Dissertatio medica inauguralis, de balneo ...

31쪽

DE BALNEO.

27 morbi febriles, a spasmo vasorum CXtremorumpendent, qui a balneo complaCatur. In Dam is aeger vix in periculo est, nisi exoritur febris Vehemens, per quam cohibetur perspiratio. MatCriem omnem noxiam in pustulis non deponi, patebit, si medicamentorum, vel regiminis cujusdam, esseduis consideremus : In uno enim homine variolis per insitionem affecto, si cohibetur vel in sudorem abit perspiratio, pustUlae provenient quamplurimae. Sed, si in altero Caute augeatur insensibilis illa evacuatio, pustulae in Cute erunt paucissimae, Et ex nuperis hujus generis CXperimentis constat, perspirationem paululum auctam ad eliminandam materiem moris bificam aptissimam esse. Si vero, contra, haec

excretio omnino cohibetur, ViX evadunt aegri .

Testatur Cl. Condamine, Indos, qui Per totam vitam nudi incedunt, sylvarum incolae, et pigmentis crassorumque pinguium frequenti inunctione cutim defoedant, si variolis corripiantur, viX sanari posse. In mariolis infitimis forsan nec balneo nec ullo

alio remedio opus est. Sed in variolis sponte naturae erumpentibus, febre adhuc saeviente, utilissimum est balneum. Testatus est quidam ingeniosissimus, auctore De Haen, supervacaneam

32쪽

omnino fore variolarum insitionem, si morbum tractandi methodus, ea quae in praesentiarum obtinet fortunatior, inveniretur. Et talis, ait, inter alia, e balnei usu pendet methodus. Petropoli enim inter 116,opo Russos, anno 176 , decem modo homines a Variolis periere ; -- eo quod bal-ΠCO Vapori8, cutim mollissimam et transpirabileni reddente, in Variolis utebantur quotidie. In comitatu Arvensi, Hungariae Superioris, incolae variolas per balnCum, primo aquae dulcis, postea vero seri laestis, feliciter curant; neque aliis utuntur remediis, nisi ut calorem in decumbenti paulo majorem Conservent. Doctissimus D. Fischer, qui de hoc remedio domestico scribit, rationem recenset, qua Variolosos tractaverat ad imitationem incolarum comitatus Arvensis. Cum enim apud Scepuenses grassarentur variolae, balneo usus est, cum regimine temperato ; et eX iis quos

tractavit fere omnes convaluerunt. CUJUS Curationis simplicitate elatus Cl. Fischer, credit, sic

demum inventum esse remedium a Boerhaavio

quaesitum, quod stimulum contagionis quasi vi specifica deleret. Eandem laudat praXin Cl. HuXham, praecipue in iis qui frigidae lavationi fuerint assuefacti.

Et Domi Stach, dissertationi inaugurali Leidae

33쪽

CVulgatae, pauca adjecit exempla, in quibus febres vehementes, Variolas numerosas minitanteg, optimo cum successu a balneo sepitae fuere. Horror etiam, anXietas, faciei detumescentia, et stridor dentium, quae omnia variolas retropulsas se- UUntUr, a balneo, per paUca minuta exhibito, le

Cum igitur tot et tanti viri hujus remedii usum maximis encomit8 extulerint, vix ad objectiones Diemerbroeli occurrendas nos accingere

erit necessarium. Quicquid enim de hac re dici potest, jam dixit illustrissimus Van Swieten, et ipse Die merbroeli, dum balnei usum damnat, stimulantia et cardiaca laudat. In hoc morbo forsan tepida pediluvia vel semicupia ad gradum centesimum T. F. Utenda sunt, ut vitetur stimulus ; et, si pustulae in extremis partibus forsan auctae fuerint, ea res nihil afferret mali.

In sese nihil ex balneo boni sperandum est

Veteres, grassante aliquo epidemico, hoc remedio nunquam usi sunt. AEgyptii balneum in febribus pestilentibus respuere. Saeviente adhuc febre, sudorifica alia feliciter eXhibuit Sydentiamus, quae forsan magis ad occurrendum spasmum, quam ad materiem noxiam eliminandam, sunt utilida

