장음표시 사용
2쪽
De signis. RIMVN Oportet constituere podsi nomen, dis id Verbum, postea, id est negatio jusrmatio,isenunciatio π oratio. Sunt
ergo ea quaesunt in voce earum quae junt in anima pastionum notae: π ea quaescribuntur, eorum quaesunt in voce. Et semadmodum nec literae omnibus eaedemsic nec eaedem voces. Quarum autem hae primum notaesunt,eaedem omnibus pastiones animaesunt:υ quarumbae similitudines, re etiam eaedem De bis vero dictum 6 in θ qui sunt de anima: alterius enim est negoti . Est autem quemadmodum in anima aliquando quidem intellectussi ne vero velDJo,alius uando autem cui iam nec se est ho/rum alterum inqse: ic etiam in voce Circa compositionem enim rediuisionem,est verum VIabsum. Nomina igitur ipsa π verba cons iliasunt, eis sine compositione iusione est in
tellectui ut homo uel album,quando non ali id additur nesve en Ialfum,ne e verum adhuc est ignum autem huius est .hirco ceruus enim alisadsignificat sed nondum uerum alios uel subsumsi non uel esse uel non esse,addatur vel simpliciter . vel secundum tempus. ANtequam examussim propositiones tum affirmativas tum negativas, ad haec uniuersales&particulares exponoisimplicta uoces, ex quibus huiusmodi propositione coalescunt,explicare ac definire par est. Primum scilicet nomen, utpote quod uerbo sit imperfectius. Nam illud εc subiacet.& aliunde mutuatur: h autem Sc praedicatur,ec transfundit: Deinde uero propositio/ tres quas huiusmodi conflant uoces:Subhscharum mus,puta munciationem: Postremo huius quoque genus orationem. Sed quoniam de uocibus non significatione cassis ac uanis uerum designificatiuis nunc disserimus, sciendum quod cum quatuor haec omnino sint, Res Intellectus, Voces de Literae Nam & has merito in hunc numerum cooptamus,quod ad probandum uoces ex instituto esse conducant Res utique Mintellectus.quoniam apud omnes eadem existunt, nastura profecto lunt:Voces autem ea scilicet qui sunt in uoce nomina inquam c uerba:nam utroque sane modo dicatur:adhsc literae quoniam non apud omnes eaedem sunt, instituto censentur. Verum 6 uoces,nomina scillicet de uerba,quae in uMe ut materia sedent haerentque, diuersis proinde idiomatis appellationibusque partiuntur, itidem lite quoque uariis subinde scriptionis characterumque lineament;s distinguuntur. Igitur ea us sunt in uoce animipassionum,id est, conceptuum, nimirum ob phantasticam mentem, quodque ea cum distinctione ac partitione res efformet, sunt notae. Quae uero scribuntur, signa rursus sunt vocum. Et quemadmodum non apud omnes sunt eaedem iterae itidem nec uoces:quarum illae quidem notae sunt apud omnes similes habentur. Porro quoniam uoces primum de continenter conceptus significant, de horum tanquam interiectu Sc interuentu res:quorum id est.conceptuum primum ors sunt ea quisunt in uoce, conceptus certe illi aedem sunt omnibus passiones quarum autem rursus rerum conce plus ipsi sunt imagines, limulacra pura atque in totum limilitudines illae certe quidem res omni/bus sunt eaedem.Verum his de rebus,phantastica nempe anima eiusque notionibus .in commemtatione de anima a nobis dustum est. sterum quemadmodum in anima est interim simplex nominis de uerbi intellectus,neque uerus usquequaque neque mendax interim autem coniunctus
mihisa consertus,cui ueritatem ac mendacium inesse necesse est: sic etiam in uoce interdum sim se est uel nomen uel uerbum,falso ueroque viduatum:interdum coplexio ex his iuncta,uerum
3쪽
aut falsum enuncians. Neque enim simplici in nomine uel uerbo salsum aut uerum deprehendas: sed circa affirmationem, cui compositio εἰ negationem, cui diuisio nomen est. Nam illa quidem praedicatum subiecto comittit,d tanquam componitudeo, mpositio usurpatur. Haec autem particulis inficiantis adiunctione quae uerbo praeponitur disserata. diuidittideoque Diuisio uo/tatur. Ipsa igitur simplicia nominae uerba assimilia sunt simplici hominali aut uerbali animae notioni haec utique uox homo, quae nomen est, simplici nominis in anima conceptui:item haec quoque uox albus,quae quoniam praedicatur, uerbum est, simplici uerbi in anima notioni H
iusmodi porro nomina ct uerba nisi quandam Iane additionem, uel primigeniam ac primitivam uel adeo deductitiam sortiantur,neque uerum neque falsum exprimunt: neque ramen protinus significatione prorsus carent: uerum ut partes,signa quoque sunt ac notationes partium: crates nimirum, notionis huiusce nominatis: ambulat, huiusce uerbalis. Quod autem nec nomina nee uerba seorsum sumpta,aut mentiantur aut uerum efferant,argumento sunt uoces compositae. Si
enim Tragelaphus vox utique composita, neque mendacium neque ueritatem enunciat: multo minus nomina simplicia dc prorsus incomposita ut Socratesvi Plato. Si est,ea quae magis propositionibus finitima accedunt,coposita scilicet nomina ueri salsi* ex aequo inania sunt:cur no po/tius longe ab illis dictita 5 uero ob id simplicissima ueritate ac falsitate tarebunt: Hinc adeo Tra/gelaphus.quoniam conceptum prodit,signifitat quide aliquid inempe impressam ac insormata in mente phantastica Tragelaphi notionem: neque tame uerum aut falsum indicat nisi uerta illi sit
adiunctum uel priuarium ut est aut n5estra ut derivativum ut mouetur aut nUmouetur. Bi
satiam uero fit adiunctio:na aut infinita est,ut Tragelaphus erat est erit. Id enim innuit ues simpliciteri Aut finita,&secudia tempus,ut erat heri Tragelaphus,& hoc teporis articulo est,& crascrit.
