장음표시 사용
41쪽
nisi forte verisimilius videtur iam pridem furentem illum sed
hucusque latitantem, magno Saltu dato, in cenam impetum secisse atque in chorum inque ipsos auditores erumpentis Speciem PraebuiSSe.
Neve hoc tibi, lector, religio sit, quod dicere solent histrionem omne in Pantomimo partes sustinuisse id enim ita verum est ut non omnes, Sed ali quot primaria partes egerit. utque SemPer una aliqua earum persona indutus fuerit i nullas igitur alias partes agere ipse poterat; sed gesticulando tantum Scere ut Spectatores allias, iuxta Pantomimum, Personas imminstrentur itaque illud dictum aut nimium atque sensu assum est, aut Significat in nostro genere unum tantum
histrionem prodire esse solitum qui aliquot quam diversissimas Parte ageret, atque nihil iam habet quod, quominus meo hypocritae sive cantori fidem habeas, impedimento sit:
cum praesertim tam modestam provinciam sortitus e set Cumque, Paucis verbi Per se decantatis, in choreularum gregem iam se recipere soleret, et una cum illis concinere; et nescio an haec ipsa sit Causa, Cur non Saepius veteres
de nostro hypocrita loquantur; quidenim attinebat expressis verbis eiusmodi hypocritae mentionem iniicere, qui tam parum a Cantorum vulgo differret Hae igitur hypocritae in pantomimo partes fuisse videntur, humiles sane et ex quibus pristinam eius fortunam vix agnoscas; nam licet saltanti histrioni iam prorsus impar et obnoxius sit factus, attamen idem est ille hypocrita, qui antea simul ac vocem attollebat in dramatico cantico latiore significatione , iam cuivis aerat silendum, et vicissim histrio,(i uesan s. l. 66: ' δἀ,ν Pr et ginorro TQ ἐρχηστῆ
qui nunc cum maxime ad summum honoris fastigium pervenit, est idem ille alter hypocrita, Cui donec Prior decantasset, Silendum erat et gesticulandum; noli tamen, lector, fortunae iniuriam incusare, est altera eius iniquitas quae hanc haud inepte compenset tragoedia Cantata quoque X dramatico cantico evasit. Quoniam non est animus postea ad pantomimum reverti,
appendicis loco coniecturam quandam de chori in pantomimo origine prudentiorum iudicio committere iuvat plerique igitur et totum pantomimorum genus cliviano illo invento oriundum aiunt et chorum in canentis pueri locum substitutum esse assirmant id autem non prius factum esse, quoniam romani homines de hisce rebus prorsus aliter iudicaverint atque nos hodie documento esse locum illum linianum ii(eP. de quo Supra iam obiter vidimus, de quo iterum pauca dicenda erunt, siquidem maximae ancorae instar est, in qua vulgata de pantomimi quoque origine opinio hucusque stetit quam solam ancoram dummodo viris doctis praecidam,
non Vereor ne cuipiam cramben repetitam apponere videar,
αξιον γαρ διακινδυνευσαι. Quid igitur liniana verba testantur num sorte dicunt Romae moris fuisse ut aliquis aliquid recitaturus alteri id recitandum committeret minime, et multo etiam minus testantur eam consuetudinem auditoribus gratam fuisse immo manifestum est numquam futurum uisse
ut Plinius in cogitationem libertum pro lectore adhibendi incideret, nisi mole se legesne subinde audivisset quid illiquisim' nonne in promptu est coniectura illos eodem vitio
Audio me male legere Cogito ergo reCitaturuS experiri libertum meum Ipse nescio quid illo legente interim faciam, sedeam Mefixus et mutus et similis otioso, an, ut quidam,
quae pronuntiabit murmure, CuliS, manu PrOSequare.
