장음표시 사용
281쪽
milis ad sanitaem tutior sit, quam siquis subito ad alteram , vel meliorem se transserat, facile discitur, intelligiturque: nepe tum his,
qui bis in die comedunt tum hic, qui semel,
noxam imbecillitatem qua pariunt, repentinae mutationes: quiq; prandere non consueuerunt&pradet, statim aegre habent,toto item corpore graues reddu tur,&paru valctes,&desides, si ii supercenauernat alios, alui leuitas
exercet nepe ventriculus, preter consuetudinem grauatur, supersiccescere consuetus nobis tumescere, neq; bis cibos coquere; quod alibi clarius ostendit, parum Deterior potus
aut cibus, suauior autem melioribus quidem sed minus suavibus est preferendus, infra reddit rationem Hipoc qua ratione factum p. sit,ut ea que deteriora sint, si fuerint consueta suauiora sint, magis conferant, quam ea quae meliora fuerint, dummodo non sint consueta dicit Hipocrates quae ex longo tempore consueta sint, disi deteriora sint insuetis, minus molestare solent, reddit rationem Galenus quoniam ea, quod eleetant sumun a vh. tur cum gustu melius concoquuntur, licet ψ' sint mala, quoniam si optima fuerint, loni succi, sumantur tamen cum molestia,&sine gustu, cum pariant vomitum , fastidium,
rugitum,&inflationem, ideo Gal. fatetur quod cibus licet malus, dissicillime do stionis nobis dissimilis ratione consuetudinis fit nobis suavillimus, familiaris, op vh time coctionis, ut in nostris commentatij σε .
282쪽
DE RE MEDICAin expositione illius aphqrismi longiori pro
gressu declarauimus. Sed an ista mala consuetudo sit conseruanda, tempore egritudinis, habet grauiorem dissicultatem ut deueniam ad secundum questum, ita ut siquis consuetus fuerit tempore sanitatis ter. quater comm edere in die, &alimenta mali succi, an dum aegrotat, im mutanda si ista consuetudo ratione morbi, ita ut semel vel bis debeat sumere cibum in die,& non consueta alimenta, sed alia, quae meliora sint,& optimi succi Ratio dubitandi est, quoniam docet Gal. conseruandam esse malam cosuetudinem duli dicit, quod nec inteperatae naturae, nec mali onsuetudines sint remouedae nisi tempore
sanitatis, nec non cum homo ciuilibus exercit.met. e.f. iis vacat, clarius his verbis docet Gai. Reuertamur autem rursus ad intemperatas naturas, nam quoniam eas licet,&quales accipimus seruare licet, ad melius transferre satius arbitror est, cum plane valent non cum aegrotant, vel de se quaeruntur victus illis rationem mutare, gaudent enim naturae conis
suetis semper quod namque qui sibi iam
displicent extra cetum eorum , qui secundum naturam se habent sunt ponendi Atqui si ex ipsa consuetudine indicationem aliquaria sumi conueniet : si quidem multo, iam tempore intemperatas naturas contrario victu ei, qui vicit intemperiei cibauimus, ita etiam di cum parum ex sententia se habet facie
283쪽
faciemus, lauto infra sic dicit a consuetudine enim semper est, indicatio similium quoad scilicet grotant homines alibi dicit
Galenus quod consueti exercitationes non sunt mutandi, si cum his sanus vixerit, unde atius dicit, qui statuto sibi certo vivendi genere, quam plurimo tempore sanus permanserit, certe ad aliam consuetudinem non est traducendus , ratio est quoniam si illa victus ratio licet sit mala consuetudo non fuisset , conueniens illi natura , illam tamdiu non tollerasset , ncque cum ea tamdiu sanus vivere potuisset. Respondeatis igitur ad quisitum, conseruandam esse malam cosuetudinem, tempore aegritudinis; si dicatis vos siquis ergo consuetus fuerit insanitate, comedere sepe,&multum nunc aegrotet ex repletione , vel morbo acuto, cui conuenit tenuissimus victus, in isto casu ratione consuetudinis, cibandus, ne erit eger iste saepe,& multum, aut parum, raro sicuti conuenit ratione morbi. Dicatis, cp non docet Hipo omnino coseruandam esse consuetudine, sed docet aliqua η ex parte esse conseruandam, du dicit condem
