장음표시 사용
131쪽
cOR P. TEM P. MUT MON LIB. se fectibus discrepat Ou'd quidem quum silc habeat, δε-
cultatibus quo different. Porrb ingulorum qiis fiui, effectrixquaedam causa est, quae ad aliquid referri intel kxςau J V ligitur,cui 3 nomen per se est inditum. In quadam autem a se ipsa ad genitum relatione , geniti faculta con Substantizen sistit. Qupcirca tot facultatibus substariam, qUOt etiam se tot faculati. acti onibus, esse praeditam dicimus. Siquidem quia aloe bus,quot aetio eXempli gratia)Vires habet purgadj, os venrriculi ro 'bV. xMdi horandi cruenta Vulnera glutinandi plena Vlcera soli Aloe, saeuita, dandi 8 humidas palpebras Xiccandi, tot facultateS, es. quot etiam opera profitemur ipsam sortiri In niuersum autem animae species sunt trcsrRationalis scilicet, Anime species irascibilis oti pPetitoria Quarum quidcm illa primaeq*
quam etiam intellearicem Vocamus j veritatis,siclen ma quaena aptiae, disciplinarum,ati Vt summatim dicam honesto petat. Tum omnium desyderatrix est, secundu desyderii cona Irascibilis ani mune significatumIL Irascibilis quam etiam animo. IVRIVM
Iam appellanr,libertatas, Ictoria PQretariae imperii, ibidine. gloriae ,honorisq; flagrat libidine Tertia uero illa,qnae Appetiteria a Platone per excellentiam appetitoria appellata est, aninia quaena Veneris,esculentorum, potulentorumq; uoluptatibus *pς ῆς perfrui desyderat. Haec honestusXpςtere nequaquam s. dedi. 'potest sicuti nec rationalis uenerea,nec escaS,nec po Irascibilis antistum: cum quibus etiam imperium, gloriam, dignita milia Crde. tes in haud iniuria aspernabitur Dariter duo, irasci RatiQR U MAE
hilis animae pars, qua rationan ta appetitrice XO Rationale alii, plantur,non appetet Iam Vero ppetitoriam animae mam esse iiii partem in iecore irascibilem in corde. rationalem in ce mortalem ait rebro collocari,alibi a nobis est demonstratum. Ex qui h.
bus quidem rationalem esse immortalem, Plato sibi , ἡ Ω, h.
persuasisse uidetur. Bgo uerli,si immortalis,nec ne ad fit rimat interi illi obiiciam non habeo. Hoc autem mihi cum illo con re u animali. Venit,species animae,quae in cordeo iecinore habitat CP Qx uni
simul cum animali interiresAt uerb nu uniuersa cor 'Irora ex duobus constent princiSijS,mῆteria nemre, temperie.
132쪽
Temperi ne temperie quatuor qualitatum primarum, que illi ineri 'ς *ς species nece si ario inceda est anima autem ipsa dum
tuam corporiS dicitur esse pecies ab Aristotele, noue ea spe cie, quae instrumentariis haeret corporibus, sed potius de altero similari uino naturalium membrorum pi hacipio dicatur quandoquid Cabistis prim actione pro Animi substan Ueniunt: certe substatia animae calidi, frigidi, hutredi,tiam quodam disicci quodammodo temperamentum erit. Qubd au Q.: ως ς tem animae substantiam , propriae eius ire sequatur, uualitatum. Ostensum fuerit,si eius etiam actiones ita se habere de Minis substan clarauerimus. Quamobrem,si ratiocinadi facultas anitiam Propri* mae pars existat, interibit Vtich, quum & ipsa , cerebri eius Myro iis Q it quaedam temperies Atm in hunc modum omnium
Ratiocinandi ni m. ipe clerum VireSipiam temperaturam equen- uim interitu tur huius is naturae animae substantia fuerit. Ita cra priva quum cere sius animae intellectricis non quelibet corpo Fis species Bri ix Cmpς est capa Cusiis tamen dogmatis nullam firmam rati Q Animae uile nem adferre Valeo, quum animae substatia, qualis nam Atemperiem se sit, me prorsus latear, si in incorpeis ipsam anaaumere, qui US. In corporibus quippe temperamenta inter se loninicuζοῦ Q. Risssiriat distantia numerocis permulta esse conspicor.