42쪽
laborasse rem igitur labemus mom cum aliquo sollemni
more, quo auditorum animi gravius Commoverentur, Sed cum
instituto stans fortuito et nunc iam animo tibi finge duos
vel tres hodiernos poetas, propter vocis imbecillitatem aliamveo, causam coactos recitatorem adhibere, Nub suo VerSuS recitet Pro dux quisque natura et indole variam praebebit speciem varieque se habebit; alius, ut qui sibi maxime placeat, simulata modestia rigidus mutusque sedebit, laudes Plausumque eXSPectans alius opinoro candidior homo magisque aperti Pectoris, vim se continebit quin capitis nutu, manu Subinde levitem mota, deni risu modo recitata ornet, Corroboret, et, ut cita dicam vitam dis praebeat coloremque, modo CCUm corrigat murmurans quil tantopere mirum hisce omnibus inest nonne aest omnium metatum omniumque gentium et hoc Sit idoneum argumentum, Cur per aliquot Secula livianum illum puerum Romanis adamatum duisset et ad Pyladis aetatem rusque santomimum foedasse credamus Ne longus sim, aut Romani aliter ac nos comparati suerunt, qui penitus
Sentimus ex unius gesticulatione multo Uranqiles Concent imaginariam quamdam unitatem Posse evadere, X Uniu geStiCulatione uniusque cantu non posse, aut Pariter atque o iudicarunt; ab hoc, re, livianum cantorem, pantomimi originisAUCtorem, validissim, praeiudici, condemnatum sin illud
Verum aest, sique Romanis unus cantor Potior Si visu quo saltanti histrioni concinent, totum u(Παυα unum CSSE Videretur quid 'andem unquam illum Cantorem aboleverunt
quil multa chorus quoque, quatenus ini, illo conteX tu S(Canticum, incluα cantari iolebat, mi quem listrio saltaret, aeque a Symphoniacorum turba in pristin pythaulae locum
barbarus hic ego sum qui non intelligar ulli e . Primus, quantum Scio, Mommsenus ' demonstrare conatus est atellanam in Latio interque Latinos natam esse, et lateor me huic opinioni multo proniorem Sse ut accedam Uam vulgatae, quae fert atellanam originis scae esse et Post annum urbis S 3 demum, cum de Campaniae libertate actum esset, Romam deductam ESSE.Vix tamen credo illud conamen Mommseno ab omni Parte SUCCESSiSSe; nam eius argumentatio laborare videtur macula, quam rectissime Teia et Gesch. . . . ad vocemateli. x hisce verbis notat , letZteres e Sc regionem OSCOrum OL i. q. p. 38 Die lateinscii posse bedurste eine bleibende scenerie die narrenwel such sicli oberali ineschildburg Naturlich honnte ei der rom hulinenpoliget hei ne der
'rit de ostisclen nation haben si nichis au thune.
43쪽
no inis Arum attellanae locum esse, stunde in inissemiuiderspruch mit dem holien alter, sowie mi de aligemeinenhegeichnun de atellane ais osci ludi de stehenden
sigure ais Sciae ei So Icte e atque etiam ho vereor ne Peciosius Sit quam verius, quod M. ait stultorum mundum
sibi in schi bure requirere et ad illum usum Atellam
urbem quam aptissimam fuisse e denique vereor ne SummuS vir a nostro genere iniuria exigat quod a quolibet legitimo dramatis genere iure possit exigere an forte OmneS, quotquot memorantur atellanae censendae sunt scenam habuisse in Atella urbe eiusve certe in vicinia immovero scena iis
fuit in patria Macci et appi, i. e. ubivis et nusquam meque hae Suspicio eo diluitur quod inter Pomponii titulos qui feruntur sunt Componi, inter Novi Milites Pomεtinenses;
non enim Contendo tellanam numquam nobis fingendam SSecerto aliquo loco agi, hoc tantum dico minime neceSSE ESSE Ut
eiusmodi locus indicetur quod autem illis titulis Campanorum potissimum Pometinensiumque fit mentio, , walirendi ei ne bestehende gemeinde alinlicii gemisshandeit,irde, maioris momenti videtur esse, quinetiam aliquanto plus fortasse illis titulis tribuo quam ipse facit M. qui auctor est ut eos ad cium illum tellanae locum referamus atqui nonne magis in
Promptu est coniectura revera Campanos et Pometinenses in
illis sabulis adumbratos fuisse sed ad hanc quaeStionem,
quae arte cohaerere videtur cum ipsa voce fellant mox redibimus nunc paulo diligentius ponderemus ea quae M. profert de huius nominis origine. M. igitur assirmat romanos magistratus, quibUS Cura Cenam Coercendi delata erat, prohibituros fuisse quominus ulla civitas, Sive romana, sive latina sed cum Roma Coniuncta, in Cenaludibrio laberetur, ideoque Attellam urbem potiorem viSam
esse quae localem suum colorem tamquam velamentum noStro
vererii latino generi Praetenderet. Audio, at obsecro, quid magistratibu Cum OStro genere, quod ad Sullanam aetatem usque nequaquam ad cenam pertinuisse et alii multi et ipse . profitetur l. l. haberniit de buline uncinit de litteratur atten dies Scherge nichis u hune j nulla profecto CauSa Si Cur magistratuum tristitiam inculpemus an sorte opinandum erit nomina febranom et oscum ludicrum Sullani demum temporibus nata esse at id neque a M. neque a quoquam alio assirmatur, et pugnat cum iis quae nobis ab antiquis sunt tradita., Ate, dicat quiSpiam, tu nodo quaeri in Scirpo quidni
