Quaestiones Strabonianae [microform], dissertatio inauguralis quam ..

11쪽

Liber III. Exordiar a libri III. 3, 3 p. 152', ubi, quo

Strabo modo libros composuerit, optime perSpicitur. Consequitur enim e verbis πεναντιως ὁ ταῖς νυν νέοι καὶ τουτους υσιτανους νοιιάζουσιν, ut ii, qui ante trabonem erant, Carpetanos, Vettones, Vaccaeos, Callaecos,

alios populos minoris dignitatis Lusitanorum gentes putaverint, cum Strabonis temporibus Lusitania na et Durio fluminibus terminata haec opinio iam non valeret. Attamen Strabo, cum Lusitaniam a Septentrionibus et ab occaS oceano circumlui dicat, priorum Sententiam ipse amplectitur. Finibus enim ita constitutis Callaecos, quippe qui eam partem Hispaniae habitent, ubi et litus occidenti adversum et quod septentriones Spectat magno impetu in altum excurrunt, in Lusitaniae gentibus numerat. Qua cum re non conspirant haec verba l. rio εωθινον or τε Καρπητανοι καὶ οἱ Ουεττωνες - μακκαῖοι καὶ Καλλαῖκοί. Pugnantia igitur inter se narrat Strabo, cum secundum descriptionem hoc loco datam Callaec modo conterminent Lusitaniam, modo partem eius teneant. Quam ego difficultatem hunc in modum puto expediendam esse, ut verba inde ab initio III 3, 3 p. 152 C. ad και το ρκτικὰ ὁ εὐκεανδ antiquior auctori tribuamus, quae autem Sequuntur τὰ δ' εωθινον ad καὶ ν' ἀδοξιαν recentiori, praesertim cum hoc ipsius Strabonis verbis πεναντι υ δε τοῖς νυν comprobetur. Sed ne tum quidem omnia ad voluntatem fluunt, cum Callaeci, quos a Lusitania ad septentriones sedes haberescimus, inter p0pulo hanc regionem ab oriente terminantes enumerentur. Quod Strabonis culpa peccatum eSSe arbitror, qui, cum apud priorem auctorem nihil definibus Lusitaniae ad occidentem versis traditum inveniret, ut descripti0nem suam expleret, confugit ad alterum. Quem, cum tale quid traderet, Carpetanos, Vettones, Vaccaeos, Callaecos gentes esse Lusitaniae finitimas, ita tamen ut et de Septentrionibus et de oriente cogitaret, Strabo non recte intellegens scripsit eas omnes ab orientis

parte contermina eSSe.

Statuendum igitur nobis est Strabonem hoc loco duos fontes, re sibi contraria praebentes, tam neglegenter tamque temerarie confudiSSe, ut lacunas, quae inter partes e diversis fontibus sumptas hiarent, explere non curaret Denuo igitur confirmatur opinio olim prolata, Strabonem, quem constat admodum grandem natu opu Suum comp0SutSSe id non perpolivisse. Quem in modum eum etiam alibi peccasse intermissa nunc quidem quaestione de sontibus libri tertii altero statim exemplo

demonstrabo.

Legentibus enim Troadis et Ae0lidis periplum, qui continetur in libro tertio decimo, occurrit duobus locis mentio sinus Adramyttent, sinus Elaitici, Canarum, ita tamen, ut aliis locis aliud de iis tradatur. Nam ex verbis XIII. 1, 1 p. 606 C. λέγεται γὰρ και πῶσα η ἀπο

ut Canae sitae sint in promunturio, quod a latere meridionali sinus Elaitici in altum eiectum est, fortasse id, quod hodie dicitur Arsian Burun Idem perspicuum AES ex

12쪽

Altera autem ex parte XIII. 1, 51 p. 606 C. haec

εφ et τα Γάργαρα, και τῆς IIυρρῆς ἄκρας προςαγορευοθιιεν ς, εφ , και Ἀφροδίσιον δρυται. .. ξω ὁ του κολπου καὶ τῆς Πυρρας ἄκρας ψ τε Κισθήνη στι πολις ερ H0ς εχουσα λιιιενα. Quibus Verbis adiungenda, quae extant XIII. 1, 8 p. 615 C: Κάναι δε πολίχνιον Ao-

quibus colligitur Canas sitas fuisse inter sinum dramyttenum et laiticum, prope ad promunturium MalΤepe urun Duos igitur sontes adhibuit Strabo, quod XIII. 1, 51 p. 606 C. verbis: λεγεται γα και πασα et ἰδίως ιιέντοι orio φασιν Ἀδραμυττνὶνo ipse significat.