hei specii cor, In corpore.e Vero substacie , quae ipsa per e lubssistere voris Teia . queat,ne Cp corporis qualitas aut species siit, nullum di Pac m. scrimen interuenio moui tamen illud exacte, sangui Dς mum quisis missilone.& cicutae potu corpus frigescere: sicuti
recta in cere, Vel ementi rebri plus Iar I callieri. Cur autem retra Bro. geratum nimis, aut calore aestuanycorpus, penitus ab Melancholi anima celinquatur, longa indagatione fatigatus non-vndR dum reneri quemadmodum nem cur flauabile incere duci a feri ste bro copicissiore collectari desipimuS atra Vero, melan-rantibus holia examur neq; cur pituita, & omnino refrige qCicut stulti rantia lethargi caursae esse soleant Vndeo memoriae, vZm Vcit intellio entiae iacturam facimus. Nec non cur stulti-
em discutit ti*m cicuta propmata Ociliet omnem autem incero
renidi anxietatem discutiat solum vinu, ait etiam cenopia.
133쪽
Cenopia radiX. Porro Vinum si largius sumatum, malo senopia rames . Sin Vero quis ipsum scite bibat, cocoquet, digerer,
fmguinemq; augebit, Sc nutriet cum hoc anirtiundi te, diorem iuxta c madacio remissicienta inter eniere. l. me clia temperatura quam producet enmediis humori bus . Corporis tam temperamenta, non modo anindae Temper e nctiones Variant Med etiam ipsam a corpore interda se F Mi a fungere postulat qui extreme tragida, calida e m. - fici e Noe ex camenta statim perimere assumentem cernam US. QUO Nodere pos- in genere continentur c ferarum venena. Quippe de sint morsos ab aspide illico exanimari cernimus perinde Aspidi Vς' .
frigerante. Sed nec minus ab humido Orsicco, si a frigFdoo calido vires animae permutantur: Ut in assum eraclis medicamentis, ait adeo in quotidiano ictu perci, pimus id quod etiavim demonstratur a Platone in i densitiam rum Gnaeo Vbi humiditatem dementiae, ariditatem intelli ducit hunaidi. Rentie in anima causam ess e arbitratur Caeterum si liu ''
Naid1tas amentiam,ssiccita lagacitatem parit, e trema parie aridit a. siccitas extremam sagacitatem producet admist a Uero humiditas latum perfecti Ogacitati detrahet, quanta eius portio siccitati permista fuerit. Quare animantia omnia lumina intelligentia destituta quUsint, quan Amentiae an eum humoris, tantumd amentiae sortiuntur. Si igituri esse animan pars anil e capax rationis una cum corporis temo e libu ii situm,
ramento mutatur, certe mortalem 1 pecie animae, non solum gerere morem corpori, sed corporiS etiam eis Animae mortatemperiem cessendum est Temperies itam cordis ira tem specie se scibilis anima existit necinoris autem appetitoria. Et in qmpQxxς enim anima ipsa substantia quaedam NistenS, Det ita substati duo tibiis multis praedita est. Quum autem subitantia dica tupliciter dicatur tum materia, tuna species, tum ex Vtrol compos iur
tum: animam ea et se substantia uuae species dicitur Ari sp
1 Itoteles pronunciauit, aliud quippIam a temperatur petatura exi esse animam plane asseueraremo potens 'spiritiam au fili.