Nomen igitur est voxsignificatiua secundum placitum me tempore,colas nulla parssignifica itus est; parata. In nomine enim quod est Pistorus serus per se nihilsgmficat, quemadmodum
in Orat:one quae est equusserus. At vero non quemadmodum in plicibus nominibus Jcse habetim ompositis nassis enim nullo modo pari gnificati uas: in bis autem vult quidem sed nussius est, separatu in eo quod sequvigerus hoc quod est crus. Secundum placrium vero quonIam natura, nominum nurum est sed quandost nota quoniήm Ggnant elissi teratisoni,v Jerarum, quorum
nihil nomen est. Non homo vero non ej nomen ut uero nec positum nomen 6t,quo illud oportes appellare. neque enim oratio,neque negotio est.se t nomen in imium, Oniam militer in quolis
, ei est , quod est , qu ni Catonis cutem o Catoni , quaecunque aliasunt, nonsunt
nomina sed casus nominis,ratio autem eius es,alia tamen unisecundum istina: quoniam cum est, uel uit,uel erit,neque uerum,ntque1 ajum est,nomen uero semper.ut Catonis est,uel non es,nondum enim aliquis neque uerum dicit,neque alsum. Quoniam nome compositum est,simplici nimirum uoce coniunctum & certa quadam uoculatione diserta scilicet articulatas locutione,materia sine ac forma costat:sed in compositis potio/rem latina ratione obtinet,Inferiore materia. Porior igitur antiquior articulata locutio, simpli/ci quae in ipsa cotinetur,uoce. ideoque illa sermae rarione obtinet materis aute uox.atque Ita uox materia nominibus4. uerbis subiacere depreheditur.in totum aure,uniuersalis uox ad eam quae in nomine dc uerbo est,uoce collata geneti coparatur. Nec uero in dissentaneam incurrimus co/tentionem caerem eadem materiam & genus vocamus,utpote no ad idem sed aliud at aliud relatam Etenim ad uerbuo nome uox particularis aut tota relata, materia su instar sit ad forma
sese utim haberiad particulare uero,quae in nomine est ac uerbo,uoce collata uniuersalis uox,se nus est. Est ergonome uox aliquid significans subiectum, cuius esto notatio: no id quide natira sed institutione uidelicet positu Nec uero hic Platoni Philosophus refragatur etiamsi ille nutura prodit nomina esse hic positione docet. Etenim Plato in Cratylo quoniam petitum nominu positore informat perite illiquot S scite nominia positionibus adeo ut cuiusq, natura colimgant uti subigit: ideoq; nomina esse natura censet,Philosophus aute id certe no abdicat si modo
ter lapientes honosarium arbitru agere decet,docet tam quod qualia illicus nomina sint,ho
4쪽
quae institutione nonatura censentur. Nihil igitur obest, quominus idem &instituto latura esse dicamus, dum ad aliud modo atq aliud tum nomina tuna uerba audiatae m. Sed quatinus
uerba uoces sunt & diserti conceptus essem, huiusmodique potissimum affectionem designant,
secundaria deinde ratione etiam tempus tum praesens, tum circunstans nomina aut etiam si tempus saepenumero uel iuxta ipsum quoq; temporis nome denotant:no tame ipsum perinde ut uerba nedicertam quadam insinuant assectionem ideo sine tepore Philosophus nomina esse asserit. Sed vi omne nome aut simplex sit aut dpositum:in simplicibus utis nihil in totu partes discre tar significini in copositis .significare quadamtenus gestiunt,sed cum nondum hae a quoidis unctae fuerint. Nam facti a coposito distractione partes quod ad copost naturam spectar:no signifi/cant. Nam hippos. i.equus,cum a dictione Calippus no distraeha sit, quidda significare gestit. rem
nempe subiectam:sed cum abiuncta sit quod ad copositi uim attinet nihil notat hoc enim uel cusubstantia qualitatem signat uel sorte nome est,quod de homine dicatur: illi aute quid tande, urim homine cui nome est Ollippus uel cu specioso equo comertii erit. Caeterii huiusmodi hallicinatio in nominibus duntaxat coniunctis no citra ratione esse solet in simplicibus uero omni de fungimur tumultu Philosophus aute sui interpres quinam secudia positione in f nitione posuerit,explicans,no natura ait nomina esse, sed cum a diserta mente sanquam sabricata Misseela sint, statim notas, nec protinus similitudines deprehendi Getem nominibus authoritate no ex alic ius significitione iud ex ipsa positione costare Etenim si ex rei nota nomina designemus fors taninscriptiles tum sonos aliquid significates nomina dicamus:quom uini sonoru nihil nonae appellatur Uerumenimuero no homo,& si nominis speciem titulums exhibetinam & nominu regione Mcupat .ct aliquid significat etiam si infinitum veru aliquatenus in eo ipsos, infinitu est, tamem rcuscriptu neutiqua est nome: homo enim de his duntaxat qua sunt dici no homo uero&de his quae sunt de n5 sunt praedicari possit.Nes igitur nome est neq; item uerbo,cu nec prs dicetur, nec tepus esignet:sed nec affirmatio quonia nec uena neq; falsum enunciat nec ite negatio, tum ob id quod dictu est,tum quod inficiante particula n6 eiecta, quod reliquu est affirmatiuu,enun ciatum no existat: nec uero enunciatio quoniam affirmationisvi negationis genus no est:nec sane oratio quia nec uocativa, nec copellativa nec deprecari ua,nec aliam ulla orationis sorma:nem po stremo enuciativa. Qui adem igitur uocabimus nome infinitum:nome quide ut voce. urigni Matiua ut instituto.ut sine tepore: infinitia uero ut in quadam infinitione animu nostru reuociis, nec ullatenus phatasiam nostra circuscribens, aut ad id cotrahens de quo ipsum praed: tare possit. Casus aute nomina haudquaqua uocari debeant, siquidem uerbo iusta ac integra propositionendcdstruunt sed aliqua extrinsecus additione egent Nam Socrates est in solida integratu est pro positione: at Socratis est quodam solis adminiculo Ner ut uel liber uel ager quan caetera quae in nominis finitione habetur cuiasibus cospitan quadrant. Hoc uero soluci nomine differ uni. quod cu uerbo propositio id costituant,nome aute cdstituat. Ite nomen ciuerbo aut uerax est aut mendarinam Socrates est.& Socrates,si est,altem horum uesii falsum urenunciat at Socra tu est aut Soe ratis n5 est, neutriam neq; uerax est nes mendax, nisi quid exIrinsecus adiunctum sit. Ideoque Casus nominis n5 dignatur nomectatura philosophus,utpote quin5 illius momentuuiresque ui propositionibus laniantur.
