장음표시 사용
581쪽
tium revolvuntur. Et quarta causa est per planetaS. Nam planetae aSSignantur diversis regionibus per dominium sicut signa, et hoc eX duplici causa dicta. Nunc de signis, quomodo aut in quibus regionibus assignentur signa et planetae, dissicileeSt certificare, nam auctores diversificantur. Tractatus tamen de his habet hic eX pedire. Sed non est plena certitudo de his, sicut non de aliis These
es inicultatibus multis, nisi eX libris HebraCOrUID, QUOS Primi und6rstood COIT DOSUeriant aStronomi Qui revelationem a Deo habuerunt Ust', W
in omnibus specialem. NeC solum quidem accidit diversitas compleXionis in diversis regionibus per stellas, Sed in rebus ejuSdem regionis. Quaedam enim sunt de compleXione Solis, et quaedam de compleXione lunae, et Sic de aliis ; quae Secundum quod sui planetae habent quinque dignitates SuaS antO- dictaS, Vigorantur, consortantur, augmentantUr, et roboriantUr. Quando Vero sunt in oppoSitis locis suarum dictarum dignitatum deteriorantur et destituuntur a naturali Vigore. Et similiter accidit de signis, nam res diVei Sae sequuntur compleXiones diversorum Signorum. Nam Secundum quod quaedam Sunt ignea, et Secundum quod planetae Sunt ignei, id est, calidi et sicci; penes hoc sunt res aliquae de compleXione ignis, et hujusmodi res Vocantur martiales a planeta, et de compleXione Arietis, Leonis, et Sagittarii, quae Sunt Signa calida et sicca ; et sic de aliis rerum CompleXionibus et Signorum et Planetarum. Nominare tamen et signare res Singulas reSPOCtu Silorum Planetarum et signorum, est satis dissicilis certificationis et impossibilis, ni Si per libros Hebraeorum, ut ad fontem Certitudinis recurratur. Ista Vero quae nunc dicta sunt de assignatione signorum et planetarum rebus diUersarum regionum et ejusdem regionis, sunt de majoribus dissicultatibus philosophiae, et ubi major diverSitas est auctorum Latinorum. Et non solum sic Variantur res ejusdem regionis, Sed partes Action of
Musdem rei et maXime in homine, qUia Omnia Sunt ProPter on gpeeisl hominem. Nam Caput est de complexione Arietis; collum de paris os the CompleNione Tauri; et humeti et brachia de complexione μ' Geminorum, et sic ulteriuS. De qua divisione Satis Concordant auctores et ratio sum ciens dictat, et eXperientia, quod pluSest. Nam si Luna sit in Geminis, quod est signum reSpondenS
582쪽
382 OPERIS MAIORIS PARS OUARTA.
brachiis et humeris, periculum est tangere hujusmodi membra ferro, Ut minutione, ScarificRtione, Seu VentOSa, et mRXime cultello Vel ense. Et non solum Sic, sed de omnibus medicaminibus chirurgiae; dissicultatem enim magnam recipiunt et languorem, et aliquando mortem ; quae non fierent si Luna esset in alio signo. Nam Ptolemaeus dicit in Centi logio. Luna existente in signo respondente membro, periculum CSt tangere membrum ferro. Et Haly medicus, dans Cau Sam hujUS, dicit, quod tunc propter existentiam Lunae in tali signo confluunt humores ad tale membrum, et generant nocUm Cn-tum ; et hoc eXperientia tota die probat. Nam in anno Praecedente medicus famosior in Francia tibiae fratris sui fecit chirurgum dare medicamen; sed astronomu S peritu Sprohibuit ei ne faceret, quia Luna fuit in Aquario, quod est Signum respondens tibiis. Et accidit quod continue invaluit infirmitas et languor usque ad mortem. Hujusmodi CasuSaccidunt saepe, Sed propter ignorantiam astronomiae non percipiuntur. Sed res ejusdem regionis non solum Sic Variantur in CompleXionibus per diversitatem signorum et planetarum in eodem tempore, sed in diversis. Nam Omni horae dominatur unus planeta Specialiter, et medietas signi oritur super horigonia in qualibet hora, eX quibus Variantur horae Semper et quartae dierum similiter et ipsi dies, qui sicut in omni lingua dies nominantur a planetis, sic habent diversitatem ab eis, ut Omnes Concordant Sapientes. Et hoc est a divina ordinationea principio mundi. Unde in prima hora diei sabbati dominatur Saturnus, et toti diei principaliter, quia per ejus qualitatem alteratur prima hora, quae est principalis et principium unde derivatur Virtus Saturni in totum diem. Et tunc Jupiter habet RSpectum ad horam secundam. Mars ad tertiam, Sol ad quartam, Venti S ad quintam, MercuriuS ad Sextam, Luna ad septimam, et iterum Saturnus ad octavam, et si C ulteriuS, ut dominetur in XV, et tertio in XX ii. ut Jupiter dominetur in XX iii, et Mars in XXiU, et Sic completur dies naturalis ipsius sabbati, ut incipiat Sol dominari in prima hora diei dominici. qui ideo vocatur dies solis apud omnes nationes. Et per hanc artem currit Variatio omnium dierum Septimanae et horarum.