Minime autem hoc tacit altero loco, quamquam fieri non potest, ut Canae Lesbi promunturio Maliae maxime ad meridiem procurrenti oppositae eaedem alterum Sse possint promunturium, quod Sinum Adramyttenum, cuius pars sinus Elaiticus sit, terminet. Illud enim non perspicitur, nisi promunturium in septentrionali parte sinus Eliatici situm esse Statuimus, hoc nisi in meridionali. Ita duo sontes discernendi sunt, quorum ex altero fluXerunt XIII. 1, 51 p. 606 C: λεγεται γαρ ad περιλαμβάνεται et υπερ αυτης νηχὶ μεσογαίρ ad ιεχρι Κανων κολπος, XIII. 1, 6 p. 615 C: εν δε τι περαν ad 68 και Ἐλαι-τικος στι; e altero XIII. 1, 51 p. 606 C: μετα γαρ τὰ

ad εχουσα λιμένα XIII. 1, 6 p. 615 C: Κάναι δε πολίχνιον

Iam eo perventum est, ut sola supersit illa quaestio, qui auctores haec Straboni praebuerint. Videmus autem XIII. 3, 5 p. 622 ubi Artemidorus laudatur, eandem rem tractari. Postquam enim ibi Strabo nescio unde, quantum inter se distarent urbes Larissa Cyme, Myrina, Grynion, laea, narravit, ea profert, quae Artemidorus de huius regionis litore scripsit. Ac miror equidem, quid sit, cur Stiehle D. 129) verba tantum ad ἄκραν Ἀρ- ιιατουντα inter fragmenta Artemidori receperit, neque adiecerit finem paragraphi exceptis scilicet ultimis verbis.

Opponuntur enim inter se ea, quae ille auctor, cuius nomen non commemoratur, et quae Artemidorus de eadem regione tradiderunt. Minime igitur dubito Artemidoro omnia ad finem paragraphi ad verba των συστρατευσάντων re γλιον tribuere. Nunc videamus, ex hoc 1 Stishlo, Dor Geograph artemidoros Von Ephesos'. Philol. 11. 193.

13쪽

loco quantum bonae frugis ad nostram quaestionem profligandam percipiatur Ac primum quidem XIII 3, 5 p. 622 C. Strabo non dicit sinum laiticum partem Sinus

Adramyttent esse, quod dicere debebat, si hanc Sententiam sequeretur Deinde Hydra promunturium terminat sinum, id quod adverSatur priori fonti, Secundum quem ille ad Canas usque pertinebat Ium autem inter alterum fontem, quem supra statui, et Artemidorum Bonnullae similitudines intercedunt Eadem enim ratione ab utroque fines sinuum duobus sibi oppositis promunturiis determinantur, quae quantum inter se distent utroque loeo legitur Denique indoles Mescriptionis plane eadem est atque Artemidorianae Scimus enim eum, cum circuitum scriberet, id praesertim studuisse, ut quae SSet natura clitoris explicaret, ut ex quae Icire nautarum interesset memoraret Quod non solum ipsius Iragmentis cis D. 26, 44 45, 113, 138 comprobatur, Sed etiam expressis verbis ipse consessus est: Str. XVI. 4, 14 4. 774 C: κάφιψαντι δἐ τουτο 'bς επὶ ιιεσηιιβριανουκδει, φησίν Sc. ωριειειδωρος), χοιιενο ιιιέν os ἀναγραφάς. Atque eadem ratione compositae Sunt hae parteS, cuius rei nonnulla exempla promam: ΙΙΙ. , 51

ποDσα λιι ιενα ει Ἀχαιῶν λιφιῆν. . . . IF lidosιηκοντα σταδιοι εἰς Ἐλαιαν, λιι ενα εχουσαν καὶ ναυσταθιιον. Quae omnia cum optime congruant, haud dubie ex Artemidoro derivanda Sunt, cuius D. 130, quod Solum comparare poSSumus, ad SuSpicionem meam firmandam proferre mihi liceat, eum idem contineat, quod Strab. XIII. 1, 8 p. 615 C. Legas haec: ακρα τις εστι Αἰολίδος,

