Pauli Manutii In orationem Ciceronis pro P. Sextio commentarius.

41쪽

i ORAT . , ori EXTIO. et res qui ciceronem concionandi potestate a duobus tribuni pl. Q Metello Nepote L. Calpurnio Bestia priuatum esse dicar cum ea se ignominia ab uno tribuno pl. esse affectum, ipse cicero in oratione in Pisonem 8 o. fam lib. V confirmet. ut omittam id, quod a Sallusti docemur, Bestiam cicerone consule tribunum pl. fuissee ut extremis consulatus diebus Ciceronem

concione prohibere non lotuerit cum V. Idus Decem -

b is, et Od ex Dion si et ciuio constat, ultimus tribu norum pl. in magistratu dies puerit. Metellum autem anno qui Ciceronis constitumsecutus est tribunatum pl. gesse se nemonestit m LI QUI I, R A ra 'M' 'PT V s eum dhue in urbe coniuratιonis occilli rere uiae fluteressent C A

cum audisset, caci Meteil f epotem tribunatum esse se petiturum, quem ierepusnica non Elime cogitare compertum habebat, ex itinere in urbem rediit, ut tribunatum peteret inde perniciosis Metelli cost gae rogationibu aut conatibus obsisteret Plutarchus titu o ATIO

n a C ego quid pi aedicem, quis us hie rebus consulem ad rem gerenilum excitarit quo sit D mulos admouerit homini studiose portassis uicto

D iae,sed tamen nimium communem Martem bel

, iiq; caseum metuentiis longum ea die re; sed bden breue -icam si si Petreii non excellens animois, amori re hirsus , non Amma duectoritas apud

42쪽

COMMEN TARIVS

pud mili

tes , non mirificus usius in re militarieatuis et , neque adiutor ei P. S Atilis ad exci- tundum Anton lim , cohortandum, in resten -

dum fuisset datus illo in bello esset hiemi o-N clis, neciz Anqliam catilina, cum e vina N pennini , atque e nivi ἷus stis emers bet, atque D allaten intcgram nactus, itum calles, πρα- forum stabula praeclara Olbet, sine multo sanguine , ac sne totius italiae, olitate miserrima D concidisbe . Hunc igitur animum ad tribun a tum attulit P. Sextius hi quaesturum Macedo D ni relinquam, aliquando ad haec pro orat a Beniam . quanquam non est omittenda singum ris sta integritas rouincialis, cuius ego nu-

D per in Macedonia vidi uestigia, non Ressa leuiter ad exigui praedicationem temporis , sed f-N a ad memoriam istius prolimcio sim ternam. πι erum haec ita praetereamus , ut tamen intuen

tes respectantes relinquamus . ad tribuna tum , quia ipsi ad sese iam dudum uocat, σα, quodam modo absorbet orationem meam, con-α tento studio , cursuq venimus . dealio quidem tribunatu ita dictum a Hortensio , ut m eius oratio non defensonem modo criminum uia deretur continere, sed etiam memoria dignam σν re . cupesbendae uectoritatem , disciplinamus; D praescribere . sed tamen, quoniam tribunatus quidem totus P. Sexti nihil aliud nis meum no

43쪽

is dem rebus esse arbitror, si non subtilius dis '

D tandum, at certe, iudices, dolentius deplora is dum. Commentarius. NIMIUM COMMVNEM MARTEM

c. latenter significat Antonium consulem non alienum a coniuratisfuisse, si a pugna prosus abhorre rei. M. ET REII hic Antoni copulis legatus ipso Antonio conpule absente, quod ex podagra laboraret, Catilinam cum sua manu uicit, ac trucidauit. idem postea agni Pompei legatus in Hispanijsfuit, cum duobus collegis Varrone, Afranio ad extremum in Asica cum Iuba rege pugnans, cum quo de mutua caede consenserat, ne in C. Caesarispotestatem uenirent, occisius est. EXCELLENS ANIMO, ET AMORE REI P. cum ad naturalem animi magnitudinem eximia quaedam uis amoris an remp. accederet. ESSET HIL MI OCVS:

