Comoediae;

413쪽

IN ANDRIAM. Eos

Cliaritius a Plini philo, et ilici reo iiii pudenteni appellat, si iud ni-plius feta qua ni mitte riles ille ravit: inultim liquot illeCProer, dum Proicis ur liquo, me ideum ei uni inine ii tat Chalinus consiliuiti expetens, mon tantuni ut illiserat nuptias, Red ut ii, ses lucat uxorem Ilino sequuntur interruptiones quani pluriniae.

ACTUS QUARTI SCAEA A TERTIA.

V. l. Nir III. NE ESSE IIaec scaena coni positionem loli habet, lueni Davus doni in futuruin esse praedixerat: ei licet nutulieribus puerit in ante osti uni collocandunt, quo viso Chremes Io Pamphilo siliam suam non daret. Ac primo conqueritur Mysis, quod Pamphilus, qui proniis erat se ducturum Glycerium, iam incertani habeat voluntatem. PROPRIUM dixit perpetuum et ii xuin,

D prurium, Tymbriaee, domum. V. 2. SUMMUM BONUM: oc egi, summum et bonum mi-

cum et mutorem.

V. d. ET EO NUNC MISERA 'Aντονομασία est, quod dixit Eoleret et miser ab animo et extrinsecus. Ubi est argumentum n minore ad maius unde sequitur FACILE HIC PI.US MALI EST, QUAM ILL i BONI i Scilicet dii relinquetido,' quam in amando. LABORE M vero pro dolore, sicut PERICULUM pro tentamento. V. m. Ex PROMTA MALiTIA: Id est manifesta Malliditate 25 opus est et astutia. V. I. Ex ARA HINC Romanis omnibus mos est in atrio, lio cst in vestibulo, habere Vestam, quippo cum inde Bestibulumito minarint, cui sacrificium cotidie facerent. Illic ei fuerat collocata ara idcirco dictum est Ex ARA SUME HINC VERBENAS TIBI. do V. II. UT LIQUID POSSIM Ut pure, inquit, et manifeste possim, iusiurandum adhibere me puerum non ExposuiSSE. V. 5. NOVA NUNC RELIGIO: Subito, inquit, religiosus effectus es: et est σαρκα όσ.

ACTUS QUARTI SCAENA QUARTA. S

V. I. REVERTOR POSTQUAM: Maec scaena dolum complet, et habet subtilem caussam et orationem, in sine aliud dicit, aliud V. . Metilem Ur Act. II. c. I. T. 2S. V. II. iti Virgilius Ion lib. iiI. v. 5.

414쪽

intelligi vult. Quippe Davus in ioc toto eonsilio eonstitutus est, uti uiro dat Chretii et i, quod Pa inpii ilus ritu Glycerium diligit, ut

eant diro uxore Iiubeat, fit quidem ex ea gu Sceperit siliuni iluare cognita, abutitiis Clirentes pos it abscedere. I. I. Uni ni MC LAT uin vidisset Chremetem venire, discessit prope, repentinum simulaturus adventum Ideo aiuno interrogata tulier quaerit, ubi sit. v. s. DI VOSTRAM FIDEM: Quasi nunc Davus veniat aliam

orationem ingit, im multitudine sopuli ipuit forum litigantis,

Io quod cara annona sit; et i unde subiungit: QUID DICAM AI. IUI3NES cIo laec enim repentina vox suscepta est, qui adventus simularetur.

V. s. Mysis PURR Hic: Dissimulat omnia, ut et Chremetem non videre videatur interiectio est irascentis. I V. 2. CONLED AD DEXTERAM Id est, transi. aevi hoc

voce pronuntiandum fit.

