장음표시 사용
141쪽
frix vis est, quae ex mistruo sangui ne eam particulam Alteratrices Renerauit. Ita an altera trices facultates in omni animata fit x 'ς 'l
lis genere tot memoratim eruiat', quot haoet maestς uoui, quoementare particulas, Sedo actione S apprias cuil mem elemetaresa bratim aliculae necesse est esse , quemadniodua usus. ticulas. At alteratrices naturae facultates, miae aliculares sunt, omnes Tunicarum es Ventriculi et intestinorum,&iter substantiam qualis est, et Fecerunt compagem V b, formamque, foraratrix quaedam Virtus eiula it, quae ars uita optima existens, tam consuli oc artificiose compingit
singula,ut non possint aliter se habere meliui Aed ne alpia faculta; auctriκ deest iis qui gestantur in Viero, sicuti nec vis nutrix Sunt tamen eo tempore alderatri ciso formatricis potentiae, veluti ministrae quaedam, nec sustinent ipsae primas partes. Ubi ver,perfecta in Auctrix lacus gnitudinem animal est adeptum , toto postqua editum δε quando ui est tempore Usm ad aetatis istorem auctricvirtus do 'δx, qui raminatur . Auxiliatrices c veluti ministrae eiuSiunt, al
teratrix&nutriκ. Auctricis autem facultatis est pro Auchies, noli, prium,iii omnem partem proferre solidas corsti par tatis propriu. res,adias ele nent' eLMinseris simplices vappella Augere sectinouimus: id quod solius nature proprium est munus. Nam Wmn ui3m li
quae a nobis extenta sunt, Icur Una dimentione id pa iiii, natati eatiuntur, ita minuuntur reliquis. Quare ii quae augeri opus. tur, necessiaria mutatio est: de quata nonnihil dicamus. Augescentibus Quum id quod in nutrimenti as luit specie . cornis eius num icilem es
quod nutrirur,omni parti amgirur, actio quem inpla nu iam tritio est: causa verb huius, ipsa faculta . Ee alteratio muttitio quanqui de hic quo pjpisius acti ni genus est non in qualis do fiat. frat in generatione . Ibi nisi visi os non erat postea iactum est os in nutritione vero, ei quod iani factum est, id quod affluit et licitur silmile sta non inanierit alterationem illam nominamus generationem , hanc assimi nila lationum. Ergo generatio, auctio,ic nutritio prima naturae operum ac veluti capita sunt: quare etian effe-
142쪽
ctrices horuna facultates prima principes reos in
xjnt. Desyderant tamen tum ipsarunt inter se, tum alibrum ministeriu. Ac quae quidem generatriri, auctrix 4; desyderent, dictum iam stlQuae autem nutrix Scuta' tirela Dori etas requirat, nunc dicetur. Ergo quum actio huius a rasis'pu. sis ciuitatis assimilatio sid nec fieri po&ssit. Vt assimilantur
Aisimila, otii Vinus I, ter e VHa,iam locietatem aliquam cognstquae requiran tionς in qualitatibus habeant,iccirco primum Oeno tori nec quod animal quocunci cibo nutriri potest cleri. de nec quibus nutrita por, is Vtic protinus. Atq; hu- ius necessiitatis causa pluribus alterationis nutrimenti instrunientis utim animali est opus. Na Vt ex pane anxlactuca aut beta fiat sanguis pinusta sane asteratio re-Crgana n in quit Itur. Quae quidem Vna est causa . cur naulta sin ad
sa est excrementorum natura quibus excitidiso euacuandis,secundum quoddam in corpore particularum inciumenter genuSest destinatum. Est Maliud tertium genus instru- nutritioni in mcntorum,pro bonis succis Undim per totum corpus s. iktisim ῖς deferendis tributurn Alia nanc organa idoneu cui
particulae nutrimentum alterando praeparant. Alia e . parant excrementa, alia transmittunt, alia suscipiunt,ialia expellunt,alia salubrium succorum in omnem partem ferendorum sunt viae. Quae omnia Vniu nurritio . Nustitio quid ni gratia, iunx a natura condita 'orr nutritjo ipsarua Aeglutinatio id quod nuti itur,ein quod nutrit assimilatio est quam semper assimi ire cessarib praecedit sena per agglutinatio sicutio hanc. I tionem PGp appositio Postquam enim succus is qui omnem animi Moosito die lis p rticulam nutrituria est, a Vasiis excidit, in tota nacessit aggluti, eam primum dispergitur. Mox adiungitur Dein agglunationem. sinatur ac denuam assimilatur. Differre autem appositionem ab agglutinatione, sicutio agglutinatione ipsam ab assimilatione, hinc constat, os in hydrope quidem, humoris fiat appositio, non tamen agglutinatior in leuce aut,adhaerentia quidem cernatur, at assimilae
