장음표시 사용
21쪽
naturae ordinem, hoc est,quando Scriptura di
cit hoc vel illud a Deo vel Dei voluntate sedium, nihil aliud revera intelligere , quam quod id ipsum secundum leges & ordinem
. naturae fuerit factum, non autem, ut vulgus opinatur, quod natura tamdiu cessavit agere,
, aut quod ejus ordo aliquamdiu interrupini suit. At Scriptura ea , quae ad ejus d chrinam non spectant, directe non docet, quia ejus non est ut circa legem divinam ostendimus) res per causas naturales, neque res mere speculativas docere: Quare id, quod hic volumus, ex quibusdam Scripturae Historiis , quae casu prolixius & pluribus ci
cumstantiis narrantur, per consequentiam elio ciendum est; talium itaque aliquot in me- . dium proferam. Ir Libro I Shamuelis cap. 9.Vers. I S, I 6. narratur, quod Deus Shamueli revelavit, se Saulum ad eum missurum, nec tamen Deus eum ad Shamuelem misit ut homines solent aliquem ad alium mittere, sed haec Dei missio nihil aliud fuit, quam ipse naturae ordo ; quaerebat nimirum Saul ut in praedicto capite narratur) asinas P quas perdide-ἀ rat, dc jam absque iis domum redire deliberans , ex consilio sui famuli Silamuelem Prophetam adivit, ut ex eo sciret, ubi easdam in-
Venire posset, nec ex tota narratione constat,
Saulum aliud Dei mandatum praeter hunc naturae ordinem habuisse, ut Shamuelem adiret. In Psialm I o s.vers. et . dicitur,quod Deus AEgyptiorum animum mutavit , ut odio ha -
22쪽
haberent Israelitas, quae etiam mutatio naturalis plane fuit, ut patet ex cap. I Exodi, ubi e ratio non levis AEgyptiorum narratur,quae eos movit, Israelitas ad servitutem redigere. Car. . 9 Genes vers is, ait Deus Note, si iridem in nube datur um,quae etiam Dei actio nulla sane alia est, nisi radiorum solis refractio & refle- xio, quam ipsi radii in aquae guttulls patiuntur. Psalmo I 7. vers i8. vocatur illa venti naturalis actio & calor, quo pruina & nix liquescunt, verbum Dei; & vers 17, dictum & f
Dei verbum ventus Jc stigiis vocantur. Ventus & ignis vocantur in Psalmo IOA. Vers 4. .letati, δοῦ ministri Dei, & alia ac hunc modum plura in Scriptura reperiuntur, quae clarissime indicant, Dei decretum, jusitim, dictum, p. verbum nihil aliud esse quam ipsam naturae 76
actionem,& ordinem; quare non dubium est, a l . quin omnia quae in Scriptura narrantur, na- turaliter contigerint, & tamcn ad Deum referuntur, quia Scripturae, ut jam ostendimus, non est, res per causas naturales docere, sed tantum eas res narrare, quae imaginationem
late occupant, idque ea Methodo, & stylo, qui melius inservit,ad res magis admirandum, dc consequenter ad devotionem in animis vulgi imprimendum. Si igitur quaedam in bsacris literis reperiuntur, quorum causas reddere nescimus, & quae praeter, imo contraordinem naturae videntur contigisse, ea mora
nobis injicere Inon debent , sed omnino credendum id, qnod revera contigit, naturaliter
23쪽
contigisse , quod etiam ex hoc confirmatur,
quod in miraculis plures circumstantiae reperiebantur,quamvis tamen non semper narren-c tur, praecipue cum stilo Poetico canantur ;circumstantiae, inquam, miraculorum clare ostendunt, ipsa causas naturales requirere.
