Pauli Manutii In orationem Ciceronis pro P. Sextio commentarius.

121쪽

IN ORAT PRO SEXTIO. τperculsam confectamq; spe uult existimari itaque proxime, Eadem dixit, mihi rei publicae pernicies rogata est et in Pisionem non modo suum, sed etiam

patriae funus appellat et alibi se ijime idem signi

cat. PARTITIONEM AERARII cum clodio qui, lege lata de maximis pecuniis Pisoni C Gabinio dandis, quas euntibus cum exercitu inprouincias necessaxiae magnopere essent, eas deinde pecunias eum ipsis partibus est supra, et pro domo pua VEXABATUR UXOR Mi A qiuppe quae etiam ad tabutim Valeriam ductast. epist. fam. lib. XHIl. 33 PISO GENER tres generos habuisse iceronem constat, L. Calpurnium Pisonem Frugi, Furium crassipedem, P. Cornelium Lentulum Dolabellum . sua in re Pediani error deprehenditur, qui in oratione in Pisionem duos fuisse commemorat, Pisonem, Cy Dolabellam Crassipedispraenomen ignoratur. AD CONSULES DEFER ERANT R ad Gabinium uita Tusculana, ad Pisonem Palatina domus nam in oratione post reditum in senatu, Domus, inquit, mea diripiebatur, ardebat . bona ad vicinum consulim de putatio, de Tusculano ad item uicinum alterum constulim deferebantur et pro domo fui cum domus in patitio, uilla in Tusculano, altera ad alterum consentim transferebatur colum nae marmoreae ex aedibus meis, ins ectate polluti Romano, ad socrum conpulis se enim ex oratione in Pisonem v ex Pediano correxi) portabatur infundum autem uicini conseulis non instrumentum, aut fundamenta uia, sed etiam arbores transferebantur. In ea uero

122쪽

M MI R IN Suero in Pisionem s. At tu, inquit, illo ipso tempore opud socrum tuum , cui domum meam exhaliriendam patefeceras .sedebas. URBIS TAMEN FRICULO COMMOVERENTUR GA quod ea fimul cum salute Ciceronis periclitaretur uel quod ob ea, quae proxime comemorabit, 'oprium urbis periculum ageretur O O. aut vi multitudinem, clim earlim, quae D latae sunt, tum liero ciliae promulgatae fuerunt, D dicam nam lutae quidem sunt consulibus illis P tacentibus, immo uero approbantibus etiam ut censoria notatio, granislsimum iudicium sanv ictissem magistratus de rep. tolleretur ut coll=D gia, non modo illa uetera, contra S.C. restitue . rentur, sed ab uno gladiatore innumerabilia a- lia noua conscriberentur ut, remissis semissibus D trientibus , quinta prope pars uectigalium tolleretur tit Gabinio no illa sua Cilicia, quam v bi,si remp. s. rodidisset, 'actus erat, S riade D retur ut uni essuo ni bis de eadem re delibe v randi, et, rogata lege, potestas fieret prouinciae

D cominilitandae. mitto eam legem, quae omnia iu-D rureligion lim, alisticiorum, potestatum, omnes D leges, quae sunt de iure sede tempore legum ror sandarum, lina rogatione deleuit. mitto omnem, domesticum labem etiam exteras nationes illius, anni furore concilia latas uidebamus . lege tri D unicia Matris Magnae Pessinuntius ille sacer

is dos e pulsus 'oliatus sicerdoti est , si i

iter

123쪽

IN ORAT PRO SEXTIO. 8v mms sinctilpimarum atque antiqui piniarum, religionum uendittim pecunia grandi rogita: ro, impuro homini, atque indigno ista religio

D ne, praesiertim cum easibi iste non colendi, sed uiolarid causa appetisset appellati reges apo , puto, qui id nunquam ne a senatu quidem postu, lassent reducti exules orantium, condemnatin tum, cum indemnati ciues e ciuitate eliciebandi tur. Rex Ptolemaeus , qui nondum erat Usex a senatu socius appetatus, erat tamen fater en ius regis, qui cu esset in eadem causi, iam erat a senatu honorem istum consecutus erat eodem genere, iisdem, majoribus, eadem uetustateΡ- cietatis denique erat rex, si nondum socrus, atae non hostis;pacatus, quietus, fetus imperio po-r puli R. regno paterno atque auites, regali otio perfruebatur.

