Quaestiones Vergilianae [microform]

41쪽

VII, 364r Melenam vexit Trojana ad urbe a= emotum est cogitatione in aedificiorum immensa multitudine defixa, atque VI, 753r eonventus trahit in medi positi sunt

oonventus certe ob frequentiam animarum beatarum. Quae quum ita sint, consent neum videtur, etiam sati oraculi carminis cantus vocabes pluralem numerum 1 disse adsumere singulorum Verborum vel versuum e partium respectu. Sed ad fata, quae innumeris sere locis et unaquaque pagina apud Vergilium exstant, exempla non

desiderabis de ceteris videas haec: IL 114 ,,Suspensi Eurypylum scitantem oracula Phoebi Mittimus. - ΙΙ, 81: At rex sollicitus monstris oracula Fauni Fatidici geniatoris, adit. VIII, 131: Sed mea me virtua et sancta oracula divom - Conjunxere tibi. Ecl. V, 14 sequae cortice fagi Carmina descripsi et modulans altera notavi Experiar; cf. b. X, 3: Ρauca meo Gallo, sed quae legat ipsa Lycoris Carmina

sunt dicenda. o. VII, 641: Pandite nutio Helicona, deae, cantusque movete; os X, 163 et v. Met. X, 14 a Laderio Excitatum. Postromo, ut diversissima hoo loco liceat cogere in unum, asserendus est versus A. IV, 646r altos Conscendit furibunda rogos ensemque recludit. Nam si, ut antea saepissime, et hac in re vidio aliquid tribuimus, ligna, quibus exstructus erat rogus, plurali respiciuntur Met IV, 166: Quodque rogis superest una requiescit in uina. Uno rogo comburebantiu Pyramus et Thisbe. - Verba autem quae sunt clamor clangor crepitus fletus gemitus latratus mugitus murmur Onitus sono stridor tinnitus ululatus vocatus, quamquam notione sua proprie multitudinem quandam vocum complectuntur, tamen etiam meis-nymia notionem latius patentem ad unam aram vocum significandam constringere possunt. Itaque si pluraliter ponuntur, duplex explicandi ratio exsistit, quum aut adsimilatio aut propter metonymiam verus pluralia intellegi possit. Atque an si sequimur, paullo sortius etiam extollitur pluralitas, sed verum significationis discrimen non exStare patet. Tamen ea videtur eligenda esse ratio, quae vividiorem reddit or tionem quae est metonymia. Itaque exempla adserre opus non St. Res et actiones, quae per spatium quoddam temporis fiunt atque expediuntur, pluraliter possunt exprimi, si singula nascendi momenta respici vult poeta. Quare A. VII, 40: primae revocabo exordia pugnae exordia significant omnes res rationesque, quarum alia aliam adjuvare debebat, ut tandem bellum evaderet; apparet igitur agi rem, quae paullatim facta et exorta sit. G. IV, 316: Unde nova ingressus hominum experientia cepit 3 nollem explicasset adericus natim ingang, san Uer-breitnng, qua ab sententia jam id eum debuit deterrere, quod saepissime ingredi valet incipere, ne in oratione solum sed in facti quoque, o . A XI, 704. Immo ingressus capere est idem atque initium, exordium repetere ab aliqua re pluralis vero aperti sim spectat longiorem copiosioremque de Aristae fabulam, quae continuo sequitur. Itaque intellegas Quales fuerunt res quae sensim efficerent ut ratio apes artificioso

modo procreandi innotesceret A. IV, 284r Heu quid agat quo nunc reginam ambire furentem Audeat adfatu quae primit exordia sumat3 haud dubie pluralia ostendit

42쪽

multa illas ambages, quae opus erant Aeneae, ut Didoni consilium proficiscendi pedetentim a leniter insinuaret variatur igitur id quod antea ambiendi verbo expres aerat poeta. Quae quum ita sint, apud Ovidium et II, 43: ne tu meus Esso

negari Dignus es, et Clymene Veros, ait, edidit ortus, extremum hoc Verbum non valet nudam originem, sed omnia, quae cum ortu Phaethontis cohaerebant Ge-

schichio deine Herkunst . Ceterum non possum adsentiri auptio, qui ad et Ι, 779r patriosque adit impiger ortus et II, 190: Et modo quos illi satum contingero