legas AP solisci pro die bithnenso sei, iam tibi iste scrupulus exemptus erit e Sane bene, Sed dubito num quidquam illa mutatione proficiamus; nam diStinguamuS, quaeSO, neve temere του ἀναλόγου ConcludamuS; nunc rem habemus Cumatellana, qualem priscis ' temporibus exstitisse verisimile est, i. e. Cum ruSticorum PraeSertim virorum libero delectationis genere quid igitur nobis cum lege illa quae in urbe sane obtinuisse videtur, ' ne romana latinave Civitas Per cenam(i Non possum tacite praeterire in libello, qui inscribiturios ische Studien 18 S, vulgatam de tellanae origine opinionem a M. defensam SSe , P. ad T die (i. e. fere 3IS-66 a. u.)war die rei in elcher in Campanien die tellane enistanden die pulcinetl-homoedie, die um jahrdo rian Atella ac Rom mandercte.(' M. l. l. 38:, si Selbstidie atellana War urali lange bevor Romstandomoge Latium lustigeraeSellen ei festlichen gelegenhelten inde ei fur allemaidesistehenden charaktermas en improvisiri habene.(' Videtur, aio, nam ne hoc quidem assirmare auSim, cum reputem togatarum conditionem, quae altera certe legis parte solutae erant praetextarum vero Conditio, eiusmodi lege vigente, perplexi aenigmatis instar fuisset. Ceterum CL M. l. l. I. so de togatis disputantem quae ibi asseruntur rem haud tranSigere videntur.
44쪽
repraesentaretur et sabula fieret Non quasi credam nostrum genus nullis legibus obnoxium fuisse, immo et XII tabulas
et Si quae aliae erant, quae bono more tuerentur licentiam coercerent, ad tellana non minus quam ad sescenninos pertinuiSSe persuasum habeo, et magistratus die pol ei quin semper multum sibi Sumpserint in dubium vocare non est animus num tamen unquam tam Praeposteri fuerint ut nostro generi vere latino, cum offendere CoepiSSet, dicis tantum causa nomen tulianam si impositum voluerint, rem ipsam durare permiserint, en quod credere mihi religio est praeclarum hercle morum regimen, SuaveSque et facillimos magiStratus, quibus eiusmodi praetextum suffeceriti Quae cum ita sint cumque nulla idonea causa possit proferri cur magistratuum Severitatem incusemus, iam debilis sit coniectura urbem Atellam postea demum quam libertatem amisisset aptam factam eSSe quae nomen Suum noStro generi inderet; et profecto, quid nos credere cogit atellanam, genus priscae et cascae latinitatis, adeo ut a M. ipsa Roma vetustior iudicetur, belli annibalici fortunas e Spectasse Priusquam nomen CaPeret, atque Per aliquot Saecula nonyme per Latii pagos circumvagatam esse nonne praeStat coniicere nomina, quibus tam antiqua res deSignetur, admodum vetusta eSSe Sin minuS,Sique nostrum genus ab Atella urbe fritiata demum libaertate nomen tra isse videtur, vix intelligas qua re romani ScriPtores, qui vocis etymologiam nobis Suppeditant, Praecipuae cauSae, i. e. amissae libertatis, non Simul nos certiores faciant tem- Pori certe patio, centum fere annorum haud multo amplius, quod inter atellanae denominationem et receptionem in cenam interesset, primaria illa causa in oblivionem abire non potuit(i Idem valet de denominatione sescenninorum.
Denique tandem aliquando ceSSemus putare nomina stellaniam et oscum ludicrum artificio quodam excogitata Sse potiusquam Sponte nata, et abstineamus a Suspicionibu quae veram verborum vim violent e tenuentque, quaeque in memoriam
vocent illud sucus a non lucendae';(J quidni potius videamus
num latina tellanae origo atque sollemnia eius nomina inter se conciliari nequeant verum antequam illuc tranSeam, liceat paucis rationes dare cur Mommseni sententia de latina tellanae origine mihi unice vera videatur. Et clam statim hic ad titulos provoco, neque ad Duccone Ses Dossennos tantum et quotquot Sca Persona sui SSe Sttraditum, sed id iovi quoque qui vitam ruSticam Spectant,
quales iunt Mericola, Asina, Dubulcus, Casella, deinde ad
varios iniciones, iistores, Piscatores, MedicoS, POStremo ad Aoditumum, Asiones, Aruspicaem talendas Martias, Larem miliarem, quos omne ad ruSticos homines non minus quam ad tenuiorem urbanum popellum pertinuisse elucet; quod autem hosce Novi et Pomponii titulos arripio, non est quod arguaS, nam vetustiores deficiunt nimirum; sed hi quoque Susiiciunt ad UErcte sullaniae naturam perspiciendam nisi enim Pomponius et Novius rem traditam sursum deorsum verterunt, ii tituli et ea argumenta e vetustior atellana tralaticia nobis putanda Sunt, quae prae ceteris sunt simplicia atqui simplicissimorum, longe maiorem partem, est titulorum enumeratio quo videas apud Ribbeckri,Sc. oes segiae . evincunt ergo vetuStiorematellanam ea imprimis argumenta tractasse, quae ruStici viriscordi isses solent, evincunt atellanam a rusticis viris cultam esse, ab illis in deliciis habitam esse. Atque hi non POSSum
non mirari quod sunt qui, dum vetustam tellanam ruSticorUm ix m. l. . , mi de Oshochen alion haben sie nichis authun .