Verbum aurem est quod consigniscat tempus,ccinus nulla parssignificat extra, dis semper eo
alium quae de altero praedicantur,nota. Dico autem Foniam confiignificat tempus,vtyunitas qui dem nomen est sanatur vero verbum confignificat enim nunc esse,Gemper eorum εροι de altero ii dicuntur nota est,ut eorum quae desubiecto vel insubrectosunt. Nonsanatur vero, non aegro
lat,non verbum dico Confgnificat enim tempus, emper de aliquo est. Disserentiae autem huic, nomen positum non est Ued infimium verbumst, quoniamsimiliter in olibet est, diquod est, σε quod non est. Similiter autem o sanabitur Ganabatur non verbum est sed casus verbi Disse runt autem a verbo, 3 od hoc surdem praesens consigniscat tempus, illa vero id quod circumcirca
5쪽
tu mi rectum. π qui audit quiesci .sedsi est,uel non est ion umsignificat neque enimsignum estres,esse vel non se:ntcsi hoc sum est purum dixeris .inum enim nihil est,consignificat autem compositionem quandam, qua me compositis non es intelligere.
Uerbu est quod cu actionis 5 passionis significatione prs terea tempus praecipue subnotat,quo
quis agit. Nam caetera quae in reddita nominis finitione sunt ciuerbo comunicantur,ut uox,si ignificativa ex instituto uerum ex propriis ipsum finire par est. Proprium autem eius est tempus insuper designare quoniam nome absy teporis designatione effertur, uerbu aut tempus cosigni
Mat. Quod autem G S nulla pars seorsum significat addiderim,quod Sc ipsum in nomi/nis finitione situm est, perinde ac si uel omnia uerbo adponere finitionis comunia necesse sit, uel
propria utarat mirari no debes: ne enim audita ex metis uerbis propositione, cuiusmodi est Philosophari est beate uiuere.mox coturberis,perinde ac uerbialiquod ab ea diuulsum significatiuureperire liceat ideo adiunctum est Cuius nulla pars scorsum significat ne sorte diuersis coagmoratam uerbis propositione uerbii dici putet: sed huiusmodi si placet ex uerbis complexione si re, perias Propositione appella: Verbum autem,quod solum denomine praedicatur. Consignificat autem tempus, Si meam quidem enucleare mihi finitione licet.ad nominis distinctionem adieci, quadoquidem hin tepus utis no annorat illud aute praeterqua quod potissimu actione x stionem prodit una quos lepus significat:idili ex sanitate nomine,& sanor uerbo liquet. Est autem semper Verbum eorum,quae de altero dicuntur,nota. ria quide nota ut quod de substantiis prs dicetur, no praedicatis subiiciatur. Semper autem ad nominu disserentiam, quae saepenumero de quodam praedicantur,& eidem uicissim subiiciuntur.in hoc enim pronunciato Socrates albus uerbu audire debes albus,ut quod praedicetur subiectum aute Socrates: ledri ordinc in uetarere licet, eam,quae prster natura dicitur praedicationem c5ficere. ut hoc album Socrates est .hic subiectum utique praedicatum, ac uicissim praedicatum subieetum est Dictum. Sed hic Socrates ambulat,no item: si quide semper ambulat de Socrate praedicatur. Ideo in finitione mihi semper adiectum est terum praecipue ac proprie illa quae nomineo uerbo costar, Propositio est: vetabo utique no miscello ut quod interim nominis speciem reprs sentet cuiusmodi V. . ραιμοπιιν. I. a
te uiuere. Nam hoc quide infinitivi cum sit modi, qua tempus consignat,in uerba adlegitur:qua uero cum articulo coponitur nominibus adnumeratur. Ideocy in propositionibus quas istiusmodi uocabula costruunt. uerbo est egemus. Sciendia quemadmodu ex nominibus' usdam iuxta substantiam de quibusdam praedicantur ut deformis genera:qusdam rursum in substatia, ut acicidentia de subicistis: illic ut animal de Socrate: hic ut album de Platone. Itidem ex uerbis quoque alia de subiecto dici alia in subiecto De subiecto nempe ea quae subiecta de quibus dicuntur consormant A coplent: ut moueri de uerbo hoc ambulare: nunqua enim est ulla absque motu ambulatio:in subi octo autem quae subiecti substantiam no complent, ut ambulare de Platone ductum, substantiam eius notosormat.nihilo enim minus etiam cum no ambulat est Plato No ualet au/tem,&io aegrescit etiam si illa quidem ipsa uerba sunt utpote qua vi tempus cosignificent de aliis semper dicantur, ut Socrates no ualet: no tame finita uerba sunt, siquide uerba in his dii taxat quae sunt assumuntui: uerbi gratia ualere in iis quae sunt.& sanitatis capacia seruntur: no ira ere autem 5 de his quae no sunt iuxta id de his quae sunt praedicatur. Aio enim ex aequo ualore Platonem.& no ualere formicoleonem .cosentaneum siquide quod nostino sanum esse. Valebat autem & ualebit. tera cum uerbo ualere comunia habent: utraque enim positione constant, uoces sunt significativae, reliqua deinceps quae in finitione habentur. Disserunt autem a ualere, ea quae circumiacent:quatenus instans unum finitum ac destinatum est multiplicia iumerosa tum sutura tum praeteritat infinitatem habent ideo tempora istaec, uerba nominaremo decer sed
