Quaestiones Vergilianae [microform]

31쪽

dependet amictus* in hunc usum cadit, nam sine dubio vestimentum Charontis fuit ἔρυμός. Ceterum si saepe in similibus enuntiatis singularis quoque exstat, id ut sibilus evitaretur factum esse apparet Sio L401r illa pharetram Fert humer gradiensque deas supereminet omnes. V, b58: Pars levis humero pharetras. I, 575 ,,Spiou-1aque ex humero parvae suspendit et arcum. - 652r Aureus ex humero sonat arcus

et arma Dianae. Addere liceat, etiam barbam pluraliter a Vergilio poni, id quod jam veteres observaverunt os testimonia apud Ribbeckium . Et invenitur quidem hoo vocabulum G. III, 311r Nec minus interea barbas incanaque menta Cinyphii tondent hirci, ne latebit quemquam, adsimilatum esse crebris a densia barbae crinibus, ita ut respondeat sere nostro volter, dichter Bart. Neque aliter explicanda sunt quae sequuntur incana menta. Addo A. VIII, 620r Terribilem cristis galeam. IX, 270rseipsum illum, clipeum cristasque rubentis Excipiam sorti. Sed mirus ille temporum et humerorum usus etiam in alias et infinitas notiones

patet, quales sunt connubium conjugium hymenaeus thalamus foedus alia. Ut enim intellegatur una a certa ratio, tamen usurpatur pluralis, quia in duas partes ea spectat. Nec raro fit, ut hoc modo vicissitudinis notio magis exacuatur. Videamus exempla G. III, 27b: ,saepe sine ullis Conjugiis vento gravidae. o. I, 651 ,,ΡΘrgama cum Peteret inconcessosque hymenaeos. II, 319: Ρyrrhin connubia servas 3 IV, 99: Quin potius pacem aeteream pactosque hymenaeos Exercemus 3 VII, 6 seq. rANe pete connubiis natam sociare Latinis, o mea progenies, thalamis neu crede paratis. Obb ,,Τalia conjugia et talia celebrent hymenaeos Egregium Veneris genus et rex ipse Latinus. OX, 600: En, qui nostra sibi hollo connubia poscunt i 389: MAnchemolum, thalamos ausum incestare novercae. Cat. 64, 20: Tum Thetis humanos non despexit hymenaeos, s. v. 141. Si autem thalamus et hymenaeus singulariter ponuntur, propriam retinent significationem. A. IV, 18 ,,Si non pertaesum thalami taedaeque suisset cet. 127 ,,Hic Hymenaeus eriti orro si cetera verba Sensu similia sic usurpantur, id fieri potest aut eo fine ut ratio ab una potius quam ab utraque arte pari lege Videatur inita esse, sicut L 73: Quarum quae forma pulcherrima Deiopea Connubio jungam stabili propriamque dicabo. ut notio infinita per se consideratur II, 579. ΙΙΙ, 296. Aut leviores atque externae caussae Valebant. Tum Ecl. VI J0: At non tam turpia pecudum tamen ulla secuta Concubitus. G. III, 130 ,,ubi concubitus primos jam nota voluptas Sollicitati Deinde A. 1, 672 severeor quo se Junonia vertant Hospitia. 49b: ,haud illi stabunt Aeneia parvo Hospitia. Ι 114: Ne bellum cum gente gero rex nostra reliquit Hospitia. - Sequuntur foedera. ΙΙΙ, 56: Hos castris adhibe socios et foedera junge. 540 ,,POScant acies et foedera rumpant multisque aliis locis. Et hoc vocabulum saepius singulariter ponitur eo fine ut altera ex duabus partibus imprimis spectetur. X, 10b ,,Quandoquidem Ausonios conjungi foedera Teucris Hau licitum. II, 109 ,,oblato gaudens componi foedere bellum, etsi dubium est, an ablativos plurales vitare voluerit scri-

32쪽

mor. - Deniquε eertamina es quae cognata sunt XI 221r solum P es in orta a

mina rimum. XII, 467: solum densa in aligine Tumum Vestigat lustrana, solum in certamina poscit. V, 419: Aequemus pugnas. Ecl. III, 108r Non nostrum

intor vos tantas componere lites.-

Veniamus ad alia Sunt verba haud pauca, quae quum locum quendam designent adsimilantur finibus vel partibus qua circumcludunt, a pluralem numerum adsumunt. Ita pro sua quodque indole significationem propriam distinguit et amplificat, quamis

