Dissertatio medica inauguralis, de balneo ...

11쪽

deterruit. Corpus balneo exeuntis quasi sudor a profluebat. Arteriarum in extremis digitis micationes mox desinebant. Calor et pulsu8, paulatim diminuti, post quindecim minuta naturales fiebant. Urina excernebatur nulla. Sed pectotum diem, CX motu levissimo, sudore profluebat

Ut ulterius progrederemur; Ctiam in calore centum et sex graduum experimentum inflatuimus, in quo calor aquae ViX poterat perferri ;pos: quindecim minuta, pulsu8 et Calor tantum augebantUr, quantum in eXPCrimento proximo post: viginti minuta. Pulsus etiam plenissimus et fortissimus erat; admodum micabant carotides ; sudoris pleni rivi C' facie descendebant. Post quinque minuta, superVeniebat Vertigo, mox comitante confusione ; et, post quindecim minuta, nausea syncopen minitans. Sudor copiosissimus corpus in lecto depositum CXercebat. Calor post pauca minuta naturalis ; pulsus frequentia primo paululum decrescebat; plenitudo crescebat; neque post viginti et quinque minuta mutabatur. Carolidum micationC8 primo auctar, mox imminuebantur, et post decem Iminuta evanescebant. Urina reddebatur nulla.

Omnibus

12쪽

Omnibus CXperiundo versatis nihil accidit mali; post semihoram aeri, circiter sexaginta et octo gradus calenti, se CXposuere. Vix ulterius progrediendum fuit ; nec forsan calore majori unquam necessarium erit uti. Ex his colligere possumus quinam effectus ex pediluvio et semicupio sint eXspectandi; qui, quo melius paterent, pauca de his etiam instituimus experimenta ; quorum, Cla, summa. Pulsus non tantum mutabatur, quantum in balneo ejusdem caloris universali. Calor corporis vix mutabatur. Cum ad gradum centesimum et quartum evectus esset aquae calor, tumebat

et erubebat facies ; in pedibus mox elevabantur vasa ; vix tandem in manibus. Calore ulterius audio, moX ex toto corpore profluebat sudor ;quo absente, Urina limpida, in ipsa nonnumquam pediluvii applicatione, CXCernebatur. Nunc ad ellectus, quos jam protulimus, CXplicandos progredimur ; et mutationes quas balneum systemati infert, a quibus cadunt phaenomena, assequi conabimur. Et, primo, de mutationibus si

lido simplici illatis.

emolliens, qua pollet balneum, eXplicatu Certe

dissicilis est. Solidi sumplicis conditio ab aqua et

materia

13쪽

nmateria quadam alia concrescente praecipue pendere videtur, et hujus quantitate aucta rigidior, illius autem flexibilior evadit. Invenit etia1ti Cl. Robinson, in flexibilitate concilianda, aquam praecipue calidam maxima vi es e praeditam. Haec autem vis emolliens solam cuticulam potest assicere ; viX enim constat aquam per hanc, donec penitus mollita fuerit, nisi ab CXtremis absorbentium Ori8, post C permanarC. Haec opinio variis suffulciri argumentis potest ;ad pauca consideranda solummodo procedCmUS. Cuticula aquae transeunti semper obstat; saltem serum sanguinis ne effluat prohibet; in vesicationibus enim, nisi data sit porta, tumorem exhibet. Finge autem aquam jam cuticulam praeteriisse ulterius promananti membrana cellularis oleo repleta objicitur ; ec, si ad ligamenta tanta aqua C CO- pia transire possit, nonnunquam impedita tumores certe exhiberet oedematos s. Articulorum igitur flexibilitas, balnei sequela, alio prorsus fonte cadere videtur, et forsan mutationibus Vasorum, membranosis partibus instratorum, est adscribendZ. MUTATION Es SANGUINIS. Mutationes quae