casus uerbi id est prssentis. Casus utique quia a pr senu exciderunt ut genitivus & dativus aliis ldeinceps casus uocantur,quod a recto ceciderunt Paulo enim inustatius in uerbo casus pressor, matione usurpaui. Illud autem etiam sciendum quod ex dialecticis uocibus,nomine inquam scuer .nomen subsistentiam solam indicat uerbum cum subsistentia relationem. rum in persocto hocce enunciato Socrates ambulat ipsum ambulat relatiuum magis intelligitur, non perinde etiam substantivum:decetque ab eo, quod potius est, totum relatiuum nuncupare. Cum autem ipsum per se uerbum a nominis nexu seiunctum enunciatur substantivum magis quam relatiuuintallisetur. Quoniam igitur subsistentiam tum magis denotat,nomina autem subsistentiae deis
6쪽
gnatiua sunt:uerbum scilicet tum merito nomen uocati debeat, significat enim quidpiam Mamqui solitarium tunc uerbum profert, ut ambulat, ambulantis Intellectum a multis actionibus munum ambulandi actum sistit aut sic, pronunciatione actionis aut pasionis significationem con/situit uulgatius ac protritius uerbo pro adest constituo accepto aut sic nam multis
id modis interpretari conuenit: pallantem errabundam rogantis mentem quid agit Socrates propterea quod eum multa agere animo suspicetur: qui illum philosophari respondet, sistit, nec eius animum divagari sinit. Quo protinus audito qui rogabat,acquievit nihil anxie aliud inuo stigans. Glerum M uerba interdum substantiam designant, nihildum tamen aut esse aut non esse notant, id est.affirmationem aut negationem, uel ueritatem aut mendacium. Non enim quod res sit uel non sit notae sunt nam id subiecti de praedicati complexus molitur. aut sic. Nec enim πsum alioqui primarium uerbum scilicet est, ueri aut salsi est nota inis subiectum praeponas .ut homo est aut no est:sed nec ipsum quidem ens quod tum de illo praedicatur,tum primatium quos magis dicitur per se nudum ipsum enim quod ad uerum aut falsum attinet nihil est:cos gnificat autem compositionem quandam, id est, adiecta compositione quadam significat aliquid, ut cum dicis Socrates est rerum huiusmodi compositionem haud aliter quam iuncto actu cum no mine uerbo intelligere datur. Est siquidem cum audietis, uel Platonem uel Socratem uel denique rem,ad quam,est,resertur,concipe prout consignificare etiam quandam compositionem iterbum dicitur:non tamen ipsam ponum compositionem mente complecti ni composita ac tu iuncta sinr, uidelicet simplicia. Composita autem dicta sunt, quoniam serie quadam uiter sese continenter, i
Oristi autem est vocignificativa, cuius parsum aliquidsignificativum estseparatum, ut di aio sed non ut firmatio vel negatio. Dico autem, ut homo aliquidsignificat, sed non quoniam est aut non est sed erit assirmatio vel negarios quid addatur. Sed non hominisDPub una, neque enim in e quod estsorex exdignificat sed vox nunc Ursolum. In duplicibus verosignificet qui/dem aliquidsed ηοnsecundumse, quemadmodum dictum est. Ebi autem oratio omnis quidems i/a sicutitia:nonsicut instrumentum sed,quemadmodum dictum est secundum placitum. Enuncrutoua uero non omnissedin qua uerum uel falsum est: non autem in omnibus inelit, ut deprecatio oratio
quidem 6t sed neque uera, nequesalsa Caeterae igitur relinquantur. rhetoricae enim uel poetice
conuenientro e st consideratio: munciatrua uero praesentis est yeculationis. Non absurde mihi nec temere oratio enunciato eiusque partibus est praelata decebat enim ex
pollicitatione&nuda superius proposita enarratione, de affirmatione&negatione sermone nunc excitare: postmodum cuiusmodi esset enunciatum circunscribere: postremo ad enunciati genus orationem ascendere, ut ordinem quoque in nomine uerbo, sum secutus uerum alia me ratio, ac perinde sapientissima impulit. Nam illa quidem optimo iure seiunxi.& seorsum de utroque discepta ui cum praesertim suapte inuicem substantia dacterrent. At uero orationem ab enunciatione nullatenus separare licet nec enunciationem itidem ab affirmationes negatione nisi quis cogita tione id sorte mera contendat: di illic quidem nome neutiquam est uerbum .sed nec uice uersa:hic uero enunciati partes enunciationes: ideoque omnino etiam orationes. Qiuod si placet, alteram
quoque musam accipe. Quod in nomine dc uerbo ab imperseetioribus ad persectora progressu sum usus, hic contra a persectis ad imperfectiora, nec quisquam gentium me duplici esse ordine
usum calumnietur. Oratio igitur hoc ipso cum nomine ac uerbo conspirat.quatenus ut illa d uocem 5e signifitativam participat. Vox autem de ut materia cum nominae uerba texit Mut genus est. quoniam de in nominibus de uerbis particulares quaedam uoces iugais 5c complexae uel adeo potius ipsis subiacentes materiae rationem habent ad uocalem totam uim uariamque illlam modificationem Sodistinctionem costantemque propriis tanquam uarietatibus uocuinionem collatae.