quam in universum notiones qua accedunt sunt occulti abditi landestini tuti. A. II, 39r penitusque cavlrnas Ingentia uterumque armato milite omplent. 3r,,I Onuere cava gemitumque dedere cavernae. ΙΙΙ, 242r At specus et ac doleota apparuit ingens Regia et umbrosae penitus patuere cavernae. 420r striduntque

cavemis Stricturae Chalybum. II, 38: Aut terebrare cavas uteri et temptaro latebras. III, 424r At Scyllam Aecis cohibet spelunca latebris. X, 657r Huo sese trepida Aeneae fugientis imago Conicit in latebras. 601: Tum latebras animae,

pectus mucrone recludit. Quibus locis quantum vigoris hac explicandi ratione addatur, non facile quemquam fugiet. Atque quum vocabulum latebrae apud Vergilium utique pluraliter ponatur, nescio an etiam XII, 389: Ense secent lato volnus telique latebram Rescindant penitus cum, latebras scribendum sit. Retinet quidem Wa erus latebram, quum censeat sagittam altissime adactam non esse, ideoque melius convenire singularem cui tamen rationi ipsa scriptoris Verba officiunt. --I, 60: Sed pater omnipotens speluncis abdidit atris. Ne cum Ladevico facias, qni pluribus carceribus inclusos esse ventos putet. Quod jam ob id ferri non potest, quod dicit poeta luctantis. Quicumque enim animo non praeoccupato ac libero haeelegerit, de ventia inter so certantibus cogitabit. o revera luctari dicuntur proprie ii qui palaestrae operam dant fingebant vero ventos perpetuo discordantes antiqui. Sio v. Met. I, 60r tanta est discordia fratrum. Verg. A. ΙΙ,417: Adversi rupto ceu quondam turbine venti Confligunt, Zephyrusque Notusque et laetus Eois umsequia. - Jam montes valere montem altissimum supra indicavi de claustrorum autem numero plurali infra videbimus. - VIII, 419: Quam subter specus et Cyclopum exesa caminia Antra Aetne tonant. IV, 429: Cum Proteus consueta Petens e fluctibus antra Ibat. Etiam quod legitur 403r Ipse ego te, medios cum sol ac Enderit aestus, In eo reta seni ducam, cave ne suppleas loca, quum subgtantivi vice fungatur adjectivum, sicut caeli convexa, de quibus vide in . I, 1. - Tum A. XI, 5 22t Hane super a speculis summoquo in vertice montis Ρlanities ignota jacet tutique receptus, sive legis recessus, quod ad rem non pertinet. Dei aptiSsime ponuntur in huno modum adyta ac penetralia, quippe quorum indoles cernatur in occulto

atque abdito. I, 297: Aeternumque adytis effert penetralibus ignem. 404r Ecce trahebatur passis Priameia virgo Crinibus a templo Cassandra adytisque Minervae. III, 2D Medi mugire adytis mortina aeclusis. V, 4 ,Dixerat haec adytis cum

33쪽

lubricus anguis ab imis Septem ingens gyros, septena volumina traxiti II, 508r,,Urbis uti captae Mum convolsaque vidit Limina tectorum et medium in penetralibus hostem. V, 744: Pergameumque larem et canae penetralia Vestae. - Neo minuabens plurali numero portus vocabuli saepissimo utitur Vergilius, ita ut clarius eluceat notio muniendi et contra omnia maris pericula tuendi. G. II, 161 -Αn memorem portus Lucrinoque addita claustra IV, 390: Hic nunc Emathiae portus patriamque revisit. o. ΙV,488: Litoraque et vacuo sensit sine remige portus. A multo frequentius sic dicitur quam singulariter. s. V, 612. IX, 98 praeterea Ribbeckius ad VII, 7, quo et ipso loco scribi velim portus, quum pluralia non sit sine aliqua codicum auctoritate, etiam duodecim locos collegit. Singularem invenias exempli gratia G. I, 303. A. VII, 98. - Similem vim praebent atabu Ia. E cI. VI, 60 ,,Ρerducant aliquae stabula ad Gortynia vaccae. m. III, 28 ,,Et stabula aspectans regnis excessit avitis.

