Dissertatio medica inauguralis, de balneo ...

21쪽

DE BALNEO.

tur, Ut, Ι. Extrema vasa, et inde totum systema, relaXentur.

II. Ad extimam superficiem, vel parte8 quibus praecipue applicatur, deriVentur humores. Per Vim praecipue relaxantem, morbis ab imminuta irritabilitate, vel nimia fibrarum motricium contractione, pendentibus Occurrit. S 1. De Balnei usu in morbis ab imminuta irrita- . Nilitate oriundis. MELANCHOLIA. Hoc morbo affecti temperamento peculiari gaudent, quod inde Melancholici nomen audit. In his rigent solida simplicia ; crines nigri sunt ; venae tument; impulsus dissiculter recipiuntur, pertinaciter retinentur. Omnia haec forsan diminutae irritabilitati ascribenda sunt. Antiquis, hoc aliaque omnia temperamenta CXhumorum quorundam copia Pendere opinatis, nequaquam astentire possumus, licet eidem opinioni accedat doctissimus Gaubius. Hanc utique in quaestionen 1 inquirere forsan a re alienum foret.

Argumenta quae attulit Cel. Haller, nostra qui-C dem

22쪽

I 8 dem sententia, aliam stabiliunt opinionem ; nec

verosimile est notam in s 1stemate peculiarem et diuturnam a suidis pendere, quae in corpore Continuo mutantur. Antiqui vero medici, huic innixi sententiae, balneo usi sunt, utpote ad humorCS CVacuandos apto ; ut apud alium videre est. Aquae tepidae solummodo, vel forsan ad gradum nonagesimum sextum calenti, aegrum diu insidere jubebant; unde major relaxatio solidis, tum simplicibus tum vitalibus, inducebatur ;Ct testatur Alpinus, raras et molles Carnes ad huiusce morbi curationem maxime conserre. una hi qui hoc gaudent temperamento in effraCNOS CrUmpunt motus, hoc idem remedium bene cessisse visum est. HYPOCHONDRIAsIs. Melancholia, sed minori gradu, fors an ossicit hypochondriasin: morbum temperamentis melancholicis infestum, et, uti auctor est eximius noster Gregorius, a balneo levan

dum.

S II. De Balnei usu in morbis a nimia ibrarum

contractione pendentibus. In primis observandum est, hanc contractionem aut permanere Constanter, aut cum relatantione alternari ; illa Spasmus, haec Convulsio nuncupatur,

23쪽

DE BALNEO.

I9eupatur. Gaubio autem assentimus: q* Perinde esienum eodem vel diversis nominibus Utamur ; Uterque enim affectus ad idem genU8 pertinet, partes easdein occupat, stimiles et causas et differentias agnoscit; quin et haud raro alius in aliam transit γ

HYsTERI A et Ep11 Eps 1A. PIi morbi sunt inter se admodum affines, cum Cas dena saepe agnos-Cant causas, pene Cade in prae se ferant symptomata, et iisdem succurrantur remediis. Inter pa-roxysmos adest debilitas ; saeviente Vero morbo, musculorum contractio augetur, sedativis solis compescenda; hinc ad opium Ct aetherCm, Utrumque sedativum, confugiunt medici. In balneum etiam cum felicissimo successu demissi sunt aegri; a quo cum instare Videtur parOXysmUS, Ut CXHostaanno constat, levatur morbus. TCstatur etiam Cl. Whyti, in hysteria vix pediluvio esticacius dari remedium.

Spasmi, de quibus jam egimus, Clonici dicuntur; verum etiam in Tonicis, si interponi possit divisio,

vix vi minori pollet balneum. Hujusmodi sunt ΤΕΤ ANUS ET TRISΜUS, morbi

ab omnibus nos logicis disjur dii ; qui tamen, si causas, sumptomata, vel me Am spectemus, gradu solo differre videntur. Hi morbis summe pericut si

24쪽

DE BALNEO.

