Jacobi Sadoleti Epistolae Familiares in Tres Partes Distributae

61쪽

plissimas agito . Quod si etiam ejus orationis exemplum ad nos miseris, tibi omnia secundum illum debebo . De Laocoonte legi centies carmen tuum cad. O te poetam mirificum , ita non modo ejus signi nobis quasi aliud simulachrum effinxisti, sed plane jam signum ipsum prorsus in animo insculpsisti meo l Quid

quaeris p Equidem cum Beroaldo valde 1entio: non jam enim Romam cogito, ut Laocoontem videam , cum habeam tuos versus .

Sed heus tu , parumne tibi videbaris effecisse. qui oratoriam nobis omnibus , quasi de manu eripueris , teque ejus disciplinae principem feceris, nisi etiam poeticen eripias, prae teque unum feras P O profundam ingluviem gloriae lSed mehercules , omissis iocis , non possum dicere , quantum me illa carmina delectarint. Nolo me tibi assentari existimes , si utar ver- his tuis e sed profecto sic est : eo te carmine spem , atque expectationem eorum , qui te in oculis ferunt, vicisse, longeque reliquisse pu

to ς etiam quemadmodum a Cicerone Graecos homines, scriptis commentariolis ejus consulatus , sic poetas reliquos a scribendo eo de signo deterritos , istis hexametris tuis . Salutavi tuis verbis quos jussisti. Tu item &ipsorum , ct meis salutem dices eis omnibus , quos me velle atque illos scis , t inique in-priinis . Quamquam quidem S tibi, S Cetrais r ioca Ηoe Sadoleti de Laoeoonte earmen habetur to. a. earm. HIU . poetar. quae Ioan . M illatus Toscanua re incensuit pag. ras. edit. Parisien. Item ἐn deIitiis Italον. poetar. collectore Ranutio Ghero par. E. pag. Iga. Rcarm. ἐIIUν. Poetar. Italor. edit. Florentiae an. ar. t m. 8. pag. 218. Idem reliquia Sadoleti operibus editis

62쪽

rio etiam insonuisse aures debuerunt, ita uterque nuper singulis fere horis in sermone Phristi & nostro : qui plane Phrisius , quando esset ad vos venturus , cum ob eo discessi, satis exploratum non habebat , sed sperabat prope diem . Ego vero serius ad tuas literas respondi ca), quoniam in Gallia Cisalpina ab sui viginti totos dies . Vale . Tertio Nonas Majas MDv I. Venetiis .

ANNO Μ. D. XII.

IACOBUS S A D OL ET USActio Sincero Sannazaro Orationem ab A idio Viterbiensi Ord. S. Augustini habitam in publieatione foederis a Iulio IT cum Maximiliano Caesare initi, ad

eum mittit.

inanti sis apud Rgidium meum VI ter-biensem d) Rectorem ordinis Augusti-

niani , facile cognovi ex eis rebus , quas ille vir solitus est de te praedicare . Fuisti enim ab Ne hae quidem Sadoleti ad Bembum ii terae his

bentur a

c b) Extat tom. a. operum Sadoleti edit. Veronen. Pag. I 66.ce Iaeobi sive Actii Syneeri Sannazarii vitam eleganter sane adcurateque descripsit Ioan . Antonius Uulia pius , eiusdemque Sannaaearii latinis operibus Patavii apud Cominum semel atque iterum editis praeposuit .cd Hie Viterbri natus , ab ineunte adolescentia Fri Eremit mn Ord. S.Aubsistini Familiae nomen dedit. In ea

63쪽

en Im in sermonibus utriusque nostrum sane frequens . Ille certe cum ingenium eruditionemque tuam , cujus ct nos testes esse posumus ; tum vero humanitatem atque elegantiam vitae ita celebrare non desinit, ut facile

appareat cum summo illius viri judicio , sum

mum erga te amorem esse conjunctum . Qua

propter cum Oratio , quae in publicatione foederis , quod cum Maximiliano Caesare Iulius II. Pontifex Maximus iniit, habita ab eo est , digna mihi videretur quae in manus perveniret hominum, statui eam tibi potissimum esse diis candam, ut hominis v micissimi egregiam aetionem , ab homine etiam amicissimo missam ad te, perlegeres . Τu , id quod facis, ita bonis incumbendo literis excelles, ut utrumque no-ltrum amare non desistas. Vale .