Priorem quam dixi partem descriptionis Strabonem Apollodoro debere, postquam iese de his Strabonis

libris disseruit, certisSimum St. Ita demonstratum est Strabonem etiam in hac eographicorum parte duas descriptione c0ntaminaSSe, qua quaestione absoluta, unde huc digressus sum, eo mihi redeundum est. Interim tamen pauci adumbrare liceat, quemnam auctorem Strabo XIII. 2 p. 616-619 C. in Lesbi circuitu perstringendo Secutus it. Videmus eum in enarrando situ insulae consentire eum eo memoriae genere, quod primo huius libri capite Artemidoro adsignavi. Dicit enim Lesbum ab Lecto promunturio usque ad Canas litori adiacere. Quod nemo dicere potest, nisi qui Canas id promunturium Sse Sumit, quod, ut iam Supra exposui, a septentrionibu Sinum Elaiticum claudit. Hoc recte disputatum Sse, liquido

patet ex XIII. 2, 2 p. 617 ubi Mytilenen a Malia

promunturio 70 t. a Canis 120 t. abesse profertur. Quibus de causis verisimile est Artemidorum hic quoque Strabonis auctorem fuisse; multo autem verisimiliu eo, quod alia indoles est huius descriptionis atque eorum, quae praecedunt. Nam cum huc usque Strabo Apollodorum Secutus id praecipue enucleare Studuerit, quaenam eSSent Suae aetatis regiones ac loca, quorum apud Homerum in navium catalogo, qui dicitur, mentionem legimus, in enarranda Lesbo hoc nec tractat nec tractare 1 Nioso, Apollodor Commoniar gum Schimhatalogo ais uello Strabos'. Mus Rhen. 1877, XXXII p. 267.

14쪽

- potest, quia haec insula in illo non commemoratur. Atque ea ipsa de causa sine ulla probabilitatis specie ponitur Apollodorum περὶ νεων scribentem de hac insula tam copiose disseruisse quam apud Strabonem actum vi

Nunc statim revertar ad Hispaniae descriptionem accuratisSime examinandam in primum quidem antiquiora a recentioribus seiungere pergam initio iterum facto a III. 3, 3 p. 152, 153 ubi verba μοροι δ' εἰσὶν κ του προ εω φαρους ad Κελτιβηρσι recenti0ris originis esse duco, cum respiciant ad gentes paulo Supra Secundum recentiorem Scriptorem enumerata8 Sunt enimo δ' αλλοι Carpetani, Vettones, Vaccaei. Eidem addico, quae narrantur de natura Lusitaniae inde ab Diphλον δ'εστι το εο θινὴν ad ου μεγάλεων. iossunt enim haec non dici nisi de Lusitania recentioris aetatis ad Durium porrecta, cum Lusitania a Septentrione oceano cincta omnino nequeat πεδιάς appellari Callaecorum regione montibus occupata cla III 3, 2 p. 152 C: Καλλαὶ o δ' ab ατοι, τῆς ρεινης ἐμέχοντες σπολλην inde hanc descriptionem Sumpserit Strabo, hoc nihil ad nostram rem id certo inde cognoscitur Callaeciam montuosam duisse. Quae cum ita sint, minime dubito etiam menSuras, quae de Lusitania proferuntur, alteri auctori adSignare, cum Partibus ab eo petitis circumcludantur. Ab antiquiore autem originem duxit fere tota is, cum etiam ea flumina, quae inter Durium et promunturium Artabrum in oceanum permeant, per Lusitaniam percurrere narrentur clam vero arte conectitur initium gi V τατοι δ' οἰκουσιν Ἀρταβροι περὶ ν' ἄκραν Quae vero sequuntur inde ab στεριοικουσι ae αυτην Κελτικοί, alterius auctoris Sunt cum plane aliud pronuntient

ac prima paragraphi verba si enim Artabri circum promunturium Nerium sedes habent, Celtici non ibidem habitare possunt. Quam Sententiam eo confirmari intellego, quod flumen Limae nominatur, cum g 4, ubi Lethe forma exhibetur, alterum illud nomen imae alio ex fonte sumptum esse luce clarius sit verbis additis mTινες ιιιαίαν Sc. -λοισιν). Praeterea Strabo gracum pergat εκ τουτου δε καὶ τον ποται ὀνυήθης ἀγορευθῆναι, memoriam, quam antiquiorem esse e paragrapho antecedente perspicitur, alienam esse ab ea, quae in hac paragraphi quintae parte legitur, indicat. Facere igitur non OSSum eum Ηaebiero, qui λ sumit, cum Artabri

