장음표시 사용
181쪽
472 IN M. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA XIV. 17
videre, animadvertere, iudicare quidam moleste serunt. Poteratne fieri ut non perinde homines de quoque, ut quisque mereretur, iudicarent Ut enim de universo senatu populus Romanus verissime iudicat nullis rei publicae temporibus hune ordinem firmiorem atque sortiorem fuisse, sic de unoquoque nostrum et maxime, qui hoc loco sententias dicimus,sci Sellantur omnes, avent audire quid quisque senserit: ita de uno quoque, ut quemque meritum arbitrantur, exiS limant. Memoria tenent me ante diem x m. Kalendas Ianuarias principem revocandae libertatis suisse: me ex Kalendis Ianuariis ad hanc horam invigilasse rei publicae r 20. meam domum measque aures dies et noctes omnium praeceptis monitisque patui S Sec meis litteris, meis nunciis, meis cohortationibus Omnes, qui ubique essent, ad patriae praesidium excitatos: meis Sententiis a Kalendis Ianuariis numquam legatos ad Antonium: semper illum hoStem, semper hoc bellum, ut ego, qui omni tempore verae pacis auctor fuissem, huic essem nomini pestiferae pacis inimicus: 21. idem Ventidium, quum alii praetorem, tribunum Volusi enum, ego Semper hOStem. Has in sententius meas si consules discessionem sacere voluissent, omnibus istis latronibus auctoritate ipsa Senatus iam pridem de manibus arma cecidissent. VIII. Sed quod tum non licuit, patres conscripti, id hoc tempore non
solum licet, verum etiam necesse est, eos, qui re Sunt hOStes, verbis notari, sententiis nostris hostes iudicari. 22. Antea quum hostem aut bellum nominassem, semel et SaepiuS Sententiam meam de numero sententiarum sustulerunt: quod in
hae causa iam fieri non potest. Ex litteris enim C. Pan Sae A. Hirtii consulum, C. Caesaris pro praetore, de honore dis immortalibus habendo sententias dicimus. Supplicationem modo qui decrevit, idem imprudens hostes iudicavit. Numquam enim in civili bello supplicatio decreta est: decreta dico ne victuris quidem litteris postulata est. 23. Civile bellum consul Sulla gessiti legionibus in urbem adductis quos diluit expulit: quos potuit occidit: supplicationis mentio nulla. Grave bellum Octavianum insecutum est: Supplicatio Cinnae nulla victoris. Cinnae victoriam imperator ultus est Sullai nulla supplicatio decreta a senatu. Λd te ipSum.
182쪽
P. Servili, num misit ullas collega litteras de illa calamitosissima pugna Pharsalica 3 num te de supplicatione voluit re- serre 3 Prosecto noluit. At misit postea de Alexandrea, de Pharnace. Pharsalicae vero pugnae ne triumphum quidem egit. Eos enim cives pugna illa Sustulerat, quibus non modo vivis, sed etiam victoribus incolumis et storens civitas esse posset. 24. Puod idem contigerat superioribus bellis civilibus. Nam mihi consuli supplicatio nullis armis sumptis non ob caedem hostium, sed ob conservationem civium novo et inaudito genere decreta est. 9uam ob rem aut Supplicatio ob rem publicam pulcherrime gestam postulantibus no Stris imperatoribus, patres conscripti, publice deneganda e St, quod praeter Gabinium contigit nemini, aut Supplicatione decernenda hostes eos, de quibus decernitis, iudicetis necesso est. IX. 9uod ergo ille re, id ego etiam verbo, quum imperatores eoS appello: hoe ipso nomine et eos, qui iam devicti sunt, et eos, qui Supersunt, ho Stes iudico, quum victo reS a sepello imperatores. 25. 9uo modo enim potius Pansam appellem etsi habet honoris nomen amplissimi. Puo Hirtium 8 Est ille quidem consul, sed alterum nomen beneficii est populi Romani, alterum virtutis atque victoriae. 9uid CaeSarem, deorum beneficio rei publicae procreutum, dubitem ne appellare imperatorem qui primus Antonii immanem et foedam crudelitatem non solum a iugulis nostris, Sed etiam a membris et Visceribus avertit. Unius autem diei quot et quantae virtutes, di immortales, suerunt i 26. Princeps enim omnium Pansa proelii faciendi et cum Antonio constigendi fuit: dignus imperator legione Martia, digna legio imperatore. Cuius si acerrimum impetum cohibere Pansa potuiSSet, uno proelio consecta res esset. Sed quum libertatis avida legio es renatius in aciem hostium irrupisset ipseque in primi SPan Sa pugnaret, duobus periculosis vulneribus acceptis Sublatus e proelio rei publicae vitam reservavit. Ego vero hunc non Solum imperatorem, sed etiam clarissimum imperatorem iudico, qui quum aut morte aut vie oria se satis facturum rei publicae spopondisset, alterum incit, alterius di immortales omen avertanti X. 27. Puid dicam de Hirtio qui re auditae castris duas legiones eduxit incredibili studio atque virtute
183쪽