Secundum autem institutionem diffinitioni no est a me adiunctum quod ad id ambiguitas' us/dam currit quam sermonis processu diluemus. No decet autem pro consessis ambigua statue re Est ergo oratio, ut eodem reuertamur, uox significativa, cuius partium aliquid seorsum ignificativum est,ut dictio, sed non ut affirmatio. hanc erum totam iunctim uerborum compro
7쪽
hensionem,citra interspis uiri nem continuare&Iegere opus est. Aliquid)uero adieci,quod Drionis enunciatiuae partes quaectura sunt maioresec continentiores, ut affirmatio de negatio: alueminores de longiuscule dissitae,ut uerbum ipsum & nomen Ex his igitur partibus quae proximpsunt, uerum S falsum:quae remotissimae rem dutaxat subiectam designant. Ob nome ergo S uerbum finitioni aliquid adieci,quae utique seperatae per se dicta dictiones,nGetiam affirmationes sunt:tu uero nec negationes,etiam si una contentus propositione finitioni no adieci,intellige. Di/ctio porro simplex uox, uerbum,nome, terminus subiecto eadem sunt habitu duntaxat 5 modo inter se differunt.Cum enim hanc uocem homo, ut aliquid significantem,simpliciter assumimus, simplicem uocem dicimus: malicuius praedicatum facimus,uerbum:cum subiicimus nomen: terminum,cum in ipsum syllogismum resoluimus:dictionem cum ut affirmationisvi negationis partem accipimus. hosti placet,alio etiam modo aliquid intelliges,no omnia. squae in pronun ciatis sunt,significare,ut articulos,negates parti culas conuinctiones:sed subiecta sola S praedicata. Quod autem horum quodi nominum inquid uerboru, dictio sit, no etiam affirmatio aut ne gatio sub oculos ponendum: ut nome homo: hoc enim etsi aliquid significit, notame esse aut n5 esse id est assirmationem aut negationem,uerum aut salsum: sed tum nome affirmatio aut nega tio fiet cum aut finitum aut infinitum uerbum annexum suerit. Nec tame interim hallucineris, quemadmodu pronunciatorum partes sunt significativae, itidem quos uerborua nominu esse.
Nam Socratis nulla per se syllaba quidqua significat: sed etsi sorex proponas,huic*,so,decerpas, rex significatiuum no est:cum prisertim si per se rex efferas,uoce proma significitium,quaeque in significado a dictione sorex nihil differat. Sed hic, in simplicibus scilicet nominibus no statim addubitat auditor Ideo no significatiuae partes putatur,in copositis uero indidem uocis gemi natione aberrat.Verum etsi h scaliquid signifitare uidentur notame per se ipsa. id aute est per se ipsa nempe quod Calippus nome proprium a 4 i;.i pulcher 5: πη-.i.equus iunctum est: per se ipsum ergo pulcher,ct item equus nullam similitudinis speciem cum Calippo exhibent. Igitur
si nomina bouerba S minores orationis partes, significativa sunt, S uniuersa utique oratio nec id prolixiori sermone eget. Largumentu a minori sufficit. Sed hoc loco an positione sit oratio, controuersia existit: propter quam initio mihi hoc nome silentio praetermissum est. Non ulli si quidem esse instrumentum uotalis facultatis, quae naturalis est,putarunt: ideoq; Ipsam ut natura costantem stituerunt. Etenim naturae instrumeta naturalia quo sunt, ut auris auditricis faculta tis manus taetricis:mihi uero instrumentu esse nequaqua uidetur,sed opus. N.i uocalis facultatis
instrumcta sunt, pulmo,arteria, thoracis dilatationes gurgulio, latu, lingua,&alla: oratio autem
omnium hominessectu,& opus. Nec sane miraculu,coficientia naturalia esse opera uero comemto 5 studio costare. Nam saltatoria ars cum sit ambulatricis quae naturalis est,motionis opus studio med institutione cdstat:attame instrumentum oratio nominu uerborumq; significationis est. Mod uero ea ut organo utitur,intellectivae prorsus animae subiacet haec etenim sola ct naturalibus dotata est potentiis,& adsciuuis. Ac omnis quidem oratis,sue deprecatiuam sue inter rogatiuam,sive qualemcu dixeris siue adeo ipsam enunciatiua cuiuspiam subicctae rei signifi/cativa est: id,setadu institutione, ut iam persipe dictu est:n5 autem ut instrumetum, propterea quod naturalium quae sunt in nobis facultatu organa, ipsa quo necessario naturalia sunt. Est uero etiam organii alio modo nimiruit mihi distum est articulatarum dc disertarum uom significationis,ci ea sic utitur intellestus. Et quide oratio omnis significativa est, sed illa enunciatiua sola cui uel ueritas uel medacium inest. Nec uero haec in omnibus orationibus insunt medacium inqua θ ueritas. Quippe qui istuc cum prssertim caeterae orationes uitalis nostrae facultatis sint indices intellectivae sola enuciatiua cui igitur facultati ueri falsit,intelligetia conata est, orationi