134쪽
tem esse animam, quemadmodumo naturam, Stoici Moicorum de contendunt: sed humidiorem frigidioreq, naturalem: Rimaspin animalem contra. aridioremo ae calidiorem Quem
est propriam quiderimipiritum materiam propriamelle ammae conectis animae. Tat.Materiae autem species,temperamentum fuerit in ueriae spe comoderata aereae igneaeque substantiae mistione consiς 'is tem stens Nem enim aerem selum,aut ignem, animam e fia' se dicere possumus: quu nec summe frigidum anima-lis corpus, nec sumnte calidum essici,nqua appareat Restis essem ne P a normn alterutro excellentius occupari depre.. ruraliter fiam hendatur. Porro aer,suapte natura frigiduna elemen--εm clemen tum est, sed per ignei elementi missionem, mediocre, in ac temperatum redditur. Qui igitur animam corpori&Mimam pem esicte speciem,hoc est,formam existimant ii, non sicci-- picaciore extate,sed temperaturae commoderatione ipsam perspinoi Cmp ta caciorem fieri dicere contra Platonicos poterut nem
Heraclise sen, mini: quum nimirum splendor siccus, secundum Herata sentia de aio clitum se animus sapientissimus quae sentetia Videtur.
Fyd δ' pys potior Quippe sedera pellucida iuxtao sicca summa l
esse inficietur Deorum excellentiam non sentire plane 7, ignorare videbitur Quum autem alibi senilearia item prolabi ad Iaccitatem dixerimus, cur haud ita pauci ad extremam usis senectam viventes desipiant, sit cis Fenes defcpere interroget, respondebimus, id non ob siccitatem, se frigiditatis' obfrigiditatem accidere: quae omnibus animae actioni ' bus ossicit Ex hoc igitur ingenῖ mihi iam oboritur sis.
uersari omnis pillo,Vt totam anImae suOitantiam elle corporea cre-hus alae actio dam, x interdum non modo pereant ingenitae animaeribv. facultates sed etiam aliae contrariae illi, ,introducatur. AN Qt m ut dum cernere quae non cernuntur, audire quae t Saus leavaga, uruciar,sese quis arbitratur. Qia' pacto enim ex ea quae ins ipsi cum corpore intercedit necessitudine, in naturam
plane contrariam transire posset, nisii aut qualitas ali
135쪽
Ua, aut forma, aut asse S, aut facultas coros esset Porro ex vitioso corporis habitu laguere animam ac reminem sponte e si e malum, sed ob prauam habitudi Malum essem nem corporis,& rudem educationem ac proinde nec iΠζm lim . . labere turpia Vituperari professiis quidem est Plato in 'φη Timetro Aristoteles autem, secundo de partibus anima uiris, alium ipsius animae Vires,materni sanguinis sequitem qui temptemperium existimat. Qui rursus, primo de historia anima menstrui AK lium innuit instrumentariarum partiti figurationern Qt Rin
animae mor1bus accommodarI: ac proinde eNilla re sdi 2 aura L. conditos hos cognosci. Hippocrate etiam in libro de paulum Arist.
ζ' aquis, aere δε regionibus ait, eos qui plagam Septen ast,
trionalem incolunt aut etiammontana loca a re1tis ζptentri a
imis esse moribus praedito: Assiam autem regionibus ofessistimos. caeteris longe clementiore existere, in ea si Omlaia mul Asia Asiatic eo melior ac grandiora nasci necnon mores homi rumi mores, num tUmmitiores tum ad agendum promptiores es m gnifice Ose,ob optimam Assiatici coeli temperie: haberi tamen ii ς' - lic magis imbelles homines, si in Europa In summa vero, specieso mores hominum ait,plerunΤ natura re rabis, rigionis secui calido autem, frigido, humido,&sicco, naturana unam regionem differre ab alia. Alibi etia tradit Hip- regionis ..PDcrates,quibus cubiti Vena Veteres enim arterias et Fur bundos avocabat venas vehementem ederet pulsationem eos , id si uet.