14쪽

DE BALNEO

tas, et moles aucta ; Unde, ut nonnullis visum est, auctae secretiones, tumor et rubor faciei. Revera iubesse tenuitatem vix inficias ibimus; talis vero mutatio ViX gravis Vel diuturna . erit. Juatenus Ca ex balnCO Oritur, a duobus causis pendere potest : Inlo, EX aquae quantitate per absorbentia recepta. 2do, EX salina quadam materia per calorem putrCfactionis processum augentem CVollata. LX prima vero causa nulla tenuitas diu manere POtCst, clam tot CX organis secretoriis hiant ora, Ct CXpCrimentis constat, cum vix aucta sit perspirati urinam Copiosiorem et limpidiorem CXCretam esse. Hoc argumentum ulterius illustravit Thomas Simpson, vir in arte medica Celeberrimus. Cum homo adolescens, febre correptus, cui accesserat diarrhoea, cum extremo stupore sensuum, nihil plane ore haurire vellet; quanquam immoderato aestu totus torresceret, quo humectaretur, jubeo in aquam egelidam immergi podes ; quo facto, protinu8 aquae mirum Cerno in vase decrementum ; deinde ejusdem vixdum coloratae impetuosam, morC Cataractae, per anum effusionem. Ita vero ex balneo augeri putrefactionem, ut

tenuior reddatur sanguis, dubitamus. A calore ad gradum

15쪽

DE BALNEO. D

radum centesimum quadragesimum sextum T. F. 4ente aucto, sanguinem dissolutum per gingivas erupisse testantur Boerha avius et Sauvagesius ;et copiam saniel cujusdam olidae ex ore Canis CD suxisse. Hoc autem variat multum Consuetudo. Invenit Cl. Tillet, puellam in calore magno faepe versatam, Calori8 gradum ducente41mum vicesimum passam esse; neque damRa ulla inde percepisse. Sed, ut eousque evehi balnei calor minime potest; ita leviorem quandam mutationem auctae secretiones compensare valebunt. Nuperioribus enim innotescit eXperimentis, ipsas scorbuli causas ad morbum essiciendum vix sufficere, nis1 simul cohibeatur perspiratio, qUa materia saliua continuo e Corpore Hicitur. Nunc autem quousque moles sanguinis ex bal

vis molem adaugere visus sit calor, a simili in sanguinem effectu quicquid praestitit balneum cadere credebatur. Hanc opinionem, CXPCrimentis praecipue innixam, protulit Cl. Stevenson ;vi oris igitur momenti videtur esse quaestio quam si ex imaginatione creata mera esset hypothesis. Videamus autem an experim CntiS, an ratione adducti, ad veritatem pervenire possu-

Quod

16쪽

Quod ad eXpansilitatem attinet, duo in Corporibus Videntur esse natus ; unus quidem vis illa elastica per quam, calore dato, si removeatur pressus, ad renitendum proclive est corpus; alius Vero vis expansalis per quam, pressu dato, si ad

Si effectus caloris in diversa Corpora consideremus, in aliis vis CXpansilis magna, in R-liis obscura esse, etiamsi sint Clastica, videbitur; quoad CXpansalitatem, permultum inter se discrepant fluida. Spiritus vini et aether vi CXpansili

praecipue gaudent ; sed aqua, Calore admoto, vix mole augeri invenitur. His omnibus rite consideratis nulla te e Fenerali in hac re cohibendus est calor ; nec in ratione inversa cohaesioniS, Ut Saha vagessio visum est, simi Corpora expanssilia. Calore enim dato, tantum molC RUgCtUr RrgCntum ViIum, quantum aether subtilissimus. Cum igitur ex analogia nihil de sanguinis CXpansi-

litate possit concludi ; videamus an CX CXperimentis plus luminis astulgeat. EXperimenta quaedam de hac re instituere Sahiva gestus et Hallertis; si illius experimentissides sit, a calore graduum quadraginta ther. BCatimur. i. C. Centiam Ct Octo FarCnhei t. sanguinis volumen rutae centesima parte invenitur adauctum.

17쪽

DE BALNEO.

adauctum. Experimentis vero postea Captis constat, sanguinis volumen in calore bullientis aquae viX ducentes una parte adaugeri. Haec enim ha het ipse Sala vagesius : I a plus grande Chaleur de ε l' air scit. gradus centesimus duodecimus T. F. si ala quelle on attribue si s u Vent des grandes ra-ε refactions du sang, et Ce qu' On nomme Une ple-ε thore Dusse, ne pe ut rarefer te sang d' une ma-ε niere sensable; Car, aJant exposla Un thermome- ire plein de sang liquide a la chaleur do P ea rq successivenient augmentee jus tu' a P ebullition, g te volume de sang n' a augment e d ' une ducen-- tieme partie.' Testatur etiam Halterus, nullum omnino voluminis incrementum in sanguine appari iisse, etiamsi calor aquae bullientis calorem

supera VCrat.

