De codice Liviano vetustissimo Vindobonensi [microform]

131쪽

et eius generis plura Τ). Quae cum ita sint, in archetyp Scriptum fuisse cre

tormentis quoque cum laceraretur, eo fuit habitu oris, ut superante laetitia dolores ridentis etiam speciem praebuerit; XXIIII 5, 11 postremo cum omnibus intolerandis patientiae humanae cruciatibus lac exaretur, istum malis se simulans avertit ab eonsetis in insontes indicium XLII, 8, . . . deditos in dem populi Romani omni ultimae crudelitatis empto a ceratos ac deletos esse, tot nilia capitum im

n iorum . . . FGSimo Xemplo venisse et distractos

passim iustis quondam hostibus populi Romani nuperi pacatis servire. Denique conferendus est l0eus simillimus, ubi vox laceratio invenitur VII, 4, 2 eerbitas in dilectu non damno modo civium, sed etiam laceratione corporum tuta, partim uirgis caesis, qui ad nomina

' s. scripturam cod. Menagiani alterius Aen. XII, 8 celebrare pro LACERARE M γbe , equidem contra Ribbeckium cs.

L . 35 et 368 non ex archetypi scriptura CERARE, sed ex compendio eodem LERARE, 'ERAR explicaverim.

132쪽

non respondissent, partim in vincula ductis, invisareat. Quar ita legendum ess duxerim aput se templa omnibus ornamenti conpilata spoliaque sacrilegis C. Lucretium navibus Antium de Oezisse, libera corpora lacerata, in servitutem ab resta, fortunas sociorum opuli Romani direptas esse

et otidie diripi. xLm. m. s. XLIII, 20, 3. . . aetemplo idem legas addito lauetae numero custodum corporis remittuntur sine mentione

secuniae, qua una barbarus inops inpelli ad bellum poterat. Ita sextum restituerunt et erigius et advigius mutata scriptura c0dicis UNDA in una eiectaque Vocula non, quae ante poterat legitur. Contra eiss0nb0rnius ita edidit: qua non data barbarus nos inpelli ad bellum non poterat. Quae cum a litteris traditis obiter inspicienti nimis videantur receders, qui arehelypi 0ndici0nem perspexerit levissimam laetam esse mutationem tib sintere0ncedet. Nam ex archetypi scriptura /D - 'hi x λὶ librarium fecisse UNDA manifestum videtur. XLIIII. 2.12. XLIIII, 2, 12 apud Herigium ita legitur Isse Pe seus cum reliquis costis primo circa Dium stativa habuit,

deinde, adeo ut obtorpuisse inops consilii videretur, cum equitibus e editis litore nunc Heracleam, nunc Philam percurrebat eodem inde cursu Dium repetens. - ane lectionem serri nequir sensit advigius pr0p08uitque: deinde, credo, ne obtorFuis videretur . . . Sed err0 multo facili0 mihi subesse videtur, tum librarius, qui in eius -

Huius verbi compendia tritissima fuisse videntur cf. Aen.

p. 264 D passim tiro D ' stiam compendium D - Ε invenies ib. p. 189 l. 14.

133쪽

scribere p0tuerit. 0mmisso autem error sine dubi offensus est particula ne intrusitque eam, quae p08 adeo plerumque invenitur, ut Legendum igitur erit deinde a Dio, ne obtorpuisse nos consilii videretur, cum equitiibus e editis litore nune Heracleam, nune Philam percurrebat eodem inde cursu Dium repetenS. XLIIII 8 P Ηρrigius ρgit: me lumine bsaepti m XLIIII. 8 7. iter hostis credens eaetrahere relicum tempus aestatis in animo habebat Mihi nequ04erigi lecti neque ea placet, quam Grynaeus pr0p0suit: io flumine Perseus obsaeptum. . .

Indicium unde genuina scriptura p08sit enucleari, Sup

SΡΙΤΕ FILIO, ubi iam Grynaeus veram scripturam 80Spite restituit. 0dem modo emendaverim' eum de quo nunc agimus l0cum legendo me flumine et sospitem se et saeptum iter hostis credenS. Expeditis prioris partis difficultatibus ad alt0rius parti S, quae multo mai0res sunt, transeamus. dit0rum

mira pr0rsu est 40n80BSi0, cum omnes legant: trahere ' Ρrave notarunt seripturam codicis et advigius eambun-neos et Hertzius calbunnew8). Error ex compendio ortus esse videtur, quo pro OSΡΙΤΕMSΕΕΤ primo scribebatur S0SΡΕ l8ΚΕΤ - SOSΡ'Ε lSΕΕΤ), quod cum non perspiceret librarius, neglecta et lineola, qua litteram significabatur, et altera littera itavit in OSΡΕΘΕΤ, quam corruptelam hodie in codice invenimus.

