS PARS OUARTA.
Principes reipublicae δ non. reguntur nisi per eos. Sed illi qui sunt apud Tartaros sicut praelati apud noS, Sunt astronomi. Mangu Cham, imperator Tartarorum eXistens anno Domini Ia53. quando dominus rex Franciae Lodovicus misit fratrem Willielmum de ordine Minorum ad Tartaros, dixit Christianis Congregatis Coram eo, praesente dicto fratre; Nos habemus legem a Deo per divinoS nostros, et iacimus omnia quae ipSi dicunt. Et vos Christiani habetis legem a Deo per ProphetaS, sed non facitis eam. ' Hoc diXit, quia in oriente sunt mali Christiani, ut Nestoriani et alii multi, qui non Vi Uunt bene secundum legem Christi. Et ille frater Scripsit domino regi, quod si parum scivi SSet de astris, ipse fuisset bene receptus
apud eos; sed quia neScivit terminos astronomiae, ideo despeXerunt eum. Et ideo Tartari procedunt in omnibus Per Viam astronomiae, et in PraeVi Sione futurorum et in operibus Sapientiae. CujuS Signum OSt eVidenS, quod cum sit genS habens parvos et debiles homines et quasi non comedentes nec bibentes quod naturam consortet, et nihil pedibus Valentes et inermes si proprie loquamur, nisi quod habent sagittas ad terrorem quibuS perSequantur sugient CS, neC unquam de prope confligunt potestate bellandi, ut acies contra Aci CS Ordinentur, cum jam totam latitudinem mundi prostraverunt ab aquilone ad orientem, et ab oriento usque ad meridiem, solum eis deficiunt duo anguli terrae Christianorum, Scilicet Aegyptus et Asrica . Nisi enim Dominus reprimeret eos et permitteret seminari discordias inter eos frequentes, jam totum mundum occupaSSent. Et ideo oportet quod per opera sapientiae procedant magnifica quibus mundum conculcant. Nam narrat dictus frater in libro suo de moribus Tartarorum quem Domino
k Principes et respublicae, J. The report of William Rubruquis, atready referred to, contains p. 36a a fuit account of the Mongol diviners. Ipsi sunt
multi et semper habent unum capitaneum tanquam pontificem qui Semper collocat domum suam ante majorem domum ipSius Mangu Cham . . . IStorum aliqui sciunt de aStronomia, maxime iste princeps, et praedicant eis eclipsim Solis et lunae . . . Praedicant dieS festOS Uel infeStoS ad omnia negotia agenda ; unde nunquam faciunt CXercitum nec ineunt bellum sine dicto eorum.' Mangu , in his
interviews with Rubruquis, frequently dweli on the inconsistency of Christians with their principies. Vobis,' he said dedit Deus scripturas, et non custoditis eas ; nobis autem dedit divinatoreS, et nos facimus quod ipsi dicunt nobis, et vivimus in pace' pp. 359-6O .