장음표시 사용
51쪽
de singulares habitus, in quibus maxime PraeVale,
re conspicitur, monstraturi. I. IN UIRENDU Μ est quatenus haec in naturali solitaque corporis oeconomia - Valeant.
Quem ad sinero necesse est ut supra dicta repetamus : Cum singulae corporis partes Vi moVendi praeditae sint, stimulo fluidorum rerumve iis admotarum, hanc vim excitari, ut Varios oeconomiae usus praestet ' Addendum ulterius, singulis corporis organis singula, ut Videtur, in conditione aut habitu sibi propria inesse, qui, bus sive natura ita comparatum sit, necne, nihil refert , singulis stimulis praecipue coaptentur ;singulosque motus actionesque, quibus ad recte functiones peragendas incitentur, maXime capiant. Hinc, ut videtur, fit, ut mitissimus cibus, exempli gratia panis, nonnunquam salivae fluxum faciat; idem, parti non minus sensili, naso admotus, ne minime quidem eum tangit. ΙΝ mentem Venire potest, acrimoniam cibi vul-. garis, actis mixturam, actionem diaphragmatis musnculorumque abdominalium, &c. manifestum satis stimulum, ad necessariam ventriculi actionem eXcitandam, praebere : neque indagantes ad intestina
usque alimentum fortasse dubitabunt, quin, ibi etiam, admixtis aliis liquoribus, bileque praecipue,
52쪽
sit idoneus, ad omnes intestinatis oeconomiae usus praestandos, stimulus. Quibus non negatis, nihilominus contendimus, alimentum, absque dictorum ope, planeque a qualibet sensibus detegenda vi stimulatrici distinctum, canali per quam transit adeo esse amnem, ut hinc motus peris altici magno harum partium ossicio necessarii, magna ex parte, judicari modus possit. AD hoc confirmandum, missa analogia, attendendum modo ad variorum animalium varium cibi appetitum ; et singulos singulorum, ejusdem generis, nostri V. g. , sapores ; dein consi inites di. versorum et inter se discrepantium ciborum in primas vias effectus: postremo, perturbationes cipericula, quibus non tantum primae viae, sed totum systema, expositum sit, mutato cibo quem vel habitus natura cupiat cuive diu assueverit. Proxime dicendum est de assinitate quae chylocum lacteis intercedere videtur: quamvis enim probare, quod verisimillimum est, esse hic cicetiva in absorptionem nequeamus ; concedere debemus chylum specialem stimulandi lactea vim ob. tinere, quatenus huic non negamuS liquori, tamen etsi sua natura mitissimus et blandissimus sit, haud parvam inesse vim, motum sui per vasa lactea ad cor promovendi. Idem de sanguine dici potest, qui linguae oculisve admotus quanquam minime itimulare videtur, dubium non tamen est,
53쪽
quin cor arteriaque ad limulet Q aae ut ad organa usque secretoria, ubi desinunt, prosequamur ; cum horum vasculorum oscillatorii motus a stimulo fluidorum per ipsa vascula transeuntium pendeant ; nonne verisimile est, hoc discrime ii secretionum, a minutissimo altero in fabrica aut irritabilitate singulorum organorum diversis modis oscillationes fingentium, magna ex parte, pendere tHoc temere non est rejiciendum, neque pro figmento animi vano habendum. Certe enim conveniet eidem a nobis alibi admisia deque aliis rebus principio. Insignes fluidoram in eodem
saepe e X cretorio mutationes, vix ulla de secretione hactenus allata theoria e X plicandae videntur. Di versus oscillationis modus necessario positus est. Nihil tamen prohibet quo minus aequa ratione ponamus, naturam ipsam potestatem oscillatoriam excretoriorum et secretoriorum organorum ab initio
sic finxisse, ut singula iis fluida diversarum qualitatum attribuat ; quam, ut e X istimem ras, unum horum organorum ejusmodi oscillationibus csse ob noXium, ut, diversis temporibus, diversiorum qualitatum quam quae inter secretos corporis liquores inveniuntur, sui da transmittat '. Nec magis mirum
Essay on vitai and involuntary motions, sest. 3.' Hoc in hysterico morbo spectatur, ubi. ut Syden hamus
animadvertit, viridis porraceus vomendo avellitur humor ; idem que Capitis vulneribus accidit. In gonori hoeis quam insignitur tum in colore, tum in constilentia immutatur mucus videmus; eademque in naturalibus gonor rhoeis, testanti Culleno, videntur. Novi hominem hilari admodum ingenio, qui in dolore,
54쪽
est eas praecipuas oscillationes, unde fieri potest ut discrimen secretorum liquorum multum pendeat eodem semper sanguine in diversis partibus secretioni exposito, eXcitari ; quam, eandem substantiam ad diversas partes adplicatam diversos vasorum ametus edere ; eundemve in diversis excretoriis stimulum unicuique proprium fluidum
CONAT 1 sumus monstrare singulis in oeconomia animali 1timulis specialem in proprias partes potestatem esse. Jam memoratis, unum praeterea de hoc in genitalia effect u imprimis referendum accedet. Cl. HALLE Rus, nulla hice X perimentorum ratione habita, praecipuam genitalibus irritabilitatem tribuens, lascivas putavit ideas maxime ad stimulandum idoneas. Nemo
inficias ibit quin ejusmodi ideae propriam in
has partes Vim teneant, sed ipsa fortasse operatio anceps fit. Ad concitandum enim earum impetum quaedam ipsarum partium conditiones et casus, magna e X parte, requiri videntur. Quippe haud raro fit, ut visu S et recordatio rei lascivae oculis animove oblatae, non magis, ad lubidinem accendendam, quarta grati cibi visus aut memoria satiato aut turbato ventriculo, ad desiderium hujus alliciendum, Valeant.