A. VH b0l: Successitque gemens stabulis. cf. VI, 179. IX, 388. 66. t nidi nostrum das heimlichaergendo est V, 214r columba Cui domus et dulces latebroso in pumice nidi, quo loco illud quoque quod est latebroso explicationem nostram

adjuvat. Simile invenitur enuntiatum G. I, 414 , juvat imbribus actis Progeniem parvam dulcisque revisere nidos, quamquam plures quoque intellegi possunt, id quod utique statuendum est G. II, 210: illae altum nidis petiere relictis, et IV, 17 seipsasque

volantis Ore serunt dulcem nidis inmitibus escam. Sed jam initio disputationis dixi, pluralem huno in eoegicis et Bucolicis multo rarius inveniri. Singularis: IV, 307.413. At prorsus aliter se habet quod legitur A XII, 47br ,hirundotabula parva legens nidisque loquacibus escas; operte enim adsimilatus est pluralis pullis in nido garrientibus. Quam significationem injuria Ladevicus vult inesse etiam in nidis qui sunt A. V, 214 et G. IV, 17. Ac ne illud quidem recte dicit vir elegantissimus nidos saepius significare pullos in nido, quod qui fieri posset vix intellegeretur, sed cogitandum est de nido pullorum loquacium leno. Saepissime a Variis ne semper certis modis usurpatur pluralia Verbi quod est aedes. Atque pluribus quidem Iocis accedere videtur ad verba quae modo tractavimus.

A. VII, 77b: ,Α Trivia Hippolytum secretis alma recondit Sedibus et nymphae Egeriae

nemorique relegat. VIII, 244 ,,Non secus a si qua penitus vi terra dehiscens Insernas reseret sedes. 667r hinc procul addit Tartareas etiam sedes. Quodsi singularis exstat, ut VII, 454r adsum dirarum ab sede sororum, fortasse suspicari licet, notionem occulti poetam non tam acriter extollers voluisse. Ceterum LCat. 64, 48: ,Ρulvinar vero divae geniale locatur Sedibus in mediis. Tum si respiciuntur templum vel domus, videtur inclinatus me numerus ad partes vel singula conclavia, quod idem tectis factum esse mox videbimus A. II, 232 ,,Ducendum ad sedes simulacrum orandaque divae Numina conclamant. 437: Ρrotinus ad sedea Pxiam clamore vocati. 760: Ρrocedo ad Priami aedes areemque reviso. HI, 362ris, i Ventum ad sedes: haec inquit limina victor Alcides subiis . Quantitatis quaedam

34쪽

gradatio subesse videtur II, 465 se turrim convellimus alti Sedibus impulimusque, ne aliter, sed in partem contrarium 11 ,, Neptunus Fundamenta quatit totamque a sedibus urbem Eruit. - Deinde si regionem quandam in universum ignificari interea ad animandam orationem singularum partium imago id quod multis quae spatium designant verbis fieri solet excitatur. VII, 158 ,,Μoliturque locum primasqua in

litore sedea Castrorum in morem pinnis atque aggere cingit. - 17b ,,Hae sacris sedes epulis. Ι, 44 isne regna Videres Nostra neque ad sedes victor veherere paternas 3 Cat. 64, 8br Magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas. Sed juxta pluralem saepissimo etiam singularis invenitur, id quod cum maxime impedit, quominus ad certum judicium de variis verbi significationibus perveniamus. Tamen haud raro metrum osse isso videtur, sicut VIII, 347 463. X, 3. Gravitatem quandam singularia nescio an habeat VII, 229: Dis sedem exiguam patriis litusque rogamus. Etiamsi sella vel solium intellegendum est, singularis ponitur. VII, 193 ,,Tali intus templo divom patriaque Latinus Sede sedens Teucros ad sese in tecta vocavit. Jam ut ad tecti vocabulum progrediamur, primum dicendum est, Per synecdochen quandam id aliquoties de tota domo dici. II 679: Talia vociferans gemitu tectum omne replebat. b7 ,,inruerant Danai et tectum omne replebant. ΙΙ, 170: Tectum augustum ingens, centum sublime columnis. cf. 502. VIII, 45b. X, 281. Ac tamen hac significatione plerumque pluraliter ponitur tectum, qui usus quomodo a Vergilio excultus sit, uno nobis exponendum est. Primum igitur pluralis ex eadem cogitandi

ratione videtur provenisse, quam in ponendi caverni speluncis et Secutu est Poeta.

