De codice Liviano vetustissimo Vindobonensi [microform]

111쪽

si OmmSenum sequamur, sex litterae erunt coartandae . . DEC0ΕΡ. .); qu0d spati nimis angusto prorsus vetari, laollo concedμ quisquis odicem inspexerit. Ceterum vereor

ne Μ0mm8enus, praesertim cum de rigine belli inter Eumenen regem et Galatas iam l. XLV, 20 1 in a Livio relatum

ess disertis verbis lateatur, hunc locum minus apte expleverit inde coepit restituendo, cum necessari iterum coepit dicendum esset. 8ed res mihi pr0rsus plana est. Extremum enim eius enuntiati verbum erat INCREUIΤ, quod n0n solum spati angusto '), Sed etiam rationi ptime resp0ndet. Nam Πρgis c0nsentit cum olybii Verbis: P εγαλου πο

σταντ υν Tot καiροῖς ε). Neque verbum increscere Livio inusitatum esse pr0batur l0stis, Velut Ι, 33 8 Carcer ad terrorem incre Scentis audαciae media urbe imminens foro aedifieatur; X, 14 17 nec sustinere frons pri=na tam longum

' Itaque introductus in senatum Attalus)... Gallorum defectionem, quae nuper ingenti motu facta erat, e osuit; L etiam XLV, 19, 3 adducterant eum l. e. Attalum duae in speciem honestae res, una gratinatio conveniens in ea victoria, quam ipse adi Misset, adtera querimonia Gallici tumultua aeceptaeque Iadis, stura regnum in dubium adductum emet.

Ne quis codicem inspiciens obiciat, ante syllabam ΙΤ eo spici vestigium litterulae, quod meam evertat sentontiam, sufficiat adfirmasse, illud litteras indicium arbo INCREVI minus favens perlucere ex pagina eiusdem solii recta. f. Polyb inst. d. . indors. XXX, 17, 12 Maxe delegat. p. 169-172. ' Cf. ib. XXIX. 6 - Εxo. Vat. p. 431-436 M. 76-77 Η. Cf. etiam XXX, 2 8.

112쪽

eertamen increscentemque fiducia sua vim potuisseti . . .

XLIV, 36 5 deinde quantum incresceret aestus, et voltus minus vigentes et voces segniores erant deniqus id quod maxime quadrat exemplum h0 est X, 5, 2 eum ira baccepta nuper clade stimulabat, tum concitatior aeeidens clamor ab increscente certamine. Quar ita librum XLV claudendum ess censuerim: et umque in Asia bellum inis Eumen0 et Gallos increvit. De quibus m0d disputatum est loci adhuc sanari nequibant, quia de codicis scriptura nisa nihil ertic0nstabat adigiemus iam in iis quae secuntur breve Spici-legium criticum e0rum locorum, qui quamquam maximam partem recte ex c0die exscripti alia quam quae adhuc iniri solebat via emendari 08s mihi videntur. xLI. 2, 10. XLI, 12, 10 laudius duarum gentium uno annouieto duabus quod raro alius in consulatu pacatisque y)prouinciis romam euertit. Haec Verba, in quibus quas facili negotio sanari poterat postrema v0 evertit dudum sanata est, hac labe abstersa int0gra non esse viderunt viri d0cti quorum Grynaeus voculam que exterminavit, Herigius paca tis . . . Jtisque scribendo lacunam hiare Suspi-eatus est. Improbabiliter uterque, cum gl0880matis py0rtuna adesset occasi0, quo remoto ita Livius scripsisse putandus est Claudius duarum gentium uno anno victor, quod raro alius in consulatu, pacatisque provinciis Romam revertit.

Sic non saccatisque es Hertzii adnotationem criticam in eodico legitur.

113쪽

verba codicis pronuntiando Liguris, seqptis librarii auribus indo enatum est Ligures. Quar contra advigium, qui de Ligure scribit, cum erigi reponendum in textum censuerim De Liguribus is captus ager erat. maeo iam scripseram, eum vidi etiam advigi is pronomen visum eSSe neceSSarium, quamvis post aptus id rep0suerit. XLI, 13, - 14 DI l. 21 24 XLI. 3.

