장음표시 사용
21쪽
De primo gradu eos excuti videmus squi, quum falsia intelligant, tamen verum non inveniunt e contemptisque terrenis, fragili-husque simulacris, non ad colendum se Deum conferunt, quem ingnorant, sed mundi elementa mirantes. , canum , terram , mare , solem , lunam , taeteraque astra venerantur . Sed imperitiam horum jam eoarguimus in se cundo divinarum institutionum libro .
a Tamen verum non inveniunt. Al. tamen vera ob Elementa mirantes . Intellige potiores mundi partes . Vide Lib. II. cap. v. & sese
De secundo vero gradu eos dicimus cadere , qui quum sentiant - , unum esse summmum Deum : iidem tamen a Philosophis irretiti , & salsis argumentationibus capti, ali ter de unica illa majestate sentiunt , quam veritas habet, qui aut figuram negant habere ullam Deum , aut nullo actetu . commoveria uui quum sentiant. AI. qui consentiant.b uui aut figuram negant habere ullam Deum, aut nullo affectu commoveri EM tr schortus putant
22쪽
Lib. Sing. Cap. II. Seg.S. I rveri putant ρ , quia sit hominis imbecillitatis, quae in Deo nulla est ψ . De
habere . . . . commoveri negant. Errant, qui existimant, Lactantium nostrum , Deo figuram corpoream,& quantitativam verbis hisce impie affinxisse , quum saepe in libris Instit. Divin. , praesertim L. II. cap. IX.L. VI. c. ultim. Lib. VI t. cap. III. IT. & xx I. eum non solum asserat, verum etiam aperte demonstret, omni quocumque corpore expertem esse, illosque refellat, qui mundum , seu materiam, ex qua mundus constat, eius corpus esse dieebant: vide L. vr I.
cap. III. seg. q. Pro figura ergo heic Firmianus intelligit potentiam rerum omnium effectricem, seu potius , ideam totius operis faciendi, quae in Divinis Deus ipse substantialiter est,Patri coaeternus filius, pluribus nominibus appellatus, per quem, ut inquit S. Johan. cap. I. cmnia facta sunt. Scilicet Verbum dioinum , divina sapientia, mago Dei Patris. Bra ebium Dei i Dei figura &c. Ut docet S. Isidori orie. L. VII. c. a. Figura Dei es , quia suscipiens formam semi, operum , virtuιumque similitudinem, Patris tu . se imaginem , atque immensam magnitudinem designavit. Disputat enim Firmarus contra eos Philomaphos, quorum opinio ideas rerum , sive exemplaria creaturarum . extra Deum ponebat , ut videre est apud August. L. vi II. de civit. Dei cap. xxv it.&L. zi I. cap. xxv. Vide etiam Interpretes Epistol. ad Hebr. cap. I. r. ubi Apost. Verbum divinum appellat. Figuram substantiae Dei ; nee repugnat si de Christo Domino, propicr ea , quae sequuntur, effatum hocce intellig. tur, ut suo loco demonstr .ibimus. Vide Diff. xxx Iv. cap. II. s. III. nec non quA anno tantur insta cap. xv LII. seg. I 3.
23쪽
e Aut nullo affectu . sie in Cod. gon. Al. ae ullo affectu. Hoc est: eurae non habere quicquam .e auia sit hominis imbecillitatis, qua in Deo nulla est. Sic in Bon. Cod. Al. omnes legunt i quia sit omnis GHIur imbecillitatis , qua Sc. Al. effectus .
De tertio vero ii priecipitantur , quis quum sciant legatum Dei,eundemque divini, R immortalis templi conditorem , tamen aut non aceipiunt eum, aut aliter accipiunt , quam fides poscit ; quos ex parte jam refutavimus in quarto supradicti operis libro , & refutabimus postea diligentius , quum respondere ad omnes sectas coeperimus, quae veritatem , dum disputant perdiderunt ψ . Nunc
a Disini, O immortalis templi eouditorem . sei-lieet Ecclesiae. b Quos ex parte iam refutavimus . Bon. quod ex
parte Re. Vide Iv. cap. X. & seq.c Et refutabimus postea . Quod tamen morte praeventus implere non potui te etsi idem promisisset L. IV. cap.xxx. Bunem. gratis asserit hocce opus intercidisse.
d uua veritatem , dum disputant , perdiderunt. Al. dum dissant; sed male; nam de iis liete sermo est , qui ea. quae credi debent, disputationibus sub. iiciunt, quibus potius veritatem dissipant, quam colligant. Vide ad L. vli. cap. III. se S. s.