Commentari US. PROMULGATAE : aliquot igitur non perlatae tribuno 'l. aucilio, rit opinor, intercedente. qtio det in-

fa patet, pro domo sua a 18. DICAM no dubitat, utrum dicat, an omet tam sed indicat egi multitudine oratione uta polbe cormprehendi . VI CENSORIA NOTATIO hac de God legesic in oratione in Psonem. Abeode homine, in stupris inauditis nefariissversito, uetus ista magistra pudoris e modestiae, censoria siveritas sublata est. item loci Pedianus feexponit. Tu. it P. Clodius tribunus pl. legem, ne inem censores in senatu legendρ praeterirent, neue qua igno

arvi III et

124쪽

OMMVNT ARI, Sminia agicerent,nis,sius ud eos accusatus, et utrius oue censoris seritentia damnatus esset. Haec Pedianus Dio autem libro clo hunc legem Scipione consilite, Magni Pompei socero e se abrogatam tradit. Qu'daulem scriptum est, censoria notatio grauissimum iudicium; non dubito quin rectius si, censoria notio. non cnim potest esse notatio ante iudiciu m sed iudicabrat prius censiores, quam notarent suare primum ipsa me ratio mouet, ut, notio pro notatio, reponendum putem deinde habeo duo in duabus eius lem orationibus exempla. num in ea de prouinciis confularibus, in extremo fere, Statue dum, inquit, uobis est, legem Aeliam manere, legem Fusium non esse abrogatam, non omitibus fastis legem ferri licere reum ex feritur, de coelo Aruari, obnunciari,intercedi licere; censorium iudιcium ac notionem. illud morum seuerissimum magisterium non esse nefariis legibus de ciuitate sublatsi.

In Pisonem autem Centum prope annos legem Aeliam musiam tenueramus, quadringentos iudicium notionemq; censorium quas leges ausius est non nemo improbus, potuit quidem nemo unquam conuellere. quam potestatem minuere, quo minus de minoribus nostris quinto ilioque anno iudicaretur, nemo tam effuse petulans conatus est. COLLE CIA: non sunt eadem

iteranda sutis si e de lege, sede collegiorum nomine diximus supra VECTIGALIUM lege enimis, lit frumentum popido, quod antea semis aeris, hoe si tu drante, ut uulgo nunc appellantur, cum dimidio sensita: οι dioid ibatur, gratis daretur, secti

125쪽

IN ORAT. PRO SEXTIO. svgalia quiuia fere parted intiebantur lianc legem et

Saturninus, inante C. Gracchus tulerat epito me Liuiuna lib. Go ad Herennitim lib. 2. Pedianus 6.

tit . vade supra. RELIGIONUM ni limenImreligionem, cum ex ferretar, impedimento esse uoluit. posuit alitem primi ni genus, deinde speciem nam inter religiones plint aulpicia. AVSPICIORVM neu Asticia ualerent. O EST ATVM ne quis intercederet. supra. D IURE, ET DE TELUOR E de iure, hoc

est de aut ictis, erat Aelia de tempore, rustia. Clodius utranque seu lege delevit tulit eurin, me quis per eos dies, quibus cu populo agi liceret, de covo seruom: ret ut omnibus diebus sustiis lego ferra liceret Vpra. OMNEM DOMESTICAM LABEM leges de rebus urbanjs a Clodio latas et drari, OMNEM quos praeter ea, quae iam commemora Mit, si erfnt multa. TRIBUNICl A P. Clodi tribuni pl. BI: OC PARO Callograeco . de rusticam restonsis vel EA, quae ad religionem pertinent, quae illi Clodius sua lege assignauit uel Lam, lcge ad relig onem referatur. NE A SENATV QUIDLM: non apos u-lo, sed asenatu reges appellabam tur . primum igitur in eo peccat Clodius, quod reges fer popidum,ncnperbenatu appellat deinde, quod eos pellat, siti id nim- quam, non modo potulo sed ne a tua tu quidem pol litarint.