VII, 600: nec plura locutus Saepsit se tectis rerumque reliquit habenas. m. Ι, 379:-Saepius et tectis penetralibus extulit ova Angustum formica terens iter. ΙΙΙ, 438:-Cum positis novus exuviis nitidusque juventa Volvitur aut catulos tectis aut ova relinquens Arduus ad solem. IV, 374r Postquam est in thalami pendentia pumico tecta erventum. Exstat tamen densa locorum nubes, in quos minime hae explicandi ratio cadat. Quod si quis gradationem quandam externam intellegi vellet, huic rationi repugnaret locus qui est A. VII, 170, ubi aedes augustae nominantur tectum, quum

VIII, 359: Talibus inter se dictis ad tecta subibant auperis Euandri, ubi aperte

de modesta et exigua domo res est, pluralis ponatur. Itaque non probaverim ano

explicationem nisi uno loco qui legitur VII bi2: Ardua tecta petit stabuli. Namque etsi Vm, 2b, ubi inveniuntur: ,damque sub auras Erigitur summique ferit lacuaria tecti,

singularis occurrit, tamen primum vocabulo summi nondum indicatum est, domum per se ipsam altissimam fuisse, deinde vero, si fieri potest, Vergilius genetivum pluralem prima et secundae declinationis Versatur, ut jam antea commemoravi. Quippe quae videatur fuisse caussa, cur etiam VIII, 366 posuerit singularem, quamquam Paullo ante plurativum numerum invenimus. - Restat igitur, ut eum amplectamur explicandi modum, ex quo adsimilatus est numerus singulis domus conclavibus. Qui modus ea quoquere commendatur, quod re vera tectum saepius valet conclave II, 4b4: Limen erat

35쪽

caecaeque fores et pervius usus Tectorum inter a Priami. 489: Tum pavidae tectis matres ingentibus errant. Sed ut frequentissimum tectorum usum, ex quo domum vel aedes significant, exemplis probemus, hae sussciant II, 672r clipeoque sinistram Insertabam aptans meque extra tecta serebam. Vm, 584 sesamuli conlapsum in tecta ferebanLM VI, 13 -Jam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta. 23: Egregia interea conjunx arma omnia tecti Amovet. VII, 12 ,,Dives inaccessos ubi Solis filia lucos Adsiduo resonat cantu tectisque superbis- cet. 7.168.413 500. Cat. 64, 246risSio inesta domus ingressus tecta. Aliter vero b ,,Attigit iniusti regis Gortynia tecta, ad quem locum s. v. Met IV, 86 ,,Cumque domo exierint, urbis quoque tecta relinquant. At quod est A X, b: Considunt tectis bipatentibus, unum

conclave intellegitur, pluralia vero quantitati augendae inservit, atque conseras quae supra de atriis exponebantur. - Cum tectis non inepte conjunguntur domus Aodicitur hujus verbi pluralis aut singulorum conclavium ratione habita, ut II, 63b ,,Atque ubi jam patriae perventum ad limina sedis Antiquasque domos; aut ex eodem more, quo speluncae vel antra I, 140: tenet ille immania saxa Vestras, Eure, domos. G. IV, 446: Nam qui te juvenum confidentissime, nostras ussit adire domos. Quem in modum apud Ovidium etiam thalami dicuntur Met II, 797: Sed postquam thalamos intravit Cecrope natae. IV, 218: thalamos deus intrat amatos. Ceterum de alio vocabuli domus usu in . 1, egimus. Solere multa verba, quae spatium quoddam vel locum designent, pluraliter usurpari singularum partium respectu quoniam paullo ante jeci, jam pluribus probandus est hic usus. Quorum quae sunt terrae loca alia exemplis illustrare non videtur opus esse. Nam quae accedunt plurali Posito significationes subtiliores, per se patent, ut opiosiore de iis disputatione supersedere possimus, sufficiatque attulisse exemplum G. II, 274 ,,si pinguis agros metabere campi Densa sere, quo loco plurali extollitur metandi notio. Nec regna secus se habent, quorum magnitudinem haud raro pluralis indicat. A. VII, 217: pulsi regnis, quae maxima quondam Extremo veniens Sol

aspiciebat Olympo. s. 13. 78. 735. VIII, 157 244. 320 471. 0 cet. - Sed admirandus est vocabuli quod est litora usus elegantissimus. Ad quem si inspicias locos quales sunt III, 643: Centum alii curva haec habitant ad litora volgo Insandi

Cyclopes. 691: Talia monstrabat relegens errata retrorsus Litora Achaemenides. VII, 10: Proxima Circaeae raduntur litora terrae. I, 4r Ancora fundabat navis et litora oumae Praetexunt puppes. Cat. 64.74 ,,Egressus curvis e litoribus Piraei. A. ΙΙ, 764: Eductum Egeriae lucis humentia circum Litora, nusquam vim pluralis non cognosces, qui efficit, ut litus latius patens a se extendens ante oculos quasi nobis ponatur. Nec vero in his acquiescendum est. Etenim haud paucis locis hac ratione plurativa sententia ingenioso sane modo exornatur. Nam si III, 651 legimus: omnia conlustrans an primum ad litora classem Conspexi venientem, poeta ut pluralem poneret ea adductus est imagine, quod Achaemenides diu speculatus tandem procuI

