Pauli Manutii In orationem Ciceronis pro P. Sextio commentarius.

31쪽

cum ad rerum actionem restueret: sancto, ad ipsius uita siuero, ad domesticam disciplinam. TRIBU

NVS PL. PRIMUS INTER HOMINES NOBILISSIMOS TEMPORIBUS OPT: MIS FACTUS ESSET: considerandum, cur dixerit, Primus, inter homine nobilis os, tenis oribus optimis . non modo enim tribunus pl. Sexti pater fastus est,sed primus inter ρs, qui simul facii sunt, neque primus modo inter collegas, sed primus inter eos idtigas, clivi nobilitate florebant neque hoc modo, sed etiam teporibus optimis. naris et tribunus pl. primus, et inter homines nobilissimos factus Ubet; nec tume optimis temporibus:

non ita audabile uideretur ., t iuspei mi, et primus, eminter somιnes nobilisssimo tribunatu conpectui non uirtute, sed malis artibus luta ambitione,pecunia, ut ergo non fine causscopiosus cero . cuius uerba,

qui non intelligunt quo spectent, et quam apte in sententium conueniant 'verbosum si diis placet, appellant quibus ipsis quia deest, quod loquuntur, aut Aribunt, aut,siquid habent , non puppetit unde ornent: diuitias oratronas inspiae suae conscii, in aliis ferre nἄpossunt. RELIQUIS HONORIBVS gesto tribunatu, petebant a dilitatem,praeturam, consulatum, censuram . quos honores pater Sexti non petiit. Ra causa, ignoratur sed oratori cicero conuertit in laudem: quod, eos conpelli cu posset, moderatro=ι tamen quadam abstinuerit: qu plus in ipsa re, hoe est in recta ui

Mendi ratione, quam in bonorum 'ecie, peneret hoc signiscat, cum ait: Non tam Mir noluit. quam dignus videri.

32쪽

Vl l laudat e familiam, et hominem bonestissimi, honestissim loco nati: 'ediatissimi, sua uirtute insi

gni . c. ALBINI hic, ut opinor, honores non ba-: buit, sedsenator fuit ut in piadam episto legimur, 'quae est libro fam XIII. os HIC EST PUER: L. Sextius it ex ea, euius proxime facta metio est, epistola cognoscitur quanquam Publium insta nominat, cum ait, Recita quaeso P. Sexti aut igitur in ea epistola Publius, non Linus egendum aut hic Lucius,non P m. Hic qui adest in iudicio. paruulos enim filios ad eliciendam misericordium in iudicium adducere moris erat. ANTIQUITATIS Mugis udat, quam se tantum, grarus is uiris, di xqbet est enim danti psitatem comparatio quam praestare nostris temper bus semper existimamus. itaque dicimus, homo anti- ημα uirtute, otiqa officii se ictud, nihil mih est oraq/ ius, pro,praestantius: ET CARUS, ET IUCUNDVS carus, quiasibus, gener: iucundus, quia

nemoratus, bono ingento praeditus. OPTIMI ET CALAMITOSISSIMI cur boni tecum miseria coniunxi indignum ea vitimitate Scipionem osten deret L. SCIPIONIS DAsiatici qui cum C. Norbano consul fuit epitome Liuima lib. et XXXV. Philip ca XII. O X m. ad Atticum lib. IX. 1 1. Oro . MASSIMAM fc Milo, quι P. Clodium interfecit, Malytium in exitium abiit. FLUCTIsus bellis e libus et proprie Juctibus, quia sicut fiu us iactatur nauis,sc besti civilibus agitatur, et vas fi Eluat