In his e0dicis v0rbis subesse lacunam crediderunt viri docti, quam expleverunt addita post currum excurrus e0rrectum vel Dum is . . . ut GrynaeuS, Vel cum iS. . . ut vheruS, quem secuti sunt recentiores, erigius,

Madvigius. Sed mihi non leviter videntur errasse. Nam signo distinctionis maior post currum p0sit graviSsimis implicamur difficultatibus. Habemus enim c0nstructionem,

in ius generis compendia iam in superioribus passim archetypo vindieavimus es quae do formis: RIBUNAM - ΤΕΙΗ, UNAM- tribubus renam: UELITIS in UELIT velitibus supra exposuimus ;quar hic sufficiat addere exempla gravissima, quorum primum ius. 76 a P XLII, 64, 7 invenitur, ubi librarius signo distinctionis, quod in archetypo positum erat CASTRAMOUENT IBI), significari terminationis ΙBUS compendium ratus seripsit CASΤRAMOUENTIBUSIBI. Cf. porro f. 132 a 27 XLVII, 32 4 ubi lρgitur REGE ILPSUM-CUPARENTl seriptum erat in archetypo CPARENT CUM dsquo compendio infra agetur PARENTIBUS , undo librarius unius Vocis compendium supponens verbum istud spurium sibi finxerit. Prorsus autem aptum, quo causa haec finiatur, est correctionis exemplum, quod deprehendimus in cod. f. 9 1 8 XLI. 19, 2 LIGUREIBUSQ-; nam hoc quoque loco in archetypo fuisse LIGUR , quod librarius iam expleturus fuerat terminationem ab Erincipiente adiciens, luce clarius

adparet.

114쪽

quae a du0bus enuntiatis quae vocant temporalibus incipit: cum is triunmphus, agebatur et quod proxime sequitur Ligures postquam Senserunt. Deinde nonne miros n0s habere debet illud Liguribus, quod iam uno tantum interposito verbo agebatur sequitur vocem Ligures flQuae difficultates ut evanescant, graviter post agebatur distinguamus necesse St, ita ut enuntiatum cum is triumphus de Lissuribus agebatur r0 feratur ad Verba, quae proxim praecedunt itaque taciti, ut iratos esse Sentires, Secuti Sunt currum. Quae enuntiatorum coniunctio eum multo melius se habere videatur, alterum etiam, quod n0 ineptum Sit verbis ita e0nstitutis consequimur. Nam ex verbis: Itaque taciti, ut iratos esse sentires secuti Sunt currum, cum is triumphus de Liguribus agebatur, facilius abesse poSSe currum quam cum is quisque intelleget. Qua re et codicis scriptura currus perm0tus, n0 lacunam, Sed corruptelam statuerim. Etenim ut nihil dicam de iis, quibus Supra compendiorum in terminationibus significandis usum frequentem fuisse probatum est, ex indicis notarum, qui oditioni Gai nuper a Studemundi curata adiectus est, p. 260 constat CUM saepius per compendium scriptum ess C et C. Cumquo ibidsm si CUR por C. O TURpera' sil scribi solitum esse doceamur quidnam erat facilius quam permutari inter si syllabas Uu sit CURIItaqu0 CURRU ex o studiosa suriptura C IS enatum esSemihi perquam videtur verisimile. am terminationsis Met UR passim permutata ex eo Scripturae compendio explicanda sunt; cf. sol. 16 l. 26 XLI 24 19), ubi pro DIF

Etiam permulta illa passiva quas vocant verborum larmas in libris ultimis potissimum inepte positae cum inveniantur, ubi graVius interpungamus p0rtot hoc modo enatae sunt, ut librarius signa distinctionis . in arch0- typo usurpata compendia syllaba V esse putaret . Idem

Cf. l. c. p. 306. De qua ro es quae infra p. 102 n. 1 ad XLI, 18 8 exponentur.