134쪽

relicum tempus aestatis' in animo habebat. Sed vereor,n hae lecti reicienda sit, cum verba aetrahere relicum aestatis nec rerum nec temporis e0ndicioni respondere videantur. Invenimus enim ersea ad Elpeum etiam hiem eiusdem atque initi insequentis anni commoran

tem. Nam et venientibus Illyriis Perseus ab Elpeo

amni eae castris cum omni equitatu profectus ad Dium Oeeurrit' et postsa Gallis venientibus ab Elpeo e castris profectus obviam est cum dimidia copiarum parte ). Ubi primum novi duces in pr0vincias eris principi venerunt ), erseus propter advsentum simul Aemili novi consulis, quem cum ingentibus minis adventare audiebat, simul Octavi praetoris terr0re perculsus ripam Unirs ipsi fluminis adgressus est, quia Sice alve0 transiri poterat β). Ne 0ras nectamus, mansit erseus ad Elpei ripas etiam cum a R0manis circumventum Se esse audiisset q), donec non multo ante cladem ydnensem ad regrediendum e0geretur 7). - Quae omnia tam accurate X-p0nenda censuimus, qu manifestius intellegatur iam ab initioiersea n0 de reliquo tempor aestatis ad Elpei ripas extrahendu 0gitasse, sed J0c isto opp0rtunissim stare per totum tempus belli in anim habuisse.' Grynaeus legit eius aestatis. CL ib. 23, T. R Cf. ib. 26 6 cf. etiam ib. 27 4-5 quae manus quieto sedente rege ad Elpeum adversus Romanos aper Ferraebiae saltum in Thessaliam traducta non agros tantum nudare populando potuit, ne quos inde Romani commeatus e ectarent, sed ipsas excindere urbes tenente ad Elpeum Perae Romanos, ne urbibus sociis opitulari

' Cf. b. 30 1 32, 5. ' Cf. b. 32. 10.' Cf. XLIIII, 35 18 39, 9; praetorea lutarchi vit Aem Pauli

135쪽

pugnare videtur. Nam proxim Versu narratur eodem fer0 temp0re, quo Perseus ad Elpei ripas se receperat, opillium missum esse a consul Heracleum y eamque urbem mox terra marique oppugnari coeptam '). Cum obsidionis

nulla mentio fiat, imm ab iuvenibus quibusdam B0manis ludicro circensi ad usum belli vorso partem humillimam

muri captam Livius narret') n0nerrabimus statuentes perbrevi temporis spati Heracleum esse aptum a opillio Audiamus iam quid Heracleo capto laetum sit. Et consul apto

iam Heracleo castra eo promovit, tamquam Dium atque inde summoto rege in Pieriam etiam rogressurus, Sed hiberna iam praeparans vias commeatibus subvehendis eae Thessalia muniri iubet. . . ). Quomod inter se reconciliari possunt, quae his duobus l0cis' narrantur, regem extrahere relicum tempus aestatis in animo habuisse eodem tempore, qu0 0nsul hiberna iam praeparabat 3 Est praet0rea alterum argumentum, quo Restatem tum iam fuisso elapsam luce clarius demonstretur. Selmus enim Elpeum amnem aestate exiguum ' fuisse Metus siego alve transiri potuisse'); quam ob causam orsea anni pr0ximi vero post Aemili Pauli adventum ripam munivisso Elpsi fluminis Livius refert. Undo sequitur amnem istum nisi aris munitum, id quod ersea initio non sedisse ex eodem 10co conligitur, muniment non fuisse; cum igitur ersea quinquo milia passuum ab urbe Di citra ripam Elpei amnis castra p0suisse amno ipsum transitu perdifficilem pro munimentes habiturum')' CL XLΙΙΙΙ, 8 8 nter haec consul a Phila Popillium eum

