Specimen litterarium, exhibens quaestiones Catullianas [microform]

71쪽

Muroti do ea re verba iam supra laudavimus. Ianus Douga sit initio capitis VII ad Catullum notarum haec proseri: Extat intor alia Catulli opuscula pulcher-μrimum sane Poematio de Coma Berenicos, o Calli-μmacho expressum, cujus Graeca legia si non eadem μcum reliquis ejus plerisque omnibus scriptis injuriam fem-μpori passa suisset, vehementer conserret ad ossormanda Iudicia atque animos nostros iis legibus quae nos docent μ quomodo adumbranda ac transferenda sint Graeca, quod

sex parte tamen faciunt haec ποσπασματια, quae e Grae

cis Grammaticis velut phivias aquas colligimus ad irrigan- dam ingenii nostri ariditatem, quae tamen magis Salivam nobis movent, quam explent gustum .' Eandem sere sen-tontiam dixit ossius Vix elegatilius carmen Romano sermone Scriptum haberemus, si quemadmodum illud s Callimacho expressit Catullus, ita quoque hoc nostro legere

tur Seculo. . . . emeiam ut non in coelo tantum, sed et

hic quoque lucidum splendeat Berenices capillitium.' Doeringius in priore editioii dolet interitum Callimachi poematis, quod voluptas omnem Catulliani carminis percipiendi elegantiam ea re nobis erepta sit. Quae in altera seditiono protulit majorem etiam testantur admirationem. Sic nimait: Nam si illud servatum esSet, non solum Summa PS, qua elegantiarum pater, Catullus, Callimachi carmen do coma Berenices Latinis numeris adstrinxerit, perspiceretur, sed haberemus quoque γdium quasi lapidem, ad quem rectiora a minus rectis et elegantiora a minus elegantibus

Ad Carin LXVI p. 256 iii d. anni 1684.

72쪽

scite distingui et internosci possent.' Ipse iebuhrius, praeclarissimum in litterarum republica nomen, Catulli carmo dixit: ei horrliches edictit .' Bosscha tandem, quem jam saepius laudavimus, eos vocat judices minus aequos, ignorantia veri argumenti ductos, qui jejunum carmen appellaverint et sic simul damnaverint Catullum, lepidum illum legantiarum arbitrum Bildordhkio

nostrate Catulli carmen Belgicis versibus expressum est, ita ut hic quoque non sine admiratione carmen legisse videatur R. Qui in sensum contrarium disputavere pauci Sunt numero; attamen rectius judicassse mihi videntur. Sic Naudetius ': Hoc carmen, quantumvis celeberrimi eruditione

viri laudibus in coelum ollant, non possum cum eis illud admirari, lico solicissimas venae foetus et scribendi generis μ castigatissimi igniculos passim deprehendam. Et lateor qui dem regibus, quorum ventosae magnanimitati palpabantur, talia commenta valde placere, immo in praesentia sabulae opportunitatem ingenio Poetae favorem publicum conciliare, Vin primis apud Alexandrinos illos, qui prae ceteris orationis calamistros et curiosissimas figurarum dicendi argutias in deliciis habuerunt , potuisse', et sic pergit admirans tantam apud Romanos Graecorum suisse auctoritatem ut non satis animadverterent, quid distarent aera lupinis. Odom modo disputavit Helbigius , qui postquam Me studiis Alexandrinorum apud Romano quoque

Vortrage liber Romi schemoschichte, ed. Iste ΙΙΙ, 348.

l. . . .

3 allimachus Lolaangen eoor r. . Bilderdllic, p. 97. Amst. 1808. In novissima editione poetae legitur III, 39. In editione Catulli, p. 13. Deutselie Jahrbiicher, etc. l. 1.

