Specimen litterarium, exhibens quaestiones Catullianas [microform]

51쪽

Cuius imagino rectissimo Helbigi verba exprimere videntur: sino eit, in olcher thetis dis alto rasi dos specifisci romischen esens im politischen ampse egois- tischer artolon und in sitilicher Verwildemn selhstsuch- tiger Individuo nach und nach aulaehrto thoil in dor regen, Wissens hasilichen Beschastigung mit derariochi schen Philosophi und opsi sicli in Demdes temon gettond

Nequo Catullus is erat, qui umquam patronum serre potuisset, quales isti Auguste aevi poetae solebant. Natus enim est iis temporibus, quibus in eo erat, ut ultimum do libertate certamen iniretur, in ea regione, ubi cives, ut ommsen verbis utar: de ma litige Godankon dor burgorlichon Frethei nocti Dischon rein emplanden,

noch ahi waren sur Ideale u echte undo stem bon.' Ortus erat loco non obscuro, ita ut summorum virorum consuetudine uti ei liceret, amilia non pauperi ita ut, si non dives, non tamen aliorum ope

indigoro At si talis libertatis amor, qualis in Catullo

52쪽

in paucis tantum eius aequalitas erat contra alia fuerunt, in quibus poeta prorsus tempori suo cederet. Non enim similis erat priscorum illorum Romanorum, bonae frugi virorum, castitate, parsimonia, Severitate insignium, quOS, quamquam multis de causis non, ut saepe actum est, ad coelum tollendos nemo corte admirari desinet, Romanorum, inquam, quorum imaginem Catulli tempore referre studuit et nonnumquam retulit Cato Catullus voluptatibus deditus erat, nec uti proavi, qui eo usque reipublicae inservire parati erant, ut matrimonia inirent liberorum justorum procreandorum causin caste cum casta uxore vitam degit, sed vagos exercuit amores, neque tant meliorinoqualibus suit, ut adulteriis abstineret. Si verum est, quod verum esse equidem credo, uniuscuiusque aptatis indolem optime in litteris conspici, hanc ultimam libera Romanae reipublica aptatem sine ullo mentis animique vigore misse, ex litterarum genere, quod in ea imprimis florebat, facile, opinor, colligi potest. Doctrina enim in ingenii locum substituta erat Perraro accidit eo tempore,

ut poeta naturae cedens impulsui, animi motus carminibus exprimeret, perpauca tunc carmina ex imo poetarum pectore profluxerunt, at plerique multorum poetarum Vereus labore,

diligentia vigiliis ellingobantur. Sic Catulli amicus C. Helvius

Cinna novem per annos laboravit poema haust ita a num, at multiplici et varia doctrina sesertum; oratius. quamquam ipse non semper, et recte quidem, id consilium secutus, non ita diu post suasit, ut quodcunque carmen nonum

53쪽

in annum in arca premeretur; si ipse Catullus tempori, non necessitati, cedens nonnulla composuit carmina, quae non tam animi ac mentis vigoris, quam assiduorum tudiorum et magnae doctrinae uberrimum serunt testimonium. At non tantum in corruptis moribus harum in litterisDOVarum rerum causa quaerenda videtur. Iam inde ab ortu litteras Latinae quodammodo a Graecis pendebant. Nam si eo excipias, quorum carmina lim Fauni vatesque canebant, quum neque Musarum scopulos quisquam superarat, nec dicti studiosus erat, jam multis ant Catonem seculis in epulis cantitata, sed quae jam antiquitas perdita deplorabat, nullus

fuit poeta Latinus, qui non quodammodo a Graecis pependerit. Si initium literarum Latinarum spectes, de quibus certa quaedam fama ad nos pervenit, Cicero, ipse valde antiquos auctores admiratus, tibi dicet: Sic enim sese res habet. Nam et Odrsse Latina est sic, tamquam opus Waliquod Daedali et Livianae sabulae, non satis dignae, μquae iterum logantur' Persectiores autem, Ennius, Pacuvius et qui cum eo tragoedias et comoedias conscripsere, Attius, aevius, deinde Plautus et erentius, quid ' nonne omnes Graeca secuti sunt exempla Certe, sed hoc secerunt more Romano, i. e. quamquam imitati sunt opera Graeca ipsi Latina condiderunt carmina, in quibus animus populi Latini, seu potius Romani spirabat, et, quod magni hac in re videtur momenti, imitati sunt exempla quae conscripta fuerant, quum in Graecia libera litterae florerent, aut quae redolerent amorem libertatis, qui non