34쪽

tilia. Etiamsi vero ad medelam morbi non aesecommodetur balneum, prophylaXi certisume favet. Illust. Chenot, qui de peste multa et praeclara protulit, in his, inquit, quos de hoc morbo suspectos habemus, lenis instituenda est dia-pnoe; ad quam recte perficiendam nullum magis idoneum vel efficax balneo datur remedium. Ante Vero, intra, et post balneationem, juscula miti aromate ditia debent exhiberi. Sequens adjecit exemplum in quo hujus remedii usus erat felicissimus. Filia viginti annos nata, pestC COT-

repta, morbum cum fratribus duobus et matre communicavit. Pueros ex medio sustulit morbus. Mater, bubone secundo die apparente, C-vasit. Duo liberi adhuc superstites, scit. puella

septendecim et filius quinque annorum, balneo immersi, mundis vestibus induti, et in aliam do mum deducti, electuarium sudoriferum assuinpserunt, et a praesenti periculo vindicati sunt.. Anne in aliis exanthematibus utile. est balneum t Rubeolae, certe, si theoriae sit ulla fides, convenire videtur. Agnoscendum tamen est, eXPCrientiam, in tali investigatione ducem optimam, nihil certi de hac re statuisse. H EMORRHAGI E sunt, ut jamdudum innuiti O,Imannus, activae vel passivae. In illis solis utile

35쪽

DE BALNEO.

utile est balneum, utpote a spasmo et mutata sanguinis determinatione pendentibus. Illae sanguinis dis lutioni, aut corpori eXtraneo cuidam violenter admoto, debentur. In hujusmodi morbis adsunt horror, pulsu8 frequCntia, CXtimarum partium refrigeratio, Plethorae insignis notae in his partibus unde profluxurus est sanguis. Neque bene cedunt astringentia, si Host inaruit, credimus, priusquam spasmU8, CX qUO ceu causa proxima pendent, relaXatur, nimia motuum ferocia sedatur, et humores copiosius Ciuuentes in alia loca derivantur. His omnibus, cum sublata est diathesis phlogistica, convenit balneum; et in tali statu, 'ab Host anno bene cessisse fertur.

Cavendum tamen est, Ut aqua ViX gradu nonagC

simo sexto calidior ad pedes solummodo applicetur, ne vi stimulanti peccet. Actum agerem, si ad objectiones Celo Stevenson refutandas me accingerem, quae in effectu balneorum rarefaciente locum habent, quo minime, ut dictum est, valere reperiuntur. Et in calore quo uti volui-mUS ViX apparet ulla venarum distentio.

PHLEGMA SI E. In phlegmasiis, si totum ΦΩtem a plecti et febris excitari videtur, balnei usus est ambiguus ; magis enim Vi stimulanti noceti, quam sedanti prodest. Idemque hoc remedium,

36쪽

DE BALNEO.

cum de balnei usu in febribus agebatur, eo plus proficere, quo minus adsit inflammationis, dixi iamus. SpasmUS non modo in extremis totius corporis vasis eXistit, sed in quavis etiam partes pastica vasorum contractio est a distentione fui-dorum oriunda. Hunc excipit impetus sanguinis universi auctus. Ex his, juxta Hos mannum et Cullenum, quos sequimur, pendet inflammatio. Neque melius pos et compesci hic spasmus, quam balnei usu, ni vetaret ex impetu audio do

Balneum in phrenitide suadet Trallianus, Velut optimum ad somnos conciliandos remedium , si neque aer sit igneus, neque solium nimis cali

dum.

In peripneumonia, post sanguinis ni istionem, laudatur balneum, ut ad sputum eliciendum utile. Et jure forsan, si ex spasmo in excretoriis sputu in fuerit cohibitum. Si vero Urget dolor, ex motu Corporis auctus, Vesica aqua calida repleta majori cum fructu pectori imponitur, aqua Vix mutatur pulsus, vel alia afferuntur incom

37쪽

D E BALNEO.

Ex his paucis eXemplis videri licet, balneum in omni inflammatione caute utendum Csse, neque Unquam priusquam tollatur diathesis phlogistica ;qua ablata, omnino sublatus plerumque videtur morbus. Si autem aliter se res habeat, nota CX-tant nullae quibus talis morbi status pro certo potest dignosci. Cum vero sic incertus sit casu8, incerta tentari non debent ; nec praesigendum remediis est tempus, quod non certo praesiXit natura. Satius est in individuis ejus ductum sequi; in quibus, etiamsi nihil certi in genere potest indicari, felicissimis avibus nonnunquam adhibetur

balneum.

