장음표시 사용
331쪽
relligit , pituitae uofrigidos uti serum , Edit Salius hic.
e Eo sensu quem exposit, , caetera nuper in Miasmatis adducta.mus Articulo ae Ela /hrum Morbi omnes oriuntur partim quidem ex his quaa Dum horum tantum in corpore insunt, d pituita & bile , partim vero e, iis
tie, humores ealidos in- re a calido Iupra inodum calefaciente & a stigido' '' supra modum refrigerante, & siceo plus aequo sicca te , & humido plus aequio humectante. Ac bilis quibdem & pituita una oriuntur cum has quae in nobis nascuntur, & in corpore modo plus, modo minus ii sunt, Lib. 1. de Mor pag. Aso. y L b. de Sarai Hominis eorpus in se sanguinem & pituitam, stbilem tum flavam, tum nigram continet, eX qui me. . g sanitas eonsistit in natura corporis constat, & per liqc dolet & sanun haes . 8 rei id, Sanum quidem cum haec moderatam inter se tuae
alteratione tum mixtionc facultate tum copia temperationem habuerint. IJ-hssin*xRm que praesertim permixta fuerint. Dolet autem V i
tie discedunt separaraone I V . V . . . e e
ae secretione , tuncque horum quiequain vel Ininus vel eoptouus fuerit, aut violatur xe Axig 'ricorpore S separatum, nec reliquis omnibus tempq
patet cur synceri humores rarum. Cum enim horum aliquid hecellent, p tantopere dominendix o se eonstiterit necesse est non sedum laeumq3 qqq
WEIm abai t excessit morbo tentari s sed eum etiam in quem ni
ita se tabent. At Maraiae inia copia influxerit. dolore aliquo vexari,
sius colligit ex hoc textu V . ' d
eii litam omnino dati Nat' homini 'hi S' L .vi eo, morborum causam ei b* ' Habet tum vir , tum mulier quatuor humidi rox
quibus morbi oriunturi, pituita, lippii,
dunt quibus medeatur Ta- bilis, aqua. Ex Initio Lib. I. de Morb.
2 Unam corporis pars altera alteri cum hinc
medentur altei auria reme, vel illinc perruperit , morbum faciti venter capi, ,
et ... et ' ira re carnibus & ventri, & reliquae omnes eadem
rantur: quod vitium cru- o ueluti
ditarem appellat vost nam sinit morborum A causae, & ex quonam v Hippocratem,cui opprini sentet oriantur. Nc. Lib. de Flat. pre, a TZ
c. .... int principia ex quibus morbi '
b baue succedunt vari* untun quidem jam fimo dictum ubi scilicet cibi pconcocti intus morantur , --,.qpqM - homo repursatur , O altera cibaria m
332쪽
fui . corpusque , priore humore & recenti plenum stram in hunc textum suia incalescit, indeque febris homini contingit. Alteium si quae e Accio pendent, minime sint accommo-k Haec tria sic paucis data , & propter victus rationem contingant. Ter- j, et liuin esset cum quid violentum inciderit, ut casus, vul- in Unum est inter
nus , percussio, immoderatus labor, P alia id g*nus, herum. et', et .
Neque sic neque humido . neque calido. neque l*:W-: .Frigido , neque horum quoquam hominem laedi exi- demit motbi. stimarunt veteres Medicis neque horum aliquo ei opus esse , sed quod in unoquoque potentius esset, & supra naturam, adeo ut ab eo ruperari non posset, id laedere censuerunt, & tollere conati sunt. Est autem valentissimum inter duleia m dulcissimum, inter amara m Galenus interpretat amarissimum, inter acida acidissim- & quod in re d*l de sanguine, amam
quaque lummum est, &c. Plura adducta in Articula de atra ; acerbum vero e Facultatibus. Ex Lib. de Prisca Medicina. pdigue cre disterentias Morbi a validissima corporis parte orti graVassimi humorum valle mixtorum texistunt ; etenim corpus universum laborare necesse attexaxorumque.est ; quod si ad imbecilliorem aliquam ex validissima iis devenerint dissiciles habent absolutiones. Quicunque remis injuriis potentius vero ab imbecillioribus ad valentiores veniunt, faci- uet hauhai sitaetri clius solvuntur , quod quae influunt facile per vim libe- teriores facilius demittit. rantur. Lib. de . nam ius. g. 1 8 . deque morbi 'derepente contingunt, led paula- recipiat, eum sit validatim collecti, se acervatim produnt. 1. de Uut, rur h' hi hiquita
rat, pag. 3oa. tempestas otitur , quin non praemonstrent .sisua SVR am , ita nec hominem invadit misus qui non aliquo signo praevideaini. Ex DIMIC
Morborum generaliores disserentia.