nandum esse aliquid cosuetudini, qua si dice
ret Hipo. licet non omnino : aliqua tam e parte, conseruanda est, consuetudo, unde in hoc casu dicto,magis,'frequentius cibarem illum egrum ratione consuetudinis , quam alium laborantem eodem morbo, qui tamen
non esset colaetus multum, stre comedere
284쪽
idem dicendum est de etate, temperamento temporibus anni. Si enim puer, iuuenis aeque febricitent, tunc ratione clatis, magis cibandus erit puer, quam iuuenis, sicuti coitiosius cibandum erit hieme, quamistate , a WA. i. sic docet Hi poc Verba enim illa Coindo- ιι nandum est aliquid, ostendunt consuetudinem non in tot este conseruadam, sed habedam esse aliqua rationem, δε aliqua considerationem ipsius consuetudinis fac. n. docet ex. perientia, quod qui assueti sunt bibere vinui meracissimum, purissimu in multa copia, dum postea febricitant, non prorsus abstine-di sunt a vino, sed vinum illis concedimus vico indemnemus aliquid consuetudini ratione consuetudinis sed ne tamen morbo noceat,dabimus vinum o ligo torum,& bene dilutum, ita quoq; ii rusticus, qui tepore ianitatis solitus erat vesci herbis, allijs, cepis, si dulgrotat nutriatur iure pulli, contuso, Mei sidem alimentis, quibus utimur, in nobili viro laborat eodem morbo, certum est, quod ex insolita vietus ratione, licet per se boma sit, naagis laeditur. Ista tamen sententia erit vera, dummodo consuetus cibus non sit valde deterior, quia . ubi valde mala fuerint, non erunt concedenis vitis aegrotanti. Sic. docet Hi poc. Quae languen com tibus grata in peragito,cibaria, pocula mu- da, puraq; conficito, porrigitoq; dummodo
I s. d. o. QR v lde laedat, Salibi sic fatetur Cibos, potu ,quaecunq; aegri concupiscunt; si non damnum
285쪽
num consequatur exhibeto. Hoc idem Hipo arpaulo deterior cibus, aut potus, suauior autem et ioribus quidem sed minus suavibus est preserendus: quibus verbis docet Hipo c. non omnem cibum malum,& consuetu concede dum esse aegrotanti, sed paulo deteriorem An detur Corpus Neutrum. Cap. XII.
DVbitari solet apud medicos, an detur
corpus neutrum ratio dubitandi est, quoniam ponitur a Galeno dum dicit, Medicinam esse scientiam salubrium, insalubri inia,&neutro ru, Immo idem a Fatetur corpora conualescentium,& dccidentium, esse corpora neutra .
Secundo Appellat alibi corpora senum,
conualescentium neutra,&c. LI. neutra dicit corpora decidentiae.
Tertio I. de diebus decret. c. dicit quod dolor capitis,grauedo totius, rosio ventricu li, sunt, signa neutralitatis, alia ponuntur in Tegni cap. 8a. Quarto non fit transitus de extremo ad extremum absque medio, ergo cum fit recessus ab optima sanitate ad morbum, deuenienduerit ad medium quod est interea Quinto fatetur Galen quaedam esse symptomata media, inter ea que sunt in fanis , illa quae sunt in egrotatibus,&illa, sunt ex eorum genere,quae morbis euentui, sed adeo
286쪽
exigua, partia, ut ab eis adhuc non impe diantur olitae operationes ut est dolor adeo paruus alicuius partis, ut non cogat hominem decumbere, is acies, pallor, pigrities ad motum , somnolentia , c. quae delabentibus in morbum, aut a morbo resurgentibus
In contrarium enim est, quoniam ex sentetia Arist. inter sanitatem, morbum, non datur medium,4 in post predicamentis cap. de oppositis, exemplificans de contrarijs immediatis dicit dic ut sanitas,& morbus Secundoc sententia Gal. sanitas est aequalis proportio,&commoderatio secundum natura, morbus est inaequalis disproportio,&immoderatio pre ter naturam, sed inter equale, di inaequale, proportionem, improportio nem, non datur medium Tertio dicit Gal. usque quo functiones manifeste non laeduntur, non dicitur morbus, sed interuallum illud ad optimam corporis constitutionem, usq; ad id dum leta est actio manifeste, tota dicitur latitudo sanitatis,ergo nodatur neutrum .