Nempe ut AEgyptii scabie infestarentur, opus fuit, ut Moses favillam in aerem sursum spargeret; vide Exodi cap. 9. vers 1 o. locustae
etiam ex mandato Dei naturali nempe ex ' vento orientali integro die & nocte fiante, AEgyptioru regionem petierunt, & vento -d cidentali seriisseno eandem reliquerunt sinde
EXOd. cap. I O. Vers I , I9.ὶ eodem etiam Dei iussu mare viam Judaeis aperuit, s vide Exod. cap. I . versa r. nempe Euro, qui Qrtissime integra nocte flavit. Deinde ut Elisa puerum, . qui mortuus credebatur, excitaret, aliquoties puero incumbere dcbuit, donec prius incaluerit, & tandem oculos aperuerit, vide Reg. lib. a. cap. . Vers 3 ,3 s. sic etiam in Euane gelio Ioannis cap. 9. quaedam narrantur circumstantiae , quibus Christus usus est, ad sanandum coecum, dc sic alia multa in Scripturis reperiuntur, quae omnia satis ostendunt, miracula aliud , quam absolutum Dei, ut unt,
mandatum requirere. Quare credendit,quam vis circumstantiae miraculorum , eorumque naturales causae non semper, neque omnes enarrentur, miracula tamen non sine iisdems contigisse Quod etiam constat ex Exodi c. I . Vers. 27. ubi tantum narratur, quod ex solo
24쪽
nutu Mosis mare iterum intumuit, nec ulla venti mentio fit. Et tamen in Cantico cap. ii s vers i o. dicitur id contigisse ex eo, quod Deus vento suo id est, vento Brtissimo) fla- p. verit;quare haec circumstantia in historia omit- 7 7titur, dc miraculum ea de causa majus videtur: a At forsan instabit aliquis, nos perplura in Scri' pluris reperire , quae nullo modo per causas naturales videntur poste explicari, ut quod peccata hominum, eorumque precationes, possunt esse pluviae terraeque fertilitatis causa, aut quod fides caecos fanare potuit, & alia ad hunc naodum quae in Bibliis narrantur. Sed ad haec me jam respondisse puto : ostendi enim Scripturam res non docere per proximas suas causas,sed tantum res eo ordine,iisque phrasibus narrare,quibus maxime homines, dc praecipue plabem ad devotionem movere potest,& hac de causa de Deo,& de rebus admodum improprie loquitur,quia nimirum non ratione convincere, sed hominum phantasiam& imaginationem assicere & occupare studet. Si enim Scriptura vastationem alicujus imperii, ut historici politici siolent, narraret, id plebem nihil commoveret, at contra maxime, si omnia poetice depingat & ad Deum referat,quod facere solet. Cum itaque Scriptura narrat, terram propter hominum peccata sterilem ense, aut quod coeci ex fide sanabantur, ea nos
non magis movere debent,quam cum narrat,
Deum propter hominu peccata irasci, contristar poenitere boni promissi Cc facti, aut ouod
25쪽
cordetur dc alia pei plurima, quae Vel P-tice dicta sunt, vel secundum Scriptoris Opiniones , α piaejudicia relata. Quare hic a solute concludimus, Omnia, quzz in crimtura Vere narrantvivontigille , ea secundum leges naturae ut omnia ncccii O contJgille, i dc si quid reperiatur,quod apodictice demon-
strari potest, legibus naturae repugnare, aute ex iis consequi non potuisse,plane credendum id a sacrilegis hominibus Sacris lueris adiectum sutile: qvicquid enim contra naturam eli, Ia contra rationem est, & quod contra rationem id absui dum est, ac proinde etiam refutandum. Superest jam tantum pauca ad huc de miraculotum interpretatione notare , Vel potius rccolligere nam praeciqua iam dicta sunt & uno aut altero exemplo illustrare,quod hic . Quarto facere promisi , idque propterea volo, i quis miraculum aliquod male interpretan- do temere suspicetur se aliquid in Scriptura reperisse,quod lumini naturae repugnet. Raro admodum fit, ut homines rem aliquam, ut D. mesta est, ita simpliciter narrent, ut nihil siui 8'Iudicii narrationi immisceant , Imo, cum ali- . duid novi vident aut audiunt, nisi maxime a suis praeconceptis opinionibus caveant,us ple-- rumque ita pra occupabuntur, ut em aliud quam quod vident aut contigisse audiunt percipiant,praesertim si res acta captum narranus, aut audientis stuperat & maxime si ad eius rem reserat ut ipse certo modo contingat.Hinc ut,
26쪽