hieme non esset best sinis impositas B V unde fle,suas .copias alere posset. QV AE STURAM MACEDONIAE: quaestor fuit Antoni consulis, eiusdemq; Macedoniam regentis quam prouinciam cum haud satis e republica administrasset accusatus, condemnatus est ad Atticumlιbro . o M. Coelio, in Vatinium Florus. N V UE cum abessem , lege clodia pulsus. OR ATIO D A in oratione si sterius in quosdam, homines inuebi uellem quis non concederet,

44쪽

N ut eos , quorum sceleris furore urolatus essem, uocis libertate perstringerem foed ut agam moderate huic potius tempori seritiam, liam dolor me si qui occulte a salute nostra di benn tiunt , ut eant si qui ecerunt aliquid aliquan x do , atque ijdem nunc tacent mesicunt, nosa quoque smus obliti qui e oneri ni insolen- γ ter insidiantu quoad ferri foterunt,per D feremus neque quenquan 'fendet oratio mea, nisi quis ita obtulerit , ut in eum non inusss- se, sed incurrisse uideamur sed nece e est, an 'a te quam de tribunatu P. Sextis dicere incipiam, me totum superioris anni reip. nun ragium X ponere in quo colligendo ac Vescienda salute D commu=ι omnia ref erientur P. sexti dicta, facia, consilia uersia. Fuerat ille annus in re . magno motu semultorum timore tanquam ιγι γ tenilis arcus in me unum , scut uulgo ignari re 1 rum loqhebantur; re quidem Aera , in univer-

D sam remp. traductione ad plebem furibundi ho D minis ac perditi, ι hi irati , sed multo acrius

3 oti communis salutis inimici hunc uir cla risimus, mihis multis repugnantibus amicissit -- D mus, Cn. Pompeius omnι cautione foedere, exe, eratione devinxerat, nihil in tribunatu contru

o me esse facturum.

Commentaritis. AUCTORITATEM: quia, eum res a Sexti in tribunatu gestas commemoraret, uidebatur reti-- cinis

45쪽

IN ORAT PRO S gXTIO. quis ciuibus praesicribere, quid pre salute patriae bonorum es ciuium in magistratu esset agendum ductoritatem autem dixit, uel quis exiij, qui praeclare tribunu

s si pet , vel quia ipsius,' si narraret, Hortensis

ductoritas ad excitandos ciuium animos ualere plurimum deberet. DISCIPLINAM: quid ciues P. Sextis exemplo discerent. in quo A exercerent. NISI EVM NOMEN: quia nihil egit in tribunatu Sextius, nisi de Cicerone reuocando. V

Dori satis patet, Clodium , Pisonem, Gabinium praecipue signiscari. SCELERIS FURORE U I his tribus verbis res rondent illa,

uocis tibertate perstringentem. POTIUS TEΜ- P in I: quod postulare uidetur , ut ea tantummodo,qκα cum Sextus causa coniuncta sunt, exponat. DE OFFERUNT PN MO DE N TAE R E T IN SE -

duo gnificat hominumgenera, de quibus proxime dixi unum eorum , quos latere uellet; alterum, quos tacere, 'Visscere qui se inquit, non late lint, sed se offerent insolenter; non tacebunt, et quiescent,sed insidiabuntur; eos, quoad licebit,perferemus. SUPERIORIS ANNI quo cicero lege Clodia pulsius est. REI P. NAV- V in re ieci num contra leges tribunus pl. factus est P. clodius contra leges Cicero eie- sius est. leges autem eum negliguntur, quasi su=agium reo 'ublica facit. IN EO COLLIGENDO, AC REFICIENDA SALVTE O NI pergit in metaphora nam post no

46쪽

COMMENTARIVS

fragium 'imum disterse res colliguntur deinde reficitur nauis nisis ui tempestatis fracta penitus, demersi sest mica A. FACTA, CONSILIA