V. II. Dei illas es Ide, haec Nysidis praecisa oratio est, quia iam coeperat indicare quod ipse Davus puerum attulisset. Pro quo statim Davus interposuit orationem, comminanR VERBUlu2 SI MIHI UNUM, PRAETERQUAM QUOD TE ROGO FAXIS, CAVE pro siquidem Au autem, pro vide ne Et quia illa sensit indignationem, ait: MALEDICIS. V. IS UNDE EST Dic CLARE Ut senex possit audire F. A VOBIS: obscura responsio. et metuit Davus, ne Senex Sciat,25 unde ait illa mulier, quae dixit et nobis. Idcirco ipse cum indignatione ridens, qua manifestior fieret, adiecit: Ni RUM SI IMPUDENTER MLLIER FACIT MERETRIX Argumentum, est a causSaductum, per ironiam ut indicaret hanc esse meretricis Id quod continuo Chremex agnovit et subiecites AB ANDRIA EST ANCILLABO HAEC QUANTUM INTELLIGO hoc est a Glycerio, quae Andria est. V. B. ADRO VIDEMUR vopis es Fingit avus dracundiam et accusationem, nova sane locutione: IN QUIBUS SIC INLUDATIS. V. o. PROPERA ADEO PUERUM: Imperat uti ab ianua puer, qui ibi positus, auferatur Verumtamen post submissa Voce ne 35 Chremes audiat, imperat Mysidi, ut maneat, nec e loco recedat. Nondum renim fuerant Chremeti cuncta patefacta Quia pueruli1ESse ante Aedes meretrice positum, solum duerat indicatum, necdum quod rix puer Pamphili ilius esset Denique praeparatillam rursus interrogationem CLIUS VERO PUERUM HIC APPOSUISTI, do DIC MIHI, MITTE ID QUOD SCIO. et quia obscure responderat interrogata Mysis cuius puer essest tu nescis ut facilius Chremes audiret, respondet Davus OMITTE QUOD SCIO, QUOD ROGO DIC .

Denique cogit ad apertiorem expositionem. Nam cum illa dixis-Set VESTRI et iunc interrogat, CUIUM NOSTRI ut ad nomen 6 proprium veniretur quod illa' continuo dixit: IAMPHi Li Post iratus Davus quasi et nomen repetit, ut duplicatio vocis Chremeti plenius rem indicaret.

417쪽

IN ANDRIAII. Eoi

v. 2 T. I in ii ni vini AI, Io, Ax tute et allide Davus

tuendae iiiiii esse dicit, ito Litier Diteret rite rei litippo viti l .

cl NATAM 'lixit, quasi Cortie in suppoliendo pii ero repletiani. V. 2. IN I IRTURII. Nili AI. Di LOT ADI L. RUAT: Sic enini cons irritatus partus, cuin iis erae praesentes sunt, quaeso, Sint dicere testiuio ritum.

V. II. Ni: I. I. A: Pro valde III. vel ILLANE, id est, nun- ID quid illa L per soloecismuinta initu ut ut ori litie. V. G. LUNC ADEO UT TU Et Scis AF Quonia in oninia, quae indicanda fuerant, pates acta sunt chre ineli, vere ni perat et minatur, ut puerum ab aedibus auferat. Sed laec in nigoratio superior illud egit, ut ad disturbandas nuptias Panipli ilias

Pater duceretur, et nitior continendare cur tantum modo non tamen, ut Iunino Cliremes se crederet cxpui Sum.

ACTUS PLARTI SCAENA QUINTA.

IN aia: niani TASSE Ilaec scaena percontationem tenet, ubi Chrysis labit et , Habet tamen deliberativae orniani 2 oNam Crito sobrinus est Chrysidis, qua mortua ad eun lege hereditas pertinebat Deliberat ergo an ad eandem hereditatem aspiret, maxini: cum sciat, Glycerium mororis loco habitam esse: eamque esse dunc adulescentulam ii Haec rigitur, deliberativa in eo, quod audierit mortuam Clirysidem puellam ' vero et munc25