non eat Prospicit occasus interdum respicit ortus, censet numeros plurativos positos esse, quia quotidie illis locis sol oriretur et occideret qualis cogitatio quum priore loco supervacanea et inepta esset, tum hoc loco omnino Sensu careret, quia nullo modo intellegi potest, quomodo ad Phaethontis discrimen pertineat. Est vero usu patus pluralis eadem ratione, quam supra in litoribus tractavimus neque enim designandus est unus ac certo definitus locus, sed regio quaedam in universum spectatur. Si ad utrumque locum optimus efficitur sensus ad priorem, quia ea quoque quae antecedunt locorum significationes admodum sunt infinitae a generales ad posteriorem, quia Phaothon tam alto jam evectus est ad orbem caeli, ut loca ortus et occasus quasi nebulosa natent ante oculos. Compares insuper et IV, 626: Saepe sub occasus,

saepe est ablatus in ortus. Verg. G. III, 277: Diffugiunt non, Eure, tuos, neque Solis ad ortus. Ceteroquin Vergilius ortus vocabulo uti solet per metonymiam, ita ut indicentur lumina radiique solis exorientis. G. IV, b44: Post ubi nona suos Aurora ostenderit ortus, s. 52. A. IV, 118: In nemus ire parant, ubi primos crastinus ortus Extulerit Titan. VI, 2b5 ,,Ecce autem, primi sub lumina solis et ortus, Sub pedibus mugire solum. - , 632: et in melius tua, qui potes, orsa reflectas. ov. Her. XIV, 18 ,,Et subitus dextrae praepedit orsa tremor. Aliis aqud Vergilium locis orsa valera solent dicta. A. ΙΙ, 118: Sanguine quaerendi reditus animaque litandum Argolica, i. e. omnes conditiones, quibus parari et fieri potest roditus. XI, 54: Hi nostri reditus expectatique triumphi, intellege tantae sunt res adversae inter quas redeundum nobis est. X, 436: Egregii forma sed quis sortuna negarat In Patriam reditus, nescio an verus pluralis adgnoscendus sit, quippe qui et ad Pallantem et ad Lausum reseratur sidus Tibullus I, 3, 13: Cuncta dabant reditus, quod hunc in modum explices omnes artes, quibus Delia numen deorum de Tibulli itinere explorare studuerat, effecerunt, pro se quaeque, ut reditus daretur. - Α. IV, 293r ,sese interea quando optuma Dido Nesciat et tantos rumpi non speret amores emptaturum aditu aet quae mollissima sandi Tempora, quis rebus dexter modus. In verbo adeundi jam inest notio communicandi. Atqui semel consilium proficiscendi cum Didone communicasso satis habere poterat Asiae . Itaque de vero plurali cogitari non potest. Intellegas rae temptaturum conditione rerum opportunas inter quas Didonem adire posset. Ea quae Sequuntur: quae mollissima fandi tempora, accuratius definiunt, novi nihil addunt, et in eundem modum comparata est totae sententia atque o quae Paullo supra

43쪽

Iegitur sequo nune reginam ambire urentem Andeat adfatu quae prima exordia sumat 3-Aliter adericus. Sed quo modo Dido Aeneae consilium ac Plura esset, de ea re dubitare ipse non poterat. Ceterum redit enuntiatum 423, ubi tamen aditus et tempora veri plurales habendi sun. IV, 694 ,,Tum uno omnipotens Iongum miserata dolorem Dissicilesque obitus Irim demisit Olympo Ne schmeren odeshampo. Porro huc trahendi sunt doli saepissimo obvii. Quod verbum ut pluraliter ponaturres ipsa fert, quum significet factum dolosum, id vero ex natura sua lente ac paullatim procedat. I, 673: Quocirca capere ante dolis et cingere flamma Reginam meditor, sed de eadem re collectivo modo IV, 95r Una dolo divom si semina victa duorum est. I, 682: Ne qua scire dolos mediusve occurrere possit, Vide quam egregie conveniat pluralis medio vocabulo II 62: Seu versare dolos seu certae occumbere morti. IV, 128: Adnuit atque dolis risit Cytherea repertis. 296. 563 al. Deinde

commemoranda sunt II, 643t satis una superque Vidimus excidia et captae Superavimus urbi. 80r Longa tibi exilia et vastum maris aequor arandum, quae Parum accurate habet Ladevicus pro erroribus extra patriam errorum Oti non inest.

G. IV, 340: Altera tum primos Lucinae experta labores. 397: Expediat morbi

cauSSam Ventusque secundet scilicet calamitatem Aristaei, qui morbo fameque apes amiserat. Sed A. VI, 158 X, 160 veri plurales eguntur. In Verbis quae sunt morae otia desidiae plurali numero, qui ad singulas temporis partes considerandas adducit animum, notiones cunctandi et cessandi augentur. II, 282: Quae tanthe tenuere morae 3 HV, 569: Heia age, rumpe moras. III, 443r Praecipitate moras. X, 48br,Vibranti cuspis medium transverberat ictu Loricaeque moras et pectus pectora ingens.

