Pauli Manutii In orationem Ciceronis pro P. Sextio commentarius.

발행: 1556년

분량: 306페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

cellunt hoc ipsium quoque acutissim orator ingenui et uidit facile, cor obseruauit. nam cti recte facta posint esse quamplurima; cumq; inter haec ipsa nihil praestan

tius habeatur, quam de patria bene mereri. optimam ac perfecti lymam comparandae beneuolentiae ratione ιnluit, cum a commemoratione benescio ru, quae Sextius iniren .contulit, orsus est. Iam, cum eiusdem generis non omnia beneficia sint quod erat omnium maximum , id nominauit est autem omnium maxim limissa reip. salus, atque libertas quam duobus in locis exordii seu Cicero, prima tecte, deinde aperte, P. Sex -- tu summo studiosumma uirtute conseruatam fgni scat tecte, cum ait; Qui auderent se, I Eutem sua in discrimen offerre pro statu ciuitatis, pro communi libertate aperte, cum inponunciat; Vno as ectu intueri potestis eos, qui cum senatu, cum bonis omni bus remi' afflictum excitarint, latrocinio domestico ιberarint, moestos,sordidatos, reos. Et quoniam in defensionibus id primum est, ut reum publeuemus, alterum, ut aduersarios deprimamus', ut ulteri beneuolentia , alteris odium concilietur in hoc exordio Lirlinqlie, ' quo conueniebat, loco factum est num cum reo iam consuluisset in eo, In therι potestis eos, qui remp. afflictam excitarint, moestos, sordidatos, reos proxime intulit Eos autem, qui omnia diuina, humana violarint, vexarint, perturbarint, euerterint, non solum alacres utoues uolitare, Ad etiam uoluntarios fortissimis atque optimis ciuibus periculum moliri, de se nihil timere . tu, cum ex una parte summum Sextis

22쪽

sextii benestrium ex altera grauissimas aduersarioruin re . iniurias constituat, eas non disterse ex interuasto,sed proxime, nulla interiectione commemoret , quo res utraque ex propinqua rei contrariae comparatione maior appareat consecutus est id, quod ad absolutionem rei quas uiam inunire iam significauinius, ut dissonestatem causae iudica beneuolentia confirmaret, et tur itudinem, odio in aduersarios concitato ita debilitaret, ut cum honestate congressa facile cederet. Est autem illud non uulgaris artificii; idq; ad comparandum beneuolentium ualere antiqui rhetoΥes dixerunt; quod, cum maximum Sexti beneficium ostendisset, maximum eiusdem incommodum proximum demonstravit adicit enim, Qui re affli- pictam excitarint, nod amplissim: praemis dignis-smum e se benescium videbatur, apposuit, ad eliciendam misericordiam, Moestos, sordidatos, reos, de capi te, de fama, de ciuitat de fortunis, de liberis dimicantes. Eodem .consilio, cum de aduersariis dixisset, Qui omnia diuina humana uiolarint, vexarint, perturbarint, euerterint, qModerat crimen poena grauissima Notundum , ndiunxit ad commoliendum indignationem, Non soli lacres iatosq; volitare,sed etiam noluntarios forti simis atque optimis ciuibus periculum moliri, de se nihil timere quo facti aduersari s udium ex improbitate quae ars, qui omnia diuina, humanas violarini: rnuidiam expetontia, qui dein de alacres Dii nolitantesterita zm alijs creent, desinibit extimesccnt.