143쪽
i,non item Porr nutrimen tu dicitur proprie quod utrimentum assimilatur nutrit. nam quod applutinatur vel quod P p di
apponitur,id non propra nutrimentum eit,led equi aequiuia ci. uoce Vt veluti nutrimentum: iamltocli minus, quod in m. Ventriculo cotinetur quaquam id etiam nutrimetum vocamus, qu bd si probe coi1coquatur,aliquado sit nu- tritururn. zeterum ni illa esse assimilationem veram,
sed apparentem tantum, dicunt ii qui nec artifidiosam naturam existimant,Vt animalis habere prouidet iam, nec denim ullas proprias obtinere facultates, quibus .s: alia trahat alia teneat alia demutet,alia expellat Ascle saepiadis inpiades porro non solum negauit inesse renibus uini se cernendi lotium a sanguine, Verumetiam urinam ipsam minime quide per meatus Vreteras demitti in vesicam, sed per alias quasdam obscuras vias ac nullo serisu perceptas professius est contra quam licet plane cognoscere, vel ex ipsa vivorum anato me. Sed nec atanaittit aestate plus bilis iisdent naedicanientis vacuari hyeme pituits mel rursus plus bilis in iuuene in sene, Plus pituitae. Quippe medicantenta ipsa minii ne familiares sibi succos attrahere: imm ver,inihil prorsus ab ullo trahi, impudete pronunciat opinio cuius quan sit absurditatis plena, indicat lapis magnes: eκ quori Magde iis Abdem vidimus ferreos stylos quinq; continenter appen asos quorum primus partem lapidis tetigit, per illum. s. diffusia in reliquos, pisius lapidis vi Hippocrates verb, Hippo Me qui naturae mysteria nouit thanc semper tu admiratur. ' '
tu pre dicat. Huic facultates adelle assirmat. Unarri, qua sibi conueniens attrahat: alteram, qua alienuni a se repellat. Ipsam praeterea tum nutrire animalia, tuni au-Rere Iam morbos quom finire indicareet iisdem fac Purgantibu3
cultatibus putat. Porro non modo medΙcamenta pur itiem uim
gantia proprias sibi qualitates attrahunt,sed etiam qu prias sibi qua- Hirculos o telora cuspides, quae praealte nonunquam litates trahen in carne sunt jnfixae,euellunt. Iam Vertaquaecunq; ue
144쪽
serpentium Venena, Vel quae telis sunt illita educunt , haec quom eadem quod magnes lapis facultatem ostere
Medicamenta dun aeterum eorum quae Venena eXtrahunt, alia V educentra φ nenum Viperae,alia pastinacae maritiae,alia asteriuScu-
'A , ehri iusPam eliciunt liquidoq; Videre licet super ipsi medi
uim congruen camenti Venena iacentia . Est ital rebus quibusq; a tium inesse si cultas quaedam,que nimirum congruentem sibi quali si Ictu tatem attrahit id quod certe Vel in tritico videre licedmanifessislsim Nam si fictilia vasa aquae plena,in tritiaci aceruo recodaς,id humorem in se per fictilia euoCas, tum molem sibi,tum pondus adiicit quia Videlicet tri- ficum a ticum ipsum trahendi ad se Vicini humoris maiore uina here maxim habeat, quel vehermens calor Solis. At ad hunc mo- uim tris di dum renibus inest propria quaedam Vis lotium traherishi 'VmQxς ὰ Siquid venae cauae pars astera sursum ad cor ascen- Renibus ines, dit. Reliqua super spinam incedit per totam ea ad cru- se uini Iouitiara vis porrecta. Cui renes a lateribus Vtrincpper ve--hendi nas quasdam emulgentes adhaerent. Per qua quidem
mmio quum etiam feratur sanguis,quod serosum eius,4 e-
nue est,id per reneg, ceu per colatoria quaedam transi-Lφm p g non quidem consequutione ad id quod uacuatur qualiter Erasistratus existimauit, sed obienum facultatem tractricem,alioqui nulli ex reteta Vrina perirent quod vero sanguineti di crassum, id coercetur, ac per uniuersum corpus regeritur. Non est autem diuersa ratio , qua urinae per renes in vesicam feruntur,4 qua sanguis in omnes animalis partes: nel etiam qua flava secernitur bilis.