ut homines in suis Chronicis & historiis magis suas opiniones,quam res ipsas actas narrent,& ut unus, idemque casus,a duobus homini- bbus,qui diversas habent opiniones, ita diverse narretur, ut non nisi de duobus casibus loqui videantur dc denique, ut saepe non admodum dissicile sit ex solis historiis opiniones Chro- noghraphi & historici investigare. Ad haec confirmandum multa adferre possem, tam Philo phorum,qui historiam naturae scripserunt,quam Chronographorum exempla, nisi id superfluum existimarem, ex Sacra autem cScriptura unum tantum adseram, de reliquis . Lector ipse judicet. Tempore Josuae Hebraei ut jam supra monuimus) cum vulgo credebant , solem motu ut Vocant, diurno moveri, terram autem quiescere, & huic praeconceptae opinioni miraculum, quod iis contigit, cum contra quinque illos reges pugnarent, adaptaverunt ; non enim simpliciter narraverunt , diem illum solito longiorem fuisse, sed dsolem & lunam stetisse, sive a suo motu cessavisse, quod ipsis etiam tum temporis non parum in ervire poterat, ad Ethnicos qui solem adorabam, convincendum dc ipsa experientia comprobandum, solem sub alterius numinis
imperio esse,ex cujus nutu ordinem situm naturalem mutare tenetur. Quare partim ex religione , partim ex praeconceptis opinionibus rem longe aliter, quam revera contingere pO- e tuit, conceperunt, atque enarraverunt. Igitur ad miracula Scripturae interpretandum, d
27쪽
cx eorum narotionibus intelligendum, quo- modo ipse revera contigerint, neccsse est opiniones corum scire, qui ipsa primi narraverunt, di qui nobis ea scripto reliquerunt, dc casab eo, quod sensus iis repraesciatare potues sunt, dii inguete ; alias enim eorum opinio. ., nes & iudicia cum ipso miraculo, prout re-vcra contigit, confundemus: nec ad haec tan-' tum, sed ne ei iam confundamus res, quae evera contigerunt, cum rebus imaginariis,& qvue non nisi repraestentationes propheticae suerunt,eorum opiniones scire refert. In Scri- p. plura enim multa, ut realia narrantur, & quae 9 etiam realia cile credcbantur , quae tametanon niti repraesentationes, resque imaginariae
fuerunt; ut quod Deus summum ens) e coelo descendet it vide Exodi cap. i9.Versa S. & Deut cap. 3.veis et 8.) & quod mons Sinai
propterea sumabat, quia Deus supra eundum dc scenderat, igne circumdatus. Quod Elias ad . coelum igneo curru,& igneis equis ascenderit; quae sane omnia non nisi repraesentationes d suerunt, adaptatae opinionibus eorum, qui eas nobis, ut iis repta sentatae sunt, nempe ut res actuales tradiderunt.Omnes enim,qui aliquantulum supra vulgum sapiunt, siciunt, Deum non habere dextram, neque sinistram, neque moveri, neque quiescere,neque in loco, sed absolute infinitum esse,& in eo omnes contineri perfectiones. Haec, inquam, ii sciunt,qui res ex
e perceptionibus puri intellectus iudicant, &non prout imaginatio a sensibus externis affi-
28쪽
STROPHAE. assicitur,ut vulgus Qiet,quod ideo Deum corporeum, de imperium regium tenentem imaginatur, cujus lium in convexitate coe i supra stellas esse fingit, quarum a terra distan- credit et e. Et i diximus perati sinit ,' qui proinde non debent ut reales a philoQphis ac- dcipi. Refert denique ad miracula, uti ealiter contigerint,intelligendum,Hebraeorum phrases δc tropos scire, qui enim ad ipsos non latis
attenderit,multa Scripturae affinget miracula, quae ejus striptores nunquam enarrare cogita-Verun adeoque non tantum res & miracula, prout revera contigerint, scd mentem etiam, authorum codicum plane ignorabit. E G Za- ο charias cap. I .vers. 7. de quodam bello i uturo loquens, ait tiam non admodum longam
his & similibus opinionibus sui
plurimi Scripturae casius adaptdies erit unicus, Deo tantum notus,non enim erit) dies neque nox, tempore autem Uey-
pertiso lux erat. Quibus verbis magnum miraculum praedicere videtur, & iamcn iis nihil aliud significare .vult, quam quod bellum toto fdie erit anceps, ejusque eventus Deo tantum notus, & quod tempore vespertino victoriam adipiscentur ; similibus enim phrasibus victorias Jc clades nationum praedicere & scribere Elcbant Prophetae. Sicuti videmus Esaiam qui cap. a 3. vastationem Babiloniae sic depingit . . .