23쪽

CICERONIS ORATIO

PRO P. SEXTIO.

antea udices, mirabatur, quid e s set, quod pro turitis opibus reip. taxitaq; dignitate impers nequaquam satis multi

ciues scrti, et magno animo inuenirentur, qui aude rent se, et salutem suam in discrimen offerre prostat γ' tu ciuitatis, et pro comuni libertate ex hoc tempου re miretur potiussi quem bonum, et fortem ciuem uiderit, quam si quem aut timidum,aut sibi potius, γ' quam reip. consulente nam, ut omittatis de uniuρ cuiusque casii cogitando recordari, uno as ectu in- tueri potestisaeos, qui cum penatu, cu bonis omnibus γ remp. afflictum excitarint, O latrocinio domesticor . liberarint,m os, fordidatos, reos, de capite, de far ma, de ciuitate, de fortunis, de liberis dimicantes;

γ eos alitem, tui omnia diuina, et humana uiolarint, exarint, perturbarint, euerterint, non solum ala -

cres tosq; uolitare, sed etiam uoluntarios fortissia mis, atque optimis ciuibus periculum moliri, de sedi nihil timere in quo cu multa sunt indigna, tum ni- γ hil minus est ferendum, quam quod iam non per lar trones suos, non per homines egestate, et scelire per D rtos,seed per uos nobis,per optimos uiros optimis cix uibus pericula inferre conantur; et quos lapidibus,n quos ferro, quos facibus, quos vi, manu, copiis delep re non pollierunt, hos uestra aucto νitate, uestra reli gione, uestris sententiis se oppressuros arbitrantur.

24쪽

Commentarius Mauli Manuti 1. N est mihi consitium, in hac oratione ex N plicanda facere id, quod a nimium multis hoc tempore factitari uideo, qui annotandessatque enumerandis figuris, quas colligendis in litore. lapillis,pueriliter occupati, si metaphoras aliquot, me Numiasq; annotauerint, magnum se, ac memorabile praestitisse aliquid arbitrantur Linterea neque dena et uatis locis medicinum adhibent ulium, , ubi ex intimabistorii, antiquitatis se cognitione promendum aliquid est, aut tacent, aut ita se gerunt, ut facile agnoscas, eos in rebus,mmani pi 'elos lixi esse ego istiusmodi artificium aut omnino praetermittam fletio, aut per admodum paucis cis. stricti modice attin gam, cum alijs de causis , tum quia de hoc toto gener alius mihi locus, aliud tempus addicendum constitutum est , quo ea cum studiose sommunicare inanim habeo, quae non de uitlgari b tyrum hausta libris. sed, duobus eloquentiae ui illibus, Demosthene ac Circerone, diligenteris accurate inuicem conferendis: obseruata a me, atque amurtata, nonnihil utilitartii iis, qui de elorentiae laude cogitant, astatura sese confido SI II A Naa A proprisimienς, ac per letuum hoc Ciceroni est, ut, quas causas defendit, evrum euentum ad publicum utilitatem pertinere demonstret . sicut hie statim a principio ostendit; nisi absoluatur Sextius, fore, ut nix Hluilostea ciuis reperiatur,

ii o

25쪽

INORAT. PRO SEXTIO. OPIBUS REI P. opes re . dignitatem imperis nominauit , quod, ubi opes, ibipraemia sterum s ubi dignitas, laude comouemur. Mi M v I publicam eausam uniuata coniunxit ut hoc dicat. si quis

de statu ciuitatis non laborat; suae tamen libertatis edusa, quam in communi esse inclusim intestigit, ad subeunda pericula, ad repellendos improborum impetus

excitetur. EN HOC TEMPORE: multo enim magis, quam antea, dominatur improbitas quod ex eo patet, quia P. Sextius, T. Milo, P. Lentulus, optime de rep. meriti, acerbissi me uexantur erant autem rei, de ui uterque, Sextius, ct Milo de Lentulo rogatione promastaverat C. Cato tribunus pl. ut cilliciae, quam regebat, Nerium ei abrogaretur quae colliguntur in orae ionis epilogo. BONUM, ET FORTEM:

Bonum, ut sentiat; forte, At audeat quae reip. ratio populat in multis enim reste sentientibus fortitudo desderatur. SI BI 'O TI UI bonus ciuis esse nopotest: cum ad remp. boni ciues omnia referant. V ΤΟ Μ PT A TI uelim, quae abierunt, omittatis: s ectate, quae adpunt Dori quos intestigit, id nominatii. LIBERARINT: me restituto, debilitatis perditoruuirιbus. SORDIDATOS, REOS: νeos, de Sextio, et Milone dictum: reus enim Lentulus non erat sordidatos. ad eosdem, ad Lentulum praeterea refero. nam, Catonis rogatione de abrogando ei imperio promulgata, uestitum filius mutauit ad misericordiam comouendam ad Q Iratre miliab.lLD CAPITE: non de uita, ciuem enim Romanum nullo