III, 453 ,,Hic tibi ne qua mora fuerint dispendia tanti. V, 27 Quid struis aut qua spe Libycis teris otia terris 3 VI, 813: cui deinde subibit otia qui rumpet

patriae. III, 37T: Ipsi in defossis specubus secura sub alta otia agunt terra. Eol. V 61: amat bonus otia Daphnis. A. IX, 61br Vobis picta croco et fulgenti murice vestis, Desidiae cordi. Sed quae leguntur VI, 1 oblivia huc non pertinent, quum dicantur de multis rebus illis, qua potando e memoria Vanescunt, ut apud Lucretium ΙΙΙ, 28: Adde larorem animi proprium atque oblivia rerum. - Deniqu de somnis dicendum est. Quem pluralem si putares indicare auctam notionis qualitatem, ita ut valeret sere altum et dulcem somnum, hanc opinionem Prorsus ejiceres leviter perlustratis locis ubi legitur. Namque in ipsis iis sententiis saepe invenitur, ubi inquietum a turbidum fuisse somnum res ipsa docet. Sic si de diris somniis narratur Α Ι, 353. II, 270. IV, 353. 466. XII, 908, vel si describitur Aeneas dormiens nocte, qua perlapsa arthaginem relicturus ostqv, b55, vel si de incubatione quadam agitur VII, 88. Quod si quia his locis fretus eam sententiam arripere vellet, Variorum somniorum vivida imagine inclinatum esse verbum in pluralem numerum, rePugnarent loci, ubi aperte dulcia et quietus somnus significain os G. I, 342. Π, 470. III, 43b. Quae dissicultates omnes tolluntur, a sumimus poetam, quum somnus ut status quietis

44쪽

utique per spatium quoddam temporis a extendens fingatur, singula temporis partea respexisse. Praeterea favet huic judicio etiam illud Vergilianum carpere somno

non somnum. Quum enim aleat carperer aliquid per parte comprAendere, notio

pluralitatis, et ejus quidem in quin tendimus, lare apparet ne tamen nee se est illud carpere somnos accipiatur, quasi quis tempus quoddam dormiendo peragat ita ut e somno nonnumquam excitetur. A. IV, bbbr Aeneas Carpebat somnos robus jam rite paratis. G. III, 43br Ne mihi tum mollis sub divo arpere somnos Neu dorso nemoria libeat jacuisse per herbaΗ. - Sio etiam do loco dicitur carpererov. Meti XV, 507: tamque Corinthiaci carpebam litora Ponti, inuem locum affert Ladevicus ad G III, 32b Jam praeter locos supra excitato alios nonnullos adscribo. A. II, 9: et jam nox humida caelo Praecipitat suadentque cadentia sidera somnos. cf. IV, 1. 244: hac animas ille evocat Orco Pallentis alias sub Tartara tristia mittit, Dat omno adimitque et Iumina morte resignat.*- 30: At non infelix animi Phoenissa neque umquam Solvitur in somnos. - bI: Huic se forma dei voltu redeuntis oodem obtulit in somnia rursusque ita visa monere est. VII, 754: Umbro Vipereo generi et graviter spirantibus hydrus Spargere qui somnos cantuque manuque solebat. Cat. 64, 33I: Languidolosque paret tecum conjungere somnos. - Α ΙΙΙ, 151: Effigies sacrae divom Phrygiique Penates, Quos mecum ab Troia mediisque ex ignibus urbis

Extuleram, visi ante oculos astare jacentis In somnis, multo manifesti lumine, qua se Plena per insertas fundebat luna senestras. Locus a multis multum perpensus. Editores recentiores Jahnius Wamerus orbiger osaraumauplius Ribbeckius ade- vicus acquiescunt in codicum lectione, quam sinius ita interpretatus est Mihi somnianti videbatur luna per senestras lumen immittere, quo clari a manifesti, non obscuri, Penate apparebanti Verba autem ne sopor illud erat, significant: non somnium vanum fuit, sed Vere mihi apparuere penates A tamen tam multa et gravissima contra hanc lectionem proferri possunt, ut mihi quidem persuasum sere sit, recte eam non habere. Etenim qui faciunt Aeneam somniantem, lunam splendore suo superfudisse Penates, ita ut manifesti ante oculos ei adstitissent, non videntur

meminisse, diis, si cui dormienti apparerent non opus fuisse alieno lumine, quum ipsi