36쪽

classem consPicit, quae ad eam in pariem litoris vela dimit, hi ipse con Aut,

ignorat tamen quo loco successura siti Tum X, 290 Aspeoulatus litora Tarchqn;- id est huc Illuo circumspicit, ut reperiat locum aptum quo navem dPellat VII, 22: Quae ne monstra pii paterentur talia Troes elati in portus neu litora dira subirent ,-- pluralis litoris notionem quasi extendit, ita ut totam in=ulam omprehendat neque enim litus aptum est dirum, sed tota insula, ut qu'm Circe incolat.124: Cum te nate fames ignota ad litora vectum Accisi coget dapibus consumere

mensas M unbehanni Κ tengegenden hoc enim loco numerus cum plurativo infinitum una complectitur, quo de more dicendi ea quoquo velim inspicias, quae infra ad ortus disserui. G. I, 362r Quum medio celeres revolant ex aequore mergi Clamoremque ferunt ad litora; mergi frequentes quidem, passim tamen terram appetunt. Nec aliter numerus Singulari certam ac propriam vim multis locis ostendit, et iis quidem ubi aut litus per Se conaideratur - sive opponitur mari sive aliarum terrarum litoribus

aut certus quidam litoris locus designatur. A. III, 639: Sed fugite o miseri, fugite atque ab litore funem Rumpite, intellege fugite in mare et relinquit terram. VI, 6:,duvenum manu emicat ardens Litus in Hesperium, adversus litora tot aliarum terrarum, ad quae frustra adpulerant. Eodem modo ΙΙ, 198 sequae causa rates aut

cujus egentis Litus ad Ausonium tot per vada caerula vexit 3M 21b: Neo Sidus regione viae litusve sesellit. X, 309: sed rapit acer Totam aciem in Teucros et contra in litore sistit. Ι,213: Litore aena locant alii flammasque ministrant. ol. II, 2b: MNec sum adeo insormis nuper me in litore vidi, Cum placidum ventis staret mare. A. VII, 229 ,,Dis sedem exiguam patriis litusque rogamus Innocuum. Quamquam et hi dicendum est, interdum non tantum interesse discrimen inter singularem et pluralem, ut hoc illove loco alteruter utique debeat poni, sed haud raro re ea St, ut, licet alter sententiae magis convenire videatur, tamen ne alter quidem ProrSus Perverse ponatur; quare talibus locis poeta et aliis poterat obsequi causis Sio III, b98: mox sese ad litora praeceps Cum fletu precibusque tulit dubito an aptior fuisset εingularis, quia de loco agitur, ad quem Aeneas et socii adpulerant. VII, 798: Qui saltus, iberine, tuos sacrumque Numici Litus arant, praeter pluralem etiam ripam exspecteS. A mirum est, quod tot locis ablativus invenitur singularis pro ablativo

Plurali neque memini nisi unius loci, ubi est dativus quod ad idem redit pluralis

numeri, quamquam non negaverim posse etiam alios nonnuli' inveniri certe tamen rarissimus est usus. VII, 1: Tu quoque litoribus nostris, Aeneia nutrix Seqq.

Contra ablativus singularis VI, 362: Nunc me fluctus habet versantque in litore venti, is quam sententiam jam ob illud quod est versant melius quadraret pluralis. VII, 1b8: Mositurque locum primasque in litore sedea cet. a sedes ponere Volebat Poeta, etiam litora poterat dicere. VII, 779 ,,Undo etiam templo Triviae lucisque sacratis Cornipedes arcentur equi quod litore currum Et juvenem monstris pavidi effudere marinis; ad currum secundum litus raptatum melius dici pluralem Ovidius sensit

37쪽

'quam scriberet, quamquάni de re paullo diversa, et xv, 507: Iamque Corinini

'earpebam litora ponti, neque videtvi non probabile aliud quid scΗpsisse Vergilium iritio uno legimus, id quod Mai Handio quomi et Peerlhampo persuasum eras, quorun prioris praecipue conjectura quod litora circumme juvenem seqq. cf. Bibb. admodum ingeniosa videtur Corruptionis vero indicium id quoquo haberi potest, quod ceteroquin dicero solet Vergilius in litore vide paullo infra . . III, 16: seror