homines furentes eκistere: merito quidem Naprae menter pulsat. nimia in corde abundantia caloris,ita Vehementer o Dac diam; MentUr arteriae furentes autem ait iracundos, caloris 'ri' bundar eabundatia essicit. Stupidos Vero, graues, pigros, tem sων Iasoperaturae frigiditas Hippocrates tam Voluit, non so ditas efficiuium irascibilis appetitorie q, partis animae,sed etia cogitatricis vireso facultates, corporis teperaturae adlis vere,ati illam omnino sequi. Nec secus Plato, ex ter rae diuersis habitationibus ex Vario spiritu, ex insolationibus, ac denim ex varietate Uutrimentorum, non solum ipsorum corporu, sed animorum etiam pro
136쪽
tetur nasci diuersitates: temperamento. s. ipso qd se Vino citra intelligere oportet interueniente . Quare pueris qui- 'odo 'my'δη dem citra duodecimum annum prorsus Vino interdi-.b ies. diesii. cit secundo de legibus fidq; ne in furorem agatur. Pro Vinum lenit uecti autem, Ut ipso tantur, permittit quippe quod acerbitatem se aduersus acerbitalc senectae remedio sit, animi 1 moe- ςβ rores discutiat, ac deni duriores mores emolliat. Et lis s enim iuuenilis aetas calida est, ac multo referta sangui- euiuille ne .cotra,senilis, di frigida,& sanguinis inops. Propte lVinum aduer, rea senibus vini potus Vtilis est iis autem qui crescunt, satur crescenti aduersaturn maxime Iam Veronem in exercitu per ι .' mittebat Plato Vt vinum gustaret milites , neminciui
in eidlaebat tate ipsa serui: sicuti rael principes , nec administran- Plato te rempublicam, nem iudices, nem ii breuiter, qui de Vinum impe re aliqua effeta cosultaturi: τ nimirum veluti quidam x x nim Urannus animae facultatibus imperet. Sed neminter cultarihus, ue luti quidamt diu,niri aut Xercendi corporis aut tollendi morbi gra 'rannm tia permisit unquam vini potionem: nem item noctu
vidum liberis navanda esset opera iro virili autem ess e enitendunt singulis,ut alimento,studiis o disciplinis si ' nulo vitium fugerent,o virtutem ipsam capesseret.. idem proseissius est. Caeterum qui cunctos homines Vi tuti comparandae idoneos,& qui nullum iustitiae amantem esse arbitratur quod est nullum naturalem finem statuere Viri hominum naturam ex dimidio latum cognouerunt. Nem enim omnes iustiti ae hostes, nevomnes amatores nascuntur, ob corporis tempetat
ram Vtri petates geniti: ae Ac sane qui talia astruur, subinde petunt, quo Videlicet iure quispiam debeat laudari,Vituperari, odio haberi, aut amari, quum bonus aut improbus non suopte ingenio, sed a temperatura sit fahiclimatio ho ctus quam ab aliis caussis sisen accepisse depreheditur. minVm d 5 Quia scilicet respondebimus nos omnibus hoc nobis' nesta.&mbpia inest,Vt amplectamur bona, ambiamus amemus: ma luituperaui . quin abomincmur, ait procul arceamus, ignorantes:
137쪽
adhuc , genitum' ne sit tale, an minus Scorpios enim Phalangi a Viperas i, necamus, quum tamen a natura, non sua sponte,talia creata sint. Primum etiam,maximumq; Deum non genitum Plato asserens, bonum taupi ien illum esse pronunciat, nosque ipsum talem ab aeter Deus non te nitate non ex seipso bonum effectum matura duce co nixu ,δbπις
timus,4 amamus. ProriuSenim nullo unquam tem se honus e pore genitus est, omnibus saeculi increatus, sempiter stit. nusq; existens. Merit,itam malos odimus,causam cur mali existant,necdum praemeditati Bonos uicissim, si De natura,siue institutioneo doctrina siue honesto virae exercitio probitatem sint alsecuti, recipimus, at Pamore prosequimur. Quocirca Stoicos admiror , qui tesco fugit homines Universos ad virtutem adipiscendam habile; ψ GMςn .i else opinantur, sed ab aliis quibus cum iuunt, a recto itinere detorqueri. Haud siquidem dicere poterur, qui ominum m. omnium hominum primi geniti sunt, a quibus nide nV 'Q fuit prauati fuerint ante se nullum alium habentes. Vide *.'