lucem larissimam effundere putaren-. Tum vero ante omnia etiam id sumendum esset, satas somnianti contemPlationem caliginis circumfusae, nec enim, Credo, erunt, qui tenebras, quae reVer tegunt jacentem, sine mora ad somnia quoque ejus transferri

velint. Nam quod IV, 570 leguntur: aio fatua nocti se immiscuit atrae, prora alia res est de ea caussa, quod ipse Mercurius re vera adiit Aeneam eadem forma

atque prius ae illi obtulerat vigilanti cs. 56-5b9); itaque, quum nox esset, dicit

poeta nocti a immiscuit, sicut supra dixerat in tenuem auram evanuit v. 278, Deinde jure quaeri potest, qui factum sit ut enuntiatum quod est manifesto in lumino IV, 3M dicatur de Mercurio vere apparente, sicut convenit significationi vocabuli, hoo autem loco idem sero de somnio usurpetur, a licet sententiam, quae est ne SOPOP

45쪽

- as iunxerit v. 173 ex imitatio mouisi es καρ ridi mus, cur Positum est coram et adgnoscere Et, quod gravissimm est, cur misquam Indieatur, Aeneam Expergiscipi quod eteroquin commemorare numquam omittit Vergilius a de somniis refert. So II, 302: Excutior somno, sic IV,472t Corripit, omno corpus, VII, 458r-Illi sommu ingens rumpit Pavor, et VIII, Me nox Aenean somnusque reliquit. Sed hoo Meo nihil dicitur nisi Corripio e stratis oorptae v. 176, Quare non ideo, quo modo contra has dubitationes lectio codicum Mendi possit; nam niti illud videbar, quamquam aliis locis de somniis dici solet, nihil dumtaxat indicat nisi in rium

quoddam atque infinitum. Itaque cummunio censeo esse in unum vocabuli cogenda verba in somnis. Sed hactenus tantum adsentior. Neque enim est genetivus singularis insomnis, sed accusativus pluralis, qui ad oculas Pertineat. Jam conferas Stat. Theb. III, 328r Insomnes oculo rubor excitat. Apparet autem opponi meam insomnem ceteris ani dibus dormientibus v. 147 , quae ratio redit IV, 52 et 530. Ad finem perductis his, jam nostrara est do duobus verborum generibus copiosius disserere late sano patentibus, quorum prius animum omnesque animi affectus, posterius vero ea continet notiones, quae materiam quandam indicant. Infinita igitur sunt a finita. Atque quae ad illud genus spectantis in numerum pluralem abeunt, adsimilatur forma sequentiae rerum ei, quae verbo illo infinito oontinetur vel ex eo nascitur. Hae vero res, Si de animi vocabulo generalior agitur, emuntur in motibus animi atque affectibus; si ipsi hi intelleguntur, iis constant, quae in homine affectu animi aliquo vehementer commoto palam fiunt. Itaque animi explicari possunt animo

excitato permotoque affectus vero, quum ratio, qua emicant et quasi in conspectum prooedunt, accurate respondeat ipsorum Vehementiae a vigori necesse sit, eam, si

pluraliter usurpantur, adsumunt significationem, quam adsequaria additis vocabulis qualia sunt sorte vehemens grave servidum altum alia, ita ut hac interpretandi ratione idem sere efficiatur atque ea, quam . I, 2 ingressi sumus. Quod si sunt qui explicent iras per Regunge des orna odia per Regunge des Hasses, aut salsa aut

vana proserunt falsa, si accurate verba eorum premimus, ut intellegantur commotiones quaedam, quae carptim et nonnumquam animum perstringunt vana, si haberi volunt Regunge pro affectibus, quum ira atque odium ipsa sint affectus, neque de amotuum

affectibus dici possit -- quam religiosissime segreganda est alia quaedam dicendi ratio, ex qua notiones illae infinitae per metonymiam transseruntur in res, quibus aut in quibus comparent metonymiam recte appellat Rostius ad Agricol pag. 112. Quae aegelabachius exponit in libro quom de arte latine scribendi edidit pag. 13 partim scis omnino non habent partim admodum vaga sunt . Ibi enim significatio

ipsa Verborum commutatur, quom jam non sorma solum, sed etiam indoles in Iuralem edit, ne valent animi ut o Exemplo utar, animum ommotum sede

animi commotiones. Quae res nihil jam miri praebet, nequo altius in eam inquirere interest Atque prior tantum vere est poetarum, hae autem apud omnes Eriptore