54쪽

dum cum ipsa libortat periisset. Nec post Menandrum qui vixerit, facile scriptorem Graecum invenies, quem illi antiqui Romanorum poeta exemplo sibi sumserunt. At id si a libora republica quum esset aliquid civem Romanum V iisquo esse adscriptum, qui latum exercebant imperium in dies auctum. unc qui non civis Romanus optimo jure erat, eodem modo civibus opponebatur ut barbari olim GraeciS. At Omnia Romae lapsu temporis mutata simi Libertas Graecorum jam olim manu regum Macedonum perierat, quum Romani, qui primum speciem αυτονομιας qujusdam ei populo donaverant, a quo litteras suas accepissent, ipsi intellexerunt, adeo a majoribus Graecos degenerasse, ut se ipsi regere non amplius possent, ultimumque libertatis vestigium sustulerunt. Sed eodem ipso tempore Romae luxuries Sempercrescebat, et in diem discrimen augebatur inter divites, qui nimis, et inopes, qui nihil possidebant. Quo actum, ut libera respublica Romana, quae tot Saecula duraverat,

non amplius consistere posset. In paucorum manu ea potestas transiit, quae antea penes omnes suerat, civitas Romana inane nomen facta est jam ita plebs depravari coepit, ut sere nil nisi panem et Circenses desideraret. At simul urbs Roma multos excepit peregrinos, imprimis Graecos seu potius Graeculos, qui suum cultum, Suam doctrinam ad Romanos transtulerunt. Non erat genus istud majoribus simile, qui eximio quodam ingenii cultu insignes, neminem, qui non suae stirpis esset, eum humanitatis gradum umquam obtinere posse credebant; at per magnam orbis terrarum partem Graeculi erraverant, in barbarorum regionibus consederant, denique κωροοποὶiται facti erant,

55쪽

as i

im quibus iopuli sui indoles serierat. AE inter 'eos littoras momeriant quidem, sed 'uis aliud mori potuit,

quam ut vita carerent, quam ut ars in naturae locum substitueretur, quam ut illa litterae ita comparatae essent, ut jure a posteris nomine: Τreibhauspoesis' designarentur 'Τalii igitur fuit ditiorarum conditio rapud Graeculos quibuscum Romani Catulli temporis consuetudinem habero solebant Divinus ille spiritus, qui Homerum et aureae Gra carum litterarum aetatis poetas, historicos, oratores assaverat, perierat; at doctrina, quae longis vigiliis, quae dies noctesque illos antiquos auctores legendo, ita tamen ut non ex iis rectum pulchri sensum, sed stupendam antiquitatis nolitiam studiosi illi poetae sibi compararent, ea doctrina tunc norebat, ars tamen quae tam natura, quam ita carebat. Et apud ipsos quoque ejus temporis Romanos naturalis indoles perierat Libertas, boni mores, amor patriae fere apud solos majores reperiebantur; non patriae inservire, sed sui ipsius ambitioni unusquisque studebat, non reipublicae Romanae, sed sui ipsius gloriam augere Summum erat, quod spectabant eorum posteri, qui vitam non e ditam duxerant, si pro patria perirent. Romanini igitur quoque ingenium Romanorum peculiaris indoles evanuerat;

idonei orant . qui discipuli fierent cistorum Graecorum

κοσμοπολιτωυ quique Omm illorum cultum novam doctrinam, novas litteras acciperent.