33쪽

IN ORAT. PRO SEXTIO. 13 Elua res'. IN ALIS NI TERRIS IACENTEM: restondet adhuc id, quod sequitur ut ita opponas; malienis terris, maiorum si orum est is sue iacentem, iare. DOMESTICIS OFFICIIS: quae contulit in suos: qκα praetermitto, no quia minima, Ad quod tua, quae contulit in rempublicam, multo pluris aestimanda. TRIBUNATU MI L. tribunorum militarium, inquie Pedianus, duo genera,nimum eorum, qui Rufuli di-euntur: hi in exercitu ereari solent ali sunt comitiat, qui Romae comitis designantur. MAGISTRATVsiod un8silini magistratum appellat tribunatus enim militum hono quidem est, magistratus autem non est ut in use dius stratibus docuimus. ABSTINENTIA dum cetari militum praefeci pro-mmissisa Dinis exhaurire consuessent unde Sca ius ille in elpistolis ad Atticum. QV AEAE T O hie c. Antonii, collegae' mei, iudices, 'it sorte sed foetetate consiliorum D meus impedior non nullius officit,ut ego inter D pretor, religione, quo minus expona quam muti tu ad me detulerit, quanto ante providerit. at is que ego de Antonio nibi dico,praeter una, nuno quam idum in illo summo timore de periculo ci-

is uitatis neque commem metum omnium, neque

D propriam non nullorum de ipsi susticionem aut inficia 'Ossere, aut jssimulando sedare uoluis-- se in quo collega sustinendo atque moderandosin meam in itam indu ntiam, coniunctam vim. summa

34쪽

, summa et Zodia reipIaudare uere solebatis: paν prope Lus P. Sextii esse debet, qui suum ita con Iulem obseeruauit,utis illi quaestor bonus, et uo, , bis omnibus optimus ciuis uideretur idem, egista coniurati ex latebris, atque ex tenebris eru pisset, palams armata votitaret, uenit cumer' eitu Capuam; quam urbe propterplurimas bel- D li opportunitates ab ιsta impia et sceleratu ma- nu attentari pulticabamurio inde Μ. Auti- - nia, tribunum mil. Antonq,praecipitem eiecit,

D hominem perditum, Cr non obscure Pisauri, σω in aliis ur Gallic partibus incida coruratione uersatum idems C. Marcellum , cum is non so D tum capuam uenisses, uerum etiam se, quasi ar: Μ morum studio, in maximam se iliam coniecisen et exterminandum exacta urbe curauit qua de causa et tum conuentari nec quae, qui, pro 'ersalutem istius urbis eo utitu eo eruatam meo, me Mnum patronum adoptauit, huic apud me P Sextio maximas gratias egitio hoc tem M pore ridem a mines, nomme commutato coloni decuriones cs,fortist mr atque optimι uiri, bene scium P. Sexti testimonio declarant, pericu -- lumq; decreto suo depreeantur . .

Commentarius.

QVAESTOR: gesto tribunatu militum, quaesturam petebant: isq; primus in isrbe gradus honoris erat. haec agemus inlιbro de magistratibus. COLLE -

Aimi inconsulatu. et gesto, in Macedomam iuit

35쪽

sῖle de republica, quae ad patefaciendam: opprimendam Catilinae coniurationem pertinebant, communicauit; ad eum C. Antoni , cuius erat quaestor, consilia detulit . ad quem lib. VII fam. io S ita scripsit Si fessa fuerunt, quae tu ad me, ut ais, detulistici quid ego tibi debeo sin uera: me οἱ timus testis, quid mi - , populus R. debeat . 1 NON NULLIUS OFFICII RELIGIONE: quia, cum si quaestoriso consulis maxima necessiitudo, ut detur ab olycio Sextius disicesssisse, qκ consiliasu consillis inlim conpuli prodiderit. uel expone sic. non expireabo quaecunque ad me eatius detulit Ahia contra offcrum uideaar fecissessi, opsae Sextius ad me pecreto detulit, ut potius respublicae salutiquam consulit pui voluntati satisfaceret,ea nae omnia

ci memorem. I S ANTONIO NIHIL DICO G

currit pusticioni. nam, quod intestigit, ex eo, quod di cnim est, posse liqAem ostigere existimare, pir-ticipe Catilinae coniurationis Antoniu fuisse: ingeniost facit, ut hanc susticionem neque confirmet, ne hominem eum, quem in consutit collegά habuerit, in exilio satis misiere uiuentem, suo testimonio condemnet, neque tostat, ne, quae a Sextio de ilitiis consti s ad pedelata significat, icta et inania videantur propterea, ne obiiciat aliquis, ergo tu cuiatilina consen J Antos' nia coormas ego, inquit, nihil dico, ncque participe

