Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam, & methodu[m], quàm accuratissimè contine[n]tis, sectio prima-[quarta]

591쪽

rationes nihil ducit. Sufficit siquidem sanitatem con Medico quid seruaturo curaturoq; morbos scire propter bonam si i temperiem calidi, frigidi,humidi, dossicci,sanitate adesse animantibus ob malas autem horum intemperantias procreari morbos. Ex elementis taci mutuo inter se alvi saepius mutatis,tu Plato, tum Hippocrates alui hostra conflari corpora: Etenim ex quatuor elementis stirpium generatio est,& ex ipsis tum fructus, tu sernina. Alimentum Ver haec omnia,Ouibus,suibus, capris, bubus aliis 3, animantibus, quae herbas,aut arbo rum fructus, aut surculos,aut radices comedunt: hominibus haec eadem animalia alimento sunt: atm hinc ipsis generatur sanguis pituita,& bilis utram . Est autem Sanguinem exsanguis ceu generationis nostrae materia, ex qiratuor quatuor Qne humoribus constans Ex quo quidem in utero primam 'δx bμφQxi conformationem accipimus, ac postea particulis effortitatis artuum confirrnationem, incrementum, Dabin solutionem, aediti in lucem recipimus: ac primum sane Lae segni ine lacte nutrimur a saliguine qui iri Venis est , genera sanguine. hione ducente: deinde solidioribus alimentis,unde rursus sanguis pituita, bilis flaua&atra proueniunt. Quae Morbos sim omnia Hippocrates primus omnium definiens. OG RVRR PRW μ

hos primorum corporum emintemperie fieri dicebat petie consist Porro prima corpora appello similares particulas, quae re. in diuersi generis alias minime diuidutur,4 ex quibus Prima QxpQ instrumentariae constant. Prima itaiugenerati nostri, G ''s . bis; ex sanguine, qui ex alimento, quod intra corpuPassu in rnitur fit, est 4 ex semine . Ex his primariae particulae Partes prima. generantur chartilago, os, neruus, membrana liga quα mentum alia I eiusmodi. Ex his rursus instrumenta P Wς .mqxψ

riae,Oculus,lingua, caput Vilcera, artus e quibus tandem niuersum corpus conflatur Sunt autem ele omenta in corporibus non actu, sed facultate. Hoc est, Π lup .hμ quatuor nobis humores insunt, ex illis, alimento in m*y AER 'teruentu procreati. Sanguis videlicet, pituita, bilis clis

592쪽

tum faua, tum atra . Igni siquidem flaua bilis respon-Eumommmm det: atra,terrae pituita aquae. Ideoq; calida disicca iplaguli, qu-le η flava bilis existit: quemadmodum ignis atra,frigida: .umciuis io sicca,consimilitς terrae pituita vero frigidi humi

portiones res da, quemadmodum aqua. At solum aereum elemetuna spondeam. in animantium corporibus , propinquum uaeipsitus naεὸngvm Pxς turae videtur,& in respirationibus4 in pulsibus. Modea modesaia d. .raeXOmnibu quatuor elementis teperies, exactum tuor elemento produXit sanguinem. Sanum igitur maxime est corpus

rum temperie. ut Hippocrates nobis est author) quum mediocriter Fanum esse quin virtuted copia ligc iter se habuerint. Dolet autem, quum aliquid horum minus aut maius fuerit aut dum

accidat ab aliiSlem Otum,in alienam edem traicurrit. Etenim hi quatuor humores,ad quamcunq; particulam trania fuant, in ea morbovessiciunt erysipelatao herpetas , Morbi ob v flaua bilis: cancros atra. Cedemata pituita . At sangUis motum leue quum in pulmone, ex spatio inter pulmonemo costas medio, ex propriis instrumentis estusus constiterit,pu- Sanguinem Pu trescens tempore, tabe messicit. In Vetre etiam, di pertrescζniς in magna vulnera in grumum coalescenS,aXtrema peri- istumum eoa, cula ducit. Terram Vero, nullibi per se videre est b- .stum, extrema lain corpore coaceruatam, quemadmodumem ignem pericula indira etiam per se solum,nech aquam clemetum. Porro Hip pocrates multo accuratius si Plato, demonstrauit quatuor es e in corpore humores,o legeo natura distinctos: videlicet languinem, pituitam, bilem flavam, Matram,illorum simul opinionem conuelles, qui Vnum tantum humorem elementum hominis constituebant. Utimodium qui Quum igitur astruXisi et quatuor humores inesse nobis in Quihus re secundum naturam, eosq; Vt quantitate eXcedetes, sic dVndῆΠ i PQ qualitate alteratos, morborum author es fieri postea ostendit hyeme quidem, redundare pituitam: vere sanguinem: e state flauam bile autumno denim nigram. Caeteriim de anni temporibus differes, Virtute etiam,