24쪽
Nunc vero contra eos disserimus , qui de secundo gradu lapsi prava de summo Deo sentiunt . Ajunt enim quidam β , nec gratificari eum cuiquam , nec irasci , sed securun ,& quietum immortalitatis suae bonis perfrui.
a contra eos disserimus. Al. disperemus. b unt enιm quidam . Bon. sentiunt enim Se
Alii vero iram tollunt, gratiam relinquunt Deo : naturam enim summa virtute praestantein , ut non maleficam , sic benefi- eam . esse debere : ita omnes Philosophi des ra consentiunt, de gratia discrepant .a Alii vero . Al. Illi .ero .h υι non maleficam, sie beneficam. Al. O nouinalesicam ; sed prave; nam To ut heic valet: sic uti.
Sed ut ad propositam materiam per Ordinem descendat oratio , hujusmodi facienda nobis , & exequenda partitio est φ . Quum
25쪽
Aut ira tribuenda est ε Deo , & gratia detrahenda, aut utrunque pariter detrahendum ς Aut ira demenda est, & gratia tribuenda, aut utrumque tribuendum ,
da &e. Partitio orationibus in primis necessario adhibenda , ut clara , & perspicua fluat oratio. b Aut ira tribuenda est. Betuleius hele ait e Tu hanc initio rationem. Gratia , seu κρη, ετσα proprium Dei opus esse , ut qui fons omnis bonitatis est, s ab initio bona omnia fecit . Dum vero malum , quod Diais boli technis in mundum iνrepsit, punit, nou suum ; sed alienum facit ossietum. Sanctis siquidem , ut in Psal. xv II. es t Sanctus est Dominus t pravis autem pervertitur . Id est, affingit sibi habitum pro meritιs euis jusque improbitatis: Sed errat, nam quamvis etiam Genebrardus ad laudatum Psalsi versiculum dicat ;Deum quodammodo vim inferre ingenio suo ad clementiam facto quum in impios saevit; non ideo tamen alienum a Deo officium exercet, quum reprobos punit. Justitia quippe punitiva virtus est, supre- O Do mino convenientissima , ideoque idem Psalmista saepe Deum: 'udicem iussum appellata & gloriose magnitatum fuisse, inquit Moses Exod. XU. I., S a I. quum Equum, S Ascensorem dejecit in mare .c Aut utrumque pariter detrahendum , Al. Το pariter, omittunt. Al. auι neutrum detrahendum ; quae lectio cum sequentibus repugnat et nnstra autem
confirmatur ex se g. I Capitis iv. hujusce libri, ubi de Epicuri sententia serino fit.
26쪽
in io VAliud amplius praeter haec nihil potest in
capere natura - , ut necesse sit φ , in uno istorum aliquo verum , quod quaeritur, inveniri . Consideremus singula , ut nos ad latebras veritatis & ratio , & ordo deducat.
a Aliud amplius praeter hae nihil potes dec. Sehol. non potes . Aldus nobiscum legit. Al. prater boe.
, capere natura . Al. interserunt Nera .
c Si necesse M. Bon. quod necesse sit.
C A P. I I LΡRimum illud nemo de Deo dixit un
quam irasci eum tantummodo , gratia non moveri . : est enim in conviens ς Deo , ut ejusnodi potestate sit praeditus , quae noceat , & obsit prodesse vero , ac benefacere nequeat .
a Primum illud &e. Sie ratio dicendorum omnino postulat , quamvis in Bon. Cod. sit: primum aliud. Al. primum autem illAd.b Irasci eum tautumodo, gratia non moveri. Al. st gratia .c est enim inconveniens . Al. discooveniens r Alindus legit nobiscum.
27쪽
Quae igitur ratio , quae spes salutis hominibus proposita est , si malorum tantummodo aut hor est Deus p o Quod si sit - , jam majestas illa venerabilis , non ad judicis potestatem , cui licet servare , ac liberare ;sed ad tortoris , & earnificis officium deducitur ς .a Si malorum tantummodo author est Deus p Al. auctor , O ultor est Deus λb Quod si sit. Bon. quod si sit .
e Sed ad tortoris , in carnificis oscium dedueitur. Bon ad tortores, σ carnifices . Saepe e pro i ponit. Al. deducetur.