de Naturalibus facultatibus. Liber. II. Uod necesse quidem sit fateri vim quadam in renibus esse, quae huiusmodi qualitatenI, qualis in Urina percipitur, ad se trahere sit habilis, superiori monstrauimus libro Qua nimirum facultate cor etiam, unicum ex iis quae post
145쪽
lecti habentur, in dexteru dubio sinum suum, alimentum trahit,deinde per arterialem vena ad pulmonem transmittit. Reliquorum quippe nullum,nec Er sistrδ iuimbrieris, eo quidem ipsi nutriri ex corde placet, .pptereas, quὴ tum inter em super vasis crescui, membranas Iam Vero, qui pro te niauis 'ἀouitate, aut crassitie humorum, latitudine autem, aut nisi e cor .angustia meatuu fieri aiunt ipsam humor segregatione, ii nobis ratione reddant oportet, cur Vrina, quam hile esse tenuiore costar in bilis Vasamo influat. At certe luilla alia reddere poterat, preter facultatem illa a natura unicuit instrumento statim ab initio tributa ,sine qua durare talia non poterunt. Siquidem nec vivere, Fatali res a
nec durare ulli animalium, vel breuissimo tepore se Istili, id ierit, si tot in se particulas, tamq, dissidentes quum ha tanti
beat, nulla facultate Utatur, nec quae conueniens trahat, nec quae alienti secernat, nec quae id quod nutriat alterabit. Quibus quidem facultatibus utitur naturai Naturam essela, quaepticulas efflagit, easq; sensim adauget, ait m peripta corinino est per eas totas extensa : Vt que sane totas per to ' eas,fingat, nutriat, atq3 augeat, Veteri sem p ipsius materiae forma mutata : quo Vel maxime nomine differt
natura ab statuaria, qua foris quidem materiam ipsam N ivxa GJ adornat: intus autem illaboratam at* neglectam relin , ' P quit Phidias siquide ex cera essicere ebur, aurume non Phidia Potuit, sed nem ex auro ceram . Quippe horu quod mmanens id quod a principio erat foris latum speciem artis adeptum perfecta fit statua .At natura, nullius m teriae Ueterem formam seruat Alioqui sanguis omni di vno essent cunctae animalis particulae is scilicet qui a matre concipiente confluit ad maris semen,instar cerc cui iuspiam, at uentuso Vniformis materiae, artifici subiectae. Nulla autem animalis particula ex ea ipsa materia, si ita rubea humida ue sicuti est ipse sanguis. Nam os, chartilago, arteria,Vena, neruus adeps, gladula, membrana,EDedulla exanguia quide sunt omnia licet con-
146쪽
siguis est ma creta ex sanguine,videlicςt materiali principionementeriale Prii' i vertaquum se efficiens animalis principium , Rahendi Esci euh h. isinguini possidet facultate, non secus il magnes fer-nti corius par rum. Quare primὁqUidem competentem sibi sangui-ees. nem attrahet, quemo facile incere, di celeriter assii- Semen in φm rinitare &fidi nutrimeturn facere p0ssit.MOX arbitror
. Gaulum secundi, attrahet, tertib: quo scilicet sibi molem in
gnitudinemque iustam ex nutritione adiiciat. Unde iam alteratrix inuenta vis est. Tertja Verbiormatrix apparo1matioIssc rebit cuius ope senae primum Veluti concretu quitatus ratio. dam tenue membranam illam sibi induit, qua Hippo crates sexta die cum foetu Musice cuidam mulieri ovo
. sest rum tunicς similem excidisse ait. Post hoc Verbreliqua etiam quaecu' ab eo in libello de infantis natura,sunt Aloi fiat scripta, flagitx aeterum quia augeri illapps formatio