45쪽
aerisioni inservisse asseverant, ex urbe Capua oriundam eam credant, cuius molli et effeminatus populus vicinos sibi Atellanos, ut rusticos viroS, contemptui habere esset solitus; en bella hercle commendatio cur prisci Latini, populus Siquis alius rusticus et agricultura victum quaerenS, atellanam Propere domum Suam transferrenti Sed iam redeamus ad nostrum Propositum. Si vere disputavimus atellanam in agricolarum potiSSimum aerumnis et voluptatibus depingendis Sibi placuisse antequam ad cenae urbanae honorem SSet evecta, neceSSe est ut Sit erantiqua; si ulla enim gens patriorum institutorum est tenax, ab exteris novitatibus abhorrens, Sunt agricolae PriSci fortes , et Siquid his inveteratum videmus, non fieri potest quin diutissime id sit cultum et exercitatum atque haec consideratio iam idonea esset ad nostri generis vetustatem comprobandam etiamsi alia argumenta deficerent; verum non deficiunt etiam abunde sunt illustrata hic igitur Suffciat ad duo primaria delegare, quorum alterum petitur e lingua vulgari et obsoleta,
quam miSerae Sane, Atellanicorum exodiorum reliquiae exhibent, alterum ex sollemnibus illis et plane typicis personis, quas ex penitissima populi indole profluxisse popularis Italorum comoedia etiamnunc declarat. Iamque tandem pervenimus ad id quod magis proprie habemus propositum, ad CauSa indicandas, qua Romanos habuisse verisimile est, cur vere latinum genus Scum videri voluerint; et hac in re illos ibi constare concedes, si locos
consideraveri quo in paginae calce descriptos invenies p)
sussiciunt profecto ad demonstrandum romano Scriptoresatellanam non modo sciam appellavisse, Sed etiam existim visse. Quae cum ita sint et tamen sana ratio obstet quominus aut in Latio aut in ipsa urbe fabulas, SC sermone Conscriptas, actitata esse credamus quotus enim quisque eam
linguam callebat iam ad incitas redacti essemus nisi viam monstraret locus ille Strabonis S p. 33 C. , τῶν ' Oσκων
μιμολογεισθαι . de quibus verbis, nisi fallor, omnes hodie i)id iudicant quod Teusset , GeSch. . Rom. Litt. V annotat: vielleiclit ham de Strabo die prache de rustici in den atellane so fremdarti Vor, das e si fur ei nenander dialec hieli, versutiri uberdies durch de namen derosci ludi ' Verum in illis hoc minus placet, quod cum Strabone rugitur tamquam Sit φαρμακοζ, in quem multorum Culpa Liv. q. a: attellanis, quod genus ludorum ab Oscis acceptum
tenuit iuventuSe. TaC. ann. q. I : OSCum quondam ludicrum, levissimae apud
vulgus delectationis e. Varro de l. l. e Mulier et as: item significant in atellanis aliquot appum Casnarem ), Senem quod OSCi Mnar appellante. Suef. Caes. Is aedidit ludos . et quidem per omnium linguarum histriones e. Eadem fere redeunt ibid. Oct da.(i Aodie, aio, nam Niebutir R. G. I. o et elcher Gr Trag. 13 ad nihildum eiusmodi censebant; sic Niebutir: Me Ni dirae sprache egreisen honnen, is est gar nicht ehemdlic das schau- spiele in derselbe de Romem volli verstandiic Warene et copiosius etiam elcher, de Strabonis loco et de suetonianis illis
cogitans: da die Oshische mundari nocti in Strabo reite helhelialten Nurde, o musse Wir annelimen das die neuere lateinischeari de Pomponius und Novius ... neben de alte heriles undis istaselir egreistic das man das alte originale volksspiei nichi gang
46쪽
averruncetur; si quid enim video, eodem crimine damnandus erat Suetonius, necnon Cicero et alii multi sed utut id est, summa meri, Teutali verborum, qua rusticorum Sermonem et oscam linguam subinde inter se confundi monet, minime Spernenda videtur sed lignissimae quae ritabiliatur. Atque nescio an prae ceteris in Causam vocandum Sit artum vinculum, quo antiquam latinitatem et Oscorum dialectum coniunctas fuisse recentiores, qui u comparativo ' linguarum studio operam dant, demonstrarunt; i solet autem tam voces quam formas antiquas rustica lingua tenacius retinere quam litteraria lingua, quae serpetua, immutationi obnoxia aest et usu conteritur. Huc addes Latium campaniae Monfine ESSE, Et cum rusticis hominibus mobis megotium AESSeo quos laut verisimile est Semper anxie quaesiviSSe essetne aliqua vox purae latinitatis necnes iam mihil obstat quominus aeredamus aliquot etiam osca dicta in illum sermonem irrePSiSSe SatiS, Pinor, SVPer-qUE CAUSAE Ur romaniS Criptoribus, viris urbanis ' et qui italicas dialectos prae graeca lingua meram barbariem putarent, atellanarum Sermo OSCus Potius quam latinus videretur.