Celticorum gens sint, Strabonem pro οἱ δ' υτην περιοι- κουντες ζάρταβροι Κελτικοι εἰσιν, συγγενεῖς των επὶ τ Ἀνα neglegenter ScripsisSe περιοικουσι 'αυτv Kελτι*to Quod ne credam, impedior, quod Strabo hoc loco tam simplici tamque perspicua ratione dicendi utitur, ut quid sentia manifestum sit quod hac una difficultate Sublata altera remanet, quam modo exposui; quod intelleximus in hac ipsa parte descriptionem rebus ab altero auctore sumptis amplificatam esse. Quibus de causis reicio Meinelii quoque coniecturas vel οὐ καὶ Κελτικοι Vel περιοικουσι δ' αυτοῖς Κελτικοί proponentis. Iam pergam disceptare, quid Strabo ab antiquiore, quid ab recentiore auctore petiverit. Quae equuntur inde ab χουσι δἐ οἱ Ἀρταβροι ad των Ἀρτάβρων adsignanda ut fonti antiquiori, cum omni careat sensu gentes, quae inter Tagum et Artabros habitant, enumerare, nisi Lusitania etiam a septentrione oceano adluitur.

15쪽

Huc accedit, quod usurpatur forma Artabri, non ro- trebes Pauca verba οἱ ὁ νυν τους Aeet ά 'eoi ς Ἀροτρέ- βας καλοῖσιν, cum ea recentioris origini eSSe pateat, ad eundem auctorem redire atque omnes eiusdem indolis partes verisimillimum est. Verbis καὶ των Ἀρτάβρων cum finiatur periplus orae ad occasum vergentis, percurram nunc reliqua litorum partes in circuitus, qui incipit III. 1, 44 137 C. verbis Ἀναλαβοντες δε ιγ 0sιεν α καF ε-στα ἀγιοτου ἄκρ υτι ρίου ἀρξάμενοι, digressione facta continuatur III. 1, 6 p. 13 C. τῆς ὁ συνεχους ψ keo ἀκρευτηρίοισι οραλιας Quam qui coniunctam cum c. 1, 7-9p. 139, 140 C. et c. 3, 1- p. 151-153 C. conSideraverint, iis apparebit Statim, quo modo Strabo auctorem, quem praecipue Secutus est, in hoc tertio libro componendo adhibuerit atque ut Statim, quo mea inclinet Sententia, aperiam, plane adsentior immermanno, qui l. l. p. 334 sq. luculenter demonstravit Strabonem in hac paragrapho neglecto fontis ordine explicare, quem in modum regiones inter agum et fretum sitas depicturus sit. Quod consilium cum in descriptione sequenti perficere non poSSet factum est, ut neptu eandem rem bis commemoraret Licet igitur suspicari utroque loco eundem auctorem usurpatum esse, qua de re conseras Zimmermannum p. 334 Videmus III. 3. L p. 1b C. Tagum iterum tractari ita ut haec ex eodem fonte fluxisse debeant. Cum vero ΙΙΙ. 3, 1 excipiat III. 1, p. 140n, conSentaneum est hanc quoque ad eundem redire. iraeterea totus circuitus h. s. c. 1, 4 in p. 137 6-9p. 139, 140 c. 3, - p. 152, 15M P c. 4, 1-9p. 156-160 eandem indolem prae se fert, Semper

easdem re respicit, easdem commemorat, aeStuaria, Sal-

samenta, Stia, curSus fluminum, quousque navigari possint. Perlegas, quaeSo, hos loc0S: c. 1, 8 p. 140' ενλαρια, ταριχώας εχουσα . . .

c. 1 9 p. 140' κατὰ Ἀσταν ἀνάχυσις. c. 3, 1 p. 151' ενταυθα ὁ καὶ ἀναχυσε . . . .

c. 4, 2 p. 156 Μάλακα καὶ ταριχείας χει ι εγάλας, ἐξ ης Sc. h των 'εξιτανῶν πους καὶ τὰ ταρίχη

l. l. ἐντευθεν ὁ Ο το Βαίτιος ἀνάπλους ἐστιν ...,

l. l. καὶ τους ἀνάπλους ευπετεῖς έχρι ι ἐν πολλου καὶ ιεγάλοις σκάφεσι, τὼ ὁ λοιπον Tot ποταμίοις. c. 3, 44 153 Moxνδας ἀνάπλους ἐχ υν ιικρους. c. 4, 6 p. 159 in περατος Sc. Σουκρων πεzῆ lDe cursibus fluminum quid notandum sit, D Zimmermantium p. 344. Ac peropportune evenit, ut eandem indolem reperi-amu c. 3, 4, quam partem Supra demonstravi ex fonte antiquiore haustam esse. Sunt haec exempla: πασιν Se ποταιιοῖς ἐκ των ωθιν60 μερων, παραλληλοις fT P sc διαρρειτα η χώραν πουσι δἐ και ἀνάπλους ...

