장음표시 사용
221쪽
N De propositione possibili &impossi. xcaustas sitatisvnius,& veritatis alterivi: vrchi meraest hirco
ceruus.Chimera non est lurcoceruus.
sequitur de disteretia .ppositionis possibilis &i m p ossibilis,neccessaris et coringentis.
Ropositio possibilisest propositio fie se habena
P qualitercunq; per ipsam significatur,vel significari potes, de significatione totali & pr positionali sine noua impositione sui vel suoru
terminorum,ita potest esse ut,Omne ens est D us .Et omne existens est Petrus. Irem ponatur P Deus posset creare angelum quem tamen nunquam eremit,haec est possibi proposi. lia B Angelus potest esse.
impossibi fi Proposi. impossibilis sic diffinitur. Propositio impossibilistis. eii sic se haben*quod qualitercunq; per ipsam tignificatur vel
significari potest,dc significatione totali,&propositionali, sine nouae impositione terminoru impossibile est ita esse:vr,Homo duplex i- est asinus,hus non est . est duplex impossibilis: gratia larme, possibilis & gratia materiae: Prima est omnis copulatiua,c oposita ex partihus contradicentibus, ut Sortesinhomo,& Sortes ito est hoIterudiui mo.Exemplumsecundi,Homo est asinus Ite subdiuiditur,quia dis in im- alia est possibilis simpliciterivi predictiv:alia inipossibilisse- possibile cundum quid:vt omnis propositio de praeteritosalla: vi, Ada simplici L non fuit Christus nonassumpsithumailitate' nota q) cotradi& secudii ctoriae harumpropositionunumpossibilium suntnecessariepro quid . quo poluturm Iisregula Cuiuslibet propositionis impositata regula. sua c ontradictoria estnecessaria. propo .ne Propositio necessaria est Hidicininquia non potes esse asecessaria. ter quam significat, vel tignificare potessi,designificatione et tali&propositionali,sine noua impositione terminorum, uduplexne sui: vino mora animal Deus es,Adam fuit. Et est duplex. Gracessaria. tia formae:vt omnis disiunctiva composita ex partibvscontradicentibus: ut,Sortes est homo vel non homo, Sortes est lapis subdiuidi vel non lapis Alia est necessaria gratia materiat:vt,homo est ditur. nimal.Itemsubsili ditiam quia alia est necessaria simplicite ut
iam dictaepropositiones Alia secundu quid:vet oesuit de om
222쪽
dem propositione possibili,& impos re cui
riis propositio de preterito vera,dicitur necessaria secundum quid . Et nota q, c ontradictoria propositionis necessariae se si impossibili f.Pro quo ponitur talis regula ,vel c onsequetia. Si aliqua propositio est necessaria Dacontradictolia est impossibilis: vi, am non fuit.Quilibet homo est amnis inus non est, ussunt contradictoriae harum laecessariarum,Ada fuit, Homolio
Propositio contingens eomodo diffinitur quemadmodum U*nxin Propositi opossibilis. ge IS.
sed contra praedicta argui mi aliqvibus mediis. P- -δη '
DRimo contra illud, , propositio vocalis,ves scripta ide o di
' citur vera,vel falla,quia subordinatur metali,verat,vellat l. argume. salicotra hoc sic arguitur Formetur propositio vocalis, vel
scripta,nulla habita metali sibi correspoderaten stilla vocalis Gratidi ex pti, Homo est anima tunc arguitur sic. lla e propositio cathegorica,ergo est propositio . lira positi ergo vera, vel falsa. Antecedena probo,&sequelam similiter: antecedens sile .Habetsubiecis, praedicatu, & copula tanqua m parte sPrincipales sui:ergo est propositio cathegorica,prima sequela tenet ab inferiori ad superius, est nepe propositio cathegorica quid inferiusia propositionem seclida sequela gener a subiecto ad propriam passionem vi, Eli homo, ergo estris bills.clCofirma fetalis propo est signia,& no iiosigni ficati vhi , ergo COsirina. , significatiuii. sequetiaest bona, icotraductiorns ultra folii ficatiust,ergo veru,vel falsum. Itra,vetii vel Isum ergo propositiosii vetii vel falsum & propos illicduerti biIes. et Arguitur sic contra illud,*propositio vocali, Itonsignificat A.argu. verum vel falsum ad placitum,cbtra hoc sc arguitur.Propositio vocalis significat sead placitum' ipsa est vera,vel falsia,ergo signi ficat verum et falsum ad placitum. Coiifirmatur,sit ista propositio,Hsc proposignificat se adpla ..citum,demonstrando perly Hre,ipsa et propositione me Conrma quero et est vera,vel falsa,non secundum,ergo primum quod sic patet.Ita est sic per ipsam significatur,ergo est vera.