136쪽

legamus non Solum e temp0re id factum esse patet, qu0 aestas maximam partem iam erat pera eta, Sed etiam Ρ0rsea non tam eae trahere relicum tenι pu aestatis, quam

stare ibi in hibernis in animo habuiss0, cum hoc flumine

arte n0 munito eo tantum temp0ro et sospite=n se et saeptum iter hostis credere posset, qu Elpeus ιι be nis incitatus pluviis et supra rupes ingentes gurgites faceret et infra prorutam in mare τοι vendo terram praealtas voragines cavatoque medio alveo ripas utrimque praecipitis. Quas cum ita sint, nisi quid insulsi Livium scripsiss arbitrari malimus, lectionem vulgatam defend0re n0bis iam non licebit. Atque profecto mirum est 0rrecti0ne, qua in codicis f. 109 l. 4 legitur TRAHEREARELICUUM suspicionem viris doctis adhuc n0 esse motam equidem ingenue fateor, iam antequam c0mpendiorum usum supra expositum animadverti, corruptam mihi ViSam esse hanc Scripturam ex v0rbis EXTRAHERACLEUM ). Quod ita esse nunc mordicus tenuerim, nisi qu0d scripturam compendi0sam archetypo vindieare malim EXTRAHE

curatius inspecto codicis Vindobonensis errore videmus librarium cum pro EXTRAHER, quod compendium putaret, EXTRAHERE scripsisset, exaraturum fuisse proximas lit-t0ras EUM; sed mox e0nspectis litteris CL 0eis RELICUM recordatus iam alterum compendium mente sibi con- copii REUM litteris istis suprascriptis explendum RΕ- 'UM);

Eaetra Heracleum legem tetendisse dici poterat a Livio iure merito, cum Heracleum in rupe amni imminente positum esset cf. XLIIII, 8, 9 i. e. tam exiguo a castris distaret intervallo, ut urbis incolis ignes ad Elpeum eae regis ca8tris adparerent es XLIHI, 9, 2).

137쪽

Quisquis compendia haec uti praeoccupatus alius coniecturae studio consideraverit, fere fieri n0n potuisse c0ncedet, quin librarius, qui iam per err0rem Scripserat et trahere relicum, scripturam archetypi lio compendiosam, sed c0rruptam sse ratus inde saceret tempus aestatis ΤΕΜ-

Sunt hae littera absquρ ubi gloss0ma in margine archetypi adscriptum a quodam qui eo perlecto alibi non ΗΕRA EUM, si HERACLEAM vel HERA'kΕΑM inveniri recordabatur. Si subtiliorem coniecturam proferre licet, n0nne ea ipsa scriptura h0o archetypi loco genuina

HERAEUM pro forma ΗΕRΑΕΑΜ prava illa quidem, sed quam aliis l0eis sitiam Vindobonensis exhibet, confirmare errorem librarii 0tuit, quo verbum EXTRAHER finxerat ΘΡraeterea c0mprobari videntur quae supra de e0rrecti0nibus p08 ipsas pravas terminati0ne insertas exposuimuS, cum litterae Α, quippe quae non c0rrectio, sed gl0880ma sint,n0n30st ipsum RELICUUM, si alio pr0rsus l000 inveniantur,undo eas in margins adpictas, non in ipsa voce suprascriptas fuisse verisimile fit. Cuius emendationi a me propositas probabilitas inde quoque adcrescit atque aug0tur, quod verbum tendere Livion0 inusitatum est. Cf. XLIIII, 13 12 Si Valerio Antiati credas, nee classe adiutum ab eo l. e. umene)praetorem esse, cum saepe eum litteri accersisset, tradit, nec cum strati ab consule profectum in Asiam, indigna-

Fortasse mentem eius perturbavit scriptura ipsi visa rec

tior RELIQUUM.

138쪽

tum, quod ut isdem eastris tenderet permissum non

fuerit XXVII, 17 17 isdem deinde eastris tendebant ). donec ducibus is ad hostem serventum est. 30-landorim igitur legendum esse: Noe flumine et sospitem se et saeptum iter hostis credens et tra Heracleum tendere stativis in animo habebat. xLIm. 2s. s. XLIIII. 23, In modices legitur: cibi χα suae conuenerant circumfus agmine equitum facta, quos adesse FOEDERISANCIO eum Gentio societatis uolebat M. Displicet mihi huius loci correctio quae a Grynae pr0- secta adhuc valuit sancitae cum Gentio societatis. 0ndum enim sancita erat societas, etsi antauchus ste0ns iam et iusiurandum ab rege et obsides acceFerat; sed agitur de laedere, cui ineundo adesse equites volebat rex, id qu0d ex verbis pr0ximis et obsides in conspectu omnium dati acceptique plane adparet, quippe quas tum demum ratum fuisse 1laedus indicant. Deinde hoc l0c inter foederis et societatis n0ti0nsim non ea ration licet distinguere, qua distinguendum est XXIIII, 6, 7 Hieronymus