16쪽

Per quae colligitur periplum in universum uni eidemque auctori adserendum esse, qui sibi fingit promunturium Sacrum, quod finiat et litus meridionale et occidentale, maxime ad occidentem proiectum SSe, cum promunturium Artabrum caput atque exordium orae Septentrionalis sit. tque eandem imaginem cum is quoque sibi informaverit, a quo c. 1, 3 p. 137 C. petita St, a vero me abscedere non puto c. 1, 3 adscribentem antiquior illi auctori. Quod ut facilius credas, exScribam eas partes, quibus eadem iisdem fere verbis et c. 1, 3 et in ipso periplo narrantur: τ δε νοτιον Sc. πλευ- c. 1, 6 p. 139 γης δερον η τε καθ hμα δά- συνεχους τῶν 'ne i ακρωτη-

καλουσι ψιον. Quem autem auctorem

summi momenti quaestionem iterum mobis exordiendum c. 3, 5 p. 153 C. στατοι δ' οἰκοίισιν Ἀρταβροι περὶ

πλευρα καὶ της βορείου

πέρας στίν. fuisse credamus Hanc ut ad eventum adducamuS,

est ab χ. 3, 3 p. 152 C.

taniae terminis ibi statutis ad eruendum auctoris tempus petamus, paulo fusius expediendum est, qui quaque aetate singularum Hispaniae provinciarum fines fuerint. ostquam per longum aevum duae tantum provinciae, Hispania citerior et ulterior fuerunt, haec bello Cantabrico peracto divisa est in duas partes ). Quod bellum cum a. 19. . Chr. n. finitum Sit a. autem 12. . Chr. B., quo grippa mortuus est, iam persectam esse hanc divisionem ex Agrippae D. 24 Riese, e0gr. at min.)liquido pateat, concludendum est eam inter a. 19. a. Chr.et 12. a Chr. factam esse. Quae cum ita sint, aptissimum temporis momentum, quo hoc accidisse Statuamus, credo esse finem ipsum belli Cantabrici a. 19. a. Chr. n. ). Baetica, nova provincia, altera ex parte ad nam exposita erat, altera finibus terminabatur, qui, ut iam antea suerant inter Hispaniam ulteriorem et citeriorem, non a Murgi, sed a Carthagine nova exordium habebant. Qua occasione oblata facere non p08Sum, quin BOI nulla contra Deilesseni' sententiam moneam, Plinium,

qu0 3, 17 de ulterioris et citerioris Hispaniae finibus

1 Mommson, Romi scho Geschichto 5 58 Anm. 1.2 Pristinam ommseni opinionem Monum. Ancyr. p. 19, 20 ausitaniam a Baetio Tiberio imporante diremptam esse, cum Augustus utriusque Hispaniae mentionem faciat cla Mon. Ano. 5, 35 Colonias in Africa, Sicilia, Macedonia, utraque Hispania deduxi), stare non posse, eo quod Agrippa l. l. tradit, demonstratur Fortasse difficultato ita

solvere licet, ut sumamus Augustum haec Verba composuisse provinciarum OV ordine nondum constituto.

3 Dotlosson, Varro, Agrippa v. Augustus ala uollon-sohrisistollor dos Plinius si die Geographie Spaniens'. Commentationum philologarum in honorem Theodori Ommseni p. 23.

17쪽

inter Castulonem et Murgi constitutis narret, ex Varrone hausisse. Quae opinio nititur altera suspicione ab e0 prolata hunc esse auctorem, quem potissimum Plinius in conscribendis Hispaniae mensuris Sequatur. Accuratius tamen singulis numeris inter se cumque Varrone comparatis corruere Dellesseni coniecturam Haeble l. l. p. 35 demonstravit. dice quod nullo modo potest explicari, cur linius 4, 118 priore totius circuitus menSura accuratissime data alteram parum diligenter exSecutus Sit,

cum pro XXV LXM vel XXVIJ X, quae colliguntur

singulis mensuris in unam summam redactis, Scriberet

lXXVI l. Unde mensurae linii originem ducant, rectiS-sime intellexisse mihi videtur arisc es, qui eum sumit

ex itinerariis ea computaSSe.