quartam illam, quae relicto Antonio se olim cum Martia legione coniunxit, et septimam, quae con Stituta ex veteranis docuit hoc proelio militibus iis, qui Caesaris beneficia servassent, Senatus populique Romani carum nomen esse. His viginti cohortibus, nullo equitatu, Hirtius ipse aquilam qua tae legionis quum in serret, qua nullius pulcriorem speciem imperatoris accepimus, cum tribus Antonii legionibus equitatuque conflixit, hostesque nefarios, huic Iovis optimi maximi caeterisque deorum immortalium templis, urbis tectis, libertati populi Romani, nostrae vitae Sanguinique immine tes prostravit, sudit, occidit, ut cum admodum paucis, nocte tectus, metu perterritus, princeps latronum duxque sugerit. O solem ipsum beatissimum, qui, ante quam Se abderet, stratis cadaveribus parricidarum cum paucis fugientem vidit Antonium t 28. An vero quisquam dubitabit appellare Cae- .sarem imperatorem Aetas eius certe ab hac sententia neminem deterrebit, quando quidem virtute Superavit aetatem Ac mihi semper eo maiora beneficia C. Caesaris visa sunt, quo minus erant ab aetate illa postulanda: cui quum imperium dabamus, eodem tempore etiam spem eius nominis deserebamus: quod quum est consecutus: auctoritatem nostri decreti rebus gestis suis comprobavit. Hic ergo adolescens maximi animi, ut verissime scribit Hirtius, castra multarum legionum paucis cohortibus tutatus eSt Secundumque Proelium fecit. Ita trium imperatorum populi Romani Virtute, consilio, felicitate uno die locis pluribus res publica est conservata. XI. 29. Decerno igitur eorum trium nomine quinquaginta dierum supplicationes et eausas, ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar ipsa sententia.
Est autem fidei pietatisque nostrae declarare sortissimis militibus quam memores simus quamque grati. Puam ob rem promissa nostra atque ea, quae legionibus bello
consecto tributuros nos spopondimus, hodierno senatus consulto renovanda censeo: aequum est enim militum, talium praesertim, honorem coniungi. 30. Atque utinam, patres conseripti, civibus omnibus solvere nobis praemia licereti quamquam nos ea, quae promisimus, studiose cumulata
184쪽
reddemus. Sed id quidem restat, ut spero, victoribus, quibus senatus fides praestabitur: quam quoniam dissicii- limo rei publicae tempore Secuti sunt, eoS numquam oportebit consilii sui poenitere. Sed facile est bene agere cum iis, a quibus etiam tacentibus flagitari videmur: illud admirabilius et maius maximeque proprium Senatus sapientiS eSt, grata eorum virtutem memoria prosequi, qui pro patria vitam pro suderunt. 31. 9uorum de honore utinam mihi plura in
mentem venirenti Duo certe non praeteribo, quae maxime occurrunt: quorum alterum pertinet ad virorum sortissimorum gloriam Sempiternam, alterum ad Ieniendum maerorem et luctum proXimorum.
XII. Placet igitur mihi, patres conscripti, legionis vir-tiae militibus et eis, qui una pugnanteS Occiderunt, monumentum fieri quam amplissimum. Μagna atque incredibilia sunt in rem publicam huius merita legionis. Haec Se prima latrocinio abrupit Antoniti haec tenuit Albam: haec se ad Caesarem contulit: hanc imitata quarta legio parem virtutis gloriam consecuta est. Puarta victrix desiderat neminem: ex Μartia non nulli in ipsa victoria conciderunt. O sortunata mors, quae naturae debita pro patria est potissimum reddita 32. Vos vero patriae natos iudico: quorum etiam nomena Marte est, ut idem deus urbem hanc gentibus, vos huic urbi genuisse videatur. In iuga laeda mors est: in victoria gloriosa. Etenim Mars ipse ex acie sortissimum quemque pignerari solet. Illi igitur impii, quos cecidistis, etiam ad inferos poenas parricidii luenti vos vero, qui extremum Spiritum in victoria est udistis, piorum estis sedem et locum consecuti. Brevis a natura nobis vita data est: at memoria bene redditae vitae sempiterna. Puae si non esset longior quam haec Vita, quis esset tam amens qui maximis laboribus et perieulis ad summam laudem gloriamque contenderet 8 33. Actum igitur praeclare vobiscum, sortissimi, dum vixistis, nunc vero etiam sanctissimi milites, quod
vestra Virtus nec oblivione eorum, qui nunc Sunt, nec relicentia posterorum insepulta esse poterit, quum Vobis immortale monumentum suis paene manibus senatus populuS-que Romanus exstruxerit. Multi saepe exercitus Punicis,
185쪽
476 IN M. ANΤ0NIUM ORATIO PHILIPPICA XIV. 178
Gallicis, Italicis bellis clari et inagni fuerunt, nec tamen ullis
tale genus honoris tributum est. Atque utinam maiora possemuS, quando quidem a vobis maxima accepimus t Vos ab urbe furentem Antonium avertistis: vos redire molientem reppulistis. Erit igitur exstructa moles opere magnifico incisaeque litterae, divinae Virtutis testeS Sempiternae, numquamque de Vobis eorum, qui aut videbunt vestrum monumentum aut audient, grati SSimus Sermo conticescet. Ita pro mortali condicione vitae immortalitatem estis consecuti.