Cordis magni nem conueniat,id profest,assequentur, tu in omnem ludo in Prim extenta partem,tum ver nutrita Cor igitur ab initio ς' η' ita mihi paruum esse ut nihil amidis emine, aut sima
ouae uiuunt uis a m distet,intellige. Augentur porr ea tantuna, quae tutat,quorum nimirum formae perfectaeda sunt. At ius quod fit processus ille qui est ad formam , non Urim auctio,sed generatio nominatur siquidem auge Genctatio si tur id quod est Cignitur quodno est. In uniuersum auincatur tem deridenda Erasistrati est opinio dicentis attractio-
ι3G, his inem fieri successione putinui ad id qs vacuatur. Quae
is ratio, tantum succedere continui necessarium facit ME . sti quantum effluit. Hoc verbiis qui comm0do sunt corporis habitu satis ad nutritionem est: utpote quibus ea quae apponuntur, iis quae effluunt,paria esse oportet. mi, ehium t iiij qui ad Vltimum sunt graciles ac liberaliter re- Dahi non suci ci postillant,nisi multo plus sit quod apponitur, quam cessione ad id id quod vacuatur,pristinus restitui habitus nunqua posed'hinii ui ςrit Liquet igitur , lato plus sunt ii attra uri, quana magneis ira to etiam pluribus egent. Trahitur tam nutrimentum, tutur ictrum. npia successione continui,ad id uuod vacuat, sed perin
147쪽
cla ac a magnete lapide fer in qui scilicet tali qualizatis tTahendae vim hines At uero distributionis prin-
Cipium eκpresuo uentriculi praestat reliquum aut eius ProgressJum omnem,tum Uenzelpis contractae ac promist,ibutio ali pellentes tum singula quyntatriuntur, ad se trahentia in im QRQfra
Quare improbe Erasistratus hallucinatur, dum horum ' cmnium causam successionem illam ad id quod uacuatum, statuit sicuti etiam ubi exiecinoris scirrho gigni semper hydropem ait id quod certe hominis plane est
secordis. Siquidem ex diuturna naemorrhoidibus, uel Hydrops qui suppressis uel immodica profusione hominent ad e 'ς' i treman fragiaitatem ducentibus, no semel aut bis led Q. tape iam aquam inter cutem collectam uidi Sicuti m i ieribus quoltum naenstruae purgationis omnimoda cessatio am immodica uacuatio, i ye hydropem ac icersiverunt No nullis uerbearum, d qui muliebris uocatur fluxus in hunc terminatuS est morbum: ut interim qui ab iliis incipiunt,a ue quopiam opportuno rum ad id membrorum, hydropa impraesentiarum Praeterean Estisaea prima generandi hydropis causis, Hydropseram quae exsanguincationis defectu Ocedit : simili genere, ei Hux prima
alcia ex cibor cococtionis defectu diarrhoea Attin ta 'I',
I hydropis gne, nec aliud uiscu ussu,nec Iecur UIlIO est defectu. affectum.Sed illudet,quod innuere uidetur, prae se fert Diarrhoea mextrema absurditatem nempe fieri posscte ut bilis cibis morum colla statim milia, forinsecus nobis adueniat, non gignatur 'HNnis yis in corporeiMel siiquidem, non eo cr plurimam in se bi-lam cotinet,sed ubiintra corpus est mutatum,in hac alteraturo uertitur. Quippe amarum gustantibus L et,si bilem in se extra corpus contineret: omnibusq; similiter hominibus aequalis ex eo gigneretur bili co ..Pia Verum id secus habet. Siquid qui iam sunt invio, risoatibiiure potissimum si calidiore natura sint, ac uitam labo- ' 'riosam transigant in iis totum mel uertitur in flavam me senibus dilam. Senibus uero admodum est accomodum utro commQdum.