29쪽
sonaburi luce suadὸlis ortuJuo teWbrescet, Cy a luna non emittet splendoremsuae lucis: quae sane neminem credere existimo in vastatione illius imperii contigille;ut neque etiam ea,quae
mox addit, nempe propterea carus contremiscere faciam, CPrerra
Giιο loco dimovebitur Sic etiam Estias cap. 8. Vers. ult, ut Judaeis significaret, eos Babiloniab Hierosolymam secure redituros, neque in itinere sitim passuros, ait, . t non sitiveruH,per defreta eos duxit, aquam ex mira tu inpista refecit,'tram rupit, '- erunt aqua. His inquam verbis nihil aliud
significare vult, quam quod Judaei Bntes in desertis, ut fit, invenient, quibus sitim suam
i mitigabunt 3 nam cum ex consensu Cyric Hiero lymam petierunt, nulla similia miracula iis contigitie constat ; & ad hunc modum perplurima in sacris litteris occurrunt, quae tantum modi loquendi inter Ju- daeos ierunt,nec opus est,omnia hic singulatim recensere; sed tantum hoc in genere nintari velim, Hebraeos his phrasibus non tantum consuevisse ornate; sed etiam & quidem maxime , devote loqui. Hac enim de causi in d lacris literis invenitur,Deo benedicere pro mal dicere vide Lib. I. Reg. cap. 2I. vers. I O. &Job.cap. 2.Vers 9. & eadcm etiam de causa omnia ad Deum reserebant, dc ideo Scriptura nihil ni si miracula narrare videtur, idque, ςum de rebus maxime naturalibus loquitur,
30쪽
cujus rei exempla aliquot jam siupra retulimus, quare credendum, cum Scriptum dicit, Deum cor Pharaonis induraviste, nihil aliud tum sig- enificari, quam quod Pharao ivit contumax.l Et cum dicitur Deum fenestras coeli aperire, nihil aliud significat, qnam quod multa aqua pluerit, & sic alia.Ad haec igitur, &,quod mul- ta admodum breviter, sine ullis circumstantiis, di fere mutilate narrentur,si quis probe attenderit,nihil fere in Scriptura reperiet,quod pos . sit demonstrari lumini naturae repugnare, &contra multa, quae obscurissima visa fiunt, me- fdiocri meditatione intelligere poterit Jc facile interpretari. Atque his existimo, me id, quod intenderam satis clare ostendisse. Attamen antequam huic capiti finem dem, aliud adhuc restat, quod hic monere volo; nempe, me alia prorsus methodo hic circa miracula processis- p. se quam circa Prophetiam. De prophetia enim Sinihil affirmavi, nisi quod ex fundamentis in a Sacris literis revelatis con ludere potui, at hici necipua ex solis principiis lumine naturali notis elicui ; quod etiam consilio feci ; quia de prophetia , quandoquidem ipsa cap
tum humanum stuperat , de quaestio mere ', Theologica est , nihil affirmare , neniae etiam scire poteram , in quo ipsa poti simum
constiterit, nisi ex fundamentis revelatis;atqtie - adeo coactus tum fui historiam prophet a: concinnare, &ex ea quaedam dogmata sor mare . quae me naturaia r prophetiae, ejusque proprietates, quo ad fieri potest, docere nr.