losis annumerandi sunt, et a primis medicinae temporibus eXercuerC multum et torsere animos medicorum, tam in pathologia CXquirenda, quam in suscipienda curationC. Causae essicientes sunt, vel perspirationem Cohibentia, vel acria quaedam, sive ingesta, sta e nervis extrinsecus admota. Modu8 autem quo ea morbum inducunt, vel qualis sit tetano laborantibus status, obscurus admodum et viX explicandus esse videtur ; musculorum quorundam CertC COH- tractio valida est, et cerebri status sedativis vix

compescendu8. His igitur uti oportet in dosi magna, et saepe iterata ; balneum etiam, sive oleo

sive aqua conflatum, usurparunt multi. Balneum Celsus multum commendavit, et Guillandinus virum tetano tentatum curavit immergendo in cadum olei totum. Albertinus etiam chemicum quendam tetano, ex Veneno, laborantem, demisit in oleum tepidum, et cito cessavit tetanus. Chal- mers, in actis Londinensibus, tetanum accuratissime descripsit, et ad curationem recte perficiendam optata et balnea laudat. Si calida forte tempestas sit, pulsus frequens, et calor hominis praeter naturam auctus, Calor nonagesimi sexti vel octavi gradus solet adhiberi. Cum autem tmrdus sit pulsus, et calor corporis vix auctus, in

25쪽

DE BALNEO.

balneo gradus centesimus Vel centesimu8 secundus potest usurpari. De sudoribus in tetano dissentiunt medici. Funestum est sudare in tetano, ait Hippocrates. Iubent cohiberi sudores Aretaeus et Coeleus Aurelianus. Morgagni autem, postquam retulisset Ual-1alvae juvenem die tetani quinto obiisse, cum sudore plurimo qui per totum perfluXit morbum, addit Porro, multus sudor qui perpetuo in eo ju-Vene perfluXit, latum id levaminis attulit ut manus et pedes nonnihil movere coeperit Chaliners sudorem promovere jubet, nisi nimis sit profusus et pulsus frequens et contractus. Forsan aUtem melius judicavit Bontius, utiliorem fore sudorem, si morbus frigori successerit, cui temere Calefactum corpus fuerit expositum. FEBRYs. Hi morbi frequentissimi, ut rece tioribus quamplurimis visum est, a spasmo vasorum CXtremorum pendent. In primo enim stadio alget aeger, cutis contrahitur, detumescunt venae, cohibentur secretiones; in secundo, etiamsi fortis et vallinis sit pulsus, secretiones apparent nullae ; quod ad vasa extrema sanguini aditum ViX patere abunde demonstrat. At si balnei effectus recte exposuimus, ad hunc spasmum solvendum enicacissimum foret remedium, utpote vasis

26쪽

DE BALNEO.

sis ipsis applicatum. Febres Vero Continuas vix prius adesse no VimVS, quam aligeatur Calor, frequentius et sertius micent arteriae, aut frigeant

Ex stimulo igitur caloris quam plurima provenient mala.

In intermittentibus hora accessus innotescit, cui occurrendo a Celso sertur admodum convenisse balneum. Ilecentiore8 Vero, cum apud privatos incommoda esset balnei applicatio, sudoriferis aliis cum successu ussi sunt. In febribus continuis etiam prodest balneum, ut satis liquebit, si neXUm quem Cum intermittentibus habent, et modum quo hae in illas transeant, consideremus. Cum jam decessura est intermittens, frigus mitiu8 ante horam solitam accedit ;citius finitur, et calori magis vehementi cedit, qui vix tandem sudore parVO terminatur. In tempores purexiae magi 8 infirmus est aeger, pulsus frequens et plerumque debilis est. Haec series iterum recuriarit, citius iterum accedit et recedit frigus, donec calor pene diuturnus relinquatur. In hoc, etiamsi nulla sit apyreXia, remissio quaedam semper potest observari. Si igitur tempore remissionis balneo ingreditur aeger, paroXysmus futurus forsan occurretur, vel sudor copiosus, et ad febrem termi

27쪽

DE BALNEO. 23

nandam accommodatus, elicietur. Hujusmodi fuit balnei apud antiquos usus, in intermittentibus citior, in continuis serior, ne cruda, ut aiebant, pro coctis evacuarentur. AEgyptii etiam balneo in febribus omnibus, tum intermittentibus tum continuis, familiarissime usi sunt ; non tamen in initio, sed quando declinare inceperant. Testatur etiam Cullenus, cujus ossiciis me quam minime devinctum esse gratus confiteor et gaudeo , balneum in febrium initio, nequaquam tantOS, ac in declinatione, CXsCrCrC Vires. Nunc autem febrium species diligentius consideremu8, et tempus etiam quo in his utile sit bal

In Bnocha, nisi prius tollatur diathesis phlogistica, nocet. Tertio autem vel quarto morbi die, pediluvio usus est eximius Whyit. Neque his vetandum est balneum qui delirio utcunque feroci veXantur ; cujus signa sunt oculorum inflammatio, pulsus frequens et validus, totius faciei rubor insolitus: Caute tamen adhibendum est, et pedibus solis applicandum, ViX ultra gradum nonagesimum sextum calefactum. Iterata vero CXperientia edoctus Cullenus, eX balneo in

synocha minime insignes exspectat effectus; forsan quia

28쪽

D E B A L NE O.