46쪽

tritissima, quippe quae indo provenerit, quod Romani, omnia omnino infinita avere M notiones finitas iis subdere solebant. Jam vero illico suspiceris, id quod ipsa quaestio

confirmat, multis locis in lubrico nos versari, utrum in animo aut aspectu ipso, an in affectibus aut affectus indicii major posita sit vis, ita ut aut prior aut posterior e plicandi ratio nobis sequenda ait. Nam saepe ne cetera enuntiationis membra eo

tota gententia ipsa quicquam subsidii nobis suppeditat Sio A. I, 11: tantaene animis

caelestibus irae 3 si duos qui antecedunt versus respicimus, ita explicare liceat num deus ira sua ad tanta facta auferri potest sed si sumimus pluralem non positum esse nisi ut tantae vocabulum acueret, etiam hi potest subeSS Sensus num deo esse potest ira tam ' implacabilis Ve VII, 42 ρ,Dicam acies actosque animis in funera reges, incertum est utrum interpretemur reges qui animi cupiditatibus an qui acri ac vehementi animo suo in exitium acti sunt. Quum igitur sacere non possimus, qui in uniuscujusque ponamus arbitrio, utram talibus in locis eligat sibi explicationem, tamen id quoque colligi potest, saepe haud ita magnum inter eas discrimen interesse. Ulut tamen res est, in magna locorum copia quid spectaverit poeta admodum certo intellegi

Primum de animis si disserimus, prior ratio certe omnibus iis locis adgnoscenda est, ubi agitur de uno et clara indicato affectu. I, 22: vivo temptat praevertere amore am pridem resides animo desuetaque corda, haud dubio do nulla re nisi de Sychaei amore cogitandum est. 1, 316: Sed glomerare manum bello et concurrere

in arcem Cum sociis ardent animi. 386. V, 462: Et saevire animis Entellum haut passus acerbis. 473. VIII, 28: Ecce furens animi aderat Tirynthius wildbeπεν terraiun). 2b6. VII, 47b: Dum Turnus Rutulos animis audacibus implet huhnbe-wegis Sinn). v. Met IV, 421 senatis thalamoque Athamantis habentem Sublimes

animos. o. IX, 703r Bitian ardentem oculis animisque frementem. X, 250r stupet

inscius ipso Tros Anchisiades, animos tamen omino tollit, irolepsin intellego. G. ΙΙΙ, 119:MΕxquirunt calidumquo animis ot cursibus acrom. Adjungi potos A. IX, 184 Nisus ait: in hunc ardorem mentibus addunt, ubi redit prolepsis modo observata. IV, 414: Ire iterum in lacrimas, iterum temptare precando Cogitur et supplex animos

summittere amori, dubius sis, a Sit ratio posterior statuenda, si ad doloris desperationis odii irae superbia affectu intenditur animus, qui Didonem discerpunt tamen a nobiscum reputamus enuntiata quae sunt recando supplex summittere, melius videtur esse ad superbiam solam reserro animos ex ratione priore Contra III, 342r-Ecquid in antiquam virtutem animosque virilis Et pater Aeneas et avonculus excitat Hector metonymiam habemus, quum indicet vox virilis genus virtutum plures comprehendens. VI, 261: Tuque invade viam vaginaque eripe serrum, uno animi opus, Aenea, nuno Pectore firmo; animus valet Muth; atque possunt intellegi facta quae ex animo sorti nascuntur ration habita eorum quae antecedunt; sed si desideratur quod nocurate respondeat pectori sumo explicea sere animum fortem vel ardentenia

47쪽

quid statum non ausim. - amores. LIM: ille Sychaeum Iam serro immateria superat securus amorum Germanae cf. 344r et magno miserae dilectua amores . De eadem re IV, 28r Illo meos, primus qui me sibi junxit, amores Abstulit. V, 334 ,,Non tamen uryali, non ille oblitus amorum. - Eol. IX, 6:-,,Causando nostros in longum ducis amores. X.6r ,sollicitos Galli dicamus amores. 34r Vestra meos olim a fistula dicat amores. Sed A. IV, 292 sequando optima Dido Nesciat et tantos rumpi non speret amores jam ob rumpendi oeabulum cavendum est node amotu cogitemus; nam accipi vult poeta amoria testimonia factaque, quibus Dido Aeneam sibi devinctum tenet quod se tota ei commisit, quod summum Karthaginis

imperium in eum detulit, quod laesit fidem Sychaei manibus promissam, quod subiit

