Aphorismi de cognoscendis et curandis febribus

301쪽

In superscie omni eriterna, internaque, raro in facie, saepius in collo, Pectore, dorso, brachiis, Ventre, femoribus, crurihus, panniculo adipos O, musculis, perio stio, haec Omnia penetrando, tanquam totidem sugillatione S , aut extraVaSata, aut gangraenulae.

Vidi quoque in encephalo, pulmonibus,

pericardio , corde, Ventriculo, intestiniS, me- senterio , peritoneo etc. DCCXLVII. Maculae latiores, hi uneae, Iividae, nigrae, Ietales, nisi iti scorbulicis. Cinereae, Virentes, aeque letales: vibices, perquam mali. Quo co-Ior laetius ruben S, eo melius. DCCXLVIII. Non eidem febri sociantur, plerUmque tamen hili Osae, saburrati, alexi pharmacis male adhibitis, evacuatione gastrica neglecta; Putridae; malignae; pestilentiali; etiam inflammatoriae simplici Oh medicinam calefacientem, aut genium constitutionis. DCCXLIX. Inde patet, cur nune eme Ses, piargationes alvinae, nunc Phlebotomiae, nunc antis eplica prOIue -

302쪽

u88 EXANTHEMATA FEBRILI A., rint, et quae regula praetica Statuenda in sananda febre cum pete chiis. DCCL. Erysipelas est exanthema diffusum, aliquantum elatum, in unica plerumque, Saepe latiore

plaga corporis, rubens. SPlenden S, Purpurascens, save Scens, Ii Ve8Cens, prurien8, ardens, appresso digito pallidum ; nunc Vesiculosum, ambustum referenS; nunc Oedemato Sum , calidum frigidumque ; phlegmono des ; Suppurans;

gangraenosum; siXum, Vagum; Symplomaticum, criticum ; sporadicum , epidemicum ; periodicum ; intro Versum ; tumore prae Vio, comite que glandularum cervicalium , aXillarium, si erysipelas in artubus superioribus et inguinalium vero , si in inferioribus contingat; In omni parte corporis; crebrius in facie,

collo, mammis atque artubuS extremis: Febre eruptionem praecedente, comitante, Subsequente, plane Varia, eX Superioribus ΠOS-

cenda, frequentius Vero biliosa, inflammatorio-hiliosa :Periculo Vario , pro variae febris natura et affectae partis indole, functione.

303쪽

. DCCLI. Inde de dueitur ratio mortiS Saepe ΠΩn Praevisae , intra paucβS horas a morbi principio , apoplecticae, Suffocanti S. itemque , elut ab assumto caustico : Scilicet ab erysipelate amplo , vesiculos O, cito gangraene Seente, caput tolum, collum , Organa re Spiratoria , imuin ventrem obsidente: comprimendo encephalum, jugulares: elidendo fauces, pulmones: Phlegmone maligna, mOX gangraenescente, Viscera abdOminis , lubum praecipue alimentarium destruendo celeriter. iDCCLII. Inde quoque eXplicatur, cur ab ira, terrore, pinguium e Su , SUd Orib US aestivis aurae frigidae afflatu suppressiS , ab unguinoso cuti admoto etc. ery Sipelas Quando mere emollientia, emolliendo -

. . ,

discutientia, discutientia, roborantia, arati SeP-

tica, calida, frigida, humida, sicca sint applicanda affectae parti Τ

304쪽

ΑΡΗΤΗ ΑΕ.

DCCLIII. Quum vero in multis morbis acutis, gra-Ve Symptoma, aphthae oriantur, de his nunc paucis agendum. DCCLIV. Sunt autem Parva, rotunda, supersiciaria

ulcuScula, OS internum Occupantia. DCCLV. Quae eXamin ala accurate videntur esse vi timi emissarii, quo in Os liquor secretia S effunditur salivosus, mucosu Sque, eXulcerationes, factae ex Obturatione ejus canalis eXtremi per humorem lentum, viscidumque eo delatum.

DCCLVI. Hinc Occupant Omnia loca, ulti talia emissaria hiant; adeoque labia, gingi Vas, genas internas, linguam, palatum, fauces, tonsillas,uVulam. gulam, Stomachum, intestina tenuia, ubique fere eadem Specie. DCCLVII.

Gentibus borealibus , paludosa Ioca inhabitantilius; tempestate calida, pluviosa; infantibus , senibusque , Irequente ε.

305쪽

292 Solent autem aphthas in ore apparituras praecedere febris continua, Saese biliosa, atra-hiliaria; saepius biIioso putrida, Putrida; aut intermittens . continua facta : incipiens cum di-arrhoea, vel dysenteria; magna et perpetua nausea; Vomitus; pro Strat US appetitias; anXietas ingen S, Saepe repetens circa Praecordia; debilitas magna, magna e Vacu alio qUaecunque hum OrUm; Stupor et hebetudo; Somnolentia Ie vis, inaequalis, perpetua; Perpella a qUere-Ia de pondere, et dolore circa Stomachum. DCCLIX.