huc et litore curvo Moenia prima loco satis ingressus iniquis,-- pluralis propter vocabulam curvo adcommodatior fuisset. Addet IV, 397 ,,Tum vero Teucri incumbunt et litore celsas Deducunt toto navis. - . L 398 ,,Non tepidum ad solem pinnas in litore pandunt Dilectae Thetidi alcyones. - At vero jure offendimus in Ioco qui I gitur A. III 41st venit medio vi pontus et undis Hesperium Siculo latus abscidis, amaque et urbes Litore diductas angusto interluit aestu 3 io enim utiquo intelIegenda sunt duo litora, Hesperium atque Siculum, ut quae orta Sitit, quum mare terraSantea continuas divelleret o primum non videtur veri simile, Vergilium Verbum, quod pluraliter usurpare amet retenta notione singulari, si plures res significari interesset ad singularem numerum floxisse. Quamquam id quidem serri posso aliis locis in comparationem Vocatis, ubi in hunc modum egit poeta, metro, credo, vel euphonia commotus. Quam rem quia nemini video commemoratam, paucis exemplis illustrabb. I, 652: Munera praeterea Iliacis erepta ruinis Ferre jubet, pallam signis auroque Tigentem Et circumtextum croceo velamen acantho, ornatus Argivae Helenae, quos illa Mycenis, Pergama cum peteret inconcessosque hymenaeos, Extulerat, matris Ledae mirabile donum. II, 189: Nam si vestra manus violasset dona Minervae ceti, sed 192: Sin manibus vestris vestram ascendisset in urbem cet. 754r et vestigia retro observata sequor per noctem et lumine lustro, et VIII, 153 Mille os oculosque loquentia amdudum et totum lustrabat lumine corpus. II, 242: Sed neque Vim plumis ullam nec volnera tergo Accipiunt. VII, 4: Hic et tum pater ipse petens responsa Latinua Centum Ianigeras mactabat rito bidentis Atque harum effultus tergo stratisque jacebat Velleribus. Um, 522r defixique ora tenebant Aeneas Anchisiades et fidus Achates, Multaque dura suo tristi cum corde putabant. IX, 436: lassove papavera collo Demisere caput. I, 508r Et tu vae rigidum falces conflantur in ensem. II, 196: Sin armenta magis studium vitulosque tueri, Aut ovium fetum aut urentis culta capellas. II, 273r illae ora omnes versae in

zephyrum stant rupibus altis. Itaque, ut ad rem redeamus, ob hane caussam de litore nondum desperaremus, modo ne ceteroquin scribere soleret Poeta noster in

litore of A. VI, 362. ΙΙ 1b8. X, 309. G. I, 398. Ecl. II, 25, quamquam cum verbo locandi conjunctus invenitur ablativus merus A. I, 21s m, 16 praeterea Ι,196. Tum vero mihi quidem videtur litore additamentum quum superfluum tum inelegans atque injucundum, quum et per e pateat, i tradatur mare arva et urbes interluisse, haec in litore sita esse, et vocabulum illud participio quod est diductas minime conveniat,

38쪽

pro quo exspectares jacentes vel tale quid. Immo et sensus et nuntiatum quod antecedit, oui adjecta est sententia nostra illustrandi sere caussa neque novi quicquam addit, poscunt ablativum quem dicunt instrumentalem, et eum qui respondeat undis. Is vero est aequore. Quod quum jam Seneca exhibeat, tamen cum eteri editor

tum Ribbeckius protegom. 202 injuria, ut videtur, aversati sunt. Neque, ut Opinor, in ea re quisquam haerebit, quod, quomodo ductus hujus vocabuli in vocabulum litore depravari potuerint, dissicilius intellegitur. Namque id ne necessarium quidem est,

quia saepissime in libris manu scripti errores inde nati sunt, quod librarii oscitatione quadam aut verba similia inter se commutaverunt, aut aliud, quod forte in memoria haerebat, in locum substituerunt Marhland ad Stat situ praef. VIII seqq.; Ribb. pr legom. 149 . Vocabula autem frequentissima, quae sunt litus et aequor, facillime huno

in modum Potuisse commutari, nemo non adgnoscet. - Jam vero A. I, 261 seMilitia ex illa diversum ad litus abacti trides rotei Menelaus adusque columnas Exsulat, Aetnaeos vidit Cyclopas Ulixes, inuo et ipso loco intellegenda sunt plura litora, neque quin pluralis Ponatur metrum obstat, scribere diversa ad litora abacti, nullo modo dubito. Qui scribendi error facillime explicatur, si recte suspicatur Ribbeckius, archetypum codicum nostrorum dictatum esse protegom. 257 seq. . Vel si quis de hac re dubitaret, ad compendia scripturae revocari posset mendum ibid. 259). Sed de litoribus jam satis mihi dixisse videor. Eadem sero in ripa transferri possunt. Si spectatur ripa, qualis se longius extendit, pluralis suum locum obtinet. VI, 305 -Ηuo omnis turba ad ripas effusa ruebat. 319 sive quo discrimine ripasiae linquunt3 Loco, qui est G. IV, 459: hydrum