illiu s

36쪽

t albus coniurationis fuisse, neque non fuisse Ioe unum dico si negare uoluisset,se catilinae partibus haerere; aut tem dissimulare futurum fuisse, ut ille metum ciuitatis, et eam, quae de ipso erat,sus telonem aut omnino tosteret,aut certe sedaret. neutrum tumen fecit et est animaduertendum, quod, cum hie quas lubrico in loco Cicero uersetur, quiasi exiij quaesturam Hudax, Antonium uitveratissa Antonium excusat, Sextij causam non subleuat blubrico, ut dixi, in loco constitui ad Sextium, cuius perieul: sve ur,polim, sam Antonium, inclinat: et cumisit, nunqua ilium. que negare, neq edissimature Moluisse, non alienumu

catilinae consili sinuis tacite signiticat aperte non

exponit, ne miserum hominem scio testimonio preniar SUSTINENDO retinendo; .ne longius progreder Mauro ne coniuratorum in societatem sese totum dare ses enim bic, Hstinere, pro retinere, ut in epistola se Varronem. Expectabam omnino iam diu, mes sustinebam, ne ad te irius βροι feriberem, quam altauid accepisseem et in libro deumicitia Est prudentis,sustinere, ut cursum sic impetam beneuolentiae. et ad A eisum, sustinere equos,sustinere currum MODE R AN DO ut ι minus eum ad tuendam resp. causam pos se traducere, afludro tamen coniuratiovis abducere hoe est enim, moderando..iquo uerbo uiti correctro :gnificatur ut modu i maturin ea re quae immoderate factu turpitudinem habet moderatus estote cicero, quia Macedoniam Hi decernendum curauit: iut, cum aeris tam causasti Oe

tura

ψint

37쪽

tur, rursus lucris' ad req)ublicaestudium feste come --

teret quod , Plutarchus in Ciceronis uita notauit PAR. PROPE LAW,:e.1Iide, Prope, addidit ne Sex

tium sibi in laude eo erat, quod isse quidem quaestor

nicillum rempublicam arrierit, non tamen, quantu se confut AtNT cIMI: CP Antonii iurationis infecti. AGRI GALLICI Galliae fal-pinae, quae ad Rubicone amne terminebatur C. MAM CELLVM: non eum, qui fuit M. Marcelli, uiri clarisi' mi, frater, consulitum est adeptus , de quo in ord- liene pro Marcello in epist. fam sed eum, de quo mentι fit in oratione in catilinam . QUASI ARMORUM , T Vmo quasi ipsie una cum i sintv-'do sudiatorio exerceri utile nam serui gladiatores, rudes in armis, exercebantur a lanistis in ludo, deest, in laco, ubi non caedis,sed artis causa drma tructabuntur. cum igitur Capuae ma xima familia, hoe est maximus seruoru numerus, familiam enim pro seruis non semel usurpat cicero) in arte armora ludicra uersaretur C. Marcellus, qui eos ad coniuratorum partes cuperet adiungere, admiscuit se ad eos simulato armortis pudio CONVENTVS se dicitur de praeferituris .erax autem omnis Italia coloniae, municipia, praefecturae. PATRONUM: ditione Romanu patronos sibi ciues subiectae urbes deligebant, quem quaeque maxime probabat sic Allobroges Fabiorum, Syracusani Marcellorum patrocinio utebantur de Capua nero a se conpule peruata etiam in oratione meminit pro Milone. . P. SEXTIO non sutis constat, abundet, necne; cum

38쪽

dixerit, huis. NOΜINE COMMUTATO luis Grone consule ouentus dicebatur tunc enim erat praefectura; quod legimus in Velleio cum autem haec ratio est habita, coloni dicebantur,post coloniam

C caesare consule ala ab ipso lege, missam pia de re

Dio, Appianus, Plutarcbus, ipse Cicero. DECVRIONES: erant decuriones in colanis , quod senatus Romae; duumviri autem id, φιod consules hos in municipiis puto fuisse uideo enim eos etim quatuorviris coniungi, in epistola libri XIII. farn a 3 1 quatuor Pniri porro municipis non colonijs,praeerant quod ad Atticum lib. V .er X. constu. FORTISSIMI AT-QV OPTIMI: propria, absolutae colonorum laus.