Sed alibi dubitat. Gal. an detur neutrum sicut est senum dispositio 4 eorum, qui ex febre conualescunt,& dicit, quod horum dispositio est sanitas secundum habitudinem , alio loco, ubi loquens de his corporibus,quq quam primum sunt lapsura in morbum, dicit, quod haec corpora interiacent inter ea, quae exactarn sanitatem habent, ea, quae iam
287쪽
aegrotant, haec attinere dicit ad librum de sanitate tuenda , ergo si haec omnia continentur in latitudine sanitatis, non dabitur
Quarto clarius fatetur Gai fieri transitum ab egritudine ad morbum, in puneto imperceptibili, ergo non datur medium Ad hanc autem disti cultatem quid sit dicendum, no facile est animaduertere cum res ipsa per se adeo sit difficilis , ut grauissimi &do istissimi viri, diuersa ac varia sentiant. Responderunt quidam, secundum rei veritatem, non dari hoc neutrum, quod dicatur medium inter morbum, & sanitatem Sed cum quandoque factum it, ut actiones insensibiliter sduntur iste asse eius habetur
pro neutro, licet reuera sit morbus, Sextra latitudinem sanitatis, quare secundum istam sententiam , neutrum non datur ex parte rei, cum reuera neutrum non differat ab aegritudine, nisi in hoc, quod neutralitas est sensibilis tessio adtionis, morbus vero est sensibilis laesio, quam sententiam sequitur etiam Averrois in epito me. 3. me thaph. cap. de Oppositi S. Falsa tamen est ista sententia, quod . Neutralitas sit, in qua actiones insensibiliter e-dutur, Ire vera,&ex parte rei sit morbus, primo quia si hoc esset non consideraretur a medico, cu medicus non conlideret insensibile ictionem operationum, sic docet Gai. dum dicit cum affectus ita est, ut nec ab aegro, nec a
288쪽
medico cognosci pollit, medicus eum non curat, nec nabet pro morbo, alibi, donec actio manifeste non laeditur , morbus non dicitur, irimo de fani tuen. cap. I. non omnis imbecillitas aetionis, morbum tib d nobis ignificat sed quae praeter naturam est, condi. art. e. ab aetionibus consuetis prohibet, quod alibi quingentis in locis, hoc idem fatetur
Secundo nec est verum , quod in corpore neutro adtiones instansibiliter edantur, quoniam ex Gal. dolor capitis, graetredo totius, rosio utriculi, omnia illa sunt signa neutralitatis,&tamenti in sensibilia, cu dolor non pos-ι de saniit sit esse, nisi sensibilis, ergo neutralitas non est
μψ' V r insensibilis toto: quod es artus docet Gai dudicit, 2 per insensibile actionis issione, medicus nil potest iudicare, vel si per hanc iudieiu
esset faciendum, omnia corpora essent gra. Et si dicat quispiam vestrum, fatetur Gal. dari corpus mala temperatura priditu etiam quod sensu non cognoscatur , tale dicitur neutrum, sicut sunt morti a cane rabido, vel qui sum plerunt venenum, nullam habent ensibilem laesionem actionis, tamen ista sunt corpora neutra , ergo talia corpora iudicantur neutra per insensibilem lusione aditionis. Dicatis,4, talia corpora non iudicantur neutra ex sensibili lusione actionis, uactiones sensibiliterno mallest, in tali calu: se sibiliter tame iudicatur, talia corpora neutra a medico , quo in acu habeant causam proca tarti
289쪽
cam, euidentem, Tentabilem, nempe hausium venenum, vel morsum canis rabidi, ex tali notitia iudicat medicus, tale corpus suturum esse aegrum & ideo dico, quod istud appellatur neutrum Decidentis, iudicatur,&cognoscitur esse neutrum, per aliquod sensatum, nempe per causas externas sensibiles, ut quia sumpsit venenum, vel morsum est a
Pro resolutione autem huius quaesiti, an detur neutrum Notandum est primo, quod sanitas, ut docet Galenus est duplex, alia se cundum habitum , quae firma est , optima, altera secundum habitudinem sed clarius alibi Galenus ponit latitudinem sanita trist iis, dum lic dicit, Animalium corpora sana, ' magis, is inus admittunt, alia dicuntur sana secundum optimum habitum, alia secundum bonum, non optimum, alia secunduhabitum, aliaq; minus valent, alia quae egrotat, idest quidam sunt corpora, optime perfectissime sana, alia perseete, ted non optime sana, quaedam vero mediocriter,in imperseete, di diminute sana . Prima corpora dicuntur fana secundum optimum habitum: Secunda secundum habitum aertia secundum habitudinem
Et si dicatis,4 quibus ignis cognosca ego
an corpus sit optime, di perseete ianum, an
diminute Respondeo, quod hoc docet Gai cognoscere ex operationibus, du sic dicit, qui '' 'firmas actiones habet,bonum habitum sanitatis
290쪽
tatis habet,qui non firmas, non tamen debiles sanitatem in habitu habet:qui debiles &ob imbecillitatem inutiles, habent sanitate in habitudine, qui vitiatas morbum in ne tros vocat qui habet sanitate in habitudine. Quid autem intelligendum iit per corpora Decidentiae dico, quod cum homo sanus est x grotare debeat,deuenicia dum est, antequam actu aegrotet ad quoddam medium. γdicitur Decidentiae,&tale corpus, dum est in illo medio, dicitur neutrum decidentiae. Secundo notadum est, u per sanitatem duo possumus intelligere,primo modo sanitate
pro ut comprehendit omnem sanitatem,&totam eius latitudinemri et secundo modo possumus intelligere, non omne sanitate, nec totam eius latitudinem, sed tantu sanitatem secundu in optimum , di bonum habitum.
Exias Respondeo ad quaelitum, quod inter
sanitatem primo modo sumptam, &morbu, non datur neutrum , quia cum immediate sint contraria, inter ea non datur medium
Sed sumendo secti do modo sanitatem, pro sanitate secundum habitum, tunc dico,quod inter sanum secundum habitum in morbu, datur medium, quod dicitur neutru, eo quia inter perseetam sanitatem, morbum, datur medium, nempe sanitas imperfecta, diminuta, sicuti sunt corpora Decidentiar,
conualescentium, olli letarum, quorum Athletarum meminit Hipo. I. aph. 3.&senii,