115쪽

vero compendium etiam in voce monosyllaba CUM nopnumquam esse adhibitum, ita ut C scriberetur, adparet ex mendo, qu0 invenitur in c0dicis sol. 15 l. - XLI, 24 1 . ubi quinque verba bis seripta sunt, sed ita, ut CUM et inter se varient:

Alt0rum eiusdem rei testim0nium petere licet ex corruptela XLV, 40, 3, ubi verba, in quibus recensendis omnes edit0res consentiunt, Perseus contra praedives bellare eum Romanis oepit, in codicis . 188 l. 16-18 sic ρ- guntur:

ROMANISCEΡΙΤ. . . In e0digis archetyp seriptum erat BELLARE . littera C per errorem pro G habita seduxit librarium, ut terminationem ΕΜ pro M adscriberet menteque sibi legendum esse fingeret 0 qu0d debebat bellare eum, sed bella regem. Idem e0mpendium partioulae CUM 0demn fuisssalio codicis error comprobatur, cuius adhuc quantum scio tenebris obruta erat origo. Nimirum in s. 147 l. 23

SISTURΜΑΕ. Scriptum rat in archetyp per c0mpendium C CENSIS i. e. C, CENSIS) librarius autem, qui ap0graphum ind confecit bis peccavit, cum et x e particulam

ex prava pronuntiandi ratione ortos res putaverim, qua librarius sal-

116쪽

C DECIM legitur. atet igitur in archetypo hinc illinc CUM per e0mpendium fuisse scriptum; nam ita tantum fieri potuit, ut librarius praen0men C in UM mutaret. Undo

expuncta V0ce currum, quam necessari requiri nem con-lebatur, qui altero dictante voces litteris mandabat nam hoc modo- confectum esse codicem Vindobonensem sere in propatulo est. De quis re cum in posterum accuratius instituere quaestionem in ranimo sit- pauca quaedam tantum quae huc faciandi adseram. Sunt codico loci, in quibus librarium consonae Vocalem, quae in pronuntiando adicitur, adscripsisse videmus, quia is, qui dictabat, ubi vocem sibi cognitam non deprehendebat sine dubio clitteras singulas, prout se X-cipiebant, pronuntiabat; contra alibi saepius vocalem non archetypo, sed ei, qui dictabat, tribuens scribendam non esse censebat. Ita factum

esse videtur, ut in f 173' XLV, 28, 2 bis ARYX pro ARX l. 2 et 26), item bis ΤΗΑMUS pro ISTHMUS l. 2 et 28), in voce priore ,

in posteriore A intrusa pronuntiatis per se consonis X et Η, deniquo in posteriore vocalis I omissa simili. debetur errori librarii, qui non de syllaba IS, sed de mera consona S per se pronuntiata cogitandum esse putaverit. Confirmatur haec sententia compluribus correctionibus, quarum lauas adferam. Hi f. 147 I. 24-25 XLV, 1, 6 legitur ADYX-Κ-lOCΤOBRIUM i. e. runt diem X. kal. Octobres vix AESt quod memoremus eum qui dictabat non vocem decimum), sed litteram addita vocalia YXL pronuntiasse. unde error postea emendatus explicatur. AEiusdem generis 1 f. 64 l. 21 22 4nusnitur mendum

correctum ΕiTIlRONIBUS. Vocem inusitatiorem IRONIBUS eum

non calleret qui dictabat. litteras singillatim pronuntiabat Τ-I; unde factum est, ut librarius deeeptus scriberet Ε-I Verum mox inter utrumque de errore mommisso convenisse videtur: itaque litteras dam exaratas delenda esse punctis supra positis indicavit. Similis error, sed . librario mon eorrectus invenitur in L 159 1 XLV, 14, 3 DEUS, DIIS. - Ceterum si quis scripturam aryae ex lingua Celtica indole explicare malit - nam insertam esse a Celticis vocalem , ubi duae conliderent consonantes, et tyr latro pro

verum ita pronuntiatam, ut syllabae mensuram non aequaret cf. ZeuSs, Grammat Celt. d. bel. p. 167y marte lius me monuit, meam de codice dictato quam protuli sententiam nihilo minus gravissimum inde nancisci argumentum nemo negabit.