Quod 'amem non sita dictum volo, quasi alia necessitudinis
vincula inter atellanarum actores et OSCo intercessisse negem, nam tale inceptum nomina Scum ludicruin et sillans merito
consularenti immo silla momina ansam dederunt paulo diligentius perquirendi qui tandem illi Osci sint, a quibus latinum id ommsen Osk. Stud. 8 aes si ei de vergleichun deriat und der obh. prache Noli Z beaChten, a neu-lat und Sk. Sic Wie unser deuisch um gothischen vertialten; te viete disserengen verSchwinden, en man da lat. de S. C. de Bacchanalibus dem osk. egenuberStelltc. ' Quousque nimia urbanitas et puri sermonis amor apud Romano processerint, documento sit liviana illa a Pollione deprehensa patavinitaS.
genu nomen traxerit quae investigatio, quamquam spem haud explevit tam fluxa et incerta pleraque videbantur , tamen Coniecturam subministravit, quam iam expromere lubet: faciatne ad rem videant Peritiores. Suspicio igitur mihi est orta distinguendum esse inter oscum et Scum, et Certe ludorum, de quibus nunc agimus, nomen non tam ad Scorum . e. Samnitium populum reserendum esse, qui historicis' temporibus per magnam Italiae partem dominabantur, quam ad Latinorum illos gemellos ii, quos priscis temporibus in Campania vixisse viri docti investigarunt; et nescio an hanc Suspicionem ambigua vocis osccte vis admodum Comprobet denique Suspicor nobis rem esse cum ludis sicis i. e. risce et cctsce latinis. Quid enim inter omnes constat Scum, obseum, sicum nil nisi varias formas esse unius ' eiusdemque perantiqui nominis,
quin populum quidam Gesignaretur et ita quidem ut forma
via apud graecos' Scriptore frequentior sit, forma sectsive obsca apud latinos ceterum Romani quoque voce vicia utuntur, sed paulo mutata Significatione, nam gentile nomen esse desiit et dicitur pro strbctro, erctecrarum liuerctrum rudi, Irisco et GSco, siarum erudito, Spurco ' sed parum vulgo ob f. Mommsen l .l. I. I et Niebuli R. G. I. 6 Ss die Opiker
e v. Festum s. v. 188 Mulier testantem sopicum interdum
(' Solus Strabo S p. ada, vel potius Scriptor aliquis quem Strabo prae manibus habuit, discernit ' Oi susti et 'Oπιου et ita quidem ut Opici omnium antiquissimi dicantur dubitamus an recte.(' f. Geli. a. s. g: Se υαδεc, inquit, si urare TQ υῶν, ut
Cato apud Plin. n. h. s. et mo quoque dictitant barbaros et spurcius nos quam alio opico appellatione foedante.
47쪽
attenditur fieri non posse quin omnes Ceterae Profluxerint ex notione cosci et Irisci atque rursus han notionem numquam futurum fuisse ut vox sic adipisceretur, Si nomen exterae
alicuius atque a Romanis alienae nationis fuisset ut iam
exemplo rem illustrem etiamnunc Sat magnus est nostratium numerus, inter agano et insulano homine praesertim, qui procera statura, Culorum APillorumque Colore, Postremo saepe etiam victu Priscorum Germanorum Speciem Praebeant quos si quis verbis denotare velit, Batavorum, Frisiorum, Caninefatium nomina ultro se ei offerant quibus utatur, a Chattorum Sueborumve mentione iniicienda abstineat, opinor nam consentaneum est ut in quavis regione ea tantum gentilia nomina pro Irisco dicantur, quae gentes indicent ad ipsam illam regionem si pertinentes necesse igitur est ut admodum arta necessitudo inter Opicos et Latinos intercescerit, utque antiqui Latini eius necessitudinis bene conscii fuerint, siquidem ficum in Sensum risci abiit.