mus etiam pueros complures, itidem paretibus Ortos, uenus. ab eisdem praeceptoribus educatos, iisdem li alimentis Usses, natura tamen quam longissime inter se differre. Qu's quidem quis per Deos flagjtia edocuit Reperies, enim paucos admodum pueroS natura ad virtute pro eo esse 'ai pensos,sed a parentibus igdagogis ad eam, minis in a ad uirtutem crepationibusq, conuerti. Porrbilli extrema demen propensos. tia tenentur, qui nos voluptate a Virtute detorqueri aiunt. Quss quidem eruditissimus Posidonius refutas, Posidonii ene
lait in nobis piis intestina quaedam Vitiorum semina, M a sententia.
tanquam igniculos delitescere nec tam nobis a vitiolis cauere, ὲVitiorum incrementum restinguere, O coercere esse opus. Non enim ut fert Stoicorum opinio totum extrinsecus ingruit in nostros animos vitiu, sed Osee udo Pplurimuin se ipsis vitiosii homines cauis habent. od μ Ι ''
extrualecus aduenit,togEmmu eit. Eroinde lane con rui uel praui suetudine praua accedente, secundum partem animvae at em.
138쪽
ratione carentem,praui reddimum. falsis autem opini nibus,secundum intellectricem partem imbui nitar. Sj-cuti dura bonis, synceris cis Viris inuruimur, opiniones quidem verae sunt mores autem humani. At in cogitatrice animae parte,intellectio stultitiata ratione maio-mperies quae ris minorisq; ariantes, corporis teperaturas sequitias qRUtRr tur is autem temperaturae primam in Urero generationem,& cibum probo istic coῖ parantem ,habet ata Temperies a toreiruat is hae mutub Ieseo adaugent, , fouent. Calid iracundo talitant exempli gratia, temperieῖ, iracundos facit. haeudia i mea Inde rursu iracundia ingenitum calorem accendit at reddit calor igneum reddit Contra qui mediocri temperatura consilitum stat,13nediocriterq; commoti animo,ad probos succos gignendos pronciunt
de Naturalibus factitratibus,Liber d. Uandoquide sentireo moueri secundunae cti , rem,propria animalium sunt augeri Vero,& nutriri plantis etiam cornunia, erunt Vtil priora quidelm, animae poste- Animae opera. - 'in Afriora Verb,naturg ipsius Sera reruare ani- Natura opa malia ipsa stimulo ab anima & a natura gubernari di- Animalia git cimus: stirpes4 sola natura. Quaquam his etia antimarrain 'ri ita Vegetatricem aliquis tribuere haud immerito poterit, ka. distinguens illam a sensitrice, quae animalibus inest. PorStirpes dispen b quum corpus aliquod ab iis sub quibus ante fuit trinxi a sola ua nullo est immutatum quiescere id dicimus Q iod si irr
Shi,pibuaseest ii fido a UIi receSisit, eatenus id moueri. Vb1 igitur cor anima vineta pia ipsum ab Vna in alterana qualitate mutatur , t aberiX. . albo in nigru, aut a frigido ita calidum holman ipsunIN tid alterationem vocamus est is nummorin genus. Alierum genus in corporibuitis ei quς situra mutant. Cui generi titio nomen est Alcs ii quidem duo motus simpliceso primi sunt: auctio verbo diminutio, ex his c5 positi. Illa quum ex minori malu fit: hsc quum ex ma Isilmalla pro
pria. viantis c5mu hia cu animali
139쪽
fori minus: spria scilicet utrobici seruata forma Alii
autem duo ab his motus sunt, generatioo corruptio. Generas Illa quidem ad substantiam productio haec illi contra CQN- ria . Omnibus iis motibus communis est prioris status immutatio: sicuti e diuerso quietibus prioris status conseruatio. His praemissis,inquireduim iam nobis est,quot quae naturs sint facultates, tum quod opu edere sim Agulae earum sint natae . Porro opus appello , quod iam aiunxactum ait completum per actionem est veluti sanguincm, carnem,neruum Actione autem,ipsum activum Aelio quid. motu . Causam Vero , a qua hec procedit,facultatem Causa quid,