et luctu ob amissos amicos, similemve casum, urinae fluxum violas adeo spirantem fere semper resolvit, ut ab omnibus quipdsint rei sentiatur.
55쪽
UNDE videtur propria harum partium irritabilitas a propria admodum semini actione certius deduci posse. Nam, ut D. WHYTT observa Vir, idem hic liquor caeteris corporis partibus admotus eo minime adficit. Sed ad actionem ejus in vesiculas seminales testesque, referenda sunt mira illa insigniaque phaenomena quae ab adulta aetate incipiunt, nostrumque deinde sexum certissimo discrimine distinguunt ' ; quae res actio testium regiminis apud V. HELMONT. dicitur. CUM partium harum specialem irritabilitatem
attigerim, et HALLERI necessario mentionem fecerim, quod ad propositum hujus rei finem perducit, cursit in praeterea dicendum; si praeclarus ille vir attendisset quasdam modo partes a quibusdam stimulis adfici; quotiesque quamque praecipuam in
corpuS e Xerceat animus potestatem, plurimis doctus exemplis, animum advertisset ε, certe, ab e X perimentis in brutis animantibus tentatis, de humano corpore, non tam facile judicaret; saepiusque, quam instituit, corporis partibus, ubi
nullo modo e X perimentis probari res potuit, irritabilitatem concessisset. Illius eXperimentis D. HYΥΤ phaenomena in animi assectionibus, admotis e medicamentis, Occurrentia prospere satis opposuit. Haec res, et aliae ejusmodi quae citra dubitationem omnia corporis irritabilia haberi posse probant, caeteras cupiditates et assectiones
. Esi . on the vitai and in voluntary motions, p. SO. Demptis sorsitan unia unguibus atque capillis. Omnes
56쪽
omnes fortasse, praeter unam Veneream a II ALLE Romemoratam, specialem in corporis partes vim tenere, pariter ostendunt. Itaque pudor rubore vul.
tum suffundit, &c: de quo, cum multa sint quae in corpus animi potestatem indicant, caeteris omissis, hoc solum dicemus ; quamvis hujus organi in brutis animantibus explorati musculi cutisque nihilo
magis irritabiles, quam caeterarum parti Um, Vi dentur ; nemo ignorat quanto vultus humanus citius et facilius, quam caetera membra, stimulo animi commoveatur ; quamque Vivis in Vultu coloribus omnes cupiditates, Omnes assectiones prae
cipuae et cogitandi modi depingantur ITA fusiore, quam institueramus, sermone, de singulis in corpore stimulis et eorum specialibus in propria organa effectibus, disseruimus. Ut omnia nunc magis sint illustria et simul in propositio
pergamus, memorandum Praeterea, secundum ea quae in oeconomia animali fiunt, esse certas in natura substantias, certa medicamenta, quorum
stimuli certis organis praecipue aptenter. Alii Dque ventriculi stimulandi esse medicamentis pro-
Siquidem Halleri de irritabilitate sententiam usque repudiatam leviter reprehendi; spero neminem id eo factum existimaturam quod alteris temere partibus, jurans, ut aiunt, in verba magiitri, subserviam; aut turpem miseramve melioris criminandi gloriolam sequar ; si haec animo vitia sint, eorum minime conscius sum.
57쪽
prietatem, alia ad intestina natura sua tendere, usu periculoque facto, compertum est. Hinc 1timulantium in emetica, cathartica, diarrhoetica, dia phoretica, salivantia, sternutatoria, &c. divisio. Nec desunt ejusdem specialis proprietatis praeter
consuetudinein documenta. Itaque nonnulla cuti aut vulneribus admota venena haud quaquam sunt molesta, quae utcunque ventriculum violentissimo miserrimeque adficiunt.