Quae si recte se habent, Plinius ne id quidem a Varrone petivit, quod de finibus Baeticae tradit; accedit, quod omni caret probabilitate, Varronis aetate Hispaniae ulterioris terminum ab orientis parte Murgi fuisse, tum inter annos 27. a. Chr. n. quo Varro de vita decessit et 12. a Chr. n. quo Agrippa supremum diem obiit fines

Carthaginem usque iterum prolatos esse, postea autem iterum ad Murgi tantum porrectam 8Se proVinciam. Quos fines ultimo loco memoratos inter anno 12. a Chr. B. et . . Chr. n. constitutos esse Partsch l. l. invictis argumentis demonstravit. Altera novarum illarum provinciarum Lusitaniam, Asturiam, Callaeciam principio complexa est cir Agrippaeir. 24, Mommsen hist. R. 5, 88 ann. 2. Cum eluceat ex Agrippae fragmento Callaeciam et Asturiam post a. 12. a Chr.

n. a Lusitania distinctam esse, statuendum est auctorem, cui Strabo periplum debet, ante hunc annum librum condidisse. Falsam autem putomaebleri sententiam, qui l. l. p. 21, quod Strabo de Lusitania a septentrionibus oceano tacta narrat, ad Agrippam redire dicit, nam secundum hunc Callaecia et Asturia non parte Lusitaniae, Sed coniunctae tantum cum ea suerunt, ita ut Lusitania Sola ad Durium, non ad oceanum se porrigeret. Plane alia narrat Strabo, cum Sturiam et Callaeciam partes eius esse dicat. Quibus rebus expositis iam id nobis agendum est, ut Statuamus, qui Sit auctor, quem Strabo in depingendis Hispaniae litoribus sequatur. Quam quaestionem ita nos aptissime instituturos esse opinor, ut perlustremus omne auctoreS, quorum in hoc tertio libro occurrit mentio Citantur autem, si nonnullos obiter tantum adhibitos miseris, hi Eratosthenes, olb'bius, Asclepiades Myrteanus, Artemidorus Ephesius, Posidonius. De Eratosthene cogitari non posse Strabonis ipsa verba testantur ΙΙ. 1, 41 p. 93 C: - νον δ' εἰρήσθω,

τοσθένης.

Polybium ut reiciamus, cogimur, quod Secundum Strab. H. 4 4 p. 10 C. inter Pyrenaeum et Columnas ad 8000 t. peripli autem auctor UL 1, 3 p. 137 C. 6000 si interesse perhibet. Idem cadit in Asclepiadem Myrteanum, non tam, quod parum adhibitus sit a Strabone, quam quod in libro de Turdetaniae gentibus composito ad gentes tan-

18쪽

inter Castulonem et Murgi constitutis narret, ex Varrone hausisse. Quae opinio nititur altera suspicione ab eo prolata hunc esse auctorem, quem potissimum linius in conscribendis Hispaniae mensuris sequatur. Accuratius tamen singulis numeris inter Se cumque Varrone comparatis corruere Dellesseni coniecturammaebterra. l. p. 35 demonstravit. Adice quod nullo modo potest explicari, cur linius 4, 118 priore totius circuitus menSura accuratissime data alteram parum diligenter exsecutus Sit,

cum pro XXV LXXX uel XXVI X, quae colliguntur

singulis mensuris in unam Iummam redactis, Scriberet

lXXVI l. Unde mensurae Plinii originem ducant, rectiS-sime intellexisse mihi videtur artsch λ), qui eum sumit ex itinerariis eas computaSSe. Quae si recte se habent, linius ne id quidem a Varrone petivit, quod de finibus Baeticae tradit; accedit, quod omni caret probabilitate, Varronis aetate Hispaniae ulterioris terminum ab orientis parte Murgi fuisse, tum inter annos 27. a. Chr. n. quo Varro de vita decessit et 12. a Chr. n. quo Agrippa supremum diem obiit fines

Carthaginem usque iterum prolatos esse, postea autem iterum ad Murgi tantum porrectam SSe provinciam. Quos fines ultiino loco memoratos inter annos 12. a Chr. n. et . . Chr. . constitutos esse Partsch l. l. invictis argumentis demonstravit. Altera novarum illarum provinciarum Lusitaniam, Asturiam, Callaeciam principio complexa est cir Agrippae D. 24, Mommsen hist. R. 5, 88 ann. 2. Cum eluceat ex Agrippae fragmento Callaeciam et Asturiam post a. 12. a Chr.