Ex his forsan concludere licet, nullam Vim VC-ram expanssilem in sanguine inesse. EXperimenta vero, nisi saepissime iterata, in periculum ducunt ; et, licet quam Optime instituantur, quod ex illis concludamus saepe dubium est. EXperimentis jam prolatis objiciuntur multa; et vix de sanguini8 natusa, ab experimentis in sanguinem CX vena missum, quidquam accurat C CXplorare possumus. In ipsa etenim missione pleraque aufugiunt, et inter haec aeriS elastici portio quaedama

18쪽

ciam, ex qua forsan pendet expansilitas. Agnoscendum tamen est, solam Vim CXpansilem venas, ut in balneo cernuntur, tumidas ViX reddere pos-1e ; ideoque vasorum moles aucta vi sanguinis Clasticae, qua certe pollet, etiam tribuenda est. Sanguinis autem elasticitas non nisi mutato solido vitali potest manifestari, et CX tali mutatione phaenomena alia, a Cl. StCvens On prolata, eXplicanda veniunt ; ad haec igitur transeamus.

MUTATIONES SOLIDI VITALIS. Cum autem

partes nerVOsae, qUAC a balneo primum assiciuntur, tantum ab aliis distent partibus ; quo modo illae ab his assici possint, primo considerandum est. In eXtima corporis superficie scatent innumera sorbentium et eXhalantium Ora; et per totam Cutim, tenui epidermide tecta, sparguntur vasa minima. ConnectionCm, Vel , Ut alii loqui amant, sympatheian nervosarum et sensilium partium cum his vasis esse, Phaenomena pleraque demonstrant: Quandocunque enim dolor Ventriculum vel intestiva torquet, pori cuti S, si VC CXtrCma Vasorum ora, coarctantur, nec effluit halitus ille perspirabilis. Cum cutis, sudore adhuc CXCrcente, improvide coarctatur, sive ab aeriS, sIVC aqUae, ad minorum gra-

dum calentis applicatione, languet aeger, cibi s

stidio

19쪽

DE BALNEO.

stidio urgetur, vix deliciarum varietate sollicitandus. Cum autem corpus profluere incepit, hi laris frontem CXporrigit, cibumque appetit. Pluxa alia hujusmodi connectionis exempla dedit Hosfmannus, ubi de damnis CX cohibita excretione cuticulari agit; de his vero satis : Nunc ad

rem ipsam progrCdimur,i Ex as unone aquae calidae cuticula et extrema absorbentium et eXhalantiUm Ora relaXantur; aquam enim vi maXima relaxanti gaudere notissimum est, etiamsi causa lateat. Cum penitns mollita sit cuticula, extremi8 etiam Vasis applicantur Iymphae. Sic relaxata Vasa molem sanguinis adversam vix valebunt oppugnare. Haec in extima accidunt supersicie; ex sympatheia vero alia vasa et ipsa vis animalis relaxantur. Hinc cuticula rugosa, pulsu 3 mollior et plenior, Venarum tumefactio quaedam, systema nervosum sen.-ssilius et debilius.

Haec a relaxatione oriuntur phaenomena. Relaxatio vero Vix occurrit, nisi Cordis et arteriairum contractio simul augeatur, quae praecipuza calore pendere videtur. Hinc pulsus frequentior evadit tumet extima st Derficies, mox s dore copioso operiunda ; urinae, salivae, mucique excretiones augentur. Calor corporis auctus aucta

20쪽

DE BALNEO.

auctae cordis contractionis comes potius quante sectus esse videtur. Ex his enim CXperimentis apparet, calorem et pulsum nequaquam in eadem ratione augeri; et nonnunquam cum pulsu quam solet frequentiori calorem prorsuS naturalem esse. Respiratio laboriosa et iterata ab acre in pulmonibus rarefacto pendet: Aer enim, cum a Calore extraneo factus sit rarior, sanguinis per Pulmones circulationem dissiciliorem reddit. Hinc anxietas, ab iterata inspiratione solummodo meis

denda PARS II. De Balnei V .

A balnei in solida viva actione manifesto sunt effectus primarii. Effectus alii minoris sunt momenti, neque diuturni, neque graVe8. In morborum igitur medela, ex his nulla, ex illis vero quam maXima, eXspectanda sunt. Vis, qua praecipue pollet aqua calida, est relaxans vel sedans; sed, calore aucto, stimulum quam maXime generalem praebet. Ab hoc igitur divisio primaria petenda est; et eX vi sedanti

et simulanti indicationes de balnei usu trahendae

sunt.