223쪽
r, Necessaria e contingenti. iij.argu . CArguitur sic contra illud q, propolitio mentalis non significat verum,uel falsum naturaliter proprie. Omnis propositio mentalis significat se,&ipsa naturaliter proprie est vera vel ialsa,ergo naturaliterpropriesignificat verum vel filuim. ynhx Confirmatur.Propositio mentalis non vltimata est naturam Iis similitudo vocalis seu scriptae sibi correspondentis ,& ipsa vocalis vel scripta,sunt verae vel falsae, ergo naturaliter proprie significat verum vel falsum. iiij. argv. CQuarto arguiturcontra diffinitionem propositionis. Exit Iadaeinitione sequeretur crista esset possibilis, videlicet, Omne ens est Deus,sed consequens est salium,ergo&antecedens.Priniam sequelam probo.Ita potest esse sicut perilla significatur, casu q, Deus destruat omne ens creatum,tuc ista esset veraramne enses Deus.Sed quod hoc sit falsum probo:quia bene siqueretur,omne ens est Deus,ergo Iapis estDeus.Et Sortes es Des Cum lintentia. Confir. Confirmatur.Quia ista in casu esset possibilis,omne ens est asinus sposito omni adestrueretur, excepto asino, dquod, hoc sit falsum patet. ita descendentiu est impossibi Iis, ergo ipsa est impossibilis,bene enim sequitur,omne enses asinus, uaesten ergo Deus est asinus.
v. ygu, e Quinto arguiturcontra diffinitionem propositionis necessariaesie omni spropositio potest non esse,ergisnulla est nece saria,consequentia est bonanantecedensnotum am dementa Ii, quam de seripian vocesi .Forte respondebis,q, non dicitur necessaria quia non potest non esse Ad quia necesse est ita esse, sicut per iliam significatur Contra hoc arguitur sic. Sequereturq, ictaeiset necessario est,sed consequens est falsum,cupossit esse falsa .ficta mutatione rerminor um S signific etsicuti sta,Chimera est,ergo illa non est necessaria,quia nulla propo - sitiosella est necessaria.' Confirmatur Si aliqua propositio esset necessaria, esset ista, putaramne ens est,cum sua cotradictoria sit impossibilissedantecedens estfalsum,quia multae eius singulares sunE continge tes: vi,Sortes est,Album est, M.
N. argv. e Sextoarguiturcotra illud quod dicitur,qi propositio de prsterito vera est necessaria,quod probo esse Lissi,duplici ex Ioia
224쪽
Necessaria dceoirtingenti e evnPrimo sie. Ista propositio,Deus sciuit Antichristum fore, in
sciuitPetrum saluari,&sciuit Iudam condemnari ab aeterno, sunt propositionesdepreterito verar,tamen noniunt nece Pris,cum contingat Antichristum fore, Petrum saluari, Iudam damnari.Ite probatur.Illa propositio quae potest esse falsa non est necessaria:sed ista,Omnis homo fuit in paradiso terrestri, eside praeterito,&fuit veraper medietatemhore,tarnen modo estfalsa, ergo propositio vera deprae tetito non est necessaria.
st D primum argumentum respondetur ponendo proposi- M-harg
*Prima propositio.Potest responderit illa propositi ovoca l. propo .lis sic formata sit vera,vel falsa:quia licet nulla sit metalis creata in illocata,est tamen mentaIis increata , cui subordinatur. Secunda propositio.Responderi potest ad argumentum, qj ij.propo in casu dato, illa propositio vocalis vel scripta, non subo dinabitur aIicui mentaliaetues saltem creatae,sed beneaptitudinali,& hoc videturrationabile, c um iste terminus. Signibcat sitierminusampalatiuus Tertia propositio.His admissis,concedende sunt consequen- Propo tiae illatae,&sic patetetiam solutio ad confirmationem. Ad secundum Quando arguis Illa propositiosignificat se& . ipsa est vera vel falsa,&c. ncedototum, significationi natin Ad- n. ar
raeli&comuni,non tamen ad placitum. A
Et ad confirmationem. Haec propositiosignificat se ad placi- a o x tum &c.Concedo quia sigiuficetis,&ad placitumsignificatione reflexiva,sed non directa, &sic nihil c ontra n cstram c onclusionim. Ad .in .ar, Ad tertium. Concedo momnis propositio mentalis spritam cat se naturaliter communiter. ed non naturaliterproprie. Et ad illud,Ipsa naturaIiter proprie est vera, vel falsa, hoc nego quia omnis propositioacciden aliter est vera,vel falsa: ab eo enim quod res est vel non est oratio dicitur vera vel falsa. Ad confirmationem,respondeo,concedendo totum,demen Ad con .