odia tot procorum a se contemptorum. Ne id fortasse a vero multum recedit, amorum verbo hoc loco in universum spectari foedus amoris, Pluralem autem ex eadem ratione positum esse qua foedera, de quibus videas quae supra disputavi, imprimis VIII, 540: ,soedera rumpant. Cat. 78, 3 Anam dulces jungit amores. - 326:,,Dardania stratu dextra seeurus amorum, Qui juvenum tibi semper erant, miserande jaceres, amores sunt rationes amoris juvenum genetivus objectivus qui dicitur, atque aliam vim habet enuntiatum hoc loco a supra. G. ΙΙΙ, 227r tum quos amisit inultus amores, de rebus Venereis agi ex iis quae praecedunt sine dubitatione essicitur. Eol. VIII, 23: semper pastorum ille audit amores, intellegenda sunt carmina quae ad amorem spectant, qua significatione et Ovidius amorum vocabulo usus es - odia. A. I, 668: Frater ut Aeneas pelago tuus omnia circum Litora jactetur odiis unonis acerbae, Nota tibi; affectum ipsum adgnoscendum esse vel inde potest colligi, quod ea quae ex odio unonia proveniunt sunt ipsi Aeneae errores. Neque aliter V, 786:-Non media de gente Phrygum exedisse nefandis Urbem odiis satis est. VII, 336:isTu Potes unanimos armare in proelia fratre Atque odiis versare domos; nihil agendum est, nisi ut excitetur odium, quod antea non erat. XI, 122: Tum aenior semperque odiis et crimine Drances Insensus juveni umo cet. crimen demum est quod Qx odio nascitur Verum II, 96: Promisi ultorem et verbis odia aspora movi, magis arridet xplicare facta odii asperi, ita ut ea quae sequuntur su8ius clariusque eXponant, quamvis certa non sit res VII, 298 fiat, credo, mea numina tandem Fessa jacent, odiis aut exsaturata quievi; pendet inde Explicatio, utrum habeamus verbum quod est odiis pro ablativo restrictionis an instrumenti, qui Vocantur, num Si Prius sumimus, explicandi ratio prior est veri similis, si posterius magia placet altera statuatur ratio necesse est. irae. II, 381r trepidusque repente refugit Attollentem iras et caerula colla tumentem. Cogitandum esse de nascente motu ipso quum tota sententia tum attollentem vocabulum demonstrat. V, 197: Protinus ad regem cursus detorquet Iarban, Incenditque animum dictis atque aggerat iras. VII, 34brisQuam super adventu Teucrum Turnique hymenaeia emineae ardentem curaeque

iraeque coquebant. 445: Talibus Allecto dictis exarsit in iras. VIII, 40 istumor

48쪽

omnia et iras Concessero deum. suo reserendi sunt ignes quoque. , 57b: Exarsere ignes animo subit ira cadentem Ulcisci patriam, quoniam ignis etiam inmiaritet vehementissimam animi commotionem exprimit, ut VII, 577: Turnus adest medioquo in crimino caedis et igni Terrorem geminat. Cat. 64, 226: Nostros ut luctus nostraeque incendia mentia* cet. Tum amorem flagrantissimum indicant: Ecl. V Ι0: Incipe Mopse, prior, si quos aut Phyllidis ignes Aut Alconis habes audes, singulariter A. IV, 2. Cat. 35, 15: ex eo misellae Ignea interiorem edunt medullam. Ceteroquin si apud Vergilium invenitur pluralis, metonymia intellegenda est. Sed redeamus ad iras A. III, 366: -Sola novum dictuque nefas harpyia Celaeno rodigium canit et tristis denuntiat iras sine dubio adgnoscendae sunt res adversae quae deorum ira emciuntur. IV, b64: Variosque irarum concitat aestus, i. e. cogitationum et dolorum ira excitatorum, quum versus 32: rursusque resurgens Saevit amor, magnoque irarum fluctuat aestu sic accipiendus sit amor denuo exardescens uoilluc fluctuat vehementissimae irae affectu, quippe quae repugnet amori. Rursus

posterior explicandi ratio adhibenda VII, 15 305. 326. Multis locis sub judico lis

relinquenda est. furore S. VII, 406 ,,Ρostquam visa satis primos acuisse furores. TU, 501 ,,Non tamen AnnamoVis praetexere funera aeris Germanam credit nec tantos