117쪽

52 10 scripsit: seeειti currum milite frequentes versu eiusdem capitis duodecimo exhibere praebuerunt speciem triumpho capillibus rasis secuti, qui servitute eetempti fuerant, legam atque distinguam hoc modo: XIII, 8. . . itaque faciti, ut iratos esse sentires, secuti Sunt, cum is triumphus de Liguribus agebatur. XIV l. Lissure soStquam ... XLI, 15, Citerior HisFani obvenerat. C0ngen XLI 15 s. tiunt in hac seriptura codicis tuenda omnes viri d0cti. Sed dubit0, num reperiri 03sit aliud exemplum huius ρrbi ita nudo positi; nam ubique quantum scio coniungitur cum

dativ0 es. ΙΙ, 16, 3 Ea provincia C. Manlio obvenit; IX, 1, 1 Iunio Samnites, Aemilio novum bellum Etruria sorte obvenit X, 12, 3 Scipioni Etruria, Fulvio Samnites obvenerunt XL, 35 8 A. Hostilio urbana, Ti. Mim eloperegrina obvenit; LI, 9 8 Claudio Histria, Sempronio Sardinia obvenit; LI, 14 9 cui Pisae provincia obvenisset;

XLII, 18, 3. . . constu, cui Macedonia provincia obveniSSet.

Quid igitur planius, quam ab ei incipere enuntiatum, quae V0cula, cum simillima sequantur litterae, intercidere facillime potuit. Scribam igitur P. Licinius Crassus sacrifer se impediri sollemnibus Xeusabat, ne in provinciam iret felleiterior Hispania obvenerat. XLI, 8 8 fol. 8 l. 26-29 XLI. 18 8

En deum advigio issi di melli 0rem ad 0rrigen- dum quem XScripsi, ut in c0die legitur. Non agam de UITIO v. 26), qu0d recte mendatum a Madvigi in vitii facit concedam, sed de c0rruptela, quae in v. 28 et 29 eonfinio latere mihi videtur. Consulem in templum

118쪽

- I02 tis quamquam obscuris tum ex iis qua praecedunt aperis sequitur, quibus Valerium in templ0 fuisse atque propterea auspicato sortitum edocemur. Opponitur itaque Valerio, quem auspicato sortitum constabat, etilius, quem quidem sortitum ess n0 negat Livius, quamvis vitium in sortiendo factum esse indicet. Sortitus autem est, si quid video, Petilius inlarendo sortem in sitellam; si id fecit vitii, qu0d extra templum sortem in sitellam intulit neque intra templi parietes, sed laris exspectabat, utrius sors esset exitura. Quare locum hoc modo emendaverim quod aetra templum sortem in sitellam inlatam foris ipse opperiretur. Qua c0niectura probata nequo eatra templum eiecimus nequis sitellam mutavimus in sitella et vitavimus foedam illam verborum coniuncti0nem in sitellam in templum eiecta voce TEMPLUM, quam nihil aliud esse nisi c0mpendium prave expletum facile probatur. tenim in archetypo erat EXTRA-

quod c0mpendium cum n0n perspiceret qui ap0graphum exaravit, seripsit mutata Ain U INTEMΡLUM INT ηρ UMy eausa autem err0ris plana est, v0x proxima EXTRΑΤΕΜΡLUM. Qui apographum mendavit postea vel novum inde descripsit, detecto err0re suprascripsit quae pro ΤΕΜΡLUM inserenda

erat vocem LATAM: quam corrections ΙΝΤΕΜΡLUM eodicis Vindobonensis librarius vel is, cuius apographo illo usus est, ita descripsit, ut et errorem et 0rrecti0nem iuxtas posita ΙNTEMΡLUMLΑΤΑΜ rationi insereret. Ex ΟΡ-

ΡΕRIRETUR denique intellegitur, quomodo ΡORTERET

oriri potuerit scriptum enim fuisse in archetypo UR porΤ- , unde oblitterato signo illo satis exiguo vel addito eodem ubi n0 0p0rtebat addi, enatae sunt frequentes istae inter activam et passivam quas vocant Drmas mutationes ): cui