Ilecdum parentes suos hic cognovisse, quam constat esse Atticam civem continuo tractat articulos honesti et utilis dicendo I AUDAUSPICAT HUC ME APPULI Hoc est non recte meque tono omines lum veni, si quidem quae soror dicta est ClarFsidis, et nunc parentes uos non repperit unde non possum petere here Soditatem. Nam ab utili satis pro ipso est, reum dicit UA COIEHOSPITEM LITEM SEQUI Huc accedit quod iam illi est defensor vliquis vel amicus, vel maritus, contra quem peregrinun hominem litigare videtur esse dissicile. Conclusit ab honesto: IPSAM Praetere M DESPOLIARU NON 'LiCET Boni viri persona in Merito 35 sustinet et ionesti hominis Sed quoniam meretricis assinis est, iam aliquid iri minis in se redundet, , in eo quod sibi iuncta est Sanguine, accusat illam, quod inhoneste optavit parare hic divitias. V. A. ET QUOS PERCONTER Percontulis namque est apud dialecticos inquisitio, cui respondetur aliter, quam est illa re-do Sponsio, ubi aut est ponimus, aut non. Haec enim interrogatio dicitur. Vidisti hominem necessario respondemus ut Bidi, aut NON. At ero creontatio est. Vbi habitat Chrysis huic re. Sponderi non potest aut est, aut non , sed hic illic.

418쪽

2OS LUCIt AP IIII COMMENT.

V. T. ITAN ci in v Alm Breviter interrogationem de Chrygidis

morte esse ei cum dolore et et recte et ora litie requisivit, nil ly- eertum cognoverit tuum satrem Nam honerum te peteret hereditatem , si illa iam divis cognita videatur. V. II. NubiuLAM TETLLIS, PEDEM Id est, nun tuam vetiissem et TETULISSEM dixit per Proth ex in est enim ferre,

ire et prolicisci ut Virgilius: Mene et ere Pedem genitor. V. H. SEMPER LILA I TA LAT HAEC: Quo niagis disti cile Io esse ostendati hereditatem se tere, indiecit quod diae: soror et dicta est et habitata unde iure in hereditate Chrysidi succederet. V. G. FACILE ATQUE UTILE Hic et an fieri possit tractabat et an expediat quod utique deliberativae e partibua dicitur. V. Is GRANDIUSCULAQ Argumentum est ab aetate. 15 V. 22 PERPOL ANTIQUUM METINES s Scilicet mi orem id

est, sine dubio sic loqueris, quemadnio dum antiquorum hominumniores sunt. POL autem, iuratio est per Pollucem, quomodo Hercle, cαSIOr.

ACTUS QUINTI SCAENA PRIMA.

2 V. I. SATICIAM, AEATis Chremes Simonem reum iniuriarum facit, quod eo usque persuasione duxerit animum eius, ut ad periculum leveniret quippe qui coegerit se siliani dare ei

adulescentulo, qui non anticam haberet, verum et peregrinam nescio quam pro uxore aetineret, sic ea silium suscepisset.

25 Huic responsio fit et status coniecturalis, falso istud esse neque adulescentem habere illam pro uxore, neque talem illuin esse filium, sed meretricem ad disturbandas nuptias ista cogitasse. F. SPECTATA IAM SATIS AMICITIA: Probata, inquit, olim est amicitia mea, data desiste amplius calamitatis imponere, rusque addo periculum custodita familiaritate perveni. V. B. DUM STUDE OBSEQUI TIBI: Haec omnis accusatio est. Dum obsequor, inquit, tibi, iam et filia mea periclitari coepit. V. d. IMM, ENIM NUNC MAXIME: Generalem enim Supra positam accusationem a parum intellexerat Simo: et idcirco sod convertit mit preces ut lic Chreni ex potius dii promissionibus Perseveret, et quod verbis ante dixerat, ipsa compleat veritate. V. G. VIDU QUAM INIQUUS SIS Supra generaliter Chremes accusaverat, nunc descendit ad speciem VIDE QUAM INIQUUS SIS

do GNITATIS, NEQUE LID ME RE COGITAS. Cupiditatis, inquit, studio et ardore nimio voluntatis, non animadvertis benignitatis

modum vel quod postulas diligenter intelligis ac cogitas. V. S. Virgiliva Ien lib. II. v. 65 .