73쪽

florentibus disseruit, ita scripsit: Ohne n durin die bogeisterio Exclamatione de Interprete irre gu lasson, appelliren i an de gesunde Sinn edes unbe- sangonen Lesem. an man Sich - um Dur iniges heraus Eu heben - twas Geschmackloseres und Gesuch--teres denken, ais en das de Gotter gewethte und uriter de Sternen verseigio aupthaar de Konigin, guersi den onon dem es das Behanntwerde seines Εhronplatges uriter de Sternen verdankl, ege Seiner mathemati schen Kenninisse ruhm v. 1-8), sodann spater nach de Versicherung, das es die Konigin ungern vortassen habe, die Gowali des isens oklagi, do ja auch dor Bor Athos habeo ichen mussen, n die Chalrbor und en, Melcher as isen gueret emplanden, vermunscht v. 40-50), n endlich mi dormiedrigston Zierore gesuchtor Gelehrsamhei die Verseiguri unter dio torno uni die Sehnsuch nach Berenik besingtV. seniquo ominsenus ad hoc carmen reSpicere Videtur, quum do Catullo ita judicat Wi finde in seinor Sammiuia Uebersetgungen vo Stucken des assimachos undisichi erade on de recti uten, sondern vo den rech schwierigctnV. Equidsm non dubito, his, quos postremo loco testes citavi, prorsus SSentiri. Paullo accuratius tamen in ipsam elegiam inquirendum arbitror, ut appareat quibus in rebus Catullus in hoc carmine conscribendo similis fuerit iis, qui poetae fiunt, non naScuntur, quibus in rebus ingenii bonam indo-lom, vel se ipso invito, seroverit.

R. G. III, 584.

74쪽

Primum quidem ipsum argumentum valde displicet Comam, quamquam sit inter sidera collocata, ita ad dominam loqui, ut dicatis ipsam cognovisse a parva Virgine magnanimam', nimis a rerum natura abhorret, neque ulla festivitate vel ullo lepore sese commendat, ita ut mirum et ingeniose inuontum licet dicas, certe non sit pulchrum et veri

poetae ingenio dignum. Quod idem judicium de iis omnibus serendum esse Censeo, quae ex argumento neceS-sario sequuntur de dolore, quem Sensit caesaries, quum crudeli vi ferri a caro capite seiungeretur, de exsecratione

illius, qui primus vim ferri invenerit, de muneribus, quae sibi petit coma in Veneris estis diebus, denique de adulterorum vituperatione, quae talis, quali a poeta composita est, hic nullum locum habet Ferri enim posset, si magis virtus et in matrimonio castitas ea re celebrarentur. Quod tamen non sit, quia jam in praecedentibus amorem erga solum maritum melius poeta depinxerat. In argumento elaborando, Suo moro, multa attulit Callimachus, quae admirari licet, quatenus laborem indesessum testantur, probari tamen nullo modo possunt Laudes, quibus Conon extollitur, cujus praeclara scientia atque doctrina non sine multis ambagibus neque sine suco mythologico per sex Versus celebrantur, quer lae de serri vi, quae et thum montem everterat, ubi locus est geographicis nonnullis promendis, deinde narratio de collocatione comae in Veneris caSto gremio, ubi poetaostondit se penitus genealogiam mythologicam cognoviSse, doscriptio loci, quem iii coelo adepta est coma, allocutio ad Nemesin, modus quo se gloriatur non ullo timore perductum iri, ut vera tegat, denique desiderium ad caput Berenices redeundi et exitus poematis astronomicus, haec Omnia tam

75쪽

artificiosa, tam fucata, tam assectata videntur, ut egregia nostri posta jucunditas in iis prorsus desideretur. Quamobrem minime dolendum arbitror non multa eiusmodi carmina, docta quidem et laboriosa, at certe non pulchra Catullum compOSutSSe. Iniquum tamen judicium nostrum esset, si bona nonnulla silentio praeteriremus, quae in hoc quoque carmine reperiuntur. Primum quidem si comparamu tria, quae supersunt fragmenta cum iis, quae in Catulli elegia leguntur, statim apparet poetam accurate, nec tamen modo a Latinae linguae ingenio alieno, Callimachi carmen reddidisse. Quorum fragmentorum unum a Scholiasta rati nobis Servatum est, ubi narrat sparsas nonnullas ad Virginis sidus

Stellas, quae e usque nomine caruerant, a Conone in gratiam

Ptolemaei uergetae Berenices Comam fuisse appellatas'

Qua Catullus ita reddidit s. 7 sq.

Idem me ille Conon caelesti in lumine vidit μ Bereniceo vertice caesariem, μFulgentem clare, quam cunctis illa deorum μLevia protendens brachia pollicita est. V CIL Theon ad Arati Phaen. v. 146. Valchen. P. 43 9 7 sq. Bosscha p. 17. Uti seriptum est in recentissima Catulli editione, altera Haup-tiana 1861 , cujus editor Q. C. p. 80 de hoe loco corrupto ita dicit: sed a depravatissimi illius versus emendatione Prorsus me Wabstineo, ne operam pariter perdam, ac perdiderunt adhuc Omnes grammatici, neque hic caelesti in lumine' verum esse praestem. 'Nam qui possit ea res liquido confirmari ΤΡ