Huius temporis hujus litterarum conditionis initium vidit Catullus, qui partim ad antiquiora, partim ad recentiora pertinuit tempora. In Catullus eis sic di hin- sinkendo in thren tiolato Fuge ausgeloste Republik, nur cleis noch angeliauch voi des Pest χος spaten

56쪽

Sittonvorderenisses, uti Dei vo aristocratischem Zwan- geV . Sed nemo prorsus extra tempus Suum Vivere potest, nemo prorsus aequalibus esse dissimilis Catullus, quamquam multa habebat, quae Romanorum priscorum

reserebant imaginem, tamen in multis aliis, ut jam diximus, tempori suo cessit, qua re non fieri potuit, quin ipso in id quoque litterarum genus incumberset, quod tunc imprimis florebat, quin sibi a doctrinam comparare Studeret, quae Summum in poeta nunc judicabatur. Et quod obtinero studuit, obtinuit quoque Laudes docti Catulli non ab uno tantum veterum scriptorum ad posteros delata sunt. Sic Tibullus ad . LXIV rospiciens scripsit

si cecinit pro is doctus, moi, Catullus, ingrati referens inpia facta viri.

Sic Ovidius η, ubi ibus mortem flebili legia, cui si

μnimis ex vero nunc nomen est' deploravit:

Obvius huic venias, hedera juvenilia cinctus Tempora, cum Calvo, docte Catulle tuo. i aldamus, Romi sche Erotik. p. 29. Lib. III, 6, vs. 41. Male Broukhusius ad hune ibulli locum Prop. II III 34 va. 8 ita mutare voluit, ut seriberetur: μΗae etiam docti cantarunt scripta Catulli Lesbia quis ipsa notior est Helena. Haec quoque lascivi confessa est pagina Calvi Cum caneret miserae funera Quinetiliae. VCalvus, in orationibus Atticorum imitator, qui praeterea camina composuit satis docta hercle et laboriosa, certe aequalium opinione docti nomen non indignus fuit. cf. 'eicheri. Reliqq. Poet. Lat. p. 121 not. 7. Am. ΙΙΙ, 9 s. 1.

57쪽

a, ubi quem quaequo urbs habueri clarum poetam enumerat, ita scribit):μVerona oeti syllabas amat vatis b. ubi Crispinum rogat, ut se Caesari commendet :

Dicere es nobis, ut lector eandidus, aude: Temporibus praestat non nihil iste tuis, Neo ars nimium mitior est Oeeoquo Catullo. Hoc satis est: ipsi cetera mando deo.

c. ubi describit, quomodo inclarescant poetae de amores suos

Canendo : Cynthia te vatem fecit, lascive Properti, Ingenium Galli pulchra Lycoris erat, Fama est arguti Nemesis sormosa Tibulli Lesbia die tavit, doeta Catulle, tibi. VPrimum diligonte inquirendum esse opinor, quam Virtutem illo cognomine carminibus Catulli antiqui tribuerint, dein do diiudicandum, quid nos de ea Virtute cenSere Oporteat Barthius longa argumentatione demonstrare conatus est, doctum idem significare atque lascivum, Obscoenum . MuItos enim perhibet vetustiores quoque suisse, qui eo laborarent, ut Graecorum Trothecia compilarent ad comen-μdam ornandamque Palladem Latinam, quorum tamen nemo tali perpetuo et velut hereditario per multa secula titulus -logitu quali Catullus.' In alia igitur re caussam esse

58쪽

quaerendam huius cognominis vir Doctus arbitratur. Scrip-μsit autem nemo nudius quam noster de rebus nequam et

Venereis, sed scripsit diligentia et stili puritato, ita ut

longe ab eo absint omnes ceteri, pari genere delicias, ut ipsis videbatur, facientes V Τalem,' ait, autem inacces sam in rebus minime puris puritatem emendatissimum et

politissimum quoque in naturali elegantia dicendi genus, μcum incomparabili inventionum vernilitate et translationum μproprietate Meti huic scriptori titulum dedit.Vod quam opinionem firmandam nonnulla attulit exempla. Vetus laudat epigramma, quod sic sese habet:

μHie Jaeet exiguis Dionysia nobilis annis

Extremum tenui, quae est rupit iter. Cujus in octava Lascivia surgere messe Coeperat et dulces fingere equitias. Quod si longa tuae mansissent tempora vitae Doctior in terris nulla puella foret.

