Quaestio medica eaque therapeutica ... an aegrotantes imaginarii, sola diversitate idaearum, rejecto omni remediorum apparatu, sanandi sint ...

31쪽

Gnsequenter novae molestiae , & anxietates multo majores prioribus sobolescunt , hine non iterati tantum , sed bc in immensum pene multiplicati, auctique labores animi, qui potentissimis assiduisque commotionibus ansam

praebent, donec tandem mens in tenebricoso tristissimoque morborum & mortis meditationis abysso se totam immergat , ex quo nullis utcumque vividis aliorum objectorum impres.sionibus aut illiciis, retrahi se patitur , ita ut ab eodem , nisi summum sanae rationis lumen affulgeat , seu nisi veram succussuum causam

agnoverit, nequeat revocari, ideo verb parum aut nullatenus ab aliis objectis commovetur, & rectae intelligentiae viribus orbatur,

quod assiduae profundaeque meditationis de eodem objecto robore, in iisdem semper cerebri angulis fluidum spirituosum veluti capiativum detineatur, & eadem idcirco cerebri stamina jam praeter modum tensa magis adis huc & assiduo tendantur , simul de viae tenadentes ad haec stamina reserentur, & amplienatur , unde sequitur uberiorem multo spi rituum penum per haec itinera traducendum , & minorem ex adverso caeteris fibris suggerendum , sicque patet evidenter cur priores fibrae morborum idaeis representandis destia natae , validius & assiduo commoveantur vibrenturque , dum interim ceterae, quae sanis

iudiciis efformandis inserviunt , immolae sta

32쪽

re permanent, unde nihil mirum mentem ab enata circa morbum de mortem contentione distrahi non polle, neque veram succusscium originem dignoscere.

Denique si liquidum si Lituosum in inte

rioribus cerebri , meditationis assiduae viribus diutius detineatur , necessario sequitur salut rem ejusdem fluxum in reliquas partes praepediendum , unde fit ut coctiones, digestiones , Circuitus , secretiones , & excretiones

humorum , verbo motus omneS tum naturales , tum spontanei, notabiliter minuantur, aut depraventur , hinc insignes eaeque praegressis adhuc multo majores anxietates animum det eo quem sibi fingit perverso corporis statu iam sollicitum invadunt , & consequenter malorum dc mortis ideae roborantur & multiplicantur , imo M verae corporis aegritudines subnascuntur ; sicque rursum fit evidens, qua ratione ex unica geminataq; mentis con -tCntione , non tantum imaginarii morbi, sed& affectus hyppocondriaci seu morborum ilia des progerminent. Verum haec, ut evidentiora fiant, & altius studiosorum animis infigantur , juxta receptam in hac schola methodum accuratius exis

poni desiderant. Et idcirco statim notandum est , CX Unanimi phisicomedicorum consensu, melancholicos non aliam ob causam , circa singularia

33쪽

quaedam objecta delirare, quam ex eo quod , horum objectorum ideae , eorum mentibusi em per obversentur , unde fit ut anima de his diu noctuque cogitet , & haec idcirco licet absentia , velut praesensia judicet , ex quo facile datur inferendum , m ntem a grΟ- tantis imaginarii levia fugaci aque mala, Velut gravissitna dc lethalia ideo respicere , &summopere formidare , quod morborum &mortis ideae frequenter adeo ipsi osserantur, ut de his assiduo meditari cogatur , perindeque nil mirum , lethum dc infirmitatCS, remota licet & absentia , veluti praesentia vel

imminentia reputare. Dum autem , easdem morborum & mortis

idaeas, animo sena per essὸ praesentes , & id Circo de his aegrotantes imaginarios delirare contendimus, illud propositum , non i: a stricti

accipiendum est , ut credatur , nullas alias idaeas praeter memoratas , in eorum mentibus

absque ulla intermissione excitari , si quidem experientia constat, id genus infirmos , sicut& caeteros melancholicos , interim occasione

data , de aliis longeque diversis ab objecto delirii rebus, sententiam suam, in colloquiis tum privatis , tum publicis', iuxta rationis dc prudentiae leges dicere , imo & de his quae

in controversiam veniunt, accuratius , subrilius , & solidius caeteris disserere , verum haec multo rarius eveniunt, quam in his qui coa-