3 Litifras V iam in archetypo vel certe apographo, unde dex Vindobonensis manavit, nonnumquam fuisse suppressas tque Signo tantum notatas ex erroribus codicis quibusdam constat. Cf. f. 103

archetypo fuerat UIDERET CUM unde librarius fortasse forma ii,

119쪽

explicari possit corruptela, quam invenimus in codice librarius enim neglecto signo, quo litterae V significabantur compendium sxplendum ess statuit: Ρ' 'Ε Ty). Adhibori autem Verbum opperiri a Livio ita ut cum ecusativo iutigatur, exemplis potest probari; cf. I. 56 8 Bruti quoque haut abnuit cognomen, ut sub eius bientu cognominis liberator ille populi Romani animus latens opperiretur

tempora Sua V, 6, 1-2. . . plurimum intererat insuescere militem nostrum . . . vel Mitum speetare et, Si non sit

aestiae perfectum bellum, hiemem opperiri. XXX, 10, 8 ita parati atque intenti hostium adventum os periebantur. temerminus perspicua deceptus compendium vocis C CUM, quod alio codicis Ioco es supra CUMΤΕNSIBUS εx C CENSIBUS in C CENSIBUS)revera latebat, adesse ratus est. Signum vero eius compendii dupplex fuisse item codicis erroribus docemur. Nam passivae illae larmae insulse positas lare iis inveniuntur locis, ubi distinguatur oportet; quare non immerito archetypo distinctionis signa vindieabimus, quas librario euidam indocto syllabae Uxeompendia esse videbantur Alterum signum litteraeo non dissimile fuisse videtur i. e. I velo quippe quod cum littera T vel litterae, singulis partibus confunderetur. Confirmatur haec sententia errore, qui a re quam maxime lacit quique invenitur in L 156 L 25-26 XLV, 12, 4ὶ: OLLICERE TUBABELLAS. In mehetypo erat PIGERETTABELLAS; librarius alteram litterulam T signum compendii, R esse opinatus iam in sctum ineptum Ρ' 'ICERETUR pro ' IGERΕΤ sors necessario incidit; itaque factum est, ut vocis ABELLAS in eodie Vindobonensi prima litterula desit. - Idem compendiorum genus, quo litterae R signo notarentur adhibitum fuisse in archetypo codicis Liviani Veronensis rescripti patet ex errore, qui legitur l. c. p. 142 CX q. XXXI f. 1 L 22 23 lib. V, 3, 2 RANSMIGRAl-RΕΝΤUR pro TRANSMIGRAREMUS. explicandus ille quidem exarehelypi seriptura TRANSMIGRAREM ; librarius enim cum litteram in duas dissolvisset litteras Τ, ex signo compendii iam noulitteras VS elicere poterat, sed UR adiciendum esse censebat; quod cum secerit, eum compendii usum ab Rrchetypo non alienum fuisse nobis est testis fide dignissimus. eis OPORTERE eompendium aliquantulum diversum in Gai quoquo inst. p. 207 l. 18 invenitur UTERET, OU TERET.

120쪽

- 104 I. 20.4 Quae in XLI, 20 4 vulgo probatur Grynaei emendati quam quani orati0ni 0nveniens est, mihi tamen aliam labem traxisse verba videntur, ita ut pro quidan ludere eum simpliciter, quidam haud dubie insanire aiebant scribatur . . . . in Sanire en Sebant. Nam ex utriusque verbi

ADFIRMABANT... In Fr0beniana altera ita codicis verba emendata sunt: Caeritesque anguem in oppido suo iubatum aureis maculis παrSum apparuiSSe adfirmabant. In qua Scriptura recenti0res edit0res non aequieverunt, sed c0niecturis aliis l0eum esse tutabant. te erigius uvis, Meissqnb0rnius βα- vis pro aureis scribi voluerunt At tenendum cum Mad

MACEDONIASUMUS ...

Vulgata lectio hanc exhibet mendationem Omportuni propinquitate ipsa Macedoniae vinus Equidem maiore cum pr0babilitate corruptelam statuendam esse crediderim ortam ex hae genuina scriptura: ΡΡORTUN. ΙΤΕ - ΙΤ'RE propinquitate ipsa Macedoniae sumus Quod compstudium a librari inguri ac minus d0et fere necessario xplendum erat ita ut scribsiret ΡΡORΤUNIT Ε:

IΝSΕΑΝ - ΙΝSΑΝΗΕ hoc loco in codice exstat scriptum; alterius compendii pro litteris N positi exempla supra adtulimus.