n. a Lusitania distinctam esse, statuendum est auctorem, cui Strabo periplum debet, ante hunc annum librum condidisse. Falsam autem putomaebleri sententiam, qui l. l. p. 21, quod Strabo de Lusitania a septentrionibus oceano tacta narrat, ad Agrippam redire dicit, nam Secundum hunc Callaecia et Asturia non partes Lusitaniae, Sed coniunctae tantum cum ea fuerunt, ita ut Lusitania Sola ad Durium, non ad oceanum se porrigeret. Plane alia narrat Strabo, cum Asturiam et Callaeciam partes eius esse dicat. Quibus rebus exp0sitis iam id nobis agendum est, ut Statuamus, qui Sit auctor, quem Strabo in depingendis Hispaniae litoribus sequatur. Quam quaestionem ita nos aptissime instituturos esse opinor, ut perlustremus omne auctores, quorum in hoc tertio libro occurrit mentio Citantur autem, si nonnullos obiter tantum adhibitos miseris, hi Eratosthenes, olybius, Asclepiades Myrteanus, Artemidorus Ephesius, Posidonius. De Eratosthene cogitari non posse Strabonis ipsa verba testantur ΙΙ. 1, 41 p. 93 C: καὶ νυν δ' ειρν σθω,

Polybium ut reiciamus, cogimur, quod Secundum Strab. II. 4 4 p. 10 C. inter Pyrenaeum et Columnas ad 8000 t. peripli autem auctor III 1, 3 p. 137 C. 6000 si interesse perhibet. Idem cadit in Asclepiadem Myrteanum, non tam, quod parum adhibitus sit a Strabone, quam quod in libro de Turdetaniae gentibus composito ad gente tan-

19쪽

tum Hispaniae earumque mores, non ad Situm et naturam regionum respiciebat. Restant igitur, ad quos confugiamus, duo auctores, Artemidorus et Posidonius, quorum illi immermann l. l. adsentientibus R. Hansenio et Vogello' periplum Hispaniae attribuit. Videamus nunc argumentorum, quibus ille sententiam comprobare studuit, quale quamque iustum sit

unumquodque.

Ac primum quidem agit de exteri maris periplo, qui continetur capite primo et tertio. Proficiscitur ab c. 1, 44 138 C. quam, cum in media paragrapho Artemidorus laudetur, totam ei reddit Quod quam falso dictum esset de primo paragraphi nuntiato, iam . Eanse l. l. p. 1095 et Haeble l. l. p. 15 demonstraverunt; itaque supersedeo rem denuo tractare. Sed ne haec quidem verba περατομαι suis γαρ ad το λεχὼ ἐν κρω- et γηριον inde petita sunt Quod hunc in modum Zimmer- mann comprobare conatus est Optime enim conspirant, quae nostro loco leguntur, Hispaniam 1500 si amplius ad occasum prorumpere quam Libyam, cum iis, quae Strabo XVII. 3, 2 p. 825 C. narrat, ab urbe Libyae ixo eodem a Gades meridiano sita ad occaSum procurrere promunturium Cotes, Si secundum Artemidorum apud Strab. HI 2, 11 p. 148 C. intervallum inter Gades et promunturium Sacrum 1700 si longum esse statuimus. Ea igitur de causa, quod mensura c. 1, 4 exhibita adhibito illo Strabonis loco XVILI, 2 p. 825 C. cum Artemidori consentit, immermann Artemidorum esse sontem

concludit. Lubrica autem nec satis firmo undamento exstructa est haec coniectura, cum minime demonStratum sit etiam apud Strab. XVII 3, 2 p. 825 C. Artemidori fragmentum latere. Itaque priusquam disceptemus, num re vera ab Artemidoro tertii libri locus originem habeat, accuratius examinemus Strab. XVII 3, 2. Qui post immermannum de hoc loco egit, Vogel Ph. contendit Strabonem hic Artemidori auctoritatem sequi. Quod et ex laudato illo scriptore lucere, et ex iis, quae apud Steph. yg. s. V. υγξ extent. Alterum hoc concedamus, ex Artemidoro formam συγξ Sumptam esse; sed nihil praeterea vel ex Strabonis verbis vel ex Stephano concludi potest. Huc accedit, quod idem patium, quod interest inter Lynga et columnas c. 3, 6 p. 827 C. iterum perstringitur atque diverso a priore loco ordine. Atqui Voge in hac quoque paragrapho Artemidorum auctorem statuit. Sed quomodo fieri potest, ut eadem regi Secundum eundem auctorem paulo infra iterum describatur Hoc me profiteor non intellegere. Praeterea ne consentiunt quidem inter se hae duae partes enim memorantur mons Atlas, promunturium