148쪽
te quibus non in bilem,se3 in sanguinem conuertaturi
Gignitur autem in iecinore ait etiam in uenis ipsa bi- Ilia sqnera' lis una cum sanguine. Est enim exacte iam demonstra-
έφ' tum veteribus dum in venis alimentum ab innato ca-
mediocri calo lore alteratur,sangUinem quidem, ex mediocri calore e seri reliquos vero succos ex eodem immodico At Phuic sententiae quae euidenter sensibus apparent, Omnia consentiunt. υandod cx cibis,ii qui natura sunt
calidiore magis sunt biliosi qui frigidiore magis pitui
tost. Simili modo, ex aetatibus u calidiore natura iunt, has biliosiores esse constat quae frigidiore,pituitae magis obnoxias. Iam vitae rationum,& regionum, di anni temporum, mulio priores his,ipsarum quom naturarum, quae frigidiores sunt,ee magis cernuntur pi-Frigiis pini tuitoste: quae calidiores magis biliosig. Preterea eXmor eum φ ' bis quom, qui frigidi sunt, ii a pituita oriuntur: qui ca- Citidi risbi, 'di i Molle ortum habet. Quum enim ob certam illa bile. Irum quatuor qualitatum temperiem, particula quaec I certa habeat functionem necesse omnino est, propte k eius temperiei vitjum, aut prorsus corrumpi Unctionem, aut impediri ac proinde Vel totum Vel in parte Morbi primi aegrotare animal Ac primi quide, maximeqs generam λ les morbi sunt quatuom qui calore, frigore, siccitate , Cococtionem humiditatest inter se dissident. Porro in febribus, aduentriculi se modum vitiatur ipsa concoctio Ventriculi ob caloremtis habui illum praeter naturam, qui quum substantia sua functionem laedat merito inter primo morbo annumeratur: quare actio ipsa necelsario ex commoda nascetur temperie. Ne enim alia de causa potest inteperies pri lacline morum esse causa morborum, nisi τ comoda sit tem- enoda oriri ta aperies corrupta. Quum enim ab hac manent actiones p φ necesse est prima earu Vitia, e hac manare corrupta. 4 Est autem commoda caloris temperies, ipsius actionilli causa. Quare in omni actione, id qd melius est, com- .modo temperamento ferre acceptum conuenit quapdeteriorδ
149쪽
deteriora sunt Vitioso. Sanguinem ital a mediocri, bilem ab immodico calore nasci putandum. Unde iis qui eiunantibus sani citra vitium sunt Ubi aliqua coacti occasione con 'pry Itra cosuetudinem cibo abstinuerunt, O quiden ama tiaraicidant. rum lotium Vero biliosum redditur: atm etia morde Quae coquun γtur Venter . Videlicet ea quae coquuntur immodice , fur immodice, primum quidc salsiora Postea vero amariora reddania 'in lalsio
Otur. Nam si mel apium , quod Omiamm dulciSssimusit, , ha=eddi plurimum percoquere velis, id quom reddideri ama mei reddi exrissimum. Qu'dnan ad dulcedinem generandam ca longa coctura loris ei debebat accedere id totu prorsus intra se obti- MMUM net. Quare si calidum quum sit, calido adhuc iungatur, statim fit bilis no sangitis. Postulat tam ut Vertatur in sanguine naturam hominis frigidam. areate, frigida. vi Non ab re igil censuit Hippocrates mel biliosi naturi nasutis non es 1asi esse ex usu inimicum aut es e niorbis, quos amara se ex usu con excitauit bilis. At senili naturg, maxime conuenies ex seri autem stere. In Vniuersum autem, corporibus calidis