Solet in initio aliquando hinc inde sparsa apparere solitaria pustula, iam primo in lingua. in labiorum angulis, in faucibus, et ali-hi, sine ulla certa constantia loci primi: et illae fere se in per boni genii: aliquando primo apparent in imis faucibus, adscendente quasi

ex Oe Sophago crusta alba, den Sa, Splendente, instar recentis lardi . tenacissime adhaerente,

lente ad Seendente: atque hae fere PeSSimae, et ut plurimum certo letales : aliquando duris, eraSSis, den Sis, tenacibus crustis totum Cava moris ubique, usque ad extrema labiorum, Ob-

306쪽

magna; fuscus; saxus; lividus; niger: quorum malignitas pari ordine , ae hic recensetur, procedit. Ut prior Optimus, pessimus POSterior Sit. DCCLXI. Uhi haeserunt aliquamdiu, solent infernesolvi, laxari, frustulatim decidere, Sicque sensim, et Succe S Sive omnes Partes prius affectae liberantur. Τum nonnullae cadunt cito, aliae tarde. Quaedam illico renascuntur, quaedam tarde, aliae non: renas Cuntur quandoque aeque densae ac priores, et etiam nonnunquam ad

huc densiores: patetque iterum tum diversitas periculi, et ubi. DCCLXII.

Hic locus DCCLVI , nutura DCCLIV, DCCLV , causa DCCLV, DCCLVIII), sympto mala hujus mali DCCLIX ad DCCLXII , unde de genio sta

307쪽

luere licet : atque inde effectus eius facile deduci pos Sunt. DCCLXIIIIJhi enim talis crusta aphthos a totam superficiem legit partium descriptarum DCCLVI) ,

tum sensum nervis imprimendum tollit , unde Sapor omnis sublatus. Exitum liquidorum per sua emissaria impedit , unde siccitas, va SOrum Suppositorum dilatatio . liquorum sub his stagnantium putrefactio , inflammatio partium ipsarUm. Cavitates vasorum absorbentium claudit, unde ingressum novi chyli, potus, medicamentorum impedit, vitia a denegata refectione corporis nata producit, unde tandem inde mors.

Crustis deciduis, major per dilatata Vasa

jam aperta humorum effluxus, Unde salivatio, di arrho ea, qhae bonae, si non ren3Scuntur aphtho Sae crustae; malae, si iterum procre

antur.

Deciduis crustis, dolor inflammatarum, et jam denudatarum partium, Saepe Vi Vum Cruorem stilIantium, unde saliva sanguinolenta, talisque dysenteria. Haec autem Omnia, si stomacho, emissario

308쪽

hepatis, panzreatis, intestinorum applicantur, nos docent in sinita mala , quae eX hoc uno morbo oriri possunt: ut non Opus sit aliam prognosin digere. DCCLXIV.

Si vero ulcerosae crustae hae admodum lentae, craSSae, latae, compaetae, tum Saepe suffocata caro subjecta, inflammata, Suppurata , gangraeno Sa, in dira ulcera mutatur, eroso quandoque in os palati usque ejus involucro ; qualia autem in stomacho et intestinis

hinc mala, per Se Palet. DCCLXV. Ut curetur Optime hoc malum, debet I. humorum vitalium impulsus internus in partes Obsessas eXcitari, temperari, ut SVP peditato liquido inferne resolutio , IaXatio , Iapsus concilietur crustae ulcerosae: id efficitur potu mullo, calido, diluente, resolvente, abstergente. Et quia in mala specie hujus morbi vasa lactea Ohsessa introitum facilem negant, bine fomenta , vapores , halnea mirisivi hiuusus ex eisdem; cibuS autem OptimUS eX aqua, Pane, coctis, dein vino et melle mistis.

2, debet crusta in facilem citumque Iap-

309쪽

ΑΡΗΤΗ ΑΕ. 295sum disponi : id sit fomento , gargarismo , clysmate ; quae Iiquore calido IaXante , emolliente, detergente, et salis diu adhaerendo hu-Inectante , putrefactioni resistente , constare debent. S. Simul ac Iapsus constitiatus est , tum an Odyno , demulcente , et Simul parum coti OhOrante medicamento simili utendum. 4. simul ac rursum febris Sedata, urina hypostatica, pulsus Paulo liberior, tum potus

5. in fine mali purgans corroborans Per alvum eXhibendum. Optima' interim aphthariam medela, Prophylactica, et curatoria, e St ea ipSa. quae febris principis. mature et apte Curatae, eX Γegulis hucusque datis. DCCLXVI. Ex hac historia et curatione aphtharum multa Obscura problemata practica Solvuntur: Cur enim in febre cum diari hoea et dysenteria in sine morbi aphthae S.Cur id in pueris , senibusque inprimis ' Cur maxime, Si medicamenta , victus, regimen, calefacientia, aut adstringentia, in initio murbi hujus data'

310쪽

ΑΡΗΤΗ Α E. Cur si in talis morbi initio purgans datur. aphthae hujusmodi non raro prae aventur ZCur in pessimis a phthis molestus et funestus singultus 3 Cur Ora a phthoga . ventres turbatici appetitus prostrati junguntur ab Hippocrate Cur aphthos a tunica ventriculi lienteriam ereat 'Cur aphiae nigrae pestiferae habentur qCur aphtho sum Os gravidae ab Ortus praenuncium δCur in putridis pulmonibus , hepate et e. aphthae adsunt 'Cur tumor, calor, suffocatio, angina ab

a phthis refrigeratim Cur deliria , jactationes, pervigilia, sudor frigidus , adeo hic funesta 3

DCCLXVII. Regula ergo e Si Aphthae pellucidae, albae, tenues, sparsae. molle S, facile cadentes, parum renas gentes , superficiariae, bonae. Contra Vero , candidissime opacae, si a Vae, ius ea eri nigrae, densae, cras Sae, Coeunte S, du