ea eum & pietate & litterarum seientia unus omnIum maxime floreret , Vicarius primum , postea Prior Geneis Talis sui ordinia est renunciatus e mox a Iulio II. Pont. Max. ad gravia Ecelesiae negotia pluries adhibitus,tantum ob eximiam Theologiae & saerorum dogmatum scientiam nomen sibi eomparavit , ut ab illius sueeessore Leone X. in Saerum Cardinalium senatum suerit eooptatus . Malista eaque insignia reliquit ingenii sui monumenta , quae Rom. in Bibliotheca Angelica S. Augustini mss. se vidisse testatur Andreas Victorellus , & quorum Catalo gum habes apud Ciaeeon. in eius vita tota. 3. sol. III 3. Obiit iv. Idus Novemb. II. III R.

64쪽

Salutem plurimam dicit. Mittit ei a se editam orationem nidii Hier-biensis Augustiniani ordinis Generalis , ha bitam in prima Lateranensis Concilii Sessione.

ter biensis γ) , quam tanta ope expeti v istis dignam illam quidem propter elegantiam quae ab iis potissimum legatur, qui judiea e aliquid de praestantibus ingeniis potas in t d) : sed & aliis quoque commendationibus praelucentem, tum quod magna audioritate

Lateranensis principia Concilii auspicata est, quod a Iulio II. Pontifice Maximo paulo ante institutum , sanctae Christianae Reipublicae opiniamus fore salutare tum quod ab eo viro est, quem ego & tu saepe soliti sumus in sermoni-hus nostris clarissimum hujus seeuli tamquam obscurascentis lumen appellare . Et quidem quae incommunibus hominum sensibus posita sunt, ea nemo est, qui in AEgidio summa esse non agnoscat. Sumus enim experti pluries il-- ca Ex Cone. Labbet edit. Parisieri . tom. 4. eol. 8. b Vide quae de Petro Bembo diximus tu notis ad vi tam Sadoleti pag.X. ce Vide not. ad Epist. antecedentem pag. I 6. R I .cd Habita fuit laxe prima Synodi Lataranensis Graistio ab AEgidio Viterbiensi in aede ipsa Laterani quinto nonas Maias anno M. D. x II. Iegiturque Conciliorum Labis hei tom. xIU. col. I p. & seqq. edit. Parisien.

65쪽

EpIsTOLT FAMILIARES. Is

tam huius viri mulcentem omnium aures a que animos eximiam eloquentiam , vernacula

quidem lingua Hetruscorum , que illi patria

est, abundantem, sed ex uberrimis S graecae, Statinae eruditionis fontibus deduciam . Magno enim hic studio theologiae ac philosophiae alistissimis artibus , comites literas politiores adiunxit . Ergo illa in sacris concionibus divina semper & admiranda, flectere arbitrio suo ho.

minum mentes, refrenare incitatas , languentes accendere , vel inflammare potius ad virtutis , iustitiae , temperantiae studium , sutrimi Dei venerationem , sanctae Religionis observantiam , novit . Nec vero quidpiam in ter fuit , illo dicente , inter doctos hominesct idiotas : non senex ab adolescante, vir a muliere, non princeps ab infimo homine po. tuit dignosci r sed omnes pariter vidimus praecipites ferri impetu animos audientium ,

quocumque eos oratori impellere libuisset rtanta vis orationis, tantum flumen Iectissimois rum verborum, pondus optimarum sententiarum ex eo ferebatur . Ex quo, quod iam per evenire cernimus , iam plane intelligimus necessitate evenire , non casu , ut quotiescunque dicturus est , concursus maximi omnibus ex locis audiendi causa fiant. Sed nos haec popularia cum multis , illa secretiora cum paucis cognoscimus . Soleo enim mirari te , Bembe , vehementerque probare judicium tuum , cum ita dicas ; humanitatem ipsam, &eas artes , quae humanitatis propriae ct a fines sunt , vi malo hominum fato amissae intereant , ab hoc uno homine exprimi , ct representari posse; nec adumbrata in eo simulacra, sed totam effigiem virtutis agnosci .