Morbi partim ex vivendi ratione , partim ex spiri quem vivendo trahimus proveniunt, caetera af de Morbis videmiis , statim. Morborum form ae diversae sunt , cum partim qui a syntrophi Graecis dictu'm lint ' congeniti, de quibus percontando licet quos ex relatione aegra aut Sygdougre, partim quidem ex regionibus otiuntur, P -' - - dic
333쪽
F Endi inii seu vernaculi a cum multis sint familiares & plerique insos n, iis
peculiasi vitio. colastitutione , Vel manni si temporibus. Libes, no a si ii mii scilicet inter Morborum differentiae ' in alimento; inspiritii , in
ab Oetae his studii , iu-s guine in pituita, in bile, in carne,' in
plinguedine, in vena, in , arteria , in nervo , in metu e Hic recensitae motho brania musculo osse , cerebro spinali medulla
tur seu ab humoribus pec- Oxe, lingua , gurii ventriculo , intestinis , lepto trans
cantibus, seu a partis assii versorum abdomine. secore. liene. renibus . vesica .ute ctae affectu-ve so ven- ri iis diversiitate, quibus ad- .i O , cade, haec omnia tum digillatim , tum per partes di possent aliae, a colo i*- .ib. de Alimento. pae. 361.-
niger , Jmdui: aliae ab dropS , gravidarum is peripneumoniae, pleuritiaci .
et e sibi P et phrenitides , uteri erysipelata: Quidam dubii, pubctuosus. moniS inflammatio, febris ardens s phtenitis, laterii d r, at Sinai, uva, hepatieus& spleni cus atast
s Cum peripneumonia renum morbus , intestinorum: dinicultas/ , in aedile
sq,ui illis 'quo. sanguinis, fluon: Isti vero minimor lethales, micteti reticulosissimi, nil quid ipsis accidat, diuturnae inZarticulos iluxion: IE .h i. as ' '' dictae , t melancholia , podagra , co qn
aibust . a. k Quas Maranellus hic vertit a stiones Ruidas ; has saeta, is climnunt. distinguit ab an de, quae ni ita fit, frustra seorsitis hic connumeraretur arthritis. i: Morbus acutus cum ma-mudine quadam & se, gnitudine quadam & - .hte intelligitur, nisi enim ita sit , quantumvis cito iudicetur , non erit acutus . censendus. Ex GaD in Prognossc Morbos ergo ma gnos qui intra decimum quartum diem judicantur acutus, simpliciter vocat Hippoerates. Eos velo, quia liquo decretoriorum die, xum imperfecte judicati adci quadragesimum diem duiant, non absolute acu
Morbus lateralis, pulmonis inflammatio, febris at dens s phrenitis hi quidem acuti vocantur, Timi quidem , & vehementissimi hyeme ori sipra oriuntur quoque aestate, sed minus & leniores feci. g Set F. EX Omnibus ferer morbis acuti piareipue inermissi P maximos labores excitant: iique plurima obs xytioni P accuratissima curatione indigent. Ibi cm p P
334쪽
Eum maxime probaverim Medicum , qui in mor- dira judicandos appellat, bis acutis, quorum vi homine plerumque intereunt, dὴe 8 si .e melius h caeteris se gerar. Sunt autem hi pleuritis, pe- h Q od instabiliter in iis
quicuinque alii morbi ad hos consequuntur, quorum a Medico in his morbis. febres continuae omnino interficiunt. Lib. de Victi, iuacutis. pag, 36i , . e subita ad salutem moris Morbi acuti in quatuordecim diebus S judicantur. tem-ve mutatione, aut ad h. et se isei. a. ' Coac. I
P sub una & eadem specie, de pora licet, diversos qui plutes invadunt sed sub diversa mor-
Morbi partim ex vivendi ratione, pallim eX spiri- . puta dissauhi'' ''
tu quem vivendo trahimus proveniunt. At utrumque demios & epidemios. Il- hac ratione discernas. Ubi complures uno morbo ea- μ' dem tempestate vexantur. . Inid quod maxime com--quod e liunta inmune est, quoque omnes utimur , potissimum reji-px 'i' vernacienda causa est. Id autem est quod spirando trahi-u 'Ita si v I,. hic mu', Quod enim victus ratio in causa non sit liquido 'endi ratione certis popu- nstat, cum omnes morbus continenter affligat, &juvenes & senes, & viros ammulieres , temulentos & potissimum constitutiones
abstemios tam eos qui maeta quam qui pane vactitant, Ta .r
e, Lib. de Natu hominis. pag: I et . . tintho.