2. QUOD in hoc capite polliciti sumus de speciali
stimulorum in organa corporis potestate absolvi, muS, eaque omnibus communi systematibus comperta, cum singula corporis singulos stimulos sortiantur, sive quibus oeconomia instructa est, sive quos medicina suggerit, spectemus; proxime sumus
monstraturi, certoS praeterea habitUS, qu OS natura certis inter se cognationibus sui generis conjunxit; ita, ut quaedam stimulantia aliter eo S, ac Caetera, adficiant. Huic idios unc rasiae specialem animi affectionum operationem 7 praeterea, nonnullo rum ciborum, ut piscium, o Vorum, caseique, &c. effectus ; huic etiam mirum ad animalium quorun dam conspectum aut vicinitatem horrorem ; postremo medicamentorum nonnullorum insolitam actionem tribuimuS. HACTEN Us de operatione stimulantium medi camentorum in partes quibus admoventur dixi
58쪽
inus; restat, ut dicta jam de partium consensu se. quentes, quomodo remotiora assiciant, dicamus. I. SI quomodo levissimae asse Stiones plenius in consensu partium memoratae propagentur in mentem revocemus, nullus in uno seorsim loco agere stimulus existimandus; neque quisquam, cujus non sentiant vim aliae partes cum ea cui primum admoVetur conne Xae, reperiendus. Inter
Clonicos stimulos nonnulli tamen inveniuntur, quorum essectus, dolore et inflammatione partis cui admoventur, diffundi solum videntur. Aliorum vim puncto temporis quo adplicantur per totum ire systema verisimile est. Illorum lenta operatio permanet ; horum subitanea cito transit. Itaque causti c. alcati fixum naso admotum Ventriculove acceptum dolorem instigat, partes inflammat, labriles convulsiones producit, affectusve non cita desituros inducit. Contra aikali volatile vinumve generosum sic adhibita gratum vis nerveae in loco assueto impetum excitant, per totum systema disiundunt, proque tempore calore et Vigore to
a. Is consensu superficiali, stimulantium e X ternis admotorum in interna efectus memorat US. Hinc complurium eodem pertinentium Operatio
explicabilis ; dico de frigidi balnei frictionumve
59쪽
roboratricibus virtutibus; quibus accedunt e topice adplicatis adstringentes aromati cive fotus Ventriculo admota emplastra. 3. INTER topice, quae dicunt, adplicata complura Occurrunt, quae interna ita assiciunt, ut an-CepS Videatur, accepta ne in circulationem inde ad partes Oblata, an concentu quodam inter affectas partes easque quo adplicantur, operentur ξ ΙHanc ancipitem operationem indicant ni cottana ventriculo admota vomitionem cogens, et cataplasmatae sapone et oL succini ventre applicata tanta urinae fluxus copia resolventia, ut hydropi haud inepta existimentur. Quibus fortasse addi possunt allii manu tractati oleique terebinthini diu reticae facultates, stimulusque urinariis viis vesicatorio cuivis corporis parti adplicato contingens De sympathetica operatione complura dici possint; sed hoc curiosis relinquendum, et ad propositum
redeundum duximus. q. Iis rebus freti quae consensum ventriculi cum universo systemate tam manifeste indicant, stimulos quosdam, qui in hoc organum operanteStotum assicerent systema, enumeraVim US.
η T'umore sne glandularum, quae ves1catoriis admotis confines fiunt, ab irritatione cantharidum parti incumbentium, an ut
illustrissimus Moraro filius existimat, ab iisdem in vasa lymphatica absorptia oriuntur t Vid. Dis s. de ven. lymph. valv.
60쪽
VERUM de hac re accuratius paulo indagare operae pretium fore existimavi inus; nam si animum ad ipsas res advertamus, plerorumque stimulantium sicut et sedativorum hic versari operationem non sine gravi causa autumabimus. Quorum nonnulla in ventriculum agendo suos edere effectus, certissimo indicio constat. Indicio est, quod, adhibitis quae obtundunt, leniatur aut impediatur eorum Opera tio; quodque, ejectis ipsis, continuo desinant effectus. Id quod in nonnullis medicamentis, scilicet cortice Peruviano, venenis acribusque satis apparet. Vimque universalem in ventriculii Raacrium corrodentiumque HoFFΜANNus ct BACLIVIUS ' reputantes, si analogiae ratio sit habenda, idem minori gradu in aliorum stirnu lantium operatione fieri posse existimaverunt; quae analogia, naturam operationis, subitos effectus, dosiumque exiguitatem reputantibus, haud aliena videbitur.
i. DE duobus prioribus in systematico latiori ve1timulantium operatione, super Vacaneum esset aliud pro hac opinione, quam ipsas IeS, memorare. Qui enim alia ratione quam per Ventriculum assectum fieri posset, ut hausta nonnulla medicamenta temporis puncto spiritibus alacritatem, cordi, mo-