583쪽
Ex his patent compleXiones quartarum diei et noctis, et quae Applica- sunt horae sanguiniS, quae CholeraC, quae PhlegmAtis, et quae linowlbdue melancholiae. Sed medici, qui nesciunt astronomiam, non to Medi
judicant de qualitate horarum nisi Per Intentionem et rem1S-sionem Caloris Solaris, Vel per absentiam. Nam solum
considerant quod sex horae diei naturalis sunt calidae et humidae, et reliquae seX sunt calidae et Siccae : aliae seX Sunt frigidae et siccae, et ultimae seX frigidae et humidae. Sed Cujus Complexionis Sit signum quod oritur in duabus horis, et quis planeta dominetur in hora secundum regulam praedictam, insuper quis et qui planetae oriantur Super hori Zonta, non
Considerant, Cum tamen haec et quaedam alia necessario debeant Considerari. Haec tamen diversitas dierum et horarum bene debet ab omni homine sciri, et maXime a medicis, et a quolibet qui Vult suam sanitatem SerVare. Nam Secundum diversitatem complexionis cujuslibet et secundum diversitatem aetatis et occupationis, Oporteret eligere diUersas horas pro minutionibus, pro medicinis, et omnibus aliis actibus Vitae, et pro negotiis et occupationibus et aggreSSionibuS oportam, Seia Sapientia aliorum, quia Virtutes Coelorum in his horis et diebus diversimode moVent compleXiones sanorum et infirmorum diversas. Et ulterius secundum quod compleXiones Variantur,eXcitantur animi et ducuntur ut gratis Velint sequi compleXionis motum, etiam in omnibuS Operibus Voluntariis, salva in
omnibus arbitrii libertate. Unde in die sabbati et maxime in hora prima, non eSset minuendum. neC aliquod dignum incipiendum quod ad compleXionem pertinet, Sive primo in naturalibus, sive Secundario ut in Voluntarii S. et hoc propter malitiam Saturni, qui in omnibus generat infortunium quantum est eX parte sui, ni Si aliud impediat. Et tamen eκ errore omnes homines faciunt se minui in die sabbati, quod
faciunt propter quietem diei dominici ab occupationibus et
laboribUS. Et non solum in horis et diebus accidit Variatio magna Influence
consideranda per coelestia, immo in Septimana, et hoc praecipue:
per aetatem Lunae. Nam dum Crescit Luna, omnia Crescunt dum decrescit, omnia decrescunt, sive docrementum patiuntur. Hoc non solum astronomi, Sed medici considerant; ut Galenus
584쪽
in libro Dynamidiarum in , et alii considerant in superiori OXPerientia, ut in maribus, cerebrisque hominum, medulli S, et Conchyliis et omnibus. Nam augmentantur et plena Sunt cum Lunae plenitudine, et deficiente Luna deficiunt. Nam et lapis Lunae, qui Vocatur Selenitis, Crescit et decrescit Secundum Lunam, quo Uarietates lunationis paschalis sesti Sancti antiquitus probaverunt, ut Suo loco in OPOre rOcto. Nam quaedam malva in prima Luna ascendit super ipsam, et crescit usque ad plenam Lunam, et deinde cum Luna decrescit. Et est herba mirificae Virtutis : cum prima Luna duo folia nascuntur ex utroque latere stipitis, et in secunda Luna duo alia, et sic usque ad plenilunium, et deinde ordine consimili cadunt secundum quod Luna decrescit. Caeterum
ut Ptolemaeus ait, et Haly exponit lui propositione Centi logii,
humores in Corporibus prima septimana Lunae, et tertia, recedunt ab interioribus ad exteriora; sicut flumina fluunt R suis Canalibus. In Secunda Vero septimana et in quarta retrocedunt ab exterioribus ad interius, et in hoc est magna rerum tran Smutatio et mirabilis. EX quo Sequitur satis Veridice, quod in prima septimana et in tertia utendum est evacuationibus eXterioribus, ut est phlebotomia, et in Secunda et in quarta septimana medicina laxati Va ; quia Hippocrates in prima particula aphorismorum dicit, undecumque reperit natura, inde ducere per convenientem regionem, id est per Partem CorporiS ad quam humores naturales decurrunt. Sed hoC medici astronomiam ignorantes non attendunt, Saepius in praejudicium patientum. Et etiam est alia alteratio magna rerum per man Sion OSI Unae, quae Sunt XXVili. Mansio quidem est spatium zodiaci quod pertransit Luna in die. Istae autem mansiones distinguuntur, quia quaedam Sunt temperatae, quaedam diStemperatae in Sicco, frigido, calido vel humido. Et secundum hoc quolibet die si homo aspiciat mane in qua mansione Sit Luna, poterit de pluvia et alterationibus aeris judicare, sicut docet Alburna gar in majori introductorio, et patet per CX- perientiam. Et praecipue considerandum est de dispositione