moritura puella Servantem ripas alta non vidit in herba, plurativo numero amplificatur quodammodo notio SerVandi neque enim eodem atque uno loco semper commorabatur hydrus, sed secundum ripam huc illuo serpebat. Ita saepe in universum tantum intellegitur regio, quae flumini adjacet, id quod etiam in locum illum vidianum cadit, qui legitur Met II, 637: Fluminis in rapidi ripis enixa. Sed A. VI, 314: Tendebantque manus ripae ulterioris amore ripa ulterior per se ipsa opponitur iteriori, neque aliud quicquam expetunt umbrae, nisi ut flumen transmittant. Sic etiam 37br,,Tu Stygias inhumatus aquas amnemque severum Eumenidum aspicies ripamve injussus

adibis3 Denique de orae vocabulo si quis disputationem desideret, plerumque ad fines proxime accedit hujus vocabuli numerus pluralis, nisi quod saepe confinium terra e maris spectat ora, orae igitur fines, qui ex partemiaidem mari circumdantur, saepe significant. Comparet autem verus pluralis, qui ad rem nostram nihil pertineti Sed aliam rem hac data occasione commemoraverim. Indicant enim, ut notum est,

orae ambitum quoque clipei u X, 243 se clipeum quem dedit ipse Invictumagnipotens atque Ora ambiit auro. Jam vero 77, ubi sunt Mylla Volans humeri surgunt qua tegmina summa Incidit atque viam clipei molita per oras cet. eundem uno pluralem legimus, quamquam hasta, credo, uno tantum Iom oram clipei transverberavit.

39쪽

Tamen amore pluraliter dicendi suo abreptus Vergilius pluralem retinuit nisi mavis eam explicationem amplecti, quam inis ad aera protuli . Quod vidimus, requenter usurpari numerum plurativum colli et tergi, ut quasi depingantur serpentis volumina, porro HII, 460, ubi leguntur: pantherae terga r torquens, vestimenti nexus plurali clarius ostendi, in aliis quoque et similibus verbis reperiri potest hic usus. ΙΙ, 133 semihi sacra parari Et salsae fruges et circum tempora vittae. Ib6: vittaeque deum quas hostia gessi. I68 rimanibusque cruentis Virginea ausi divae contingere vittas. uma, 492: Aurea subnectens exsertae cingula mammae. IX, 360: Euryalus phaleras Rhamnetis et aurea bullis Cingula. XII, 942: notis fulserunt cingula bullis allantis pueri. Deinde G. III, 25 ,,Purpurea intexti tollant aulaea Britanni sinus aulaei respiciuntur. - Porro cl. VI, 16:,,Serta procul, tantum capiti delapsa, jacebant. atque A. VII, 390: solum te virgine dignum Vociferans, etenim mollis tibi sumere thyrsos et cur plures thyrsos velit accipi Ladevicus, equidem ignoro. Unus sufficit pluralis ero poSitus quum propter ipsum thyrsum lentum, tum ob pampini hederaeque nexus es. Ecl. V, 3I: Et soliis lentas intexere mollibus hastas. Denique A. VI, 141 ,,Sed non ante datur telluris operta subire Auricomos quam qui decerpserit arbore fetus, inui locus quomodo huc pertineat cognoscas ec 13 seq.: ,latet arbore opaca Aureus et soliis et lento vimine ramus, etsi de ea quoque explicandi via cogitari potest, quam ad e pedienda crista a barbas supra ingressi sumus, vel de utraque ortasse. v. Met. ΙΙ, 420 ,,Exuit hic humero pharetram lentosque retendit Arcus. III, 166: pharetramque reusque retentos. Ne inepte his adnectuntur cursus, quem Pluralem

iis potissimum locis in usum vocare Vergilius amat, ubi flexus itineris indicari interest. Α ΙΙΙ, 146 ,,unde laborum emptare auxilium jubeat, quo vertere cursus. 430MPraestat Trinacrii metas lustrare Pachyni Cessantem longos et circumflectere cursus. V, 131: unde reverti Scirent et longos ubi circumflectere cursus. IV, 196r