76쪽

Νequo in his servilem in modum Callimachum poeta secutus est, neque nimis ab exemplo, quod sibi proposuerat aberravit, neque lingua usu est poetis Romani prorsus insolita. Lubet hic addere, Valchenaerium paullulum, pace tanti viri dixerim, dormitasse mihi quoque videri, quum genuinum esSe posteriuS, quod laudavimus, distichon ner aret . Ad quam sententiam quatuor praecipue argumenti perductus esse videtur 1'. quod clare fulgentem poeta horum versuum comam Berenices in coelo dicit, dum Eratosthenes testatur reginae nomen εχαυροις erre Sideribus QSSe datum , cujus ratosthonisvorba Scholiastes in rate Germanici ita Latine vortit:

vidontum aliae stellae obscurae Septem , et .

2'. Cur, quaeso deinde ait, in hac sua pollicitatione fingeretur a Callimacho levia protendens brachia 'V 3'. Imprimis et id jure quidem, ei displicent isti multi

Deorum. Nonne metuisset'', ita ratiocinatur, istorum Deoriun vindictam, quos ceterorum numero eximeret, Velut hoc dono minus dignos' 4'. Postremo perhibet hos versus superfluos esse et jam sufficere quae paullo post addit s. 61:

sed nos quoque fulgeremus μdevotae flavi verticis exuviae.

Qua cum ita sint hos versus nec CallimacheOSAESse, neque Catulli, sed in versuum locum, qui in membrana veterrima Vix logi potuerint, ab alio longo recentiore poeta substitutos esse

Valekenaer. r. 8 sq. Bosseha, P. 18. Ηauyt. Q. C. p. 80 q. In Cataster Leonis Cap. XII. Valeken. p. 35. 3 d. orelli, p. 114. Valchen. p. 43.

77쪽

vir Clarissimus contendit. Contra disputarunt auptius et Bosscha k. Quorum hic rem ita proponit, Imasi Valchenaerius

eo duos versus delendos esse censuerit, cui adversatus perhibet hoc modo totum locum truncari et poetae prorsus salsa tribui. Quod verum esset, nisi Valekenaerius opinatus esset in duorum deporditorum locum hos salsos versus esse substitutos. Ceterum recte animadvertit, Cononem eo vidisse caesariem clare sul- gentem, ut reginae comam eSse agnosceret. Deinde quaestioni

Valchenaerii cur in pollicitatione regina a Catullo, vel potius a Callimacho, fingeretur levia protendens brachia respondet; ut indicaretur animi sollicitudo est ardor precantisV. Ut iis, quae Valchonaorius do multis istis diis disputavit, succurrat, emendationem proponit:

'Atque ibi me cunctis pro dulci conjuge divis.

Haupsius acrius rem persequitur et opinatur alchonaerium, qui Semper , se judice, in versibus delendis consilio fuit calidiore, nusquam magis audacem fuisse quam in hac disputatione. Neque , ait, serio loculum esse credo virum praeclarum, quem nefas est putare adeo unquam privatum fuisse omni venustatis sensu, ut non videret claras dicere dobuisse illas stellas Callimachum, etiamsi essent obScuriS--simae.' Vir Clar annotavit, ni deos precantur brachia protendere ex Homericis carminibus notissimum esse. Et is

quoque tamen plane concedit ineptissimam esse lectionem μ multis dearumV. Quae sex ipsis Callimachi verbis ita ex Haupti conjectura mendantur: cunctis deorum'. Nil enim dissori littera , ut in codice Veronensi scriptum fuit, a littera i , ut

a L. I. p. 18. Q. C. p. 82. Si c. 64, 77 Androgeoneae' in odicibus legitur

78쪽

satis probatur lectionibus, quas I auptius adnotavit. Dicendi hanc Catulli rationem defendit o Ovid. Metam. 4, 30

μHic hominum cunctos ingenti corpore praestans

'Iapetonides Atlas tuit. VDenique quod bis idem dixisso poetam Valelcenaerius perhibet, verum est, sed caussa, cur hoc fecerit idonea adest, nempe postquam diutius v. 11-33 narrationem quam inchoaverat, opta interrupit, ut dulces novorum conjugum amores describeret, eam resumpsit, iisdem sere Verbi usus, quibus ejus primam terminaverat partem. Sed do his haec sufficiant. Salis Catullo nostro distichon illud vindicatum SS Opinor. Secundum, quod superest Callimachi elegia fragmentum servatum est in Elymologico Magno . v. Θηλαμωs, ubi legitur a Catullo s. 40 ita Latine expresSum

μadjuro teque tuumque caput.