Deinde plures adscribit, qui apud Plautum leguntur, locos: doeli omines, Melae fallaciae V pro μ/ominea μdolosi, altili ' Quae exempla nullo modo probant, quod

Barthius probare studuit. In puella cienti non cogitandum esse de obscoenitale, si de nequitia et de lascivia sermo sit, unusquisque ultro intelligit. Et orcellini toxiconi. v. laδeivia inspicienti statim apparebit saepe hoc vocabulium de rebus, in quibus nulla inest obscoenitas, a quibus longe Venus abest, usurpari. Quod ad Plauti locos attinet, idem exim in voce doctua' inspiciamus. Plura exempla allata sunt, unde patet saepe doctu/Vsignificare: prudena, callidua eatua' quod non comparari Potest cum Moe sensu, quo nostro cognomen Hoeli Hari

59쪽

Barthius demonstrare conatus est Sed 'universe doctus dicitur in sua quisqv arte peritus.VEx hac significatione Catulli cognomen explicandunt esse opinor. Poeta doctu debet poematum componendorum esse peritus. Quid hoc significaverit eo tempore, csmo Catullus vixit, ex iis, quae supra dicta sunt, luce clarius apparet. Qui non tantum Graecis litteris, sed et doctrina Alexandrina imbutus, studia, doctrinam, vigilias, impenderet ad apte et scite carmina pangenda, e quibus haec omnia apparerent, is artis suae peritus erat. Sic Calvus ob Io' Metua dictus est; sic sine dubio Helvium Cinnam aequales et amici ob Smyrnam' hoc cognomino honoraverunt; sic denique Catullus doctus vocatus est, quia Graecos, imprimis Alexandritium Callimachum sibi eXemplo ProposuiSSet e. g. quum elegiam Callimachi Hortalo amico mitteret . Praeterea ipse tostatur se in animo habuisso Gellio , quem sibi lonir studuit, carmina mittero Battiadae.'Doeli igitur cognomen non immerito ex aequalium opinione Catullo datum esse, ex his omnibus satis apparet. Imbutus erat ingenio isto Alexandrino, quod vigilias spirabato longas lucubrationes Romani autem, qui Catulli tempore vivebant, stupendam illam doctrinam, quae e g. in carmines elucet, admirabantur et magni faciebant, nec, qui post Catullum poetas in litteris Latinis oxstiterunt, se studiis illis

reconditis carere posse crediderunt. Verumtamen poeseos naturam ita deleri et carmina componi, quae non carminum nomine digna sunt, tam ex iis

apparet, quae ipse Catullus ad exemplum Alexandrinorum

C . o. 65, quod scripsi quum ad Hortatum e. 66 mitteret. Cf. e. 116.

60쪽

scripsit, quam ex ipsis operibus, quas ex officina illa Alexandrina ad nostram aetatem pervenerunt. Qui enim optima et pulcherrima monumenta Graecarum et Romanarum litterarum cognovit et intellexit, deliramenta et nugas, quorum Alexandrinorum carmina plena sunt, non potest

non contemnere .

Sed bonum factum, quod jure nostro contendere OM mus, non tale fuisse Catulli ingenium, ut se illa doctrina obrui pateretur et ita naturam vere poetiram pessumdaret. Potius temporibus hoc tribuendum videtur. Verissima sunt, quae de ea re scripsit Helbigius I auchμdor, elcher in sicli inen Fondsau eigenthi licher, poe-μtischer Gestaliun hatte, musZt vo dieser langenden Erechoinunc dis remdartige Alexandrinischo Poesis umμso mehr eblondet etaen j meniger er ei de S Iectivitat sinor lyris hon rete nisse aus die ali gemelne Anerkenimn rechnen honnis, Melche ihm entweder durchμ satiristas Gedictito odor unatas durch das Studium undμdio Nae ildun dor egunstigte objective Gnstpoesie με Theil urde.''Ipse Catullus fortasse inter aequales plurimum celebratus os ob docta illa carmina, quae ex alieno solo in patriam transferre conaretur. Caussa contra, quae effecit, ut propitia inerva poetae precibus adnuerit et ius libellum plus uno secerit perenne seculo haec mihi esse vid tur quod in plerisque carminibus, libere, quid sentiret,

Cae quae de ea re monuit CI. Cobetus in nemosyne X, p. 391. Deutaehe Jahrbiicher, I. l.

Cf. d. I.