장음표시 사용
2쪽
integerrime, ut serio exa minarem tractatum istum Theologico-politicumau-
vis se simulet Veteris & Novi Testa menti scripta pro divinis libris agnosere, nihil tamen agit aliud, quam ut fidem
utrisque ex omni fere parte adimat, tum v. ad eum etiam refutandum aliquid con scriberem; quod me non iuutiliter facere posse existimabas. Si breviter & pe spicue satis possiem, non liceret , fateor, silva conscientia, laborem eum defugere , ad muniendos imprimis bonorum adolescentium animos, quos non injuriai metuis,si in eum librum incidant, perve sis opinionibus imbuendos, quae pietatis studtim non parum imminuere valeant periculum evidens, si accesserint insuper
3쪽
P R O AE M I U M.& mali magistri, Satanae emissarij, quales ad manum is semper habet , qui cum librum incautis subinde etiam commel dent, quasi veritatis non contemnendum monstratorem. Sed nec rerum , 'quas tractat , copia per compendium recte absolvi, nec tricae, quibus totus sere undique scatet, perspicuam ubique responsionem facile admittere posse videntur. Unde periculum est; tum, si nimis breviter agas, ne dicaris multa subterfligere,ci in ipsius Lectoris humeros laborem refutandi adversarij , quem exantiare ipse desperes, velle deponere, tum, siquid, quod intricatum est, vel ob auctoris ambiguam dictionem,uel ob eius non animadversas aliquando hypotheses ,
non tam perspicue, quam captus est . rum exigit, expediveris, ne scrupulum
iis potius iniicias, quam eximas: quis autem confidat, se perspicue satis posse refellere eum,qui non perspicue sua pro
2. Hinc consultius arbitratus 1um mgratiam eorum, Phua non vacat mag-
4쪽
P RO AE M I U M. snos evolvere libros, ut breve aliquod specimen adornarem, ex quo apparere posset, istum auctorem nihil minus, quam solide & perspicue argumentari, etiam tunc cum ae oliditate & persi, cultate vel maxime gloriatur, sed tene- . bras tantum & caliginem imprudentibus offundere. Quod apparebit ex praecipuis quibusdam hominis argumentis, quibus multum confidit; quae dum per malignam tantum, quam ijs adspergit, , lucem cernuntur, non discernuntur satis , & mira videntur prima fronte etiam illa , quae revera sunt perquam insulsa. Hinc id spero eventurum, ut liber ejus plurimis locis exiguam mereatur fidem, & ubique ea suspeeta reddatur ijs omnia bus, qui nostra haec cognoscere volente quanquam negandum non est, auctorem ingenio satis pollere ; verum hoc est; sed & perpetua memoria hoc quoque . tenendum, licet nonnulla hinc inde pro
ponat , quae a doctis etiam mereantur bene perpendi, callide tamen eum perniciosa sua pharmaca miscere, dum aut
5쪽
II Ea NIL, in speciem filutaria ijs adjungat , aut saporis gratiam ad fallendos incautos conciliat. Cujus generis exemplum si tim a praefatione in primo capite, prim que omnium pagina extat, ubi dicit, ea qua lumine naturali cognos imus a sola Dei cognitione ejusique aeternis decretis dependere. Videbitur multis id dictum tasse ex simplice animi proposito , ad pietatem commendandam e sed attendendum, an non potius mens impij auctoris haec sic ; quemvis, qui modo alia quid naturali lumine certo ac selide cognostit, eo ipse Deum cognoscere, ac proinde pro atheo non posse haberi Zquo enim plura in rerum natura cognoscimus, ut non semel varijs locis impudenter diserteque pronunciat,) eo magis nos Deum statuit cognoscere: scilicet
ut ne atheus ipse agnosci possit, quia Dei
vocabulum sepe userpat. s. Sed talibus aenigmatis omissis, sumpsi ego mihi exanimandum, eo quem dixi fine , unum modo caput ipsius, libri statum , quod merito omnium praeci-
6쪽
. puum judicari debet, quo confutato necesse est & omnem Atheisinum corru re ; cum in eo sub praetextu miraculorum examinandorum scilicet ad refutandum plibus , quod ex nulla dre clarius, inquit
pag. 67. b. existent ii Dei probari pose
existimat , quam ex eo qrest , natura , ut putant, suum ordinem non servet aggrediatur suminis viribus tantum non totam
Evangelicae Historiae veritatem expugnare.. Suscipit enim ibi demonstrandum, nihil unquam ullo tempore evenisse aut evenire potuisse contra, vel sepra, vel extra naturae ordinem; quo sensu vulgo dicimus , multa miracula facta esse ad Christianae religionis confirmationem; quae & Apostoli & Evangelistae omnes, alijque infiniti,nobis commendarunt pro evidentibus, ac solidis, & solis, sere diacam, ejus documentis. y q. Id aggrestiis superiore anno per. Dei gratiam Septembri mense perfeceram,& jam permiseram typographo tradendum, nisi me recite quidam monuisset quod aliquanto serius factum est, quam, A q vellem,
7쪽