Quum autem videamus , non modo mala es e in rebus humanis; sed etiam bona: utique si Deus est author malorum , esse alterum necesse est , qui contraria Deo faciat b& det nobis bona . Si
a Non modo mala esse. Al. male esse. b utique si Deus est author malorum , esse alterum secesse es, qui contraria Deo faciat &c. Haec legiti m a nostri Cod. lectio. Al. cum Isaeo. utique si Deus non es, authorem esse alterum &e. Aldus legit no
biscum is Di iti sed by Coostq
28쪽
Si est , quo nomine appellandus est aut cur nobis , qui male facit . , notior est, quam ille , qui bene t Si autem nihil potest elle praeter Deum, absurdum est , & vanum , divinam putare potestatem, qua nihil est majus , nihil melius ε , nocere posse , prodest' non posse W , & ideo nemo extitit, qui auderet id dicere, quia nec ratione M habet, nec ullo modo potest credi.
a Aut cur nobis . Al. cur ille nobis .
h Qui male facit. Al. qui male faciat. Al. ma
e uua nihil est majus , nihil melius &c. Bon. In qua nihil est malum , nihil melius . Quae stare non possunt, nisi post malum addas, qua, quod forte excidit : ita ut legendum siti in qua nihil est malum , in qua nihil est majus, nihil melius . , d 3 seere posse . prodesse non posse . Tria haec ut .
tima verba ab aliquibus omittuntur. e qui auderet id dicere. In Bon. Cod. To id punis ctis , more corrigendorum , notatur.
Quod quia convenit f , transeamus, &
veritatem alibi requiramus .L.MM. B CAP. a Quod quia conuenit. Sic Cic. de Inveni. c. I x.
29쪽
quid factum sit convenit. L. t . de Vat. Deor. conveniat id quoque. I. e. quia id omnes fatentur. Noster de Opis. Dei cap. xv II, seg. a. inter philosophos
Uod sequitur , de schola Epicuri est
sua: iram in Deo non esse , ita nec gratiam quidem β. Nam quum putaret Epicurus alienum esse a Deo , male facere V , ac nocere - , quod ex affectu iracundiae plerunque nascitur : ademit ei etiam be
a De schola Epituri est i Bon. de scola sine adspiratione . De Epicuro , eiusque schola vide , quae diximus ad Lib. de Opis Dei cap. II. div. In st. Lib. I.
cap. II. L.li I. cap. v M. Epit. YXxi II. sententia autem haec Epicureorum, habetur apud Lucretium L.I. ρ. T. b Nec gratiam quidem . Al. ne Sratiam dile. Sic Sehottus ac Male facere . Al. malum facere . Al. mala facere. Al. malefacere .d Ac nocere t Iisus haec omisit. Al. legunt: atque nocere .e Ademst eἰ etiam beneficentiam . Sie Vaticani, & typis editi fere omnes , quamvis in Bon, etiam ei adimit Sc.
30쪽
Lib. SDig. Cap. IV. Seg. I.2.3. I9nescentiam ε , quoniam videbat consequens esse , ut si habeat iram Deus , habeat & gratianas .f ut si habeat iram Deus , habeat O gratiam.
Davisius ad Caesar L. II. de Bello Gall. Cap. xi I. corarigiti ut si habeat gratiam Deus, babeat, o iram. Vide Menag. ad Laert. L.T. seg. 77.
Itaque ne illi vitium concederet , etiam virtutis recit expertem . Ex hoc , inquit, ,δeatus , ct Incorruptus es, Diis vibit curat, neque habet ipse negotium , neque alterI exhibet .
a Ex hoe , inquit. Scilicet Epicurus apud Cicer. de Deor. L. I. ,& apud Tertuli. c. XLVI. Apolog.
Deus igitur non est , si nec movetur , quod est proprium viventis e nec facit ali quid impossibile homini , quod est proprium Dei, si omnino nullam habet voluntatem, nullum actum , nullam denique administrationem 3 quae Deo digna sit.
a Deus igitur non est , si non movietur &α Vide dicta ad Lib. II. cap. ID A l. v m. seg. 33.