XIII. 34. Sed quoniam, patres conscripti, gloriae munus optimis et sortissimis civibus monumenti honore persolvitur,conSOlemur eorum proximos, quibus optima est haec quidem consolatio. parentibus, quod tanta rei publicae praesidia genuerunt, liberis, quod habebunt domestica exempla virtutis, coniugibus, quod iis viris carebunt, quos laudare quam lugere praestabit, fratribus, quod in se ut corporum, Sic Virtutum similitudinem esse consident. Atque utinam his omnibus abstergere netum sententiis nostris consultisque pOSSin mus vel aliqua talis iis adhiberi publice posset oratio, qua deponerent maerorem atque luctum gauderentque potius, quum multa et varia impenderent hominibus genera mortis, id genus, quod esset pulcherrimum, SutS obtigis Se eosque nec inhumatos esse nec deserto S, quod tamen ipsum pro Patria non miserandum putatur, nec dispersis bustis humili - Sepultura crematos, Sed contectos publicis operibus atque muneribus eaque exstructione, quae Sit ad memoriam aeternitatis ara Virtutis. 35. luam ob rem maximum quidem solacium erit propinquorum eodem monumento declarari et virtutem suorum et populi Romani pietatem et senatus fidem et crudelissimi memoriam belli: in quo nisi tanta militum virtus exstitisset, parricidio M. Antonii nomen populi Romani occidisset. Atque etiam cen Seo, Patres con- Scripti, quae praemia militibus promisimus nos re publica recuperata tributuros, ea vivis victoribusque cumulate, quum tempus venerit, persolvenda: qui autem ex iis, quibus illa promissa sunt, pro patria occiderunt, eorum parentibus, liberis, coniugibus, fratribus eadem tribuenda cen-
186쪽
CAP. 12 - 14. q. 33 - 38. 477seo. XIV. 36. Sed ut aliquando Sententia complectar, ita
sevum C. Pansa consul, imperator, initium cum hostibus confligendi secerit, quo proelio legio Martia admirabili incredibilique virtute libertatem populi Romani defenderit, quod
idem legiones tironum secerint: ipse que C. Pansa consul, imperator, quum inter media ho Stium tela versaretur, vulnera acceperit, quumque A. Hirtius consul, imperator, proelio audito, re cognita, sortissimo praestantissimoque animo eXercitum castris eduxerit impetumque in M. Antonium exercitumque hostium secerit eiusque copias occidione occiderit, suo exercitu ita incolumi, ut ne unum quidem militem desiderarit: 37. quumque C. Caesar pro praetore, imperator, consilio diligentiaque sua castra feliciter defenderit copiasque hostium, quae ad ea castra accesserant, profligarit, Occiderit rob eas res senatum existimare et iudicare eorum trium imperatorum virtute, imperio, consilio, gravitate, conStantia, magnitudine animi, felicitate populum Romanum foedissima crudelissimaque servitute liberatum, quumque rem publicam, urbem, templa deorum immortalium, hona fortunasque omnium liberosque conservarint dimicatione et periculo vitae suae, uti ob eas res bene, sortiter feliciterque gestas C. Pansa A. Hirtius consules, imperatores, alter ambove, aut Si ab erunt, Μ. Cornutus, praetor Urnanus, supplicationes per dies quinquaginta ad omnia pulvinaria constituat: 38. quumque virtus legionum digna clarissimis imperatoribus exstiterit, senatum, quae sit antea pollicitus legionibus exercitibusque nostris, ea summo Studio re publica recuperata perSoluturum, quumque legio Martia princeps cum hostibus conflixerit,
atque ita cum maiore numero hostium contenderit, ut plurimos caederent, caperent non nullos, quumque Sine ulla retractatione pro patria vitam profuderint: quumque simili virtute reliquarum legionum milites pro salute et libertale populi Romani mortem oppetiverint, senatui placere ut C. Pansa A. Hirtius consules, imperatores, alter ambove, Si eis videatur, iis, qui sanguinem pro vita, libertate, fortunis populi Romani, pro urbe, templis deorum immortalium Profudissent, monumentum quam amplissimum Iocandum faciun-
187쪽
dumque curent: quaestores urb. ad eam rem pecuniam dare. attribuere, solvere iubeant, ut exstet ad memoriam posteritalis sempiternam, ad Scelus crudelissimorum hostium militumque divinam virtutem, utique, quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur eorum, qui hoc bello pro patria occiderunt, parentibus, liberis, coniugibus, fratribus: iisque tribuantur, quae militibus ipsis tribui oporteret, si illi vixissent, qui morte vicerunt.