Ubi morbus aliquis popalatiter grassatus fuerit , non victus rationem in causa esse , sed quod spirando ducimus manifestum est, ipsumque morbosam qua
dam h excretionem continere, Sc. Providendum aurum b De qua nuper in Mus. tem ut aeris quam *minimum n corpore instuat,isque F 'NeriusAest ritum ut maxime * peregrinus sit. Ibidem . pag. IT 8. aeris impuri inspirari, sed Morborum vulgariter grassantium impetum ' &
η - . . ci mutatione novus & pe.
Vmpellatis conditionem cito animo concisere opor- regrinus aer inspiretur. Ex Lib. Praenotion. pa
- I . P i. , . . e Ideo ita haec conditio
um eodem tempore ejulmodi morbi orIuntur, agnoscenda ut propriis an-
procul dubio eujusque vivendi ratio causa est, amulexi *Oxu
335쪽
quis utitur, aut ex toto, aut magna ex parte . aut t eorum aliquo minime esse accommodatum, quo cognito immutare & considerata cujusque natura, aetate, forma , anni tempore, & morbi genere curationeta aggredi oportet. Lib de Nat. boni, pagi i 8.1 s. Cum nullum pestilentis morbi commune gen spopulariter grassatum fuerit , sed dispersi morbi las Ideo plures moriqnxui 3 non similes erint ab his f plures quam ab aliis mori quoti ariuntur, Lib. de Acut. pag. 3 Q. die & omni tempore in- Si quis ad urbem sibi ignotam pervenerit, ejus su et co u dotis tum cogaoscere debet, ut agnoscat quom odo ad vem sitionibus. Marcumus. tos aut Solis exortum sit exposita, &c. Et quo modo ad aquas habeant incolae, num palustribus & molibbus utantur, an duris & ex sublimi loco ac saxoso scaturientes, sive salsis ae coetu dissicilibus. Terra etiam ipsa consideranda nudae ne sit & aquis careat, an dedi sae& irrigua, & an cavo loco sita sit & aestuoso, ast sublimi & frigido. Hominum quoque victus ratio ill-spicietata, an potui & cibis & otio dediti, an exerci tationibus & laboribus gaudeant. Qui enim haec agnoverit, eum taeque morbi regioni familiares, ne que communium quae sit natura latere possit. Car' rim,ex Ini Lib. de Aere, Loc. Aquis. Vbi
APHA ' landitarii , congeniti, syntrophi.
Morbus face initium ducit secundum eo aliti qm , sic enim ex pituoso pituitosus, ex tabido tardus , ex lienoso lienosus, P c. supra in
Morbi una nobiscum educati in seneis ute&in' di piemadmodum morbi ratione , Sc solutione , & rarefactione rum de ii q*
quidam senibus cometv 6 e. eext. 6.ahuntur, tau cedines, Dram cra/ a , . , dis redines , aliique frigidiores , e contra quidam calida numero , ca is alvantur , ut calidat cephatiae, hemicraniae , renum cali ores affectus ae priuiiud '
i Motbi omnes haerediis tarii ad congenitos pertinent , at non vice vero omnes congeniti sunt h*ieditarii.
336쪽
Circa syderum ortus & occasus praecipue Canicu- chen , vel per metapto
lae, deinde Arcturi & Vergilias morbi mutationes ac- q' sui se a F. .e si
.cipiunt, & alii quidem perimunt, alii vero desinunt, ad raria, ut exanthemata alii in aliam formam& satum transeunt.Lib. c. cerea sis ita . 'u Tu es. et
Zoc. pag. 26M ria cerebri expurgatur per
Mutationes ex quibus ad quaenam fiant consideran u. Me i estia
dae. Lib. de rhoides. Tertia fit a par-
Considerare debet Medicus ex quibusnam in quae
nam transitiones fiant. Lib. i. de Morb. pag. 2s. V1- bus crit scis. Meraptosis
dendae sunt quaecunque fiunt morborum vicissitudi- Sum anes, & ex quibus in quos succedant, & quinam absocessus perniciem aut solutionem portendant , Me. Commem. in Tib. de
Consideraret morbos oportet, et X quibuS quatriam su aegrum liberat, hoc no-
formas habeant, ad quos locos conversi sunt , quo
Hi morbi in alios transeunts morbus lateralis in se brem ardentem , & phrenitis in pulmonis inflamma-xionem , ex pulmonis autem inflammatione febris a dens non fit; tenesmus in dysenteriam transit, & ad dysenteriam Iietateriam consequitur. Ex lienteria &pituita alba in aquam intercutem tratisitus fit, & ex pulmonis instaminatione & pleuntide in thoracis suppurationem. Lib. I. de Morb.- 3I. In morbis ubi alter alteri succediet, is plerumque ii Eletam aeriores lane