26쪽

sto crimine, perdiust e ea epto, interfici licebat . sed, De capite , o est de ei uitate . nam de ui damnatos exilii poena sequebatur ideors; mitulis causa dicebatur, incapite diminuti qui ciuitatem umittebant. DI PS quisu, priuantur in exilium legibus etesii. T A RA uerbum hoc pecuritatem ruandam, arrogantia, impudentia iconiunctam,significat. sic infra cum ictu coniuratio ex L-tebris, atque ex tenebris erupist, palams armata uolitaret et in pisonem Sex. Cudium, qui nunqualm antea praetextatus fuisset udos cere, is praetexta tum volitare paspus es. , O Pali O S VI UT IMIS I TIB TM; mimos uiros, religiο-.

bam, ea nunc uti cogol in eorum periculis de-x pellendis spei lymum uox haec seruit, quo-D rum opera: mihi, vobis, e Irpypulo, restidi, tuta esst et quanquam Hortensio, claris; Μ mo uiro, atque eloquentissimo, causa est P. sextii perorata; nihil cI ab eo praetermissum est , quod aut pro epconquerendum fuit, aut pro reo di stulandum: tamen aggrediar ad dicendum, ne

27쪽

paeis

Usi ORAT PRO S gX Io ro, meas epugnatio ei potissiimu defuisse uideatur, D par sim est perfectum, ne ceteris ciuibus dees- D set atque ego siestatuo, iudices, a me in heae cau sa, atque hoc extremo dice di loca pietatis potius D quam delensionis, eluere quam eloquentiae,do, loris quam ingeni partes esses ceptas itaqκ Μ si aut acrius egero, aut liberius, quam qui ante: me dixerunt peto a uobis ut tantum orationi meae eonestatis, quant e pio dolori, iustae D iracundiae cocedendam putetis neque enim osse, fel eoniuηctior Alor uiuus esse potest, quamn hi meus; 'simus e x hominis de me optimen ' meriti ferstulos ni que irac*dia maris ulla lauri danda,quam es tria; et 8'imma eoru scelere, re qui enm mi usus salutis meae defensoribus bel- ω dam esse sibi gerendum iudicauerunt sed qu- nim singulis criminisas ceteri restonderunt, dicam ego de omni stati P xiij, degenere uim de naturu de moritur, de incredibili amore in bonos, de studio conseruandae salutis eommu nis, atqli otis contendams, si modo id con-Μ felli potero, iam sae confusa, atque uniuersam defensione nihil a me, quod ad uestram quaestio m nem, nihil quod ad reum,mihi quod ad remp. pertineat, naetermissum esse uideatur. et quo niam in nauismis temporibus ciuitatis, atquem hi ruinis euersae atque afflictae res L. Sextiim tribunatus est a fortunalysa collacatus non ag

a rediaria diu maximaeam anil lissima prius,

28쪽

is tantae summis in rebus iunctis emeritatae sint.

expectationis suis admodu est ad cvincitandam mictericordiam efficax. IN HAC Avs A, ATQUE HOC EXTREMO DICENDI L Deo cum plures Laendem causam agerent, extremum flifere concedi solitum a ceteris dice di locu, ipse in ordine testatur his uerbis:

Quid ego de miserationibus la uariquibus eo sum tisius pluribus, quod, etiam si plures distebamus perorationέ mihi tame omnes relinquibae iii θ' ut videres εχ cessere, non ingenio, sed dabit quendR. co Npvs A, AT VOVNIVERS/ὶ a non de uno ut ditero crimine agetio, Adde mihi statur. Sextis, degenere uitae,de naturae tes quae ipsa tume ita agemus, ut, quod ad uestram quaestioneri pertinet, quaeritis utε de ui, uis in Moladseidoudicaturi quod item ad ipsum reum, hoc est ad ea, cpuae reo obsiciuntur, eriminas quod etiam ad rempublicum, nihil praetermittamus