225쪽
e De propositione possibili Simpcssi. M
talition vlii mala. ad.iinar ei Ad quartu seqtieretur; istaecet vera Omne ens est De , Serespodeo distinguendo dely esse.Nam haec pro positio Omne
ens estDeus,inesse existetieactuali,potest ea vera, omini creato anillilato Sed inesse obiectitati,illa propositio non est vera, quia tunc sequeretur quod lapis esset Deus,quod est falsum. ita esseessentiae rerum c reatarum in mente creata, distinguitur re iter deformaliter a Deo, uel saltem formaliter. coii. Ad confirmationem quado infers.Sequereturquod istaecet vera,velpossibilis,omne enseu asinus. Sequela nego,nisi ebcas,quod lyesse, intelIigaturde esse finito,d actusilis eris etiar quia posset Deus destruere caetera, S remanere asinus in esse actualin finito. .v. ar. Ad quintum respondetur colicedendo totum, quia non dici Q uare tur necessaria quia non potest non esse,neq; dicitur necessaria Propo. di quia facta muratione terminorum, quaelibet propositio nec catur ne si aria potestasse salsa Addicitur nec effaria, quia fiante si gnifi- essaria. ratione terminorum, non postet aliter esse,quam per ipsam significatur.
Ad costr. Et ad confirmationem respondeo per propositiones. - Propo. ' Prima propositio.Philosopleteneretillam necessaria,Omne en gest, &suam contradictoriam esse impossibilem eunde
oporteret eum coracedere,alicui propositionis necessariae unia uel salis emuItas contingentes singulares:vtiua, Sortes est, is . . Iste equuS emis.
vi. Ad ultimim respondeo,*omnispropositio depreterito vera,esi nec effaria dummodo non dependeat veritas eius, ab aliquo termino defuturo,& sc patet solutio ad primum. Secudo dico, omnis propositio de prsterito vera,eu necessaria,dum modo subiectum vel praedicatum non distribuantur.
De propositione reflexiua,tam diffinitiue s diuitive.
Vo ad primum.Propositio reflexiva dicitur, quaesgni-r D - R. 3---ficatse,sub ratione alicuius propietatis logicalis. unde
226쪽
pro aliqua propositione est reflexiva.Et termini suntini, Vetu Termi urat suin, Impossibila,Poffabile, Necessarium Contingens Parti essicietesculare, Vniuersale,Indemiitum, Sagulare, Affirmativum, di prophri gativum. Ex quo sequitur,quod haesura reflexivae,omis pro neXiuam. positio est vera Nulla propositio estfalsa. Omnis a positio ei singularis omnisu positi oesi uniuersalis.Etsic de alijs:sicut enie ognitio cognitiorus. volitio volitios iis dicieturreflexiva ita proposinio significans se aliqualiter,dicitiur reflexiva. Duplax est propositio reflexiva,Alia est nonsalsificansse,im- Duplavremoverificans se ipsam: ut, Omnis propositio est uniuersalis flexiva. Omni spropositio est assirmativa Aliquapropontio est parti- Verificasculans. Harpropositionestant verae,dummodo lyHar, demon se avid. siret ipsammetpropositionem, aulaad ita essetaeut per ipsassigruficatur 'quiturillas esse veras.
Alia est reflcxjualalsis ans ipsam: ur, Nulla propositio est his: mnegariua,quia ad ira es, sicutperiplamsignificatur, quis ip- - ssam non esse negatiuam,quod estialsum Haec est falsa demo ira do ipsam,quia adiri esse,siculper ipsam significatur, sequitur illam esse falsam.
EIsitarum se Isificantium,aliasalsificat se, perstidirecte,&imine Refleriue
citate,aut nullo casu positorvtHaec est falcieipsam demonstrastasifica per Ir Haec.Aliasalsificatseper accidens, veI indirecte per ac- MS nc sutcidens , aliquo casu posito: vi, Sortes dicit saltum, posito in duplici quod non dicat nisi istam propositionem,Homoesta sinus, S differen, Plato dicat,Sortesdicitfalsum,tunc licetilla,Homo est asinus sitfalla tamen no falsificatse,vel trificatur: dlanificatur per illa prolata a Platone. cilicetSortes dicit lallaim. Ali1falsificat se immediate: ut Haec estfalsa, demonstrans seipsam. Alia lausificatse mediate: vi, Haec est vera, per Ir Haec, demonstrando
suam contradictoriam,pura hanc,haec non est vera sici haec primum demonstratido suam contradictoriam esse veram, Puta istam,haec no est vera,ostediise esses sem. tio,quia per lyHee in prima positum dei nonstratur,Hecnon esivera,&perly Haec secundum insecunda positum, demonstratiar haec est
227쪽
es De propositione in Iubili, diffinitive et diuisive.