2 quia nocet stimulus, vel quia major est irritatio quam quae a balneo potest compesci. In upho diversi prorsus est generis delirium. Jam praeterita vix reminiscitur aeger ; in peregrino quodam loco se Versari credit, praecipue si in tenebris locatur ; lumine autem immisso, mens

redit. Nono forsan vel decimo morbi die constanter delirat; non autem ut ira commotus, sed ut amens obscura quaedam mussitat: Stimulos demum neque urinae nec aliarum secretionum sentit.

In hoc statu stimulus balnei, etiamsi ad gradum

centesimum quartxim CVehatur calor, Vix est eX-

timescendus. Sed quoniam, si erigatur corpuS, plerumque deficiunt animae, fotu ad crura et femora uti necesse est, in quo calor adhibeatur major : In nos ocomio enim Edinensi, ubi ex fo- tu optimi observantur effectus, lacinii lanei, ut experientia inveni, plerumque ad gradum centesimum et vicesimum calent. Aquam Vero ad gradum centesimum dCCimum Calentem nCquaquam perferre possunt pedes. Cum hujusmodi delirium in typho occurrit, quam maXime prodest balneum; et, si semper res ita se habuisset, de balnei applicatione nunquam foret dubitandum. Sed non ita est: Ita ultimo enim typhi stadio mite hoc delirium, post duos vel tres dies, cum sortiori jungitur. Voc

29쪽

1Hoc in statu aeger in enormes erumpit motu8 vox altior et velocior sonat ; adstantes pugnis lacessit; minisque hos insequitur, qui illum in lecto

cohibent: Interea autem tremunt artus, subsiliunt tendines. Ex his signis inflammatione laborare cerebrum pro Crto putares: Hanc tamen sepinionem pleraque Vetant ; nonnunquam enim sine remediis inflammationis evanescit malum, Ct Convalescit aeger. In hujusmodi etiam statu, ad o- pium eximii in arte viri confugiunt. Sed, si revera subest in lammatio, de balnei usu minime dubitandum est, calor nimiu8 tantum vetandus est ;ssi non subest, ulterius potest augeri, quo efiicacius fiat remedium. In hujusce generis delirio, cum felicissimo successu, balneo usus est Cl. Gilchrist; per quod pulsus celeritas et frequentia imminuta est, sopitus aeger, lenis Clicita diaphoressis. In hoc ipso morbo utile ess balneum, etiamsi absit delirium. Cum per duas septimanas duraverit febris, plerumque ad caput determinatur sanguis, ViX autem inflammationem vel delirium inferens. Hujusce determinationis signa talia sunt: Arteriae temporum valde pulsant; rubet et paululum turget facies ; vasa tunicae adnatae insigniora fiunt; oculus ipse plenu8. Hae tamCn notae in quibusdam, etiamsi adsit determinatio, non D appa

30쪽

apparent. Faciei est pallor horridus ; collapsi sunt oculi; neque aliud CXtat sigmina, quam pervigilium Constans, et Cephalalgia. In hoc statu balneum, quod in vim animalem tanta vi pollet, utilissimum est. Balneum tamen nonnunquam non

sine incommodo potest applicari; quod ubi sit, solus est adhibendus. Credit Cl. Whyti fotum minori pollere efficacia, quam peditu vitam sed, in exemplis quae attulit vir ille illustris, fotus erat prius applicatu8, quo forsan paululum relaxatus spasmus, pediluvio facilius cesserit; et, si vel nullas exseruisset vires fotus, tamCn, morbo TCCC dente, majori cum successu balneum poterat applicari. Fatendum tamen est, sine summa cautela, id remedium aegro nociturum ; quippC enim stragulis communicatus Vapor mox frigescens, vel diutius quam par est inhaerentes panni lanei,spasinum potius augent quam sol VUnt. In summum, vero, concludendum est, febribus admodum convenire et balneum et fotus, licet utrum praestet viX in liquido sit. Addit etiam Ct noster Gregorius, stibio excepto, nullum CUC remedium, in hujusmodi morbis usitatum, balneo

EXANTHEMATA. Ob vim etiam sedantem, in exanthematibus prodest balneum. Haec enim, Ut morbi