CTAE R εIP. non est stupreuacaneum , reipublicae, et i dixerit, eluitatis Ρd est amplificati quaedam. quia plus es in republica , suam in ciuitate similitertit eum dixit,ruinis , cum dixisset iam, grauissimis temporibus. plus nim aliquanto significant ruime, quam grauissima testori et est hoe Cierroni, ob eximiam ingens ubertatet', usitatAm, maximeq; ros in inor

ξ tionibus

29쪽

IN ORAV. PRO SENTIO.tionibus ornamentum. VERSAE, ATQUE AFFLICTAS SIP. plus est, afflictae , quam euer'. nam euersa non stant, erigi tamen uidentur posse afflicta uero neque stant, neque, fractis iam ac debilitatis uiribμs, erigi amplius possunt. A FORTUNA IPSA:

amicissisima reipublicae , quae fecerit,iιt,qlso anno maxime ii ita consilio atque ope ciuium optimorum indigebas, is Sexti petendi tribunatus annus esset quodagitur modo erus anni laudem ingloriam cum Sextio forinna comunicavit itaque prius exponam ea, quae ad Sextium tota refer*ntur, minime a fortuna penderit. ILLA AXIMA RTQUE AMPLISSIMA:

- gessit in tri un,pro salute ciceronis, lege Clodiu exulantis, hoc est, ut ipse accipi uult, pro salutere . signiscat enim sua causa remp. Sextio debere: quandoquidem eam eurrsum atque afflictam tum fuisse dixit, cum a Clodio pulsus exularet et apte, maxι-nia, atque amplissima: ut re maximi momentι, et late diffusa signiscet quo modo o in epistola ad Lentulum magna ampla negotia nominariti. SUMMISI, ME B V SQ quas in mestura, cin tribunatu Sextius gessit: qu infra enumerabuntur.

: Finxi, T L. P. Sextius natus est iudices,m homine, ut plerique meministis, o sapiente, et i sancto, et seacro: s i cum tribunus pl. primus, o inter homines nobilisimos,temporιbus optimis factus esset, retiquis honorabus non tam titi no w mi tuam μέ HGr iam

30쪽

y stissimi et 'ectatissimi uirit A bini filiam εχ q hic est puer, nupta iamfua. duobus his grauismis antiquitatis uiris seprobatus fuit,

ut utrique eoru eurus maxime, re iucundus

Nollit ademit Albino soceri nome mors filiae,sed N aritate stius necessitudinis, o benevolintiam n non ademit hodiesic hune diligit, ut uos facit v limepotestis ex siue uel assiduitate eius, uel f M licitudine, et molestia iudieares duxit uxarem patre uiuo optimio alamitossim uiri filiam

n L. Scipionis .etiram hoe P. Sextii ietas extitit,

et omnibus gratae, quod et Massiliam statim pro fectus est, ursocoruutrirem otiris possetfu

M ibus rei expulpis in lenis terris licente I quem in maioru suoru uestigi spare oportebare. H e ad eumfiliam eius adduxit, ut illo in 'eratoqn a 'ectu, complexus si non omnem, at estquam D parte moeroris sui deponeret remaximis o siclis D et ilius aerumnam, quoad nixat, et filiae solitudi, nem sustentauit possum multa diaere de liberuis litate, de domesticis officiis, de tribunatu mil. de prouinciali in e magistratu abstinetia sed mihi, ante oculos obuersatur rei dignitas, quae meis ad sepe rapit, haec minora relinquere hortatur.

Commentarius.

SAPIENTE: non loquitur de istasiumma sapietia , quam φι habet, nustam uirtutem desederas, eurenim adderet,sancto )Fed comunem quandam in rebus gerenis prudentiam intelligit. et, sapiente dixit,

SEARCH

MENU NAVIGATION