quacuq 'η ex occasione sint calida, mel atm dulcia omnia generandae bili caussctam praebent Iis autem quae contrarii sunt habitus sanguini Atqui non potest ide cibus alisi verti in bilem, aliis in sanguinem nisi intra corpus eo-Tum generatio peragatur. Etenim si cibus quisl a seo in se hanc habens, nec in animali3 corpore mutatus, bilem gigneret: Vtim in omnibus eam corporibus pari modo generaret. Sunt igitur semper nobis caussae ipsae inquirendae. Qui enim intemperamelorum caussaS co gnorit, is facise ad naturam suam ea reducet. Porrba muri abhra sectus qui minime ex accidenti', sed primum&per se tans functio labefactat functionem, is Vere morbus est. Iam Verbonem, estn 'ν Hippocrates, temperatum calorem δε qui modice est με humidus sanguinis generandi causi amassirmat quar tione sanguinem potestate calidum&humidia esse ait, dii, hum aeque ut flauam bilem calidamatCp siccam, quantuuis Bilis callida aesit aspectu hunuda. Quippe dissidet quod secudum apia licς Tomus. I. I
150쪽
parentiam humidum est, ab eo quod viribus tale exi stit. Quum enim v bi plurima in ventriculo flava bilis Pituita frigida continetur, perpetua siti Vrgeamur,signum est, pote-α humi state ipsam calidam esse,& sicca aeque V pituita frigidam, humidaq; cum qua et albicans ille succus, quem βλέναι id est naucum appellat Prodicus, frigidus, atq; humidus est. Esto alius humor frigidus simulo siccus qui & in autumno,& in aetate illarinae succedit vigori,
crescit quam atram Vocamus bilem,flaua multo acrio Ahia his rem,& maligniorem.Dysenteriamiquidem qugabatra, acitor&mali incipit bile, mortiferam pronunciat Hippocrat . Nor . .gnior γ' - tam, quae flaua oritur prorsus mortifera est: sed plerim ex ea seruantur. Est autem atra bilis receptacullana Lien recepta licia: qui ubi minus il iustum sit, illam ad sese trahit, ut--Ium atra in puta quando est male affectus mel Valenter trahit, Vt sanguis impurior est, sic totum corpus magis redditur L decolor . Tum regii morbi, qui aliene aegrotante orto, quae aeci, rum habent, nigriores sunt: item v laterum cicatrices dant nigraer aeterum quibus corpus floret,iis te,HippocrauRegii morbi ais testimonio,minuit. Qnibus verbiiviscus magnum i*Πςςm, ni Ictumens augescit,iis corpus minuit,4 cacochymum Muciis sui, reddit emadmodum igitur inferuenti musto duo
guinis compa prouenire e Xcremeta cernimuS, alteru leuiUS magisq, . t talis aereum, quod nimirum florem Vocamus alterum gra
in is orta, uiuso magis terreum,qc appellamus faecem: sic etiam HV . in sanguine generado, excrementa gignutu duo quae .. 3.M illis proportione respodent: alterum tenue,humiducis,
Ma fluidum, quod flava dicitur bilis o in vesicam fellis
mauam iiςm excipitur alterum faeculetumo terreum quem Vete-oerassa ui ctas res trum succum appellant, quemq; ad te hen ipse tracam, ignea , iit Carteria non eandem habent hi succi specie, quum vitellinam red respondent naturae modo , quam Vbi praeter naturam
in se habent. Quippe quae flava dicitur bilis, dum ad ulti- usi, a 'dulsi, mum P ssatur,crassa,ignea. Vitellina redditur Atrameddatur etiam bilis perpessa idem,longe malignior e naturalis