y The two books, De DFHamidiis, are among the spurious works attributed to
585쪽
Lunae in novilunio ; nam talis debet esse dispositionis, saltem Prima Septimana Vel quindena, et aliquotiens totuS mensis igitur in principio Secundae Septimanae, tertiae, et quartae, Currit eadem Observatio. Nam in istis quadraturis fortissima operatio Lunae est, ut Galenus in libro de Crisi et criticis diebuS, secundum quod transit quartas sui circuli. Nec Solum Septimanae, Sed menses integri Variantur praecipuo Per motum solis in singulis signis, secundum quod recedit a nobis Vel accedit ad nos. Sed quartae anni mutantur manifeste in compleXionibus Suis, quum eX his Communiter oriuntur quatuor compleXiones principales, ut Calida et humida in Vere, calida et Sicca in aestate, frigida et sicca in autumno, frigida et humida in hyeme. Nam fortissima est mutatio Stellarum
in quadraturis Suorum circulorum, ut auctorCS docent et eXperientia certificat. Annorum Vero mutatio est major per hOS caeteroS Pinnot AS, Influence of
qui Secundum Suas reUolutiones in quadraturis suorum circu- ' lorum et in totius circuli revolutione mutant annOS; et maXime Satum. ti OS SUPeriores, Scilicet Saturnus, Jupiter et Mars; ut in rebus maXimi S, quae tarde veniunt, quia hi planetae sunt tardi motus et ideo effectus eorum non sunt quotidiani Vel mensivi sicut Lunae Vel Solis. Hujusmodi autem effectus sunt diluvia, terrae motus, et PeStilentia, fames URlida, cometariam et Caeterorum ignium in aere apparitio, sicut docet Album agar in Conjunctionibus, et Omnes sapientes Concordant; undo cum
anno Domini 1264 mense Julii suit apparitio cometae horribilis,
per Virtutem Martis fuisse generatus approbatur. Nam Mars cum fuerit tunc in Tauro et cometa ortus Sit in Cancro, non ceSSavit decurrere ad suam cauSam, scilicet Martem; sicut serrum Currit ad magnetem. Sicut enim magnes trahit serrum Sic Planeta, cujus Virtute Sublimatur Vapor ignitus et assimilatur coeleSti naturae, attrahit Cometam, et ideo cum ad Martem motus est, et ibi delituit, necesse fuit eum a Marte cauSari. Deinde cum natura Martis Sit ignea, cujus natura est multi Pli Care choleram. et per Consequens eXcitare homines ad iram
discordiam et bella, ideo accidit quod cometa ita significabat super iras et discordias hominum et bella, sicut Sapient CSaStronomi docent. Sed Veri u S eXperientia totius eccleSiae
586쪽
386 OPERIS MAJORIS PARS OUANTA
comprobavit per bella Angliae, Hispaniae et Italiae, et aliarum
regionum, quae Circiter tempus illud et a tempore illo acciderunt. O quanta utilitas ecclesiae Dei potuisset procurari, si coeli qualitas istorum temporum fuisset praeVisa R Sapientibus, et praelatis et principibus cognita, et pacis studio mancipatal Nam non fuisset tanta Christianorum strages nec tot animae positae in infernum. Et non tantum dico hoc propter revolutiones planetarum
generantes Cometa S Ot hujuSmodi, sed magis propior conjunctiones superiorum planetarum a tempore memorRto. Conjunctiones autem planetarum multiplicatae sunt nimis
hi S temporibus ; sed in Capitulo Superius de sectis et Christi