Neque possum Silentio praeterire nonnulla antiquorum testimonia, quae nobis SuPerSunt, quae Singulatim Considerata parum sane valent, una et Simul recenSita fere evincunt nomen vicum sive obscum antiquitus tam Latinos quam Campanos Complexum Sse, neque Graeco modo e Latinos quoque illud nomen sic intellexisse quamquam Prae Ceteri graeci
scriptores laudandi sunt, quandoquidem latini, qui Thucydidi
' Quod Niebuli R. G. I. s Suspicatur, etscum antiqvilm nomen esse Aboriginum qui postea vocabantur, apte u Conferas quamquam haud prorsus eadem ratio est eius vocis et nominis opicorum hoc enim gentis nomen suiSSe omne ConSentiunt, num cascum unquam fuerit adhuc dubium est.
et Aristoteli ' aequales sint, nos deficiunt deinde huc faciunt loci illibelliani, quos modo laudavi, et Fronto ad M. Aure a. et ibid. I cui pariter atque Gellio obsoleta
illa vox magnopere placuisse videtur, et locus linianus qui Supra laudatus est, qui locus cur aliter a Sit interpretandus atque assolet non video equidem certe inde efficio Catonem Latitios inter Picos numerasse quod autem, OPicos in illa sententia paulo latiorem vim habet, opinioni nostrae non obstare videtur, utique enim Latinos quoque Complectitur.
Postremo huc facit notissimus ille locus apud Strabonem p), de quo iam obiter vidimus, qui locus, nisi omnia fallunt, neque ab iis qui Straboni fidem habent neque ab iis qui
omnem fidem ei abnegant, Suo Pretio aeStumatur utrique enim in eo consentiunt, quod negligunt verba , τῶν 'Oσκων ἐκλελοι ποτων , quae tamen haud negligenda erant: haec enim verba haud currente calamo excidiSSe apparet Cum ex S.23J, ubi Paene ad verbum redeunt , Oσκοι - ψάνωνεθνο ἐκώλοιπόeei, tum e Contextu non enim, ut vulgo credunt, Strabo simpliciter assirmat atellanarum actores Sceloqui solere, sed tamquam rem et ipsi miram et dignam quae memoretur, certiores nos facit stinos in quibus in ludis nestunc quidem Scin sermone uti ratirae, me ipsi Osci em(i v. huc. . , Aristot pol. i. Io et eundem apud Dion Hal.
(' Plin. n. h. s. et nos quoque dictitant barbaros et Spurcius nos quam alios Opicos appellatione foedant Mommse R. G. I.sa reddit xja chimpla uns mi dem noch gemelnern namender Opikere, et legit igitur aliud quid atque nos legimus.(' Strab. .aas , των ' Oσκων ἐκλελοι-των η διάλεκτο μένει
48쪽
nvissent, Sc lingu intermortu esset quid hoc monstruosius cogitari potest oportebat Profecto aliquanto maiorem circumspectionem adhibitam esse ab iis, qui ex tali loco effecerint tellanarum sermonem Scum suisSe. Verum non is est Strabo qui soleat ineptias garrire, et dubitamus an vel sic ex nostro loco veritas POSSit erui, dummodo cum grano salis, ut aiunt, verba accipiamus; nam ut Oscos illos in patriam atque adeo ad inferos iκλελοιπασι γὰο lacessere iubeamus, quid aliud sibi vult tellanarum sermo ad exaltacrani potissimum nationem relatus, nisi Significat Strabonis salsimo iste aec oram nec estigium fuisse ullius GD Incte gentis, quia erades Sermone uteretur setque te iani neque mirum hoc est profecto, nam aliquanto altius, ex opicis nimirum temporibus, eiusmodi natio repetenda erat quamquam hoc
ipsum iam Strabo forsitan senserit et Oscos dixerit, cum priscum illum populum designare vellet, quem nos obscos sive Ricos appellamus certe Strabonis quae fuit aetas hanc
suspicionem quodammodo probare videtur, nam haud verisimile est eorum quoque Oscorum, qui ex hiStoria sunt noti, sermonem, vix uno Saeculo PoSt bellum Sociale lapso, iam prorsus evanuisse hisce Perpensis illud 'εκλελοιπότωνe de industria et consulto a Strabone videtur additum, et veram eius vim hanc esse puto ut nos moneat in atellanis sermonem quemdam PriScum, absoletum, sicum denique moris
fuisse. Iam igitur Strabonem relicturi Statuamu id, quod sua auctoritate ille nos doceat i. e. non esse in Campania qui eodem atque atellani Sermone utantur veriSSi me esse observatum, sed haud ei fuisse quod nimis religiose popularem etymologiam Suspexerit. Atque eadem sere est Taciti ratio ann. q. I OSCum quondam ludicrum ), quem et ipsum nullam Inter osca ludicra et historicose Oscos intercedentem
necessitudinem vidisse, nec tamen a vulgata etymologia dis- Cedere auSum esse, declarat prudentissime subiuncta vocula, quondame.