de aetatibus regionibus ci, disseruit: quum nimiru alias

593쪽

semper iubeat cum anni tempore, regionem & tatem cons*derari. Ex regionibus, esperata quidem, veri re Reg ona cum

tondet: calida aestati inaequalis caloreo frigiditate . R FQmpa a frigoreo siccitate redundans, autumno ,humida δ' 'denimo frigida hyemi. Haec iraqkUbi docuit Hippo buthari a te

crates,4 praeterea Dcontraria Otrariorum remedia tinion reme, existunt artis methodi elementa tradidit.Postea vero dia existere.r

traditis iis quae ad aphorismos perti nenr, de eXuperantibus in unoquo manni tempore,& etate, morbis, Veluti syllabas his adiunxit. At verbPlato, aeris quidem 'Iatonis di xxcessui, quotidianas: aquae autem exuberatiae, febres plI xQr cuγtertianas tribuens' hallucinatus est. Primum quidem c Vz μὴ

iii communia omnium corporum, non in sanguineorum animantium elementa, febrium circuitu remeantium, causam retulit: deinde, quoniam ad Vera earum

febrium causam me prope quidem accessit. Apparet Minfidiariast enim euidenter in quotidianis pituitosis superare hu Dbxes o iri a Inor, qui humidus est, & frigidus in tertianis flauali pyxμyto hu lis quae sicca & calida existit. Gignuntur tamen acutis mi Lui . simaeo ardentissimae febres a flava bile: atm eXgene bres a flava bire ardentium febriu ipsa quom tertiana existit. Etenim e produci. de ipsius flaus bilis natura,ssic Plato scribit. Quae autem a manam fe corporis partes incedi dicuntur, a bilis aestuo flamin , idii, , Iomnes infestantur:&post haec deinceps. Quae quuae stere. syirat extrinsecus, omnigenas tuberculo species feruens emittit: intus autem cohibita,igneos plurimos 4; morbos procreat. Verum du Hippocrates tradit, semper insitum calidum, omnium naturae operum βῆ ci' maxime causam, Plato non calidum dicit, sed ignςm Calordiri na, quum tamen si ab igne ciborum concoctio fieret, nec sum consistere mon distributio, sanguificatio,innutritio, melius utim sitiisti min acute febrientibus haec perfici viderentur. At insitus δ' gμ ης -- calor, temperatus existens, substantia sidem in sangui ta in Ineo pituita consistit: qualitate autem, miXtus est tem 1iditate at, hiperate,ex caliditate atq fligiditate. Tutius igitur dixit iditate.

594쪽

Hippocrates, qui crescunt,plurinium habent calidi inἀnati: ait illud: Ventres hyemeo vere natura calidis imi sunt:& hic et calore insito intelligens . Falsus etiam est Plato , dum attractionem pulmonis inter respirata' dum e medio tollit, inspiratiqnem 1 ipsam successione ad id quod vacuatur,nempe succedente uno spirituati subingrediente per cuti toros,in locum alterius, Resphatioquo qui expulsus est, necessarib fieri contendit. Quippe nermodo fiat ui ab spinali medulla orti, arbitrarium motum musculis thoracis largiuntur: a quibus eleuatus quidem, externum aerem per fauces d asperam arteriam in pulmonem attrahit contractus autem, per eadem expeto Pulsarn fieri uir. Pulsus autem a corde&arteriis ficiatmin eleuati O- ς' quidem, per arteriarum ora in cutem pertinentia, Dilatatiois es Xternu aer intra corpus attrahitur, triplicis usus grateriarum tri . tia: refrigerit, euentilationis, &spiritus animalis gene Metauru rationis: in contractione Verb, arteriae explodui quic-. quia fuliginosum fumosum ue in ipsis procreatum est.