professione confirmanda adducta est Praeclara astronomorum scientia de istis conjunctionibus, quomodo consuetae naturae jura mutantur, et animi hominum eXCitantur ad seditiones et immutationes consuetudinum et legum, ad discordias et bella, et mutantur dominatus et regna, et UiCOS principum renoUanthar. Album agar et caeteri sapientes docent hoc evidenter. Et Sihaec eXempla Sint nimis Sublimia, con Verte stylum ad e X empla
Vulgata et utilia corporibus humanis. Nam Ptolemaeus dicit in nona decima propositione Centi logii, si qui S purgationem receperit Luna conjuncta cum Jove, abbreviabitur Opus ejus et effectus minuetur. Et dicit Haly, quod hujuS Cata Sa CSt, quia eκ beneficio Jovis in tantum confortatur natura, quod impedit
effectum medicinae. Et si Luna Conjungatur Saturno, potionatuS patietur torsiones et in periculo erit Propter malitiam Saturni. nec se poterit eXpedire propter Saturnalem Siccitatem ;qua retinebitur medicina in Corpore, quia siccum CSi bene
Sed qualiter cognoscuntur infirmitates penes hujusmodi Conjunctiones et aspectus caeteros et dignitates planetarum, egregie designant auctores medicinae; et praecipue Hippocrates in libro suo de alterationibus corporum humanorum UACcontingunt CX motu Lunae suscipientis conjunctiones et RSPCCtUS CRetero S planetarum. Et Galenus dicit tertio de Crisi et criticis diebus λ, Et ego redii ad rem, quam con Sideravi
The nexi three Sentences arct quoted Dom Galen. The passage wili befound in the treati Se De Diebus Decretortis lib. iii. cap. 4 and S).
587쪽
cum Studio et perscrutatione Vehementi, et inVeni eandem Veram et certam quae non Perit, et OSi res quam inVenerunt
astrologi Aegyptii. Et est quod Luna Signat super dies qualiter erit dispositio hominis in aegritudine et Sanitate sua ;quod est, si appli Centur Lunae quaedam Stellae aequalOS, et Sint stellae quae nominantur fortunae, erunt illi dies illi homini convenientes. Et si applicentur illi quaedam stellae egredientes ab aequalitate, erunt illi dies laesionis et tristitiae.' Et sumit hic applicationes pro Conjunctionibus et caeteris aspectibus, et multa dicit hic de hac materia. Atque Halymedicus in libro de Regimine Regali docet praeclare quod medici indigent consideratione hujusmodi, unde ait, medicina
eget a Stronomia, quae medicaminibus electis utitur temporibus electis, quibus est Luna bonis et felicibus Contemperata planetis et competentibus figuris Zodiaci. Et omnes auctorOS COI4- cordant in istis. Et propter has Conjunctiones et re Volutiones Planetarum mutuas Avicenna secundo libro de Animalibus dicit totam generationem regulari et augmentari, et initium vitae et mortis. Unde ait, opus est ut termini Vitae et mortis essent positi in specie, donec sit Vita Concordans cum revolutione alicujus stellae aut multarum stellarum. Et primus terminus est dies cum sua nocte: deinde est alius, quem Luna constituit in quarta sui circuli; deinde est mensiS, qui est Circulus, qui completur in conjunctione Soli S et Lunae; deinde annus
planetarum I deinde annia S mediarum Conjunctionum et reversionum ad eas figuras in quibus fuerunt istae conjunctiones, quae faciunt ad augmentum naturalium et diminutionem in naturalium. Et non solum haec accidunt in reCta generatione, sed in mon Struosa et PeCcati S nRturAO, SeCundum quod
ipse Avicenna docet eodem libro, dicens, Si embryo potest
recipere humanitatem, PoteSi recipere animalitatem, Sicut in rebuS mon Struosis, ut quando filius hominis habuit caput arietis, et agnus habuit caput tauri, quoniam Virtus in eo indu Xit sormas et figuras Coelestes, qua O aCcidunt Uni Cui quo. Nec solum his modis accidunt alterationes CompleXionum rerum inferiorum. Sed propter ascenSion OS Planetarum ad auges Silorum Circulorum, et POStea descensiones ad Oppositionem
augium propter sortitudinem motuum in augibus et debili-
Planeis in the asside of their
588쪽