propo. in ivo ad primum .Propositio insolubi Iissest propos u. id edim sitio se ostendens esse vera maec apparet falsa.vel Nil se ostendens esse apparet vera,in aliquo I me virui Dinnis propositio riti satque adita esse
si cui periplamsignificatur, ipsa apparet vera me, pe,Illa dici tur propositio vera,in qua ita est sicut per ipsam significatur,sed ultra hoc sequitur bene, Omnis propositio est falsa&ipsamet est propositio,ergo ipsa est falsa: vel breuius, omni spropositio reflexiva fefalsificanet dicitur propositioinsolubilis dest,non facile solubiuis: utramnis propositio est fusa. Nulla propositio est negativa.
Sequitur diuisio harum propositionu.
is prop. D Ro quo notandum est, quod varia sunt modi dieendi circa inlatu . 1 hae materiam,sed in praesentiarum notantur tres subriliocribegoi ' res Sc magis consentanei rationi. gPri mod dicit, polsppositio insolubilisest cathegorica .asit h po RSecundus vero,quod est hypathetica,sed iste est uarius quia Getica. ad dicunt c, esii hypollietica formaliter' aIndicunt v no est hypothetica insignificandosed bene in inferendo. o F pro ei Tertius modus est,q, omnis propositio insolubilis estpr insolubj-epositio pIures:&sic secundum diuersos modos, diuersimode, Prosi, pin respondedum est. Sed proclariori notitia ponutur propositio
Teβ . nes fecundum diuertis opiniones.
PS i Prima propositio Propositio insolubilis est propositiosalsififalsi ricarie eans se ipsam in casu insolubilium. ip Secunda propositio.Propositio mentalispotest falsificare se Pros I ipsam:vhHaec mentalises falsassetnostrando per II Haec, eandeta .potrit, met propositionem.
hs 3Te se qTetua propositio.Probabile est q, nulla cognitio in coPlexa
228쪽
De insalubilibus te, c:x Se distincta, fitadaequa reformati s notitsa sui ipsi licet bene c infula,quemadmodum conceptus transcendetales fgnificet alia& se confuisse.
et Quarta propositis.Possibi Ie est idem esse notitiam compse lid. pro.
xam sui ipsius:vt Marit notitia,Homo ei animal,quae caussatura notitia subiecti &praedicati in c omplaxis,est notitia sui ipsi'. v.pro. Quinta propositio .Ad hoc maliquia propositio dicatur sal Quid reissificans se,ct insolubilis,lio lassicit quod significet se ipsamsub quiratur ratioe falsi sed requiritur quod adita esse,sicut per ipsam signi ad hoe
ficatur sequatur ipsam essetallam.Ex quo infertur, q)isis non quod .' sunt insolubilis,Sortes dicit falsum.Nulla propositio est nega positiotiua.Ormiis propositio est particularis,quia positoq, non sig- dicatsabni fident se, sed alias propositiones a se distinctas,adit aes sesicut sificans periptis significatur,non sequitur ipsas esse falsas. D. Sexta propositio.Illa propositio est insoIubilis, at praecise vl.proposignificat se esse falsam rvt,haec est false,demonstrando perly Quenam haec eamdelamet proposiitionem. Propo .didi Setima propositio.Aliqua mentalissignificat preci se esse eaturinis fallam: utHaec mentalis estfalsa, nihil significando de sua vo- Iubilis.cali,vel scripta. Octava propositio.Haec est vera,estfalsa. Patetperveritate sue viri. contradictorie,scilicethuius,H c non est vera ,demonstrando vid. Perly Haec,primam propositionem c Nona propositio sibilises propositio vera,quae praeci elignificatse noni esse veram: ut,Haec non est vera,que est vera, cti
sua contradictoria,putaista, inc est vera, demonstra oper IIIJec secundum,primam propositionem. RDecima propositio. Omnis propositiosignificansprecise se non esse vera,est vera. Et omnis propositio preci significans 3 se esse falsam,est falsa : quia aliud e stsignificare se non esse utaram, aliud est significare se non esse falsa in
Alia est opinio dicens, omitispropositio insolubilis est hypothetica, uod cuilibet positioni vocali,vel scripis correspondent duae meiatala coniue seper aliquam coniunctionem hypotheticam: v huic vocali Nulla propositio en negativa,
correspondent iste due in mente, ilicet, Nulla propositio e siluegatiua .Et hec no est negativa.Ite huic,omnis propositio est
229쪽
re in solubilibus e particularis, &Haec propositio est particularis, &pro ista oti.
mone ponuntur aliquae propositiones.