126쪽

COMMENTARIVS putarint satis autem constat , haec omniasignificaria clodio mercede pretis esse facta nam e ea pro domo sua a 3s. Si tuus, inquit, scriptor in illo incendio ciuitatis non 3ngrapsus cum Bye antiis aulibus, C cum legatis regi s faceret et proxime infra ' gum appellationes uenales erant. INDEMNATIAE V Lb ostendit, quam nefarios homines reduxerit Clodius civi, ne dicta quidem causa, B, Tantiosint eiecti: siclitio Romae conιurationis principes indicta causinecati sunt non enim, cum aes agitur maximi momenti, patet culpa, iudicrum expectatur hae de rei a, et pro domo sua arx et s. PTOLEM AEVI cypri rex : qui accepto de lege Clodia nuncii, quae regnum vnmersamq; regiam garam publ/cabat, ipsesbi uenenosumpto mortem intulit. causam regni publicati scripsit Dio lib. 4. quod olim Clodiam ap ratis captum cypri Re Ptolemaeus redimere noluisset hac de re metu pro domo sua r .ar 3. IVS REGIS: Alexandrini, qui e ipse Ptolemaeus vocabatur de quo an lιbro epistolarum ad Lentulum. N HADEM CAUSA cum meritis in populi stomani fratri, Iurio regi, no praestaret, sed patricu eo conditione esset. HONOREM ISTUM societatis .inde illa pro Rabirio Postumo . Non ei regi credidit, qui alienus ab hoc imperio esset, sed ei, pii cum foedusseri in Capitolio uidera I ADEM VETUSTATE SOCIETATIS: non dicit , socium fuisse cum fra tre, uetusta societate: Gnim hoc negauit sed utrumpi a maioribus ortum uetustatopulo Romano societatenti

t in

127쪽

IN ORAT PRO SEXTIO. SOte coniuru'ιs nam inde ab extetmpore , uni Pyrrhus rex in testam trans t,lpopuliss Romanus cum Aem pii rege Ptolemaeo societatem coierat. OR A VI O

Da hoc nihil cogitante , nihil susticante, ei dem operis suffragium ferentibus , et roga

lis insignibus reζj praeconi publico su&jcere ' tur , et, imperant populo R. qui etiam bello uia cctis regrb s regna reddere consuersit reTami - γγ cus, nulla iniuria comme rati, nullis repeti x tis rebus, cum bonis omnibus publicaret lir mul tu acerba, multu turpia , multu titrbtilinta ha -- uit ille annus . tamen ilii sceleri, qliod in me il lorum immanitns edidit , haud scies iure te hoc γ proximum esse dicam Antiochum illum magnia, maiores nostra, magna belli cotentione terra mar riq; superatum, intra montem Taurum regnarem iusserunt Asiam, qua illum multari nes, Atta - γγ lo, ut is regnaret in ea, codona AerAnt. clim ΑΥ- et mentorum rege Tigrane graue bellam perdiu

D turnum ui ossimus , i. ni ille, iniuriis in socios D nostros insere dis bello prope nos ti celsisset. hic, ipse perse uehemens fuit bir acerrimum hon stem huius impers Mithridatem, pulsium Ponto, , pibus puis regno idefendit, a Lucullo,sium

D mo viro atque imperatore pilibus, animo tamenn hostili cum reliquis Opij suis in pristina mente

mansit. hunc Cn. Pompeius clim in suis castris

128쪽

COMMENTARIVS

D supplicem abiectumq; id δὲ erexit; atque in-υ igne regium, quod ille de suo capite abiecerat, D reposuit, et, imperatis certis rebus, regnare ius D sit nec minus resibi, e huic imperio glorion sum putauit, constitutum a se regem, quam con strictum uideri. Tulit gessit, qui si ipse hostis is fuit populi R. er acerrimum hostem in regnum recepit, qui confixit, quisigna contulit, qui den imperio pene certauit, regnat hodie, amici- tiae nomen ac societatis, quod armis uio&rat, id precibus est consecutus isse C prius miser, quin semper socius,ssemper amicus fuit, de quo nutan unquam fusticio durior aut ad senatum, ut ad D imperatores nostros astuta est, uiuus ut uiunt v est , uidens, cum uictu ac uestitu suo publi-

catus.