tatem in oppositis augium, Sicut nOS Uidem VS per e X perientiam. Omnia enim terrae naScentia Circa Solstitium aestivale quando Sol est in auge sui eccentrici, pluS Crescunt et Vigorantur Per unum diem quam alias per Septimanam. Et quando Luna est in augibus suorum circulorum, ut in noUilunio et plenilunio, tunc Sunt fortiores operationes ejus. ut patet in fu Mibus maris et in piscibus; tunc enim pi Sces moliorOS SUnt, tunc Saniora Sunt conchylia, sicut auctores docent, et eXperientia; et sic est de omnibus Planeti S. Sed ultimum quod hic volo tangere est de domibus duodecim. quae per divisionem coeli in duodecim partes oriuntur, scilicet quarum Consideratio maxime docetur a philoSophi S.
Nam Albumagar in libro de Floribus dicit, quod Certissime
discutiendae et eXaminandae sunt. NRm Per has Primo C On- Sideratur, quis planeta dominatur complexioni totius anni;
quae consideratio fit in principio Veris, quando Sol ingreditur primum minutum Arietis in aequinoctio vernali ; et per has
significationes scitur, quomodo Planetae inducunt compleXiones singulorum dierum et singularum horarum, Ot Omnium reriam, Secundum quod a Scendunt super hori Zontem. Nam ostendunt hoc manifeste astronomi et eXperientia manifestat. Hae igitur sunt radices de alteratione CompleXionum rerum per UirtuteS
stellarum, in cujus tractatu debent eXplicari rami et fructus et flores cum tabulis et figurationibus nobilissimis, eX quo
manifestior est potestas figurarum et numerationum, nec non
praegrandis utilitas et sapientiae pulchritudo. POSi haec sequitur quartum, quod est Consideratio de judicio
et cognitione praeteritorum PraeSentium et futurorum. Nam Si causa CompleXionum rerum OSt Coelestis constellatio, poterit
hujusmodi effectus sciri per han C Causam. Et quomodo Vel quando, Certificat tu hoc per SanctoS, et PraeCil lae per patriarchas a principio mundi. a quibus habuerunt philosophi possibilitatem judicandi. Et considerandum est quod omnes philosophi in hoc concordaUerunt, et Aristoteles certificavit in libro suo de hac materia; et e X perientia docet. NOC est Contradictio. nisi per ignorantiam infinitam, quae Currit in Vulgo et in cis qui praesunt ei S, qui omnia quae ignorant reprehendunt et negligunt. Modus autem universalis judicandi per
589쪽
Planetas consistit in hoc, quod homo sciat per tabulas et
in Strumenta aequare motus coelorum et invenire loca planetarum I et Con Siderare quis eorum habeat plures et majores sortitudines ex loco suo secundum illas quinque tam OSAS. quae Sunt domus, eXaltatio, triplicitas, terminus et facies ; et similiter Cum hoc videre sortitudines quae contingunt eX aspectibus illorum et ex motu in augibus Suorum circulorum, Ct CX
domibus duodecim. Et cum bene e Xaminaverit et Viderit haec et Ci S anneXa, tunc si Sol habuerit plura testimonia et fortitudines hujusmodi, debet judicare secundum CompleXionem Sol aromin rebus, eo quod illa dominatur in eis ; et sic de aliis. Particularis Vero Consideratio et specialis in singulis habet suas
leges determinatas secundum rerum conditionem. Et potest homo revolvere historiam ad tempora praeterita, et Considerare effectus coelorum a principio mundi, ut sunt diluvia. terrae motUS, POStilentiae, fames, Comotae, monstra, et alia infinita, quae Contigerunt tam in rebus humanis quam in naturalibus. Quibus comparatis, reVol Vat tabula S et Cano nos RStronomiae, et inveniet constellationes proprias singulis effectibu S reSpondere. Deinde Consideret per tabulas consimiles constellationes in futuro tempore propinquo Vel remoto sicut Vult; et poterit tunc pronuntiare in effectibus, qui consimiles erunt sicut fuerunt in praeterito, quia POS ita causa ponitur effectu S. Et istorum judiciorum introductoria habentur Sum cienter Authorities
eX libro Albumagar proprio ad hoC; et ex libro All abig, et '.' 'Τς 'μh Haly Abenraget. Sed radices judicandi ponuntur in Centum verbis Ptolemaei, qui est potentior in philosophia speculati Va.