nixe morbi qui aliorum successione veniunt, sunt primigeniis calamit Oret. Ea
Mon is , infra in Stoliditate. Mors et mortis instantis ' signa
a Apposite notat Plin aes innumera esse mortis fi
lia febre non intermittentet, si labrum vel oculus,
337쪽
b petve sitonis nomine rem vel nasus pervertatur, vel quis non videat vel riri si
audiat , debili jam existente corpore , qui d
rum eVenerit, mors proXima est. Aph. p. e t. q. Si pervertatar aut corrugetur palpebra aut live e De inito labii consensu cat aut pallescat, itemque labium, aut nasus cuin
sc .s Eget tibia alio aliquo signo, mortem tin propinquo esse scientiationem , pq- dum est. Lethale quoque labia resoluta , pendentiaeso do soli eo E ui igida & eXalbida esse Ex Lib. Praenot. par. . Ubne , unde constet pituit. CuS. quoque ita ei ante morbum, sive in inorbo natum
m s. 'tium ad hiric seportet, Nam sit periturus est aeger,' lividum sim. & siccum , aut pallidum re siccum erit. s. id C. M u.' i .s bilivores in febre fiunt , mors prope affore signi-
factatio omnium, faculta; fietatur. Coac. E S.
tum, quarum potenxia cor' Gravitas quae totum corpus, vel manus, ac pestes h p . - . . pyramit , mala est. Quod si pr terea digiti ac unguese Ulceris clivore cato xi ire pro inquo est mors. At si omnino ni
te nutrieatus defrauda- gsescatat, mactuS qtiam .s liventes periculum porte clo vel depravatia in citi- clunt, Verum reliqua tunc consideranda . Etenim stitiale tacile morbum; ferae aeger ta aliud quoddam ex iisit, ut semper extinctio- quae securitatem postscentur se prodit, morbus in ab- ae e. i. scessum vergit , & denigratae corporis partes decie ei et : at tape nigredo ap- delat. Coac. qOS. , Lib. Praenot. pag. - , 2bib; ' bseellum Ticste 3 quoque di pude da retracta malum. IAZ Duretus. Ubi jana petrnicies imminet parvi Atremores &aeruehi Pisep ex vinosa voinitio& quibus . inter potandum stlepi xhi
Duretus. quida in percipiuntur , quique , prae siccitate murisdei Qui cernunt ut nepet*h-, & qui ob spiritum tussiculoruiss uum , usu tremula & Tgre devorant in gravibus malis perfrigeratis, p*x
dentium collisione. Durem viciose hab erat. Coac. G. ' .rseu edi versione Dut i , Celerrimam mortem: ' indieat vomitus lividus e tiaesertim si acutae febria maliodoris. acci d. 1 petiuem' ita inti- : Ocularum vis nisi valeat & constet. in ' propinqu eum caloris Naturalis mortem esse significat. Lib. a. Epid. ieci.
ita re totum corpus. Ex tione supra,in De naribus vero frigidum ip .re. c. Epid. q. u- ,rantibus, infra tu Alaribus. . ita '
streris, cum biberet, in pectus. ae ventri dim
nus oesolationem dclinis deicendentis potus strepitus' percipiobarax et
338쪽
pedum contactum non sentiebat. ex Lib. r. Epid. pag. Io 8S.Carthiada: febre ardente laboranti cum
idem accidit, & paulo post obiit. Ibi cm. pet, a*8 . h. .i iure,
Theodori conjux manum plerumque ad parietena, suo pondere, aut vestem,aut stragulam admovebat, cum biberet sonitus ingentes edebantur, respuebat, & sursum in nares regerebat, floccosque vellebat. Septimo die moris tua est , Carptim ex lonigiore Hisoria. Ibidem. pag.
Antiphanis filio instante morte,in faucibus ' stridu- o Causa hi jus stlidus, is Ia asperitas sibilum quendam edebat, creber anheli-pmeretur Arum: tus, &c. oculus sinister cum tumore sine dolore coecatus est , paulo post etiam dexter. Ibidem
o 1 I nosos pisces, ut capito M
Mulier , muliebris natura et Abendix ad Areticuluis is marin ad Demi
IT OT OR. m arptim becillitatem musculorum pharyngis, qui dum om-cio funguntur transmit- biberet tur facile potum in ventri.
