Pauli Manutii In orationem Ciceronis pro P. Sextio commentarius.

111쪽

per tre ninico IN ORAT PRO SEXTIO. a SAPIENTISSIMOS HOMINEM non puto Plutonemo Aristotelem significari quin, utrunque in animorum immortalitate consentire, Graeci omnes interpretes, praeter Anum A lexandrum , existimant ex Ana

bis siae fuerint Erechthei filiae , cognosicitur,

qua de causa mortem obierint praeterea hic ineno ster in III de natura deorum sis inplerιsque ciuitatibus, inquit, intelligi potest , rigendae uirtutis causa, pio libentius reipublici peraculum adiret optimus luis sue , virorum fortium memoriam honore deorum immortalium con 'cratam . ob eam enim ipsam causum Erechtheus Athenis, filiae erus in numero deo rumpunt. Tusculanarum autem is estionum lib. 3.373 RFetmit, inquit, ab Erechtheo cuius etiamsi

112쪽

OMMENTARIVS hae emide mortem expetiuerunt pro uita eluium clidesnibus lib. s. 13s Cutis urbis conseruatorem Co drum, quis Erechthei filias non maxime laudat prae terea in funebri ratione pro militibus Atheniens-bus, quae λυς, ταγος inscribitur, ἡόχει --, MMVcsVS: historia patet apud Livium lib. II. PATER qui se Latino bello in armatus ieeit hostium eateruas. Duius lib. VIII. POST ALIQUOT AN Nos Hetrusco bello Liuius lib. Do tertium Decium bie omisit qui et ipse,patris auis exemplum secutus, Pyrrhibesto, Inod aduersus Romanos' Tarentinis gessit, mortem' salutepatriae pugnam oppetiit.

duos etiam tantum nominat in I. paradoxo at lib. II. desinibus, τοῦ tres commemorat PATREM HVIVS M. CRASSI eius, qui periit in Parthis. Im MICUM L. Cinnam ista audiuimus nquit, in ratione pro Scauro, hoc Hero meminimus, ac pene uidimus eiusdem stirpis ac nominis P . Crassium, ne in manus incideret inimicorum,se ipsum interemisse et Pedianus haec adiungit. Hi crasus f pater Crassi eius

mala potentiae Cn. Pompe fuit perit aut m

rn dominatione L. Cinnae in procimio autem tib III.

de oratore, Non, inqim de L. Crasso,propinalium susi, maximianimi uirum, suapte interfectum an i ait. idem 'in epitome tali lib. 8 o.

113쪽

s 3 IN ORAT. PRO SEXTIO. O ATIO., debam si causam publicam mea mors permisset, neminem unquam fore, qui auderetpuscipere contra improbos ciues reip. salutent itaque di, non solum frui interissem, sed etiam si morbo ex di tinctus essem, fore putabam, ut exemplum resp. D conseruandae mecum mul interiret quis enim linquam , me a senatu populoq; M. tanto bono - , rum omnium studio non restituto, quod certe, si1, spem interfectus, accidere non potuisset, nilama rei partem eam sua minima inuidia auderet γγ attingere ξ struali igitur remp. discessu meo iudices caedem a nobis liberisq; uestris, volitate, di, incendia , rapinas meo dolore luctus depuli, di crinus rempat feruaui, semel gloria, iterum

aerlimna mea neque enim in hoc me hominem

D esse inficiabor unquam, ut me optimo fratre, ea, nis is liberis, fidissima conivge, uestro constex ritu, patri , hoc honoris gradu sine dolore eu-ν ruisse glorier. quod si fecissem; quod a me bene- να sicium haberetis, cum pro uobis ea, quae mihi es, pent ilia, reliquisiem hoc, meo clurdem animo, ν summi in patriam amoris mei gnum esse debet: eertissim sim, quod, cum abesse ab ea non possem D ne summo dolore, hunc me perpeti , quam il- , tam labefactari ab improbis, malui. Commentaritis. NON RESTITUTO non enim restitvtus essem.

fprius

114쪽

COMMENTARIVS rius aut ui interissem, aut morbo extinctus essem. CV SVA MINIMA INVIDIA: quis non modo cum maxima, sed ne minima quidem sua cum inui

dia, ustam reipublicae partem suscipere ausus esset, csi discessum meum miserrimum luctuosumq; uidisset, re

ditum autem gloriosium, me ante extincto, uidere non potitisset' 4 VASTITATEM: uastare, non est ra-I'ere,fedra1peresimul σdestruere . SEMEL GLORIA, ITERUM AERVΜNA ΜΞ A gloriam coniurationis oppressae, aerumnam exili seu significat. ME HOMINE ESSE hoc totum in ea scriptum est pro domo sua, arci HOC HONORIS GRADU nullum tunc administrabat magistratum sed honorem indignitatem istam dicit, pus post magistratus egregie gestos uiri praestantes in patria fruuntur. LABEFACTARI: quod factum esset, si dimicare potius, suam cedere, maluissem.