Cotes, Lynx, autem Lynx, Zelis Tingis γ). Quarum

rerum si rationem habuerimus, ad hanc nos sententiam puto perventuros esse altero loco alterum fontem adhibitum esse fieri igitur non posse, ut utroque idem liber excerptus sit. Atque ego Vogelium ideo laudo, quod gi Artemidoro tribuit, cum ibi haec forma nominis usurpata sit, quam illius scriptoris propriam fuisse Strabo pronuntiat. Quam opinionem verisimillimam reddit, quod ordo descriptionis idem est, quem Artemidorus inenarranda hac regione Servavit, cum ordiatur Scriptor a meridie. Quid enim causae fuit, cur Strabo aberraret

20쪽

ordine per totum librum ita instituto, ut ex oriente Veniens progrederetur ad occasum Quae alia tandem causa huius rei inveniri potest, nisi quod fons eius eundum in modum compositus erat Nihil enim valent ad explicandam hanc difficultatem, quae Strabo g 2 extr.

ReStat, ut enucleetur, qui scriptor Strabonis sons fuerit. e perlustrantibus nobis sequentia passim vestigia suppeditant, quae Eratosthenem adhibitum fuisse demonstrant. Hic enim nomen eius profertur hic usurpatur forma Lixos hic narratur in Emporico sinu Phoenicia mercatoria sita esse, cum huius capitis I p. 829 C. Artemidorus ratosthenem idcirco vituperet, quod multarum Phoenicum urbium in hac regione mentionem sa-ciat, ευν ουδἐν δειν ἐστιν ἴχνος hic, ut Voge recte monet, loquitur Strabo de forma Africae, quam ratosthenes finxerat hic gens illa Mauretaniae Γαιτυλοι nomen habet, cum Artemidorus D. 75 eam aιτυλιοι nominet. Quibus indiciis omnibus potest adiungi ratosthenem eodem ordine hanc Mauretaniae oram descripsisse. Itaque neque eum Vogelio faciam, qui posteriorem tantum partem Eratostheni tribuit, nec quod immer- manno visum est ego ut credam adducor. Quod si concedimus XVII. 3, 2 p. 825 C. adhibere

non OSSumus, ut decernamus, quemnam promunturii

Sacri situm Artemidorus sibi finxerit. Eadem est condicio alterius loci a Zimmermanno p. 332 allati II 5, 144 119 cum hic promunturium Sacrum, Secundum autem Artemidori r 1 apud lin. 2, 242 promunturium Artabrum latissime ad occidentem se porrigere dicatur.

Sunt igitur aliena ab Artemidoro c. 1, 4 p. 137 C. τουτο δέ ἐστι τ δυτικωτατον ad το λεχὼ ἐν Gκρωτ ριον. Sed ne verba quidem inde a καὶ δη καὶ ad ns aίνειν βουλόμενοι Artemidori esse . Hanse l. I. Artemidori fragmento apud Mart. Cap. VI, 11 servato nisus rectissime demonstravit. Quid enim fuisset causae, cur Martianus per Sphenis frontem scriberet, si apud Artemidorum latinam Voculam cuneum invenisset Artemidorus igitur hanc regionem σφγυν appellavit, Strabonis auctor cuneum. Ergo nihil habeo, cur Vogelium sequar; immo SchWedero hin eo assentior, quod Romanum fontem adhibitum esse existimat, qui qualis fuerit, postea

exponetur.

Iam vero immermann p. 337 sq. contendit . 1, p. 13 C. Strabonem verbis o μἐν τους αυτοῖς Sc. τους TOυρδητανους καὶ Tovρδουλους posuζοντες alludere ad Artemidorum, quippe qui teste Stephano FZantio S. V. Tουρδηταν a nullum inter Τurtos et Turtytanos discrimen intercedere statuerit. Sed ex eodem loco plane contrarium est concludendum. Videmus enim Strabonem Varias gentis Turdetanae nominis formas proferre, Sed eas, quas Artemidori proprias fuisse edocemur Stephani Verbis, urtos et urtytanos, non profert. Quod nullo modo accidisset, si Strabo re vera haec de Artemidoro deprompsiSSet. Praeterea immermann extremam paragraphum a Verbis τείνει ὁ η χωρα αυτη Artemidoro ideo imputat quod e peripli auctore eam petitam esse intellexit. Quod argumentum quantum valeat, disceptari nequit, priusquam 1 Schwodor, Boi trago gurariti dor horographie des