Bentleium primum hoc Callimacheum si agmentum detexisse adnotavit alchenaerius . Obis parvi tamen momenti est ad modum diiudicandum, quo Catullus Callimachi poema

converterit. Quae supra diximus eo nec confirmantur neque infirmantur.

Superest tamen tertium fragmentum, quod integrum sero distichon continet :

Androgeaneae' et s. 257, divolso ' iii codice Datano legitur di-valso'. Cunctis' pro multia, jam Benil ejus restituit. Ohlii conjecturam:' quam templis illa dearum, pollicita est'. quam publici juris secit in lectionum Catulli anarum specimine, p. 57 Euskirehenae 1860 , nullius momenti esse puto, quum omnem vim intenti precibus animi e Catulliano sustulit versu. P. 128. Cf. Benti. Nota a Comam Berenices in Callimachi editione mestiana I, 582. a Valeken p. 14 Boscha p. 30 sq.

79쪽

μJupiter, ut Chalybum ni ne genus pereat WEt qui principio sub terra quaerere venaSμInstitit a serri fingere duritiem V .

Quae alchenaerium incitarunt, ut Calli imacho doperdita

verba exametri ita restitueret: α, α παυ αχυβω κ. . 1.

Iterum paullo explicatius Callimachi verba Catullus Latine vertit no ea dicere cogeretur, quae aut a linguae indole aut a Graecorum versuum Sensu abhorrerent. Quoad igitur judicare cot omni laude digna est ratio, qua Graecum Callimachi poema Latinis versibus expreSSit. Iam do Callimachi quoque fragmentis discedere liceret, nisi alchen aerius probasset et mullis firmare argumentis conatus esset Withosii emendationem, pro MChalybum' substituentis: ΤelchinumV. Loctio Chalybum' Politiani debetur emendationi, codices enim exhibent celicum, celerum, celitum, Oelitum, coelorum telitum, telorum . Qua lectiones in neutram partem dirimunt litom. Sed cum Politiano amo ex Callimachi fragmento Chalybum' restituendum censeo. Non enim id requiritur argumentum, quo praesertim nititur alchen aeriio Withosii ratiocinatio, Catullum eum populum nominaSSe, qui praeterquam quod artem exercuerit labrilem, possimorum fuerit facinorum auctor. ales autem Telchines erant.

Valchen, p. 14 sqq. Bosscha p. 30. Valchen, p. 145. Silli in edit p. 15 sq.

80쪽

Sed nihil aliud Catullus agit, nisi ut eos exsecretur, qui serrum primi invenerint. Quod veterum opinione socisso Chalybes jam ex Verg. Georg. Ι conjicere licet:

India mittet ebur, molles sua thura SabaotWAt Chalybes nudi serrum. V

Cui allato xomplo addit osscha: Quin ipsum ferrum hinc apud Aeschylum et Sophoclem Xαχυ, et eorum Xem plo apud Proportium et Vergilium Chalyba appellatur. Paullo post Valchenaei ius disputavit, non ferri illi exsocrationi poetam idoneum habuisse locum , cum coma Berenices tantillo etiam instrumento secari potuerit. Ontra Bosscha disputat, comam jam sideris habere perSO-nam, deinde recentiores quoque poetas in talibus exsecratio-nthus veri modum excedere solere Cujus exemplum profert in nostrato Tollensio, qui cum calamitatem Loidas defloret, pulveris Trii inventorem Schwargium exsecratus sit. Sed prorsus facio cum Valckenaerio, modo ne hanc ob rem Versu corruptos es spurios censeas. Neque Callimachus, quum Chalybes, neque ollensius, quum Schwargium execraretur

ingenio veri poeta digna scripserunt. Sed jam valere juboamus Callimachum; de Catullo pauca addamus. Multa in hac elegia vituperanda censuimus; etiam id quod

laudavimus, non summum eSt, quod in poeta requiritur; solamonim Catulli peritiam laudo dignam censuimus. Sed plura

sunt. Versus enim Os , ubi coma de reginae conjugali amore disserit, pulcherrimo vocare, equidem non dubito. Τantus deus Amor est, ut reginam antea nihil timentem, jam a parva virgine magnanimam, de cari capitis salute nunc sollicitam sensibus mento eripuerit Maesti animi curas,