Rami vero eX trahuntur in quadripartito Ptolemaei, ut idem dicunt. Flores Vero et fructus in multis aliis libris colliguntur; sed praecipue in libro Conjunctionum Albumagar, Secundum quod pervenit hujus scientiae notitia ad manus Latinorum hoc dico, quia nondum habent scientiam Completam de his,
quia Latini nihil quod valet habent nisi ab aliis linguis ; et
pauci fuerunt interpretes et mali ut ostenditur. Libri enim Hebraeorum Cortificant de his, quam certificationem Aristoteles consideravit et redegit in scriptura Graeca. Nam AVerroes
dicit super quartum Coeli et Mundi quod Aristoteles certificavit hoc in libro suo de impressionibus coelestibus, qui liber est
590쪽
39O OPERIS MAJORIS PARS OUARTA.
melior tota philosophia Latinorum, et poteSt per VCStram jussionem tranSserri. Quintum Uero annunciatum superius est principale interhRCC, nam nominata omnia Sunt propter hoc quia non sum citrei publicae ut Cognoscantur omnia, sed oportet quod utilia cognita PromoVeantur, et nociva eVacuentur. Sed hic licet geometria, et arithmetica, et musica dent maXima et quamplurima juvamenta, tamen AStronomia regulat omnia, ProPter hoc quod omne opus magnificum debet fieri in temporibus electis. Et ideo operata aliarum Scientiarum requirunt tem pora idonoa, quae considerati Onct RStronomi Oligi CognoSCuntur, et ideo praeest Omnibus scientiis in hac parte, quam Vi S etiam specialia remedia habeat infinita, in quibus aliae scientiae non habent poteStatem. Et quia tam uni Versalis est potentia istius scientiae, ideo Aristoteles Sapientissimus philosophus docet Alexandrum in libro Secretorum, quod nec Comedat, nec bibat, nec aliquid faciat sine Consilio astronomi, quia tempora electa Sunt ad omnia ; Omnia enim tempus habent, sicut dicit Salomon sapientior Aristotele. Et Aristoteles sibi objicit dicens, Deus praevidit omnia ab aeterno, ergo non PoteSt astronomus enim pedire vel mutare. Et ipse reSpondet, quod ea quae DeuS praevidit sunt immutabilia. Sed tamen effectus eorum quae Deus posuit in potestate hominis CX Sua ProViSione aeterna, poteSt homo mutare ut Vult, quia in Contingentibus ad utramlibet. Et in rebus humanis Deus non Posuit neceSSitalom, licet sciverit ab aeterno in quam partem debet terminari Contingens, et humani libertas arbitrii. Et ideo potest homo Omnes utilitates SURS Procurare, et impedimenta rem OUere, Si fuerit peritus in hac scientia. Et ponit eXemplum. Si enim, ut dicit, necessario erit superfluitas frigoris in tempore futuro astronomuS PraeUidonS PoteSt APPOnero remedia, Ut Sine graUR-mine patiatur frigus illud, quod alii incaute non potuerunt SUStinere: PoteSi enim astronomus PraeParare loca calida, nutrimenta Calida, Vestimenta Calida et medicamina multa, ita ut frigus ei in nullo nocebit, quamvis alii qui haeC non prae-Viderint prae frigore moriantur. Et ideo in potestate hominis periti in hac scientia est ut evadat nociva et consequatur utilin.