Prima a, et Prima propositio. Nulla propositio mentalis falsificat se ip- positio. fam: ut ista mentalis,Nulla propositio est negativa, non significatis, nec supposui pro se, sed pro aliis ab ipse . Ratio,quia nulla pars propositionis mentaliS potest supponere pro ipsae totali mentali , sed bene pars propositionis vocalis seu stri prc Unde si formentur hae proposuiones: videlicet. NuIIus laomo est animal, & Nullu, Deus est,&ista, Omnis propositio uniuersalis es falsa sintsolae illae duae propositiones, cum iota, omnis uniuersalis estfalla: tunc sic .Prima vocalis est falsa, puta, Nullus homo est animal, & secunda uniuersalis est falsa, Nullus Deus est ergo omnis uniuersalis est ita, dicitur quod si ista conclusio,omnis uniuersalis est salsa,est vocalis, vel scripta bene infertur, si tamenest mentalis non sequitur quia nulla. mentalistas sis t seipsam. ij, propP, Q Secunda propositio Secundum istum modum, nulla menta- Iis,nec vocalis, necscripta, potest significare totam mentalemia esse falsam. ita. Pr*PQ es itima propositio. Vocalis, ve scripta possunt significare suampartialem mentalem essetasam: vi, hec vocalis , Hare est falsa, que subordinatur huic ,hec est alsa haec est falsa demonstrando per u haec secui ad uina rimam mentalem: sed primum haec, no demonstratipsam mentale,quiasalsificaret seipsam sed
forte demostrat suam vocalem vel scriptam.
Insul illi et Tertilis modus dicendi est,quod omnis opositio insolubilis est propo est propositio plures:& sic non est propositio, nec cathego-Plure . ricasneq; hypothetica ,stibordinatur tamen vocalis et scripta duabus mentalibus in coniunctim captis:vt, hec vocalis Nulla propositio est negatim:sub ordinatur his duabus in metite, Nu- Ila propositio est ne galitia, Hrum propositio non est negaritia de monstrado primam propositionem per lyhec, quim usa plumribus retaratur,eum quia darentur duae contrariae iunia sal*: vi
Haec est falsa ,seipsam demonstrando. Haec non est falsa, demostrando primam,tum quia bene sequitur est propositio plures, ergo non est propositio ,& mul ta alia inc onuementia , possut
230쪽
3 De obligatione. 5e cx. videri in diuelsa authoribus haec sufficiant pro presenti ma, teria grati abreuiratiS.
at Secitatur de obligatione logica
Riadum taxat de obligatione lanit nobis tractanda. Primum,de eiusdiffinitione. Secundum, de diuisione suarum specierum. e Tertium vero, de aliquibus dissicultatibus latingenti sistam materi Am. Quo ad primum Obligatio est ligatio qua respoden, de vii,
catur opponenti,ad defendendum propositionem,quam opponens presentat secundum istum, secundum quemadmittitura respondente:vt, sortes propinait Platoni hane propositione, Omnishomo est Romae, quaeadmisia a Platonestunc Plato etiobligatus,S illapropositio est debit inadessendendum,& Soer tes elicui debetur tale debitum. Dicitur notanter, cui dum eundem statum,quia omnis pro Positio que presentari potestatic ui, vel respondetur ad illam affirmatiue,velnegatiite vel dubie Exemplum primi. cat opponenSpropono tibi hanc propositionem, Deusest, concedenda est, quia necessaria Exemplum secundi. Proponat oppones iseram Propositionem, Homo est asinus, neganda est, quia lalla. Exemplum tertia .Proponatur ista propositio,Papa dormit,nec csncedenda, nec negandassed dubitanda est. ndetri ex est sta
tus,velspecies obligationis,scile cet. Positio, Depositio, Dubie positio. Vnde positio est obligatio secundum starum assirmatiuum: vi, pono ribi istam, Homo est animal. Pro quo nota, quod septem lanit quat integrant omnem obligationem, scilicet Opponens, ObliganS, Respondens, Obligatus, Signum p no,Signuin ad initio,Resobligata,quod est propositiopresenta &ad missa. Pro ista prima specie obligationi sponuntur alidi quae regula .