Ρrotinus ad regem cursus detorquet Jarban. V, 738: torquet medios Nox humida cursus. VI, 350: Namque gubernaclum multa vi sorte revolsum Cui datus haerebam custo cursusque regebam raecipitans traxi mecum; fert rea ipsa, ut pluralis flexus respiciat itineris maritimi, quibus gubernator prudens modo saxa vadaque devitat, modo Vento cedit nec tamen umquam metam prospicere desinit. Simili modo potest explicari quod legitur VII, 8: Adspirant auras in noctem nec candida cursus Luna negat, quamquam et hic et aliis locis potest usurpatus esse pluralia singularum spatii partium

habita ratione. Quod idem de III, 695: Alpheum fama est huc Elidis amnem Οὐ-

cultas egisse vias supter mare dici posset, nisi verbo quod est occultas prior explicatio magis conveniret. Ei etiam XI, 52b se Est valles quam densis frondibus atrum Urget utrimque latus tenuis quo semita ducit Angustaeque serunt fauces aditus quo

40쪽

At Haemimpendum tandem iacturissae filum, quod hactenus durianus, commentationis, ne alia quaedam verba et mittamus et digna an ad quae intendatur animus. Inveniuntur autem pluraliter usurpatae currus, quia inhaerebat poetae rotarum, bigabat quadriga, quod ante mentem vorsabatur equorum imago. VI, 48b: Idaeumque etiam currus, etiam arma tenentem. M , 574: Effunduntquo ducem rapiuntque ad litora currus.-- 92: Lucage, nulla tuos currus fuga segnis equorum Prodidit.- XII, 918: Ne currus usquam videt aurigamque sororem. Et vidius Met. ΓP, 630rsedum Lucifer ignes Evocet Aurorae, currus Aurora dium . II, 146 senon curribus utere nostris. 148r Dumque malo optatos nondum premi inscius axes. 177:,,Quamvis tardus eras et te tua Iaustra tenebant. A. VII, 26r Aurora in roseis

fulgebat lutea bigis. , 594r Ipsa rotis saliena juga deseris. VI, 535: Hac

vice sermonum roseis Aurora quadrigis Jam medium aetherio curati trajecerat axem. G. I, 512: Ut cum carceribus sese madore quadrigae cet. - Neo secus se habeant

aratra G. III, 519: Atque opere in medio defixa relinquit aratra, is verum sit quod contendunt, aratro jam Vergilii temporibus suisse rotas cf. Reynii et Wagneri ad G I. excursum primum . Tamen etiam de diversis aratri partibus cogitare liceat, quas descriptas habes ta L 169 seqq. Certo de claustris sic judicandum videtur, quae inde a Catullo 61 76: Claustra pandite januae ob omnibu poetis frequentissime

aignificatione singulari usurpantur. A. I, 56: Illi indignantes magno cum murmure montis Circum claustra fremunt. II, 259: pinea furtim Laxat claustra Sinon. - 491:,,ne claustra neque ipsi Custode sufferre valent. Metaphorice ΙΙΙ, 411 , angusti rarescent clausu Pelori. II, 161. - Aliud adsimilationis genus collectiva quaedam hornini istendimi ad quae multarum, quas complectuntur, rerum spe te quasi transiit, ita ut in pluralem numerum sese inclinaverint. A. ΙΙΙ, 157: Nos tumidum sub te Permensi classibus aequor. 300: Progredior portu classes et litora linquens. IV, 582: Litora deseruere, latet sub classibus aequor. X, 269: donec versas ad litora puppes Respiciunt totumque adlabi classibus aequor. Similiter Tacitus, frequentissimus illo Vergilii imitator Ann. I, 2 secunctaque quae Germanicus indulserat, servavit etiam apud annonicos exercitus is quem locum plura hujusmodi exempla collegit Nipperdejus --. I, 18b: tris litore cervos Prospicit errantis,

hos tota armenta sequuntur; nam salsa fge quae adnotat Nauchius singula singulorum emorum armenta intellegenda esse, quum propter analogiam suspicari liceat,

tum demonstrant loci, quorum alter est XII, 719: Stat pecus omne metu mutum mussantque juvencae uis nemori imperitet quem tota armenta sequantur, ubi do pluribus armentis ne cogitari quidem potest, alter legitur Ecl. VI, 59: sorsitan illum Aut herba captum viridi aut armenta secutum erducant aliquae stabula ad Gortynia vaecae; cf. 55 ,,Aut aliquam in magno sequitur grege ). Neque is, qui inveniturA IΠ, 540: Bello armantur equi, bellum haec armenta minantur, inuum de quatuor equis agatur, huc non pertinet. - Sed latius patet usus Nam etiam quod legitur