Quod

66쪽

xo IACOBI SADOLE ΤΙ

Quod vero addis, grandiorem tibi etiam In cubiculo videri AEgidium , quam in pulpito , ubi

certe est maximus, facile tibi assentior. Sed haec alias . Nunc Orationem leges, de qua testatume sis apud omnes volo, quicumque eam in manus sument, redempturos eos non Hectorem , sed Hectoris corpus et quod ipsum tamen tanti pretii est, ut jure optimo rependi auro queat . Certe non aderit calor ille & vis in dicendo oratoria, spiritusque co), ut ajunt, , quo tantum potuit IEgidius , ut omnium adstantium animos primum suavissime de mulserit, deinde ad extremum vehementissime commoverit . Verum quid opus haec ad te

scribere , qui amore quidem & benevolentia erga AEgidium mihi par , iudicio omnibus antecellis λ Ego , quod egi, ut elucubratio optimi S religiosissimi viri non lateret tenebris suppressa, sed in populum exiret cb Aspero me bonis omnibus gratum fecisse et tibi quidem certo scio. Vale .

AN ca Riva votis .cb3 Edidit enim eam sadoletus praefixa hae Epistola Romae apud Iacobum Mazochium 2II1. in quarto .

67쪽

EPISTOLT FAMILIARES. a I

ANNO M. D. XUII.

EPISTOLA VIII. ca)

significat , er simul de studiis , quibus ope

ram navet, interrogat.

FRanciscus Valerius noster, eum super IO-ribus diebus Venetiis rediisset Romam, meque inter primos forte obvium habuisset , complexus est ille me quidem , ut nostra conjunctio ferebat amicissime , sed S multis sermonibus ultro citroque habitis salutem quoque mihi a te plurimam nunciavit; deque tuo, ct fratrum tuosum statu atque incolumitate ea quae maxime optabam , eum cum percontarer , exposuit. Quem ego ipsum cum libentissime vidissem , tum vero hoc adjuncto nuncio salutis tuae S constantis erga me voluntatis , summa laetitia me affectum sensi ; cum , ct te in omnes partes valere intelligerem , ct mihi eam benevolentiam praestare, quam ego tibi tuis singularibus virtutibus adductus perpetuam praestitissem . Quae recordatio vel significatio potius tui pristini erga me sensus hoc mihi, etiam gratior & jucundior accidit scab Ex Mistellan. Biblioth. Colleg. Roman. t m. I. Pag. I IT acb Nieolaum Teupulum laudat Sadoletus Epist. xIV. ad Longotium atque in litteris datis prid. Cal. Novem bris Is 28. Teupulum inter amicos suos numerat . Teu Pulos tamen duos salvere iubet in .litteris ad Bembum scriptis III. nonas Novembris gra7. ut anceps sit an dii

solaum hunc a illis appellet .

68쪽

IACOBI SADOLETI

dit , quod cum antea addubitare coepissem, ne te mei forsitan coepisset oblivio , propter eam occupationem ambitionis civilis , cui te more maiorum deservire necesse esset; mihi vero ipse conscius essem, animum meum arga te

eum semper fuisse quem hominis amicissimi esse oporteret, facile cognovi hoc benivolentiae conservatae nuncio , te mei absentis memoriam retinere , nullamque rem esse quae

ex natura ingenua , ct animo optimis artibus exculto fidem verae amicitiae posset evellere; quam ego mihi tecum institutam esse duco jam ab illo tempore, quo tu in Urbem veniens , tui praeitantis ingenii singularisque doctrinae tam praeclara documenta publica praebuisti . Laudis tum primum tuae me utique commovit admiratio, ut te mihi diligendum proponerem ; postea vero consuetudine aliquot dierum , quibus una jucundissime fuimus humanitate tua, moribusque perspectis , amo ri meo in te cumulum adjeci ; quem si ullo tempore apud meum animum obliterari passus fuissem , ipse me non satis hominem esse existimarem : nil enim bono viro magis alienum est , quam semel vero judicio susceptam benivolentiam , aut oblivioni tradere , aut temporum spatiis , ct locorum imminui debilitarique sinere. Sed accidit nescio quo pacto , ut