virum, atque ex iisdem, quibus nos, radicιbus D natum ad salutem imperi huius , C. Marium, summa senectute, eum prope uim iustorum ar- morum profugisset, primo senile corpus paludi bus Occultasse demersi , deinde ad infimorum ac tenuissimorum hominum Minturn s miseri- γ eordiam cofugisse, inde nauigio perparuo, cum D mneis portus terrassi ei et, Horas Africaen desertissimas peruenisse atque ille uitam suam, ne innitus Ubet, ad inceri yimam stem σad

115쪽

IN ORAT ' PRO SEXTIO. 4D reip. statum res itavit ego, qui, quemadmo - , dum multon Anatu me absente dixerunt perieulo rel. hi hebam 'vici ob eam causam con-ν sularibus literis de senatus pententia exteris nutγγ tionibus commendabar, non ne is meam vitam

et deseruissem, remp. prodidis emtan quo quidem

γγ nunc , me restituto , ruit mecum mul exem-

plum fidei sublicae, exemplum reip. defenden- dae quod si immortale retinetur , quis non in-α telligit immortuem hunc ciuitatem futurum e D nam externa bella regum, gentium, nationum σν iampridem ita extin ecta sunt , t practire cum agatur, quos pacatos esse patiamur denique: ex bellica uictoria non fere qLennium est inuia diu civium consecuta domesticis malιs,o auda a cium ciuium consiliis saepe est resistendum, eo γ rvmq; periculor m est in rep. tinenda medi-χ cina quam omnem Edrces perdidit elis, s meon interitu senatui sopi loq; R.dolorissat de me de B elarundi potestas esset erepta.

Commentarius. EX IISDEM,QLIBUS NOS, RADICIBVS u-terlue enim Arpini nutus est. SUMMA SENECTU

TE : hunc enim miseeriam sustinuit Marius post VJ. consulatum, anno aetatis suae o Velleio credimus, , a quo dissentit plutarchus qui eum annumclgentem 6 8 .peri spe tradit. PROPE VIM IUSTORUM ARMORUM : prope iusta uocat arm , quibus L. Illa duodecim, ut ait Vesicius, nouarum pessimarum I re

116쪽

ccxMMENTARI syum ductores, inter quos trium cum silio P. Sul. picio tribuno pl. urbe exturbauit nusia in ciues arma iusta sunt .sedi a prope iusta . Plutarchus, Velleius, Pedianus , epitome Liuij. PALUDIBUS OCCVLTAs fg historiam apud Plutarchum, Animum Velleium, Liuii epitomen licet uidere. DESERTISSl-MAS: peruenit enim in ea loca, ubi aemula quond Romanae urbis carthago fuerat, ibi cs uitam inopem in tugurio ruinarum carthaginensium tolerauat velletius. INCERTISSIMAM SPEM qui enim ab omni re tum nudus esset, eius incertissimus es, maxime sdubia uidebatur. AD REI P. STATUM ad Icitem pus, quo, mutatione rerum facta, alius, atque is , qui

tunc erat, status reipublicae uideretur esse quod eum deeidisset, Uila ad Mithridaticum bellum profecto; ipse suampristinam dignitatem recuperauit, interse is ijs, qui Systa partes tuebantur. PERICULO REI P. cum in mea uitupericulu adiret, 'ustica, mecum ssimul periclitaretur cum eadem utrique fortuna m tenderet cum accidere mihi ad ista seiunctu nihil posse uideretur. CONSULARIBUS LITER IS nἴ conpulum sed eorum, qui consules fuerant quora apud exter snationes uigebat auectoritas. EXEMPLUM REI R. DEFENDENDAE: non enim deerunt, qui exemptime excitati rempublicam defendant cum .es meaniquorum fraudepulseum, eundem tamen ab ipsa repubtica omnium ordinum hominum . consiens resti, Duum meminerint. quodnisfactum esset; exempli defendendae reis cae mecum simul interisset, 4.

117쪽

IN ORAT PRO SAXTIO. RETINENDA MEDICINA: :ι ita retinetur , si bonos fortes uiros res 'ublica fouet, ab impetu insedissct tuetur improborum nec alienum hoe a Sex tui causa uidetur cui nutere , quae in tribunaturi pro Cicerone, hoc est prorep. gesserat , excitatum accusationis procellam non sieme significat.

OR ATIO M V Ama moneo uos adolescentes, atque

Loe meo iure praecipio, qui dignitatem, qui rep- civi gloriam si e statis, ne, si qua uos aliquandon necessitas ad remp. contra improbos ciues defendendam uocabit, segniores sitis, recordatione mei eapus a consiliis fortibus refugiatis. pri- γγ mum non est periculum, ne qui unquam sint in ciuitate eiusmodi consules, praesertim si erit bis d,suod debetur, persolutum deinde nunquam iam, uis ero, quisquam improbus eo Aio aua xilio bonorum se oppugnare remp. dicet, illis tacentibus', nee armati exercitus terrorem oppo-