Ad corpus labore obrutum reficiendum, balneum semper adhibuerunt veteres ; et si rite, quaCfatigatis Occurrunt, Consideremus, iis balneum JUZm maxime accommodari videtur. Olim observavit Sanctorius, labore diuturno cohiberi perspir3tionem ; hinc in extremis vasis inducetur spasmus, unde cutiS arida, corporisque diminuta moles. Ea igitur omnia quae spasmum compeia Cunt, corpori reficiendo erunt aptissima. Apud Turcos Usurpatur praecipue Opium; apud nos calidum theae infusum. AΜAENORRHOEA. Hic morbus duplex est . amo, Enim, omnino absunt menses quo vitae sta-

38쪽

dio apparere debent. 2do, Apparent qUidem, periodosque suas legitimas servant, donec . pCrcausam aliquam, PlCrumque CXtCrnam, Cossant.

Illa E manno, haec Suppressio inensium Vocatur. De quibus in ordine dicetur. In his plagis, menses plerumque Circiter annum quartum decimam apparent, Ct dolore gravativo circa lumbos, f0rsan a sanguinis in utero conge si lone, stipantur. Si enim vasorum Uteri augetur tensio, necesse est ut eadem in aliis etiam appareat partibus, sive eX ipsiu8 tensionis communicatione, sive CX Uteri sanguine repleti aucta gravitate. Cum implentur ct distenduritur vasa, ab ea distentione oritur contractio quae sanguinem per fines arteriosos impellit. Obstacula igitur quae haemorrhagiam possunt impedire, duo sunt: 1mo, Vis motricis debilitas. Ido, Vasorum praCter naturam resistentia. Si vis cordis et arteriarum iit debilis, subest etiam in toto corpore leucophlegmatia, ut loquuntur medici: Pallet cutis; detumescunt Venae ; corporiS tumor extat mollis ; aegrae, Vel non CsUriunt, Vel res vix csculentas desiderant. In hoc statu nullus est balneo locus. Cum vero ex vasorum rigiditate cohibetur suXus, fibrae omnis tonus est fortis, et Vehementimini do ores in Ventre eXoriuntur ; tum optimo cum successu usurpatur bal

neum,

39쪽

neVm. Aquae calor Vix gradum centes innim '

Cundum superare oportet ; et tali balneo diu in si1

de re debent aegrotantC8.

Rarissima est a debilitate mensium suppressio Plerumque CX frigore, ira, Vel terrorC, oritUr m luna ; quod, cum haec Omnia spasmum gignunt, a balneo levabitur. ILE Us. Hic est morbus quem intestinoruin

spasmus efficere videtur, ut suppressae 1 OCCES, VO-mitus stCrcoraceus, et tormina, ostendunt. Ab dominis etiam musculi praetcr VoluntatCm et modum sunt contracti. Huic plerumquC superVenit intestinorum inflammatio; si quideria Cl. Pringle intestina, in iis qui huic morbo subiere, gangraenosa deprehendit. Haec a Utem gangraena spasmi essectus, potiu8 quam causa, videtur esta; nam in hujus mali initio nulla sunt inflammationis signa. Quod ad medelam attinet, Venaesectione prius instituta, ut inflammationi occurratur, admodum juvat balneum ; Quod praestantissimis hujus morbi remediis annumerat Pringle ;aitque Baglivi, dolorem colicum sere semper mitescere in semicupio. Tanta quidem ad dolorem levandum pollet efiicacia, ut novies inter diem in balneum descenderit mulier, quae iteo ex hernia laborabat A. ΙΩ

40쪽

36D EA ALNEO.

In dolore, a CALCULO RENUM vel vesicae biliaris exorto, tantum levat balneum, ut vel opto majores exseruisse vires dicatur. In TUSSI CONVULsI 'A. balneum prodesse testatur

Host annus. In tusi quadam singulari, quae ViX convulsiva esse videbatur, etiamsi a spasmo certissime pendebat, adeo profecit balneum, ut vel ex ipso aquae contactu levatus fuerit paroXJsmus. Hoc exemplum ab Illus. Whyti accepimus. Alius restat morbus, de quo dubitatur an eX spasmo proveniat, an non. Is est Cynanche stridula nos logicorum, Asthma spasmodicum CLMillar. In eo multae sunt inflammationis notae, nonnullae spasmi. Sed de natura morbi dissentiunt medici, et adhuc sub judice lis est. PIaec utique quaestio, etiamsi curiosa, parum nunC ad nos pertinet. Hoc morbo laborantes balnei ope nonnunquam levavit CL Rush, et quasi ex orci faucibus eripuit. Hactenus de potestate balnei relaXante egimus; Usurpatur etiam balnCUm, II. Ut ad extimam superficiem, vel partes quiribus praecipue applicatur, humores deriventur.

Ob hanc vim praecipue utile est balneum in morbis, ubi acrimonia aliqua evacuanda est, Vel

i ' ad