Etenim ubi cibus fit sanguis,passivus quidem cibi, actitius vero ipsius venae fit motus: quam actionem, licebit tibi appellare naturae opus,non tame opus ipsum,actionem At mihi quidem tam Vena, reliquarum particularum singulae,ob certam quandam temperiem quan in te omnes ex quatuor sunt qualitatibus nactae, hoc Vel illo modo ista latione. n. vidolatur agere. Qusquam Aristoteles, at B ipsum Stoi quo praeditae ci sequuti, calido&frigido omnem actionem tribuut: uni. Siccumo humidu pro patientibus iis subiiciunt, quum tamen satius fuisset omnium particularium causas ad
ipsas quatuor qualitates reducere. Nam tametsi in animalibus & stirpibus calidumo frigidum magis agere, siccum vero δέ humidum pati,Videantur, non ob id tamen sic res habet in omnibus Caeterum omnis pota ' sta' in tentia siue facultas,in relatione ad aliquid intelligitur . . . ita a
Primu siquidem actionis ipsius potentia est causa, dein aliquissictiam operis,ex accidenti quodam quare si causa ad aliquid est, potetia quom in relatione dicetur ad aliquid, nimirum causa quum siti Cuius quidem agentis causae substantiam quandiu ignoramus, facultatem eam,siue Venis inest at potetiam appellamus: in venis quidem potentia quan zi δ ΩΠρον dam sanguificam,in ventriculo concoctricem in Or Cordi in Edepulsatoriam dicentes. Incipie mital nobis ab ip tam pullato asis operibus est, si certa rationein via, quoto quae fa Πλημ
140쪽
ciuitates unt,inuenturi sumus. Singulanan Mopera, ab Partes corpo aliqua procedunt actione. Hanc Vero omnino aliqua vi umψ ' ς praecedit causa. Ergo naturse opera dum adhuc inuete ringestatur, ac langitur animal, omne corpis lunt parriculae. Edito vero in lucem commune in omnibus nat Tae opti est, earum a d.magnitudinem perfectam per Actione, ham ductio. Postea ero, eriam Uz omne perdurent, molia, tres,genera tio Actiones quae cribu his operibus respondet neceiatio, auctio, ni trio tres iunt. Vna. s. cui generario, auctio, δέ nutri
tio Uerum generatio limo lex actio naturaeno est sed
esse actionem X alteratione cnormatione compolita. Siquidem alis compositam te rari Oporret, efflagitis materiam ipsam, Ut ex ea glia Auctiora sit gnatur animal. Auctio verb, solidarum ac iam forma- tartim animali, particularunia, augmetum, ampljatio i3NWm i0quii in logum latum,& profundum est. At nutritio, iis derra partious apposiiij quaedam it, sed sine ampliatione. Ern m νste o primo omnium agamus de ipsa generatione Proie
projiemui d/m temporibu Simultae constantur partes eius quae gignitur substantiae humiditate, siccitate, calore,c frigore, caeterisq; nam bus, quae haec sequutur, qualitatibus hoc est tactilibus, at piis etiam quae gustu, Odoratu,&raculi tς ος diiudicantur)inter se differentes. Qito circa sit prim
mae quae md elementare alterationi racultates requiris nae Facultates ex uiar,humiditas siccitas, caliditas est frigiditas. Si vero primis conssa eas quae einis inter semiistis nascuntur, tot facie omni Eiementa senta siumquFruni NUO ruerint in eo sensiibilia elementas hilia sunt ii, ea hoc est silmilares particulae riuas nimirum in prima milares parti animaliS generarione, Natura creat,Via generatrice almi teratrice a potentia. Proprium autem Uniuscuiust ut steris corpus, sit ab eo uenas, neruo S. arreria exe-eueiris, similare simplex J; arcu compositionis est expersa caeterum sit qua organa ex geminis constat tiani-
eis, sed simplicibus, rudisssimilibus, horum ipsae tunicae eleimia sunt. Atiu tral tunica in sua quaedam altera-