34쪽

tentione melancholica non laborant , ita uernulto frequentius adhuc contingat , aegrotantes imaginatios , Rimmam in iis quae non pertinent ad objectum delirii , seu in colloquendo , vel in rebus agendis , ineptitudinem prodere , praesertim ubi sibimet ipsis, ut ita dicam , relinquuntur , stupidos velut &attonitos , verbaque ἐκ ratiocinia sibi parum

cohaerentia proferentes, non infrequenter deprehendes , nec nisi commoti . & acriter stimulati. quid de rebus praesentibus sentiant, aut in negotiis occurrentibus sit agendum, possunt efferre , ex quibus venit inferendum , Corumdem animos circa objectum delirii sieoccupari , ut raro prorsus ait endant ad alia. Quod autem de quibusdam interdum acutius caeteris edisserant , illud minime mirum videbitur considerantibus , mentes melancholicorum Ob singularem cerebri dispositionem ad profonde meditandum esse comparataS , cum autem nihil ad penetrandum altius in abdita naturae , seu ad rerum causas & effectus intimius detegenda , potentius sit & aptius meditatione , & interim melancholici contentionis robore circa unum defatigato , de

aliis meditati vel inviti coeamur, nil mirum acutius & per fictius . reliquis mortalibus , de multis longeque diversis ab objecto delitii ratiocinari.

Sod ut redeamus uade digressi sumus , n,

35쪽

mirum ad proximam & essentialem aegritudinis imaginariae causam , nullam aliam assignari poste planum est , praeter assiduitatem repraesentationis idaearum morborum & mortis , cujus ratione fit ut morbus licet absens aut levis, veluti praesens, gravis, & lethalis judicetur. Sed id genus ideae nequeunt assiduo re praesentari , nisi sibrae cerebri iis excitandis destinatae , jugiter do potenter Concutiantur , ergo causa proxima linjus assiduae representarionis idaeam in , jugis erit Jc vehemens harum s brarum concussio, quae quidem a prava carumdem dispositione deduci debet ue Ee- si namque tum a sanguine , tum a spiritibus impetuosius motis , aut replentibus loculamenta fibrarum , & cellulas sub fantiae callos , Concussionum causae ro peti possint, nihilominus ab hujusmodi causis fugax , non autem Contumax affectus induceretur, nisi vitium in parte solida jam sit radicatum, accedit in super quod a liquidis memoratis fibrae cerebri nequeant assiduo concuti , quin earumdem

tonus depravetur , denique licet sanguis &spiritus naturaliter se habeant , fibrae jugiter& potenter possunt , imo debent concuti , si perverse disponantur , perindeque pravam earumdem fibrarum dispositionem in assectu

confirmato semper arguendam arbitramur ,

quam aliunde in nimia tensione & elasticitate , seu harum ad suscipiendos & exercem

36쪽

r .dos motus naturalibu, majores, R diutumiores aptitudine , consistere censemus, illudque cum ab omnibus sanioribus saltem phisico medicis, in velini certum admittatur , ulteriori probatione minime videtur indigere sed hujus vitiosi fibrarum habitus , causis mani festae sedulii dcbert indagati, tantoque diligentius δc attentius , quod ad ha, causas corrigendas & expugnandas , omnis C Usa, tactquam ad pocecipuum seu unicum scopum sit diligenda. Ut autem haec causarum series Ordine decenti proponatur , statim advertendum est , fibrarum tensionem de elasticitatem , vel ab ovo , vel ab utero , vel a primo D Utrimento , vel ab educatione , vel a singularibus quibusdam v vendi rationibus induci & ioveri. Ab ovo, vel ab utero , tenerrimis germinum embryonum stamin bus cerebrum texentibus , tensio memorata tribuitur dum vel a sanguine lacteque maternis , vel a semine palerno, spiritus quidam adeo vividi &elastici suggeruntur , ut stamina praedicta jugiter & potenter tendi concutique oporteat, idem esto judicium de p ima nutrimen O , si calidum sit , ardens , spirituosum , & e X Uberans , maxilla a vero si praebeatur a nutrice cujus indoles tristis sit, morosa, & ad meditandum prona , tum sane cereum , seu sexitu cetcbrum infautuli , vehementius tendi,

37쪽

subindeqse mens tristius & moles ius , vel

ad leves externorum aut internorum appulsus debet commoves i.

Verum tamen illud tensionis Sc elasticitatis vitium . Ut ut a natura novercali cerebro

datum , educationis debitae cura posset ad hi cdum emendari , si nempe quaelibet ad laxandos simul Sc roborandos animos sunt idonea , vicibus alternis , juxta rationis & prudentiae leges adhibeantur. Sed ex adverso , si ii qui tuendae regendaeque pueritiae praesunt , prout fert multoriam prava consuetudo , praesertam custodum sequioris sexus. corpora puerorum adeo mollit et & delicate tractent , ut eorum a nimi vel ad leviora morborum tentamina contrC- miscere sue/erint, si eosdem pascant alime tis acrioribus . saccharatis , cibis succulentis ,

ctudioribus , vinumque & alia liquida spiri- tuosa propinent , verbo id nutrimenti genus concedant , quod palato quidem gratum , sed ad sanguinem accedendum , spiritu S commovendos , & ad stimulanda solida idoneum ,

dum interim teneras mentes, trist uim eventuum , seu casuum infelicium stabellis anilibus, funestisque malorum & mortis narrationibus implent , si parentes praeceptores graves morosique, violentis agendi rationibus , prae- dispositas ad tensionem fibras , circa unum objectum, absque ulla temissione tensas m