quamquam mea summa cupiditas extiteret his etiam exterioribus rebus atque ossiciis , qui bus , commercia communis vitae continentur, meam voluntatem tibi declarandi, nihil tamen a me in te profectum fuerit, quod aut tibi commodo fuerit, aut ornamento : credo,

quod res nulla incidit, in qua meam tibi ope ram necessariam putaris. Quod si ita fuit,

69쪽

EPIsTOLT FAMILIARES . ar

gratulor medius fidius, vel virtuti , vel felicitati tuae: virtuti, si fortunae nihil omnino detuli iii , omniaque in te tibi posita duxi sti ;felicitati , si ita abundasti eis rebus omnibus , quae ad lautiorem vitam pertinent, ut ex hac Urbe, atque ab hoc Orbis terrarum optimo clementissimoque Principe nullam rem expetieris , in qua amicorum tibi operam , ac di ligentiam adhibendam existimaris . Sed sive res ita se habuit, sive ad Collegam meum cir)hominem omni virtute , S dignitate ornati simum postulata,tua potius retulisti , magisque jure censuisti petendum tibi ab eo esse, si quid opus fore putares ; hoc tamen scire te volui; quanqua in multae inter vos causae intercedant S vetustatis , ct civitatis , S pro

pinquitatis , tamen unam apud me virtutem tuam pro omnibus causis necessitudinum ad summum meum amorem erga te valuisse : nihilque me praeterea requirendum putasse, cum tu tantis ornamentis praeditus omni benivolentia dignus ex ille res . Et si idem omnino se eit , te Bembo tuo , Collegae meo , nonnihil aliquando oneris , id est ut ego interpretor , beneficii , aliquid petendo ab eo , detulisse :magnum enim ego me capere beneficium arbitror , cum talibus viris gratum aliquid faciendi facultas mihi data est . Sed in illo per inde est , ac si egomet tibi hanc gratiam deberem . Tanta enim est conjunctio , atque Ita nostra inter nos voluntas conglutinata amore quodam incredibili , ac unanimi conspiratio

ne S. consensu rerum Omnium ; ut non modo opiniones , sed ne animas quidem videa

70쪽

mur habere sejunatas ; quod forte In vulgus dissicile habeatur in tanta communicatione honoris, dignitatis, rerumque omnium, ac raritate exemplorum hujusmodi . Quam inquam ego illum me ipso dignitate superiorem semper duxi. Sed nos, qui innocentiam , ct probitatem praecipua ornamenta verse vitae

semper duximus , vulgi admirationem scilicet irridemus I in fide autem perfectae , ct constantis amicitiae , nihil non unum, atque idem incidere posse , recte arbitramur . Ergo si nihil tibi opus fuit ab hoc magistratu quem Ferimus , nec ab eo Principe , cui propter ipsus virtutem , ct sapientiam , ct humanitatem , ct libentissime simul , ct liberalissime inservimus; potius gratulandi, quam quicquam tibi pollicendi causa est: sin autem contingat aliquid , in quo mea benivolentia tibi esse queat opportuna , te existimare volo in meis iucundissimis optatissimisque rebus mihi futurum , si cognoro, te eam de me obtinere opinionem , tamquam neque mea res ulla tanti sit, quam ego non tuis rebus omnibus

postpositurus sim ; neque tua, in qua non tuum ipsius desiderium ac studium sim mea cura , assiduitate, diligentia superaturus . Selhaec, re tibi potius quam praestabo litteris . De studiis autem utriusque nostrum ; etsi de te id existimo , quod de homine summo ingenio, singulari diligentia praedito, necessario existimandum est, te cum aliquot ab hinc annis Optime cognoveris , quam sit necessarium ad egregiam doctrinam assequendam excolere

Philosophianr his artibus , quae semper habitae fuerunt honestissimae , ct illi tanquam colorem ac succum , sic bonarum litterarum vi-