legatos Carthaginem misit ad foedus eae societate cum Hannibale faciendum; unde sequitur, foederi . . . SocietatiS00dem modo dictum esse e XLII. 12 5 Boeotorum gentem . . numquam ad scribendum amicitiae foedus adductis tuisse es eiuSdem cap. v. . his eum fultum societatibus atque amicitiis, ex quo patet utramque V0cem de eadem re usurpari a Livi 0. In qua verb0rum coniuncti0ne nuS- quam invenias participium vel gerundivum c0niunctum cum genetiv illo a foedus suspens0. Accedit interesso aliquantum inter adesse pugnae, ut 0 exempl0 utar et adesse

foedori neque, si illud dici potest, iam ho qu0quo licebit dicere. Quare quidem negavstrim deceptum librarium simili proximasi socii sentio exitu seripsisse sancio pr0

Coniectura esto. r. ronovit vulgo probata pro codicum

scriptura ΕΝΕΒΑΝΤ.

139쪽

sancitae, sed pr0babilius mihi videtur esse, ut pluribus aliis locis, ita hic quoque agi de seripturae compendi0. Omissae orant in archetypo tres littρraoy SANCI RHO. Reponam igitur in hoc versu quos adesse foederi sanciendo eum Gentio foetetatis olebat reae. In codicis f. 137 l. 4 sqq. XLIIII, 36, 2 haec in-XLIIII. 36, 22 Veniuntur scripta

Conlato hoc codicis loco cum adn0tati0ne critica et Horigiana et advigiana iam adparet neutrum scripturam ebdiei ΑΒΡΑREBARE accurate descripsisse, quamquam ea ipsa voce emendandi huius oei viam m0nstrari videbimus. Innumera fere sunt quas ad hunc locum sanandum excogitarunt viri d0eti. verum cum medicinam pr0rsus alia ratione quaerendam esse m0 adpariturum putRVBrim.

missis ρliquis Madvigii struertzii tantum lectiones adseram. Madvigium ita logit Lassitudo et sitis iam sentiebatur et

meridie aestum magis adcensurum utrumque adparebat.

Statuit sic adfectos reeenti adque integro hosti nox obieere. Ηerigius pr0ponit scripturam L lassitudo et sitis iam sentiebatur, et meridiem aestum magis adcensurum o adparebat, statuit sic adfectos reeenti atque integro hosti non obicere; ... Consentiundi igitur et in primo et in ultimo enuntiat0, porro in medii nuntiati nonnullis vocibus uterque enim legit aestum pro ΑΕ8ΤΑΤΕ, adcensurum pro

eodicis scriptura utrumqus praeteribat. Quid vero sibi vulι haec serma insulsa Ρρrquam facile mihi vid situ diiudi-

140쪽

ADPAREBAT; ex iis enim, quae iam eum taedio lartasse legentium de c0mpendiis Scripturae diximus, dubitari nequit, quiniri g et erroris et 0rreeti0nis repetρnda sit a compendio archetypi ADΡΑRΕΤ ). - Quaeritur ver0, utra sit Drma genuina ADPARE' an ADPAR' ΕΤ Qu0scumque eiusmodi adhuc tractavimus 40c0s yy ita sunt c0mparati. ut litterae, quae ad genuinam lectionem pertineant. 40ne litteras eiciendas inveniantur quar0 et 40 loc scriptura DPAR EP genuina iri putanda. at undes habetur m0dus quem vocant e0niunetivus Sunt in codice tres err0re pr0rsus egregii ad inlustrandam hanc quaestionem.

molestissimum librarii usticulis Drma litterasa minus accurate exarata vel auribus obscura eius qui dietabat pr0nuntiatione seceptis x particula CUM ortum esset Qua saeta mutati0ne me gessarium duiss0 adparet compendium illud legere DΡΑRΕ ' T. 0gamus itaque emi mo aflpareret δ)et quid Ῥ0rres faciendum m0bis sit inquiramus. atque

ADCESSERUNT reet mutatum est in ADCENSURUM;

Ribb. l. c. p. 301).

δὶ advigio vocula mox difficultatem parat fatetur enim quid in moae lateat se nescire. quidem quid sibi velit e dubitatio, non intellego, cum significatio particulae istius tritissima i. e. paulo postinet optime orationis conexu conveniat et alibi qu0que eam cum verbo o parere a Livi coniunctam esse sciamus cf. XLV, 32 4 L prima specie saevom moae apparuit multitudini Macedonum pro libertate

sua esse factum.