quos ab ea profluenti, eadem illa adhaerere possunt. boniam ergo uitalis potetia coagmctum sotu nostro suppeditat corpori, uel potius geniturae de uitae est autor intellectiva aute ad id inu tilis est,sed intelligere,ct de rebus pronuciare posse suggerit:sic certe pronuciare nihil aliud ac muciatiua oratio est,quia solo intellectivo tanqfonte sola scaturit perinde ac limpidissimus quida ac spledidissimus rivus genitiva natura repraesentans hoc enim,adesdu huc mihi res surus, qua uelle philosoplibri,5 cibi ad iacta caeteratq; orationis partes, O uiuamus, indicat:caeteri metia aut salsum enuciemus nequaqua tum quod cogitatamur dein metem nudaverimus, ostendunt: no etiam quod ueri aut falsi scissum deprompserimus. Aliae igitur orationes extra enuclativam,
rhetori arti de poeticae sophiae relinquantur; harum enim prudentibus cotaior est considera/
8쪽
Do.non quin aliquando etiam hi munitiuam oration tractent: sed , non sit hic eorum ho/pus sed ad alterius probationem amficiose hanc assumant Enunciativa autem praesentis est domonstrativa speculationis,si modo Iogices summa est demonstrare:quod ex pronunciatis ortum ducit. Et quemadmodum PoetasAE Rhetores enunciatione uti non ob ipsam, sed ob aliud quispiam diximus:eodem quoque modo demonstrativum philosophum, aliis interim orationis sor/mis uti asserimus:non tamen ad earum duntaxat ipsarum sensum contum sed ad solam demo, Mationem speclare.
33 Est autem una prima oratio emo iutius affirmasto,deinde negatio,aliae vero omnes comunctiosi ne nia'. Necesse est autem omnem enocrativam orationem, ex verbo ess vel ex casu verbi. Etenim hominis rati, si non addatur,aut est,auisuit,aut erit,aut ali d huiusmodi ' nondum oratio enuntiatiua est. Quare alitem unum quiddam est,tinon multa animal gressibile bipes non enim eo
. quod propinsuae partes dicuntur,una erit est certe alterius hoc tractare negoci . st autem una
oratio enunciativa, quae unum gnscat, vel coniunctione una. Plures autem, quae plura renona unum,uel inconiunt te. Nomen igituro verbum,dictiostsolum quoniam non est diceres,ali/quid significantem,cecemunciar vel aliquo intcrrogante vel non,uerum ipso pro ferente.Flarum
3 autem haec dei implex est nunciatio. Ut alis id de aliμο, uel aliq id ab aliquor haec autema ex his coniuncta ue 'ut oratio quaedam iam composita. Est autemsimplex ensincurio, voxRUicativa de eo quod est aliquid,vel non est, quemadmodum impora diu assint.
Unam quidem orationem ait, quoniam hypothetica hinc consequitur,4 ea quae ex diuersis nominibus ac uerbis deuincta est:uerum hae omnes coii lactione sunt unan hypothetica quidque consequutione ut si sol est dies est. vel copulatione,ut Plato philosophatur, Sc Socrates sermo icinatur. 6 Aristoteles de arte commentatur Ne uobis autem quem summ errorem summittar, t o ri. J quod affirmatione deinde negationem dixerim:ita ut a me enunciationem.quasi uocem a qumo o. cam in affirmationem & negationem essesiductam suspicemini. Qiimam species simul cum Ulnere diuisae sunt, nihil autem uetat quomnia aequivoca prius habeants posterius.Genus enim munciatio est, tum affirmationis tum negationis: quandoquidem eius finitio assi attonio ne/gationi competit. Nam hoc ipso, oratio scilicet ueri mendaciit rapax, quo enunciationem finias, eodem quoque protinus species eius describas: quod in aequivocis uocibus non usu uenire so/let. Deinde uero adieci ob simplicitatem assirmationis si cum negatione coparetur. Cum enim simplexassirmatio duobus constet terminis subiecto dc praedicato:iisdemque de prsterea infician te pamcula iungatur negatio, deoque compositior sit:simpliciora porro compositis praegredianmcob id nimirum mihi affirmatio deinde negatio dictum est:alioqui qmtinus uerum lalsum que suscipiunt, secundum idem genus diuiduntur Quum autem superius cum de nomine
uerboque disererem peraeque ueritatem utrisque casus de infinitatem tribuerim nec tamen fini rionem uim nominis habere adiecerim, id uero hoc loco attexere statuam me tanquam cumulo colligere opus est ac potissimum de uerbo cuius in pronunciatis praerogatiua censetur,comm n tari:seda inditare tamen nominibus haec competere. Necesse si quidem omnem orationem enunciatiuam,uel ex uerbo ut Socrates philosophaturiuel ex uerbi casu, ut Socrates philosophabatur, esse: calias propositionem nasci licerinisi uerbum nomini adiungatur. nam si ue infinita nomi na continuaueris siue diuersos significatus habentia siue idem 6 unum numero desgnantia nec Ierbum addideris, dictionem modo, non etiam enunciationem edidisti. Nam de hominis finitio. Mariis utique nominibus conserta est,quod genus animal rationale mortale mentis 5e disciplime parased tamen nisi aut uerbum aut uerbi casum adposueris in dictionem duntaxat naunerosa istaec nominum stries recidet. Cur autem diuersa in hominis finitione nomini, unius nominis , usum suppleant: ideo fieri sciendum, quod haec omnia unum sint significationis unitate Uel sic dicito Ideo multiplicem nominum in finitione enumerationem, unam rem designare subiectam, quoniam haec unum,non multa, puta hominem significant. Ac conuinctionem autem in lectione premito,ut apta consecutione uerborum ambitus colligetur Ne uero quis dicit non unitate significationis multa unum,sed continuitate pronunciationis fieri erinde ac in pronunciantis manu sit, uel multa Moere unum, si continua orationem producit serie, nec elocutionis intersistat