VAE haec addidit, ne extra causam futura narratio uideatur. PLAE E A N V SQ is, quo C. Caesar consul P. Clodium pulchrum4dplebem traduxit, iratus Ciceroni, quia statum reipublicae quodam in iudicio paulo ιberius deplorauerat Suetonius idem 3; ipse cicero significat in oratione pro domo sius. INTENTU ARcvS quod, quemadmodum arcus intentus sagittam emissurus uidetur, sic ille annus aliquam iniuriam in me coniecturus putaretur eum igitur ad plebem a Caesare consule traductas est clodius, tum in Ciceronem tanquam arcus intentus iniuria uero, tanquam sagitta ex arcu coniecta est anno insequenti, Clodio tribuno pl. facto, Pson Gabinio conseulibus. MI HI IAE A Tu quod in ipsium de incestu accusatum testimonium dixerat.h-bro . ad Atticum , Plutarchus, alij. I S REPUGNANTIBUS: Pompei gratiam aucupatur cupit enim ei persuasium esse, nustam apud se aeceptae injuriae memoriam superesse, cum sue contra clodium duxilio non fuit. CAUTIONE FOEDERE, EXECRATIONg: de hoc ad itieum libro et sic. Pompeius affirmat noesse periculum adiurat addit etiam, se prius occisum irι ab eo, quam

me uiolatum iri. O ATIO.

iste nefarius, ex omnium scelerum cota

47쪽

i, IN ORAT PRO SEXTIO. oluuione natus, parum si foedus uiolaturum arbidi tratus, nisi ipsum cautorem alient periculi suis D propriis periculis terrui bet , hanc tetra mamma nemus belluam , vinctam ali j icis , astigatam D more marorlim , constrictam legum sic ratarum, cathenis,soluit subito ligum consiui, uel, ut ego adi, arbitror, exorat lis, vel, ut non nemo putaret di, mihi iratus , gnarus cili.dem certe' impru- , dens impendentium tantorum scelerum ac ma- , lorum . qui tribunus I l. Ieti in eis ertendet rep., fuit, nullis suis neruis qui enim in eiusmodi uidi tumeris e be potuerunt , homiti: is fraternis sagia tris,sorori s sis ris, omni inaudita libidine infa, mis sed fuit profecto quid usta reip. fortu-D a fatalis se trile caecus at clis amens tribunus di pl. nancisceretur , qued dicam consules hocci D ne ut ego appestem nomine eversores huius im-di, peri 'proditores uestrae dignitatιs hostes bono di, rum omni qui addet 1: dum se tum, bli-α gendum eqVestrem ordinem, extinguenda om-di, iniuri, atque instituta maiorum se illis fisci - , bus , ceterisq; insignibus summi honoris atque, imperi ornatos esse arbitrabantur quorum, per, deos immortales s nondum sic Aer uulneraq; ito, usi re ulillis recordari, uulium, atque inces di sum animis intueamini facilius facta eorum oc Arrent mentibus uestris, sora ipsa oculis pro D posueritis. Alier ungueti sus luens, calamistra-ν ta coma, desticiens conscios stuprorum, ac uete res

48쪽

COMMENTARIVS a res exutores aetatu suae,puteali frenerato rum gregibus in latus, atque perculsius, olim, nen ollae illo eris alieni in reto dicolumnam ad haeresceret, in tribunatus portum perfugerat,m contemnebat equites R. minitabatur senatui:

uenditabat se peris, atque ab iis se ereptum, nex de ambitu causam diceret, praedicabat; ab θρυ dem .st, etiam inuito senatu,prouinciam spera re dicebat , eamq; nisi adeptus esset, se incolu-

memnusto modo fore arbitrabatur. Commeritari US. EX OMNIUM Sc ELERUM GO DL

VIONE NATVs: non dissimile istud de eodem, in Pisonem 4. Animal ex nefariis stupris, ex ciuili cruore, ex omnium scelerum flagitiorum impunitate concretum non enim odium dicit sceleratis

parentibus esse natum, sed, multis sceleribus iam commissis, talem pestremo fuisse, quHem existere, tanquam gigni necesse esset simile, illud e Iii.