De natura muliebri Sc morbis , ista mihi dicenda
Vnt, potissimum quMem ita rebus humani S 'causam, 'sse divinum ' numen , deinde mulierum naturas & ' TU colores. Mae enim adi odum albae simi huin idiores, Ot h. 2 eis ei uni di ad fluxionem magis comparatae. Nigrae ve ro dii nam eamque sic redditi Mores adstrictiores. Quae ad vini colorem vergunt, hibes dei namedium quid inter utrasque habent. Ex Iuliis Lib. d. musterum.
Nat. mul. b Nigrum colorem ealo ris, proindeque siccitatis
1um Aph. a P. secl. 6. e Ambi dextri sunt qui N quaquam 'mulieres patiter ac miri morbis ten-1 imui. 6. Ieci. g. Multum mulie- mulier nulla ob naturae
339쪽
a Explieitu, Fhbris in bre S morbi 1 virilium curatione differret. Lib.
Arthritide. Morb. mul. pag. 666.
tum peculiarium morbo- dem per eo qui modes te coerceat mulier opus hi tum seminarium , 'bet. Natura enim insitam s temperantiam habet oves
et, 1 . . s. 'U nlii quotidie resecetur , velut arborem superflui g
g Intemperantiam se gi frondibus & inutili fruticatione luxuriat. Ex E sibia
Iitatemque hujusmodi le- . . a . e . . I
pido exprimit Poeta An. Nip cratis ad Dim strum amicum. glus hoe Epigrammate, Sic se habent mulieres, si cum viris rem habeant magis sanae sunt ; sin contra misius b ene habent, nain Umagis ad lapsu cini- & coitu uteri humidiores evadunt., naprona me, data Veneris commodo.
s Hippocrates usurpat, Lib. I. de Morb. nisi cum radice cucurbitulae sylvestris, sale AEgyptio, resina &melle ad efformandos pessos pro foetus mortili extractione.
Musculi, ursi, cancri alvum movent, & urinaeti
si edicti quod egeoria- eum murem vel musculum Pisca uepraesentandi b Habet quaedam scilicet
spatia, quae etiam ventias Nocant ur ab Hippocrate.-ica Nota hunc insignem lo- Cumaeujus supra jam tacta mentio in chor non mi-inus periinentem ad venas . sanguinemque iis c utenerum di equam ad musci licaeaarnem , ,etenim venae Sc anguis,dum valemus,spi-xitu , dum aegrotanuas
. Q eumque membra carnem in orbem circundatam habent, quam musculum nominant, ea omnia cavitatem habent: quicquid enim minime coaluit, vopellicula sive carne tegatur, cavum est, quod d*M homo valet spiritu quidem , dum vero sanie plenum est. Habent ita que brachia huiusmo icarnem , habent & femora di c. Lib. de . si te
340쪽
rummiones , seu transmutaesines morborum tapra Mor rum
Oportet morbos, qui hyeme augentur, 3 6b orbos diutum rais nem , id mi qvi si state increscunt, hyeme cessa- μ 'sensissim, pra*i uim
. - a. . . e r i dierum sed mensium
ate , Certnm dierum circuitum livantur. rumo dis uti arumni tempori, Morbor utri vero oui ere oriuntur liberatio ad annum contrarivi'
expectanda est 3 P moiborum Autumnalium disces istir I ii uue ' .es sum Vere fieri necesse est. Quod siquis morbus haec xinet Dum; proonni tempoxa superaverit , hunc annum fore scien-UR 'd' sim huisti ut
de riat. hominis. g. 1 T. qualitatem & diversa
Mutationes si in deteriora non mutentur, b bono cun ni Q sunt. Quod in vomitionibus accidit. b superest enim ut mu- Et ubi in toto sorpore 'mmationes , Ps Vorpus ''xefiigeretur , vel rursus calefiat, vel color alter ex '- ' p ' altero fiat, morbi longitudinem significael. Aph. go.
ia'. de Iudicat. pag. descriptam, aliam summia Celeres summitatum corpons msurraque extre- ratum corporis. Prae
ma mutationes perniciem deunnciant. Lib. a. PreL
eiorum. Sent. g. ab Coae. ob multiplicem materia in
Torpor in contraria celeriter permutatus perni- a iussu 'stri , iur
iem denunciat. Cossc. 66. ratione designatam osten,
Frequens coloris cum calore mutatio bono est. v ium.
coac. Iai. GaI.d Duretus conjungit hanc Coatum ra . Quae agit de dJ senteria ritica , cujus haec caloris cum calore mutatio sit praenuncia Delici successu.
Mutationes temporum , plura infra in Temporibus anni
. Mutationes temporiim ' pariunt morbos, & in ip- Dum scilicet mediocria