9쪽
respiratiotaut unum uicissim multa si singulas 'llaba interpungat,& in eis interspiret.No enim
si quia proxime qui horninem finit uerba conseratndeo fignifitationis hinc unitas emanabit: uerum si uel singulis in uerbis os obsereta includat, deinde uicissim buccas reseret, reliqua uer/ba delibet iiihilominus unum illa significationis unitare erunt. Sed quo finitiones modo componantur non est praesentis commentationis. Nam in septimo de octauo metaphysicorum hac exa, ctius sunt explanata: ut in finitione,uerbi gratia, genus materia rationem obtiner speciei disseren riar,sed uel imprimis nouissima quae cum definito reciprocatur: utq; uniuersa finitionis nomina unum sunt non', dirempta ante ac discreta,ut elementa ad corporis coagmentum, in unum doinde consiliata sint ac coierint:sed quod a principio simul cum finito conspirarint, nes unquam ab eo absuerint. Quoddam enim proprie unum dicitur, ut deus, mens, anima. Alterum pariens unum ut composita ex dissidenrisus Aliud habens unum, in quo qua connexa 5 iuncta sunt, ante non dissidebant ne* per se subsistebant:ita,ut prius simplicia essent,deinde mutuo sic conserta compositum redderent: sed de simul extiterunt,d simul coniuncti sunt:ob id ergo multa finitionis nomina unius usum nominis coplent. Quoniam autem de significatiuis uocibus omne
hoc opus molimucquae si signifitatiuae sunt aliquid uti designant, ut prorsus aliud sit quod significet aliud quod significetur:& illud dictio hoc id de quo ipsa praedicatur,sit:ideo alia ex significatione oppositio alia ex significato existit. Igitur enun itio una est,aut qui unum indicat,aut quae conuinctione una est. Plures autem, quae multa, Mno unum, aut quae adeo inconuinclae
sunt. Quocirca duo duobus oppone: id nempe quod unum significat, illi quos multa, B non
unum:& id quod conuinctione unum est, illi quod inconuinetum. Nam hoc ipsum, Socrates ambulat,cum nec subiectum nec praedicatum homonyma snt,unum sane designat: istud uero Aiax singulari cum Hectore certamine pugnauit multa ob subiecti aequi uocationem. Rursum hoc ipsum Socrates ambulat, unum quidpiam proprie est, quia simplex est pronunciatum: istud au tem si deus iustus est, quae caelitus proficiscuntur aequiora sunt, duae quidem propositiones, sed tamen una oratio composita est, iungentis nexus uinculum. Igitur ea quae est unius ad multa oppositio.in dictionibus sita est: illa uero, quae est aequi uocorum ad ea qui' certi loquia dicuntur, circa significata ortum naturam* sortitur. Quid autem est causae quod cum plura dixissem,nsi unum adieci Dubitabit enim forsan aliquis quasi primum satis esset nomen, ut non etiam inser/mur de non unum. sede aliquem istud delitescentem habet sensum. Si etenim quis dicat homo respirat etiam respirat de indiuiduis praeditat omnibus: primum tamen de communi illa complectente natura. sin Aiax singulari cum Hectore certamine depugnauit quoniam squi uota est uox Aiax protinus de solis Aiacibus praeditatum,non etiam de una eos complectente natura dicitur Ideol secundum plura no unum intuli perinde ac si aliquid de pluribus f uno dici posset. Aut aliter dictum accipe nempe ad illius proloquii differentiam, quod lubiectum habet finitionem,
ut est animal rationale mortale: hic enim etiam si multa sunt nomina, tamen quoniam ad unam contendunt naturam,unum quippiam esse uidentur uniuersa. Et orationem quidem unam conuinctione durum. hypotheticam audi solam, non etiam conuinctionibus plexam: haec enim abs lutorum ac persectorum est propositio, nec mutuo inter se activi quadrantium:ut, Sin rates ambulat.& Plato disserit 6 Alcibiades philosophatur: unaquae,si quidem propositio de ex sese per
secta est.neque cum alia coniuratac cohaeret: hic autem ii deus iustus est qua illinc fluunt iustiora sunt, puta in hypotheticis 6 pronunciatione de sensu, altera ab altera dependet. Ac luperius quidem dictio a suapte substantia cum enunciatione oppositionem habebat, quoniam dictio esυ quid sane significabat.ueri tamen 6e salsi exors erat: Enunciario uero utriusque compos:nunc autem ab usus racione, harum oppositionem proponam inuestigare igitur modos decet, quibus enunciare solemus:& si in illos incurrentem sorte offendemus dictionem, indidem harum dis Orentiam notabimus. Quispiam ergo enunciat aut interrogatus, an Socrates ambulatu id ipsum ambulat de Socrate reddens: idque consimiliter in omnibus tum affirmationibus,tum negationibus Aut nullo etiam rogante ipse quasi domo id secum constituens affirmatiue uel negative a simplicem propositionem uel complexam enunciat Cerne igitur, ne sic quidem incidere dictionem .Quis enim roget an Socrates uel rursum quis taleorsus utrum ambulat no addito qui uel rursum, quis domo secum id constituens dicat, Socrates, non addito quid agem inducatur: aut ambulat non copulato illi nomine. Itaqi disserentia dictionis cum enunciato satis hinc liquet:
si cum enunciato,ia cum subiectis ut quoque illi semus. At si quis lane dicat, ad absolutum
10쪽
setis esse sensum etiam uerbum sine nomine interrogatiue obiectum utilavabo ne hinc illi respondeam quanquam io ptaeclare,dimoni nomen non adhaeret, attamen soris pronomen quod nomi ni uice fungitur intelligi. Ideogi persecte enunciatum uideri. Sic etiam omne nomen d uerbum
persecte enunciatum uidetur,mente. snostra responsum cum rogatione nectente:ut roganti cui dam quid agat Socrates respondens ait legit. Igitur Socrates 5 uerbum legit comprehensa ambo plenam secerunt propositionem. Ex his ergo uel ex responso elatis enunciationibus, aut ab ipso qui domo ad prolationem excitus est,altera simplex est,utpote aliquid de aliquo, ut,Socrates am .hula Caut aliquid ab aliquo ut,Socrates non ambulat Altera ex his conficitur ut oratio quaedam iam composita. Ac ne me quis blaterare frustra putet eadem iterare suspicatus: supra enim sim sices duntaxat propositiones cum orationibus ex hy thesi compositis e regione contuli:nunc autem cum copulatiuis conuinctionibus unum habentibus,ut, crates ambulat,di Plato disputat, Alcibiades philosophatur. Nam qui alio rogante respondent S qui domo destinarunt effari, aut simplices propositiones,aut ex conuinctionibus composita loquuntur: Cum compolitas aut ex negatiuis istis,aut omnino ex affirmativis,aut ex utriis promiscue Quarum utique compositarum orationum principium quoddam uarie,4 tanquam lantamciitum est simplex propositio.
quae quideo uox est significium,d de eo quod est aliquid aut noest,id est de uero&falso iuxta
temporum discretionem siquidem 6 enunciamus iuxta prstetitum,ut cum,Socrates disserebar, Socrates nodisserebat dicimus. Item iuxta praesens &futurum. Ac uerborum quidem contradi/centium expedino de enucleatis liquida Bomanifesti est. Affirmatio uero est nunciatio alicuius de aliquo. Negasi uero e nunciatio alicuius ab ali3 o.
quod non est,non sit:υ circa ea quae extra praesens tempussunt .smiliter, omne uti e contingit
θειοφ is affirmaueri negare:υ quod quais negauerit,assirmare. Quare manifestum est,quomam omni a rmationa opposita est negatio,υ omni negationi a firmatio. Etsi hoc contradimo,ufr
musio ετ negati opposite. Dico autem opponi eiusdem de eodem,non cutem uesui uoce.πηυ cunq;
caetera tarium contra sophisticas determinavimus importumtutes. Deinceps enunciationem,affirmationisvi negationis genus ostendit, quod in utriusque finem
assumatur. Quoniam autem nomen quoddam nouare de tanquam fabricare Contradictionem .s uolumus:id autem no alias indicare liceat nisi prius in quibus appareat, dixerimus:ideo notandum duplicem omnino esse oppositionem alteram, a rebus:alteram,a nostro circa negocia ipsa iudicio. Si nos ergo reb.conuenienter Se consone enunciabimus nihil apsis amplius inducemus: sin ab ipsis dissentanei erimus alteram inseremus oppositionem.Est ergo rerum Oppositio quod est, ut no esse en unciare dc contra quodio est ut esse. Progreditur uero sermo ab impersectis ad perfecti aut a falsis propositionibus ad ueras. Rursus salsarum huiusmodi negatio prior ponatur, ut affirmatione imperfectior in ueris autem propositioni bus alternatim collocentur, ut affirmatio uera falsae negationi subiiciatur, uera negatio falsae affirmationi. Et prior quidem negatio salsa erit, quae id quod est ut non esse en unciat, ut, Socrates iustus non est. Nam cum iustus Socrates sit, quae ipsi re uera inest iustitia, eam non inessemunciauit. Secunda ponatur ea, quae id quod non inest, ut inesse pronunciat,ut,Socrates iniustus est. Quae enim Socrati nullatenus inest ini stitia perinde ac insit de Socrate eam praedicauit. Hae sunt igitur lassae propositiones,uerae autem deinceps's. Ac prior statuatur quiquod inest,ut inesse effert ut Socrates iustus est: Altera que quod no inest,utio inesse dicit,ut Socrates iniustiis no est. Quiquoniam ita habent,& omni al/firmationi negatio aduersatucinec solum in prssenti eminare sumpta oppositione sed in eo quod
circumcirca est,puta praetento dc suturo, utique licebit, quicquid ullus affirmauerit negare:itemque quod negauerit,affirmare. Hanc igitur oppositorum pronunciatorum conflictionem uocare Contradietionem oportet illam untaxat quae cum eiusdem de eodem sit, aduersatur, ut non alius sit terminus in affirmatione subiectus alius in negatione ac in praeditato similiter.sed ut op/positio eiusdem utrobi* prsditari sit de eodem subiecto ut,Socrates ambulat,ut Socrates no ambulat incid quid quidem satis Uerum si in ambabus iidem propositionibus termini uel uitio aequivoci sint uel alteruter contradicti, Sent. Nec enim, Aiax singulari cu Hectore certamine Pugnamq&,no singulari certamine pugnauit,corradictio estztii ob nominis squi uoratione, tum