Quid est in Antonio praeter ιbidinem, crudelitatem, petulantium , audacium ' ex his totus conglutinutus est. IPSUM CAUTOREM ALIENI PER IN J Pompeium, qui mihi a Clodio cauere uoluerat cum non intestigeret ne si quidem ipsi ab homine omnia perditissimo caueri posse. SP de quibus in oratione pro Miloneros ros. in Pediani commentario 85. V I,

49쪽

IN ORATA PRO SEXTIO. rarum tantum essent, ut liuius ipse Cicero non

semel ignificat inimirum,s ad I labem homines pitracis traducerentur , interitura aucticia uidebantur eum, a quibus haberentur,patrici deessent Aa L ICATAM MORE MAIORUM: non uetabat lex ulla e patriciisplebeios feri sed aliud maiores omnino pauci facti erant itaque Clodio ad plebem transre cupienti mos maiorum Ustere uidebatur. LEGUM SACRATAR, M H N I SQ leges scratae disiae, quae in Sacro monte p&bis causa latae seunt in j hoc maxime sancitum est, e tribunatus plebis homini patricio mandari posset quam ob causim soluisse uidetur eas leges Caesar consul, cum Clodium ad plebem traduxit,ut deinde, quod factum est tribunus id crearetur. S, B PT O LAE G cur subito' quia, ut ait Suetonius, ipse pro domo sua , quo die Cicero in iudicio C. Antorii de statu reipublicae quesi V este ipse caesar consul, cum unteu,rhi eiu modi cogitasset , clodium

ad plebem traduxit Lam M autem deprauata dictio, aut abundat. EXORATUS: Caestris culpam artificio e in alios transfert. MI HI I in T, haec uere Caesarem induxit cdusa, ut Clodium Ilebeium faceret non enim aliorum precibus exoratus sed ira incitatus, quia Cicero C. Antonium in Adicio defendens, paulo liberius de statu reipublicae que pus erat, clodium traduxit ad plebem quod ut ita sese demonstremus, recitentur ipsius verba in oratione pro domo sua a 3 a. Hora, inquit, ori Oepexta diei clitellus

50쪽

COMMENTARIVS questus sum in iudicio , cum C. Antonium collegarnmeum defenderem , quaedam de rep. quae mihi visa sunt ad istius miseri causam perti=ure . haec homi ne improbi ad quosdam uiros fortes longe aliter atque a me dicta erant, detulerunt infrura cum ait: Ipse autem Caesar , quem maxime ignari homines ueritatis mihi esse iratum puta bant, erat ad portas in oratione autem de prouincis consularibus non negat Caesarem sibi fuisse iratum, sed rae causam dissimulat, pro uera falsam ponit. Traduxit, inquit ibi, ad plebem inimicum meum; siue iratus mihi , quod me secum ne beneficiis quidem uidebat posse coniungi ; sine exoratus

c. quod erat improbitatis eri men, imprudentiae uitium fici oratorie nam ut augere culpam in inimicis, sic in iis , quos defendere s- bis conciliare student, imminuere oratores solent. SCELERUM AC MALORUM: quae tribunus pl. Clodius patrauit nam ut omittam de Cicerone pulso, Catone in Oprum mandato, perniciosissimae reipublicae leges ab illo tribuno pl. latae sunt de quibus in hac ipsi oratione mentio sit, infra o. s. in oratione de prouinciis consiularibus, S. in ea in Pisonem Mi in I; edtan commentario A. Mi TRlBUNUS PL. hoc ad illud, Hanc tam tetrum immanem, belluam , referri posse uideo tamen , quia non satis cohaeret cum sit erroribus, planes disiunctum idetur , uereor ut emendatus sit lo

cus: non quod ex lus uerbis mendosium ullum esse susti