s PRO AEMIUM. vellem, ut ob rudiores, qui rationum mearum vim fortasse alicubi non plene satis percepturi essent, quaedam paulo plenius explicarem. Id ergo sic feci ut de
non pauca ex alijs ejusdemTractatus ca
pitibus accesserint,& ut dicti capitis se ii examen minus obscurum sit, illius Philosophi totum textum eidem illi sexto capiti praemisi, tum ut Lector protinus ob oculos habere,& cum responsionibus
meis, si libet, conferre possit quicquid
refellendum sumo, singulas ejus pagiua notatis ad marginem literis in sex partes sic distribui ut per a. b. c. tres sirperi res, ac per d. e. f. ejusdem tres inferiores indicentur. Ad rem ipsam veniamus
8쪽
STRO P ' H Quibus utitur Philosophus
6. e. ' g 'Ractatus Theologico - politici Ca- a sextum de Miracum ita habet: SIcuti scientiam illam , quae captum humanu, superar, divinam , sic opus, cujus causa. vulgo ignoratur, divinum, sive Dei opus Vocare consueVerunt homines: vulgus enim rumDei potentiam & providentia quam . clarissime conitare putat,cum aliquid inmatura inQlitum, & contra opinionem, quam ex constetudine de natura habet, contingere videt ; praesertim si id, in ejus lucrum aut com- modum cesserit, & ex nulla re clarius existentiam Dei probari posse existimat, quam ex eo, quod natura ut putant; suum ordinem noli servet; & propterea illos Omnes Detrin, aut csaltem Dei providentiam tollere putant, qui res,& miracula per causas naturales explicanti aut intelligere student : Existimant scilicet, Deum tamdiu nihil agere,quamdiu natura so- lito ordine agit; & contra, potentiam natura & causas naturales tamdiu esse otiosas, quamdiu Deus agit; duas itaque potentias numero et ab invicem distinctas imaginantur, scilice , potentiam Dei, & potentiam rerum naturalium, a Deo tamen certo modo determinatam, vel
9쪽
, STROPHAE. ut plerique magis hodierno tempore sentium) creatam. Quid autem per utramque, M quid per Deum oc naturam intelligant, nesciunt sane, nisi quod Dei potentiam tanquam Regiae cujusdam maje statis, imperium; naturae autem tanquam vim dc impetum imapinentur. Vulgus itaque opera naturae insolita vocat miracula, sive Dei opera, & partim ex devotione, partim ex cupiditate adversandi iis, qui scientias naturales colunt, rerum causas naturales nescire cupit, & ea tantum audire gessit, quae maxime ignorat, quaeqRs propterea maxime admiratur. Videlicet, quia nullantia ratione, nisi causas naturales tollendo,WΩque Qxtra naturae ordinem imaginando,Daum adorare, omniaque ad ejus imperium & voluntatem referre potest; nec Dei potentiam magis admiratur, nisi dum potentiam naturae
a Deo quasi subactam imaginatur. Quod quidem originem duxisse videtur a primisJudaeis, qui ut Ethnicos sui temporis,qui Deos visibiles adorabant, videlicet, Solem, Lunam, Terram, Aquam, Aerem &c. convincerent, iisque ostenderent, Deos illos imbecilles & inconstantes, sive mutabiles, & sub imperio Dei invisibilis esse, miracula sua narrabant, quibus
insuper conabantur .Ostendere, totam naturam, ex Dei, quem adorabant, imperio in eorum tantum commodum dirigi, quod quidem hominibus adeo arrisit, ut in nocusque tempus miracula fingere non cessaverint, ut
ipsi Deo dilectiores reliquis, causaque finalis,
10쪽
propter quam Deus omnia creavit Jc continuo dirigit, crederentur. Quid sibi vulgi stul- btitia non arrogat, quod nec de Deo, nec de natura ullum sanum habet conceptum, quod Dei placita curii hominum placitis confundit, Jc quod denique naturam adeo limitatam fingit , ut hominem ejus praecipuam partem esse credat. His vulgi de Natura, dc miraculis opiniones, & praejudicia satis prolixe enarravi vattamen, ut rem ordine edoceam, ostendam I. Nihil contra naturam contingere, sed ipsam caeternum fixum, & immutabilem ordinem scrvare, dc simul quid per miraculum intelligendum sit. II. N os ex miraculis, nec essentiam nec existentiam, dc consequenter, nec
providentiam Dei posse cognoscere, sed haec omnia longe melius percipi ex fixo dc mu - tabili naturae ordine. III. Ex aliquot Scriptu- 'rae exemplis ostendam, ipsam Scripturam per AEDei decreta & volitiones , dc consequenter providentiam nihil aliud intelligere , quam
ipsum naturae ordinem, qui ex ejus aeternis legibus necessario sequitur. IV. denique de modo miracula Scripturae interpretandi, dc de iis, quae praecipue circa miraculorum narrationes notari debeant,agam. Et haec praecipua sunt, quae ad hujus capitis argumentum spectant . dc quae praeterea ad intentum totius ehujus operis non paruita inservire existimo.
Ad primum quod attinet, id facile ostenditur ex iis, quae in eap. . circa legem divinam demonstravimus, nempe; omne id, quod Deus A si Vulti