38쪽

tasque detineant, severoque supercilio ludo;

innocentesώ moderatas recreationes coet rceant i fab his inquam & similibus causis , praeter- modum tenduntur, dc redduntur elastica cerebri stamina , sic ut animus ab ob)ectorum impressionibus se potentius & molestius affici persentiat, perindeque nil nisi morbos Rinterirum meditetur. Ab iisdem quoque sontibus manant , haevalidae fibrarum nervearum tensiones & Vibra. tiones , quae tot immoderatis cupiditatibus, quibus juvenum animi sunt obnoxii, ansam praebent , dc quas haec eadem aetas rationis inops S judicii , propter ignoratas veras δίgenuinas stimulorum causas, in nascentes aucConfirmatas, easque graves aegritudines , aut in tentationes a maligno quodam spiritu suggestas refundit, proindeque in tristes & alli- duas meditationes, & in anxias det valetudinis statu curas delabitur, utpote qVarum ra- ratione potentius adhuc stamina nervea tenduntur 6c succutiuntur, sicque quolibet in D tanti renovantur funestae malorum & mortis imagines, in secuturam aetatem obstinate man

surae.

Raro tamen evenit, quod puerilis aetas huic speciei malancholiae sit obnoxia , quoniam nempe fibrae cerebri propter humidum luxurians sunt summe ductiles, flexiles, & obsequiosae, ideoque ab objectis externis nonnisi ret-

39쪽

27misse vibrentur , adde quod pueris innoxie lascivire , dc incuriosos impetus effundere . vel a rigidioribus censoribus interim permit

tatur , sicque mentes eorumdem avertantur

ab allidu a periculosaque contetntione , accedit quod a quibuslibet objectis , utpote novis necdum cognitis , leviter Sc successive percellantur , ita ut parum attendant ad singula , sed ab uno in aliud desultorias, ut ita diis

Cam . cogitationes traducant , sicque raro prorsus morbis imaginariis assiciantur. Ab hac lege tamen excipiendi sunt animi puerorum , in urbibus obsessis pestilensia seu inter angustias ingentis & immedicabilis cu-Nsdam calamitatis versantium , cum enim in

eo misero rerum statu . moeroris , terroris ,

& mortis spectacula, vocesque lugubres, e rum oculis , auribus & animis absque ulla intermissione offerantur , iidemque a parentibus perturbatis ic desperatis, immoti in una eademque sede deserantur , Sc consequenter tenerae mentes se regere prorsus incapaces .

circa unum objectum illudque tristissimum .& luctuosissimum , fixae semper perstare cogantur λ Quid inquam mirum . in his depi randis rerum circumstantiis, misellulos sibi derelictos, pavidos, maestos, & absque ulla ia- termissione, tremebundos, melancholia lethali, seu , quod idem est, peste corripi.

Ubi vero pueri in adolescentiam . primam-

40쪽

que juventutem producuntur , fibrae ceret imajorem, ratione incrementi, elatercm, majC

que robur adi spicuntur , & idcirco validiu; ab objectis externis, aut a fluidis intus appellentibus commoventur , perindeque si caris i manifestae jam memoratae praecesserint aut fia- pervenerint , multo majus quam in pueri: amelancholiae jam descriptae periculum imminet , ita ut si ii qui informandis adolescentiu in animis praesunt , ipsi met morosi sint , tristes dc melancholici , sic ut de motbis de

morte sic pius meditentur, loquantur, e aciem

que summopere reformident , ejusdem ha d dubie indolis spiritum discipulorum mentibus amabunt , vel ex adverso si huic eidem Juventuti nimium lascis vire solidosque dies per in inam commessationum dulcedinem trahere , bacco simul & veneri aliisque cupiditatibus sine modo litare permittant , vix fieri potest, quin fibrae cerebri potenter & af siduo vibrentur, subindeque molestae sensationes exurgant, & tum si morborum dc mortis imagines assiduo recurrant , tu siepius evenit , propter depravatam mortalium vivendi rationem & consequenter aegritudinum & funerum frequentiam, potentius adhuc tenduntur & vehementius succutiuntur praedicta stamina , hinc insignes anxietates & molestiaranimos invadunt , quae cum judicii nondum maturi viribus nequeant temperari, juventus