mente furores Concipit. Cat. 64,44 ,,Indomitos in corde gerens Ariadna furores. In verbo quod est furiae quum incertum sit, num omnino et quatenus Furiarum imago ad ponendum pluralem fecerit, missum id facio, eodemque modo hoc verbum tracto atque simile quod modo attuli. A. VIII, 20b: At furiis Caci mensestera. 219:,,Hic vero Alcidae furiis exarserat atro Felle dolor. 494: Ergo omnis furiis surrexit Etruria justis. ΙΙ, 946: Illo oculis postquam saevi monimenta doloris Exuviasque hausit, furiis accensus et ira cet. G. III, 244 ,,omne adeo genus in terris hominumque ferarumque In furias ignemque ruunt Amor omnibus idem. A X, 68r Italiam potii fatis auctoribus esto Cussandrae impulsus furiis sensus est impulsus oraculis quae fiadit vates furens. Etiam Ι, 41: Unius ob noxam et furias Aiacis Oili 3 furias arctissime cum noxa conjungi oportet et explicari per facta suriosa, vel proprie:

actum furiosum, qua in re quid significet pluralis paullo ante vidimus. Eodem modo IV, 474: Ergo ubi concepit urias evicta dolore Decrevitque mori cogitandum est de cogitationibus consiliisque quae ex furore nascebantur. - G. IV, 332: Ure sata et duram in vitis molire bipennem Tanta meae si te ceperunt taedia laudis ex priore ratione; sed Ecl. ΙΙ 1b: Nonne fuit satius, tristis Amaryllidis iras Atquo superba pati fastidia ex posteriore dictum, nam fastidi nemo potest torqueri, nisi id aliquo modo se ostendit. Neque quod est A. III, 326: Stirpis Achilleae fastus

juvenemque superbum, Servitio enixae, tulimus secu accipiendum St. - metus. IX, 90r Solve metus atque o precibus sine posse parentem; inuum solvendi verbo quodammodo contrarium sit capiendi quo utuntur Romani, si aliquis affectus animum

incedit, et hoc loco assectum metus ipsum intellegendum esse duco die bange Furcht .

49쪽

Itoma, 463: Solvo metus; seret haeo aliquam tibi lama salutem.- Cat. 64 99r ,,Quantos illa tulit languenti corde timores.- Sed A. VII, 438 ,,Ne tantos mihi fingo

metua ex indole et usu fingendi verbi nihil possunt significare metus nisi Oogitationea imaginesque quae oriuntur ex metu Besormisso . iocis quales sunt XII, 316r Mesinite atque auferte metuS et V, 812: Nunc quoque mens eadem perstat mihi, Pelle timores desunt omnino, quibus ad certum interpretandi judicium perducamur ex re utraque ferri potest explicatio. G. ΙΙ,491r Atque motus omnia et inexorabile satum Subjecit pedibus cogitationes timidas indicare voluisso poetam vel ex verbo quod est omnis apparet. -- Ι,402 ,,Latonae tacitum pertemptant gaudia pectus. Quod Ladovicus ad G III, 250 pertemptare reddit per durchguchen, durchbeben, rectene egerit dubito. His enim verbis si utimur, fieri vix potest quin cogitemus de singulis gaudii

commotionibus, quae repente nascuntur celeriterque restinguuntur, ita ut exhibeant gaudia vim vere plurativam. Ac tamen nihil subest nisi summi superbique gaudii significatio pertemptare pectus autem est pectus totum id vocula per indicatur capere, addita cogitando notion repentini ac rapidi Sio etiam V 828: Hic patris Aeneae suspensum blanda vicissim Gaudia pertemptant animum, quo loco vicissim vocabulum iacit ut sortius opponantur gaudia animo suspenso cf. IV, 80 Nec, puto quemquam latebit, sensum si exortum his locis multo melius convenire Contra ad locum qui legitur VII, 3bb Ladevici explicatio admodum adcommodata videtur. III, 713: Nec Vates Helenus, cum multa horrenda moneret, mos mihi iraedixit luctus. IX, b00: Illam incendentem luctus Idaeus et Actor Corripiunt interque manu sub tecta reponunt. Cat. 64, 71: Ah misera, assiduis quam luctibus externavit Spinosas Erycina serens in pectore uras. es. v. 226 5b, 1 b. A A X, 7bb ,,Jam gravis aequabat luctus et mutua Mavors Funera rauctus insolita quadam metonymia significant res de quibus luctus est, id quod nuntiato quod sequitur mutua funera, clarius, quamquam et ipsum metonymice, indicatur. in dolores quoque asserendi sunt, si modes intelleguntum animi dolores. I, 2b: Necdum etiam caussae irarum saevique dolores Exciderant animo. U, 5: duri magno sed amore dolores Polluto notumque furens quid femina possit. Denique huc vocamua Pector et Corda, si metonymia quadam usurpantur V, 816: His ubi daeta deae permulsit pectora