γ' et togatis 3 neque erit iusta eiusa adportassem denti imperatori quare terrorem suum falso ia et stari opponies patiatur nunquam enim erit ta' oppressus senatus, ut ei ne supplrcandi quidem 1 ac lugendi sit potestas tam captus equester Or-

do, ut equites R. a consule relegentur quae cuma omnia, atque etiam multo alta maiora, quae cora sulto praetereo, accid sient; uidetis me tamen in et pristinam meam dignitatem, breui temporis do ore interiecto, rej uoce esse reuocatum id

118쪽

c o MMUNT ARIVS D 'M reuertar ad istud, H, mihi in hae omni est oratione propositum, omnibus malis illo anno

a scelire conpulum remp. esse confectam primum, illo ipso die, qui mihi funestus fuit, omnibus bo

nis luctuosus, cum ego me e complexu patriae, D cons ectus uestro eripuissem. metu pericu- li uestri, non mei,furori hominis, sceleri, perf-D diae, telis, minisq; essissem, patriamq; qη mim bi erat earissima, propter ipsius patriae carita- D tem reliquisem, cum meu ilium usum tam hor-m ibilem, tam grauem , tam repentinum non ΡΜ lum homines,sed tecta urbis ac tempti lugeret,

D nemo uestrum forum, nemo curiam , nemo lu-

eem aspicere uellet; illo, inquam, ipse die, die D dico 'immo hora, atque etiam puncto temporis D eodem mihi rei ius. pernicies, Gabinio iiD son prouincia rogata est.

Commentaritis. MEO IURE PRAECI pIO . hoe enim ego praeter ceteros posse uideor facere; eum omnia maxime, quam grato animo respubliea elues optime meritos amplectatur, in me ipse sim expertus ΜΞ CASUS cum eierius sum reditus enim gloris, non discessus utimitas, cogitanda nobis est. PERSOLVTVM p, ut m vitissunt, ita punientur. BONORVM bonos uocat,

Caesarem, Pompeium, Crassum quos excusat, ut in iasules incudium culpam conuertat uniuersem . iam enim habendum ibi rationem otti simulo dignitatis, malo doctus constiti erat itaque, quod eorum ani

119쪽

IN ORAT PRO SEXTIO. I σ

Vos, qui plurimum poterant, possit Oendere, nihil

temere pronunciat. MPERATORI quis non

uidet caesarem significari . et r. CAPTVS inpeditus, infirmus, nucto apud consules loco stectat enim

ad casum L. Lamiae D. BREVI: cilita pero . . tantum

menst patria caruit discessit enim ab urbe mense Martio rediit nidi nonas S eptembris PERFIDIAE: Aia, clim Pompeio saepe pollicitus esset,pe nihil in tribunatu contra Ciceronem esse acturum, promisso non stetit. ad Atticum 3 :3s. 37 38 3I . ROGATA EST: nam i de me, hoc est de ipsa republica, de consulum prouinciis lata lex est. 1a: OR A TIO D PRO di immortales, custodes construa D tores huius urbis atque imperi , quaenam ista in rep.monstra, suae scelera uidistis tituis erat ex- et pulsus is, qui remp. ex senatus auctoritate eum D omnibus bonis defenderat, et expulpus, alion aliquo, fled eo ipso crimine erat autem expulsius D sine iudicio, ut, lapidibus, ferro, seruitio deni v que eoncitates lex erat diu uasto de relicto fo iv ro, sicariis seruises tradito,er lex, quae litv ne ferretur,senatusfuerat ueste mutata hae gD aperturbatione eluitatis ne noctem quidem v consules inter meum discrimem eorum prae , iam interesse passi sunt: statim, me perculso, ad D meum sanguinem hauriendum, stirante etian rep. ad eius stolia detrahenda aduolauerunt. ο- mitto gratulationes epulas partitionmina

120쪽

, ῆ, benefeia,stem,promissa,praedam, utilium

paucorum in uectu omnium . uexabatur uxordi mea liberi ad necem quaerebantur uener, e

N Piso gener .a Pisonis consulis pedibus supplex

res eiebatur: bona diripiebantur, eas ad consu us deferebantur: domus ardebui in Palatio co- sules epulabantur quod se meis incommodι tabantur , urbis tamen periculo commoueren- tur. sed ut a mea causa iam recedam; reliquas il liud.anni pestes recordemini esse enim facissime N persticietis, quantam uim omnium remediorum D magistratibus proximis res'. desiderarit.

CommentarIUS.

SENATUS AVO ORITATE : quia senatus decreuerat, ut uiderent consules, ne quid re ublica detrimenti pateretur. IN I Um I cI populi.

VASTATO placet, di quidem maxime, optimi ac do ii simi uiri in emendandis libris eximia cum laude uersati Gabrielisit, uerni coniectura putat nim pro, Vastato egendum Vasio uastus enim locus dicitur is, ubi solitudo est ut in II in Rullum gζnus urorum uocat propter pestilentiam, tum atque de sertum. STATIM M PER cvLSO statim Cede me lata, ad mea bona diripienda convolarunt. Ut

reditum in senatu, et o S. AN Gul NEM tradatio Nemcontinuat siunt enim illa tractata it perculso,

meum sanguinem hauriendum, stirante republic4,stula detrahenda dicit autem, Spirante republica, dos ipso loquatur quia rempublicam machin IV perculsum