Commentaritis. EISDEM OPERIS: p arum suffragio alias ini uissimas leges Clodius pertulerat. N VI. LA IN IV RIA COMMEMORATA nota consuetudinem po

puli Romanici qui nemini, nisi ob acceptas iniurias, aut ablatas res, bellum aut damnum inferre solitus erat quod utrunque a clodio neglectum est. ILLUM MAGNUM Asiae regem qui, cum multi fuerint Antiochi reges , opibus e potentia cunctis antecelluit ideo, ut ab aliis distinguatur, apposuit, Ilia magnum S PER A TVM a L. Scipione Aficani maioris fratre: qui, ercausam Asiatici cognomen est adeptus. BELLO PROPE: ρn enim bello Tigranes Romanu iacesiuit:

129쪽

M IN OR AT PMO SEXTIO. r

ticessivit sed, vexandis sociis, quasi nilum inferre uidebatur non satis habet cero , to illimi omni mexcusare, qui non lacessitus bestum in thlerit; sed excusat etiam cum laude, quod sociori ni iniurius puas iniurius dAxerit. ACERRIMUM: civi bellum per annos quadr ginta cum Romanis gestierit. A LUCULLO: qui Mithridatem, atque etiam Tigranem ita iuvit , ut Pompeio, qui successit, non depciles scili reliquius tradiderit unde inimicitiara inter eos origo fluxit cum uterque eius bellι gloriam ad se traheret Plutarchus, erat . CONSTITUTUM A SE REGEM, QUA'M CONSTRICTUM: iucunditatem in Accum similitudine quaesivit num constitutum ei constrictum p militer incipi mi, O militer desinunt hanc nurum Graeci cho γραμl α dichnt. TVLI GESSIT apertum mendum . nec dubium est, qui Tigranes significetur est enim argumentlim a maiori se Tigram,in

quit qui hostis fuit populi Romani, regnum conseruastis: quanto magis Ptolemaeo, quisemper socius, semper amicus fuit , construare debuistis' postulat igitur

sententia, ut pro, tulit gessit, reponatur, Tigranes igitur, uel igituris . sed quoniam odi coniecturas, quaea ιterarum similitudine discedunt opem veterum librorum expectandum censeo. alioqui nihil tentάdum DE IMPERIO PENIE: non omnino,βdpcne actum esset de imperio populi Romani, si, cu Tigranes signa contulit, uictorium consecutus esset alios enim eae icitus parare, iterums edi fortunam experiri nobis licuisset . QVI SE PER SOCI S non ad ipsum Ptρ' umαμ'

130쪽

leCOM MONTARIVS temaeum, sed ad maiores eius referendum est nam ipse, cum Clodius legem tulit, nondum erat socius dixit igiturinempe socius, pro, qui uetusti nobiscum facietatem habebat quod maiores eius socii nostri sem

- cur ceteri reges stabilem esse suam for- tunam arbitrentur cum, hoc illius funest annix perdito exemplo, uideat per tribunum aliquem, et sexcentas operasse fortunis stolini re- gno omni posse nudari di etiam eo negotio M. Catonissplendorem maculare uoluerunt, gra- ri, quid grauitas ct id integritas, quid magni- tudo animi suid denique uirtus ualeret quae in tempestate seu quieta est, ' lucet in teneu bris,o pulsa loco manet tamen, atque haeret in patria 4 lendetq; per se semper, neque alienis unquam sordibus obsolescit non illi ornandum M. Catonem, sed relegandum inecisti commit tendum istud negotium,sed imponendum puta uerunt; qui in concione palam dixerint, lingua se euellisse M. Catoni, quae semper contra extra ordinariaspotestates libera fuisset sentient, ut 1 ero, breui tempore, manere libertatem istam,

D atque hoc etiam . feri poterit, esse maiorem

D quod eum onsulibus illis M. Cato Petim cum n iam desterasset aliquid auctoritate istis proficere