Quod autem ad praehistoricos, Osco sive Opicos attinet, quibus nostrum genus nomen suum debes, ne illorum quidem memoria Strabonis aetate erat oblitterata, nam ipse Strabo(S. 2 2. adhuc auctorem habuit, qui Opicos diversos ab Oscis, omnium antiquissimos Campaniae incolas fuisse testaretur
atque despicis potius quam de Oscis Dion IIal. ii quoque
cogitavit, cum Prae ceteri 'Omκου incuSando Putaret, a quibus urbs Roma, X graeca urbe qualis antea fuisset, in deterius esset mutata. Ut tandem concludamus oscum ludicrum est genus Prisce
latinum, eiusque nomen non ab Osco Samnitibus sed ab Opico-Latinis sumptum est, qui longe remoti temporibus
non Latii hodo sed Campaniae(' quoque rura colebant;
o 1. q. Dionysii verba tam iucunda sunt, et simul tam luculente docent quae fuerit eruditorum opinio de dialectis italicis, ut non
possim ea non describere , -3τε θαρρῶν ῆδη ι ἀποφαινέσθω ....
καὶ Σαυνιτασκα πυρρηνου καὶ ρεττίου κ. . e. ObServa nominum gradationem vel potius descensionem, qua Opici prae ceteris ad Corrumpendam urbem multum ContuliSSe dicuntur; nempe ignorabat Dionys hoc nomine eos ipsos priSCOS Latino denotari, quo plane Graecos fuisse demonStrare volebat.(' MommSe R. G. I. I adagege Nohnte in Campanien orde gr. und Samn einwanderun Nahrscheinlic Latiner; en dieitalischen amen , . . Opsci arbeiter sin nachweislicii alter is dersamn einsali, uti Leweisen das at Lyme an de Gr. gegrandet ward, in ital und wahrscheinlicii lat. Stamm, die Ausoner Campanien innehattene
49쪽
nomen vero fellans, nam in vulgata etymologia acquiescendum videtur donec aliqua probabilior derivatio inventa sit videtur eo spectare, ut circa Atellam oppidum aliquanto frequentior, et fortasse etiam diutior illorum ludorum usus fuerit quam usquam alibi, Sive quia opicorum mores atque ipsi Opici in agro tellano Osco-Samnitium dominationi SuPervixerant, Seu quod verisimilius est, quia inquilini Samnites non minus quam prisci incolae illis ludis delectabantur
atque eorum usum a victis picis asciverant; tu id est, vox stellan in causa esse videtur cur posterioris aetatis Romani sca ludicra iam perperam ad recentiores OSCOS referre coeperint, qui verbo quidem tenus Osci, revera Samnites erant utque in talem opinionis errorem urbani Romani inciderent ideo proclivius erat, quod tellana, ut erat rusticorum virorum liberum oblectamentum, ne vere oscas i quidem voces interdum Spernata esse videtur quamquam haud dubie multo maior earum vocum erat numerUS, quae, quamviSprisce latinae, aut quia obsoletae aut quia nunquam in usum litterarium receptae erant, urbanis auribus Peregrinum Sonarent et pro Scis haberentur; nam in universum certe tellani nativam linguae latinae indolem atque nervos aliquanto cariora et antiquiora habebant quam urbani illi, quibus polientibus et graecissantibus litterarius sermo elegantior Sane sed elumbior quoque iamiamque erat EUASUTUS.(' Ceterum ex eiusmodi loco, qualis est apud Varron. .l. i. 2s: hitem significant in atellanis aliquot appum Casnarem p), Senem
quod Osci casnar appellant' , potius emciam perpauca quam Permultas Scas voce in atellanam irrepsiSSe, siquidem ne Varro quidem uberiorem exemplorum copiam in promptu habebat.