nam infortes esse debe in eunt, quo missisunt, lo- cum tueri possint; seboni, at uelim.

possit aliquidsignificare simula nostris, qui

v nam, eus corroisrarit effect rea se uideatur. DECRETVM I ECVRIUNumimon recito de iv cretum olficio aliquo e fessum, vitinitatis, aut μ elientelae, aut bossutis pubi ci. aut ambitionis, aut eo mendationis gratiissed recit Memoriam

B perfuncti modi; praedicatione amplassimi nescii, uicem οβὰθ praesemis testimonium praem teriti temporis Atque illis temporibus isdem ea

n iam capum metu Sextius liberisset; urbem se- 'n natus a que omnes bom, deprehensis die e by

pressi

39쪽

IM O MAT PRO S EX Tam et GD pressit domesticis hostibus, me duce ex periclitir D maximis extruxistin, ego literis ea Capua ac D certiui cum exercitu, quem tum secum habe: bat . quibus hie literis lectis , ad urbem confe- D stim incredibit celeritate aduolauit atque ut ilD us temporis atrocitatem recordari positis, au due literas, et uestra memoriam ad timoris prae

teriti cogitationem excitate. LITERAE CICEN RONIS COS. hoc adsentu P. Sext, tribunorun l. nouorum, qui tum extremis dieιus consutin tus mei is eas, quas gesserά, uexare cu'ebant, D reliquia1 coiuratumis impetus, et conatus sunt retardati ae posteaquam est intellectu, Catonem tribuno pr. fortissim ato' optimo cive, remp. defendente,persi Amsenatum populumq; R. D sine militonaesidio tueri facile maiestatem sua, Μ et dignitatem eorum, qui salutem comunem pe-Μ riculo pud defendisyni Sextius eum illo exerci

tu μmma celeritate est Antonium consecutus. . . . Commentarui S.

P. SI Tl patet, non esse reum sed puerκ rei f-lium cuius tamen in uore uirili quiddam fuisse dicit. CFFI cIO ALIQUO: olfeium refert ad ιila tria, uicinitatis, clientela, effici publici .es aute inter uicines, clientes, bo stites, ipsi uicinitatis ebentia hosti iij iure, in conferendι efficii mutua uoluntas . Vac INITATIS: oppidorum: ut, se Arpinates, exempli causa, aliquem Tusculanum , in uitae aut fortunarum discrimen adductum, decreto commemiarent , uicini'

late

40쪽

ine adducti. LIENTELAE: ut, si siculi aliquem ἰclaudi Marcellorum familia , in periculo constitu tum, missis Romam publicis literis sublivandum curarent. HOSPITII PUBLICI erunt enim cives Romani non modo priuatorum hominum , sed oppido xum etiam de ciuitatum host)ites . non aliqua, inquit, huiusimodi de causa petitum a nobis hoc decretum,im petratum .est id enim ualit, e 'ressum quasi, studiose petentibus concessum cum hoc stonte cupides ab ipsis campanis factum sit, adgrat animi memo-.riam significandam A BIT IO Ni S ut, cum aliquem candidatum officiose commendamus. COMMENDATIONIS: quo gratior aliquis sit, bonamq; opinionem nostro testimonio consequatur. PERFUNCTI PE- RicvLl passive dixit quo scilicet capua extis uirtute de uigilantia liberata est. IcΕΜ parem gratiam quia praesenti ossicio acceptum a Sextio benefi-

etsi remuneratur. DOMESTICIS HOSTIBUS: quin

que coniuratis, de quibus Salustius, Dio, ipse cicero in Catilinam, Lentula, cthego, Cabinio separio, Statilio. ILLIUS TEMPORIS ATRO CIT A TAE quaenam atrocitas, cum iam domesti

ei hostes deprebensi oppressis sent ipse se pauis post

exponit, cum ait, Tribunorum pl. nouorum, reliquius coniurationis impetus conatu retardati sunt TRIBUNORUM PL. NOVORUM: maxime ad Metellum Nepotem ignificat qui cicerone extremo confutitus die concionis habenda potestate priuauit in quo Plutarchi α ιοθρη nuo licet cognosce