dictis; exstat prolepsis, do qua jam vidimus VIII, 29 4,Aeneam tristi turbatus pectora bello. X, 151: violentaque pectora Turni Edocet. VI, 49 sese pectus anhelum Et rabie sera corda tument. 80: fera corda domana. 407: tumida ex

ira tum corda residunt. I, 722: vivo temptat praevertere amore Jam pridem resides animos desuetaque corda. Haec habui quae de infinitorum genere exponerem. In finiti vero, quae mat riam quandam designant, expediendis prorsus eodem modo distinguendum est. Aotalia nomina pluraliter saepissime et ab omnibus acriptoribus usurpari, ut significenturres, quae ex materia illa de qua agitur nascuntur vel conficiuntur notum esti quorum

50쪽

qua a Vergilio ita posita inveni quamquam ad Propositum nostrum Proprie non e

tinent, jam in conspectum dabor glacies G. IV, 517. nives A. XII, 84 tura EcI. VIII, 65. frumenta A. IV, 406. rores G. I, 38b mella i. o. guttae mellis, quia antiqui mel de arborum foliis stillare putabant IV, 3b A. IV, 486 cf. v. Met. I, 112, quem locum Hemius affert ad Ecl. IV, 30 cruores A. IV, 687 sontes II, 686. fluvii G. ΙΙΙ, 44b. ymphae A. IX, 23 I, 701. latices IV, 512. vina VIII, 275 VII, 147. venena Ecl. VIII, 95 G. ΙΙ,130. Sed de A. VII, 341 vidoraemium sulfura pices cerae G. III, 449 seq. fumi IV, 230. aera A. ΙΙΙ, 451 VI, 847. G. III, 363 1, 480. harenae A. Ι 107 ΙΙΙ, bb7 IX, 714;G. HI, 3b0. II, 106.139. cineres i. e. reliquiae qua cinis factae sunt A. II, 431; IV, 427; V, bb; 81 VI, 226 X, b9 Ecl. VIII, 100 sod si translato more usurpatur cinis, iugularem poni consentaneum est A. IV, 552 623. - Aliud vero est, si verba quae, quamquam et ipsa materiae notionem continent, latius tamen patent, pluraliter ponuntur. Neque enim tum metonymia intellegenda est, sed remanet significatio singularis, quae certo quodam modo ex notionis indole accuratius definiatur. Atque quum dividua possit cogitari omnis materia, talibus locis adsimilari sormam singulis notionis partibus nobis sumendum est, et videndum quae ad unum quodque Verbum accedat significatio propria eo quod partes ejus fortius acuuntur. Jam vero patet, Sicut eis quam in animi affectibus ingressi sumus via explicandi ad meram qualitatis gradationem indicandam tandem evaserit, hano rationem saepe ad quantitatis gradationem proxime necessuram ESSE Nimirum in omnibus vocabulis, de quibus in . 1, egimus, latet materiae cujusdam notio, quae nisi adesset, de gradatione tali ne cogitari quidem

posset. At discrimen interest inter verba, quorum natura maximam partem in materia aliqua cernitur, atque ea in quibus aliae rationes graviores sunt. Hae vero si ad adsimilationem reserremus, vix recte ageremus, imprimis quum exstent tot tamque clara exempla gradationis, quae ad qualitatem spectat. Eo magis in quantitate augenda sic egisse putandi sunt Romani A. I, 191 istum volgus et omnem Miscet agens telis nemora inter frondea turbam; elucet plura nemora haudquaquam esse adgnoscenda. Adducit autem pluralis numerus animum ad singulas nemoris arbore ConSiderandRS, neque a vero aberrabimus, Si explicaverimus nemus densum arboribusque consertissimum. Simul aptissimo modo extollitur vocabulum quod est frondea nam ubi consertae sunt arbores, frondia quoque uberior est copia. 10: Classem in convexo nemorum sub rupe cavata Arboribus clausam circum atque horrentibus umbris coulit, res est eadem consera modo . 16b ,horrentique atrum nemus imminet umbra. G. III, 393: Pan deus Arcadiae captam te, Luna, fefellit In nemora alta vocans neo tu spemata vocantem. Quamquam concedamus oportet, haud raro inveniri singularem

talibus locis, quibus pluralis melius convenire videatur; sic A. VII, 77b: At Trivia Hippolytum secretis alma recondit Sedibus et nymphae Egeriae nemorique relegat. Idem usus transferri potest in verba sensu similia. VI, 195: cursumque Per auras Dirigito in lucos, ubi pinguem dives opacatinamus humum, i. e. in lucum, qui a