De tellanis, de exodiis de fabula
Vetus est inter viros doctos contentio utrum Romani pariter atque Graeci fabulas satyricas habuerint necne, et in utramque Partem a multis multa sunt disputata dubito tamen an lis iam pridem ad exitum esset perducta et Composita, Si id quod quaerebatur paulo diligentius esset defini
tumn non enim hoc erat quaerendum num umquam Satyri
cum apud Romanos in eodem quo apud Graecos honore fuisset habitum, sed hoc tantum investigandum erat num verum Sse posset Porphyrionis ad Hor A. P. 22 scholium , Gya Oct co ei uni scribere tit olivonius Atalanten et Si Ahon et Ariadnen ' attamen qui huius annotationis auctoritatem impugnant, perinde agere Solent ac Si Porphyrio nihil satyrico sollemnius apud Romanos exstitisse testaretur deinde hoc etiam parum vulgo obServant, iPSam UOCem sat ricum aliis temporibus aliam vim habere ita ut etiamsi
50쪽
Porphyrioni credamus annotanti Pomponium aliquot Satyrica ScriPSiSSe tamen minime opus sit credere illa satyrica omnibus numeris perfecta et antiquissimis graecis Satyricis Simillima fuisse; sic apud Athen. IJ Ss legimus ol. IIS. in
Urbe SuSi σατυρικόν δραυατιον actitatum ESSE, Tον 'Aγῆνα, quo HarPalOS, qui magna cum praeda necnon cum amicula Athenas fugisset, ludibrio haberetur; sic Alexandrini e quoque
ex ipsa vita interdum argumenta hauriebant, quae Satyricis sabulis tractarent, et alius illis temporibus eras poeta tragicuS, ali US ποιητη σατυρων; sic iam Sophoclis et Euripidis, Satyrica Scribentium, suerat alia ratio atque Aeschyli, cuius Satyrica clam τριλογίαι artius cohaerere Solerent; attamen multi Sic ratiocinantur quasi, si Porphyrioni Scholium verum CSSe Concederent, iam consequens SSet ut Romanos tetralogiis Sos SSe PinarentUr. Animus est hac disputatione quaestionem illam ad iustam normam redigere, et demonstrare tellanarum scriptoribus tam liberam argumentorum optionem fuisse, ut nihil obstet quominus inter niagnum tellanicorum exodiorum numerum aliquot syria quoque argumenta a Pomponio BononienSi nimirum, tractata esse suspicemur; atque Primum locum claSSicum, quo de tellanis agitur, inspicere velim et de ipsius vocis ofella ecte significatione videre, deinde elcherum, qui totum scholium damnat et praepoSterum iudicat, quantum potero, refellam, tum Vahlenum refutare conabor, qui mediam quamdam viam ingressus illud scholium ita verum habet ut non de satyricis sed de tellanis sermonem esse Coniiciat, POStrem ea argumenta, quae nondum allata erunt nec tamen praetermittenda videbuntur, ubiUngam. ix V. Bergh G. L. . et a.
Si iis, qui priore huius saeculi parte et nonnullis etiam qui ante hosce viginti annos de tellanis, exodiis, saturis
ScriPSerunt, Credendum esset, sere nihil causae esset cur livianae rerum Scenicarum expositioni repugnaremus nunc vero ratio est mutata et nemo fere est, opinor, qui videat et
multa incredibilia a Livio narrari et ipsum illud caput scatere subobscuris vocibus et dictis ita ut identidem viri docti Coniecerint non tam suam sententiam proserre Livium quam antiquiorem quempiam scriptorem ad verbum describere, qui confusius quam prudentius de hisce rebus disputaverit et revera, ista Suspicio valde arridet, nam quae hoc Capite leguntur multo obscuriora sunt quam pro Livii scribendi ratione cuius obscuritatis ut unum exemplum dem quid sibi vult illud conserta alii atque haec explicatio Sua Simplicitate commendatur, nam haec ipsa videtur vis esse verbi conserendi dicunt illa exodia eodem modo aletianis adnexa fuisse quo apud Graecos quondam satyrica fabula peractam trilogiam sequi erat Solita hanc explicationem, etsi aliquanto magis quam ulla alia Livii verbis nititur, hodie tamen non facile quisquam p), Sicut opinor, veram esse sibi PerSuaserit quid enim telianae, generi levissimo et a dramatica sublimitate longe longeque abhorrenti immo quod ipsumo , Postquam lege hac fabularum a riSi ac Soluto ioco re avocabatur et ludus in ariem paulatim verterat, iuventus, histrionibus fabellarum actu relicto, ipsa inter se more antiquo ridicula intexta versibus iactitare coepit quae exodia postea appellata Consertaque fabellis potissimum tellanis Sunt quod genus ludorum ab OSCi acceptum tenuit iuventus nec ab histrionibus pollui passa est: eo institutum manet, Ut Ctore atellanarum ne tribu moveantur et Stipendia, tamquam expertes arti ludicrae, faciante.(β Weidnerum excipio, cuius inspice, quaeso, annotationem ad Juv. a. IIS.