uera I es Sermo itam Platonis coarguitur: prim quidem, in-

actionem. spirationem affectum superuenientem, non actio item Voluntariam constituat quum tam in nostro situm sit arbitratu, citius, tardius, minus, magis o frequentius Platenis ops inspirare, quemadmodum expirare. Secundb autem, ni de respir quia post arteriarum contractionem, oporteret statim nQRςςQRVς ix inspirationeni fieri Murid post expiral jOMm, proti nus arteriarum eleuationem. Caeterum licet nobis lotagiori tempore respiratione cohibere, nec ob id tamen desimunt moueri arteriae cum corde. Qujn etia eleuantur nonnunquam hae inspirantibus nobis: sicutio expirantibus contrahuntur: & in Vnius respirationis tempore septies aut octies, cor cum arteriis attollitur,de primiturque. At qui Platonem credunt fuisse adebimperitumo rudem, Ut quum dixerit spiritu potumque pulmones ipsos excipere, existimarit potu omnem in pulmones deferri, ii sane imanifeste falluntur: qua do qui-

595쪽

dem non fuit talis eius viri sententia, sed nonnihil ex ipsa potione per fauces, perit, asperam arteria in subditum pulmonem defluere , no per media instrumenti Potionis plent laxitatem delatum,sed circa tunicam ceu lenimentum liqvδm 'ui quoddam aeris modo descedens id quod verissimum εἴξ . h loest,atq; rationi cosonum. Qu*d si aliquis accepta, dum tam arteriam stat, copiosa aqua intra os,dein supiniis decumbat, eius asperam. modi percipiet defluxum,si aperuerit modice gutturisorincium . Verum cumulata potioo copiosa tantani TR si undo it

Ut sipitatus Vias intercipiat animal ad tussiim Irotat: modica autem, nec omnino sensum sui quu per arteriam delabitur, exhibet. Adhaec si stilibado animali coloratam aquam propines , ac dein statim iugulatum id dita seces, pulmonem eius similiter coloratum inuenies liquet iram manifesse aliquid ex potione ipsos pulmones allabi.

pocratis&Platonis Liber. IX. V UM Aurem facultatem discernen Facultatem di, di rerum similitudines plurimi fece scernendi reflerint tum Hippocrates tum etiam Pla similit 'dii'es,

li cessaria sit veritatis cognitio, esidem veritatem eorum quae inquiris inuen Veritatis inueturum te assirino , si primum initium viae quae ad ea dii landae methocit,cognouerileta qua aberrans,in permagnam verbo 'μ- rum captionem, errorem it, decides . Est autem princi Principium ea pium dimidiu. ut Plato ait)totiustis maximum . Qix' β'hi maSi igitur nullu nobis insit naturale iudicii instrumen 'tum mel artificiosum, nihil poterimus inuenire . At quum naturalia & comunia omnes habeamus,inuene-

596쪽

Iudicii latu rimus etiam aliquod artificiosum. Quae autem sunt fl-3 alia nisi Vmen a naturalia iudicii instrumenta, quae nobis communia , - -- , A adsunt oculi secuiadum naturam habentes qui visibi-

lunt. lia conlpiciunt: aure naturali modo dilpolitae, que aU-dibilia percipiunt lingua saporum diiudicatrix: nares odorum:& tota cutis tactuum. Ad haec intellectus, veInotio, et mens, Vel ratio , qua consequentiam repu gnantiamq, internoscimu Daici alia praeterea quae his

incidui,in quibus est diuisito,& compositio similitudo, sensibilium iiiin dissimilitudo . Vt enim sensibilium iudex est sensus, deae est sensu. . ita & intelligibiliu alia quaedam facultas, qua Ut quis Bili su icta appellare voluerit, illi permittimus. Recte ita hi dixit

iudex. Hippocrate S, rerum natura inueniri, si a maximis qui- Natura rerum dem usu facillimis aut cognitu inceperimus. Etenim

quo paci in natura ambo nobis haec dedit, ipsa iudicii instrunieniudicia philo ta, diu ipsi a nullido et praeceptore credamus. Ea in

instrumeta seu tur quibus iudicamuS, instrumenta sensuum sunt, ocsuum, facul facultates instrumentis tentes. At fides ipsorum, citra late instrum disciplinam & natura non hominibus latum sed aliis etiam animantibus,inest. Q aula igitur appareant artium opera vitae hominum conducibilia,Vtil natura-

Feliciores qua libus iudiciis, fidem accommodantes homines, de ipsis ratione simus iudicium fecerunt: ac nos illis eo feliciores sumus, muς ibo quae illi longo tempore laboreque improbo adinvenere utilia, ipsi breui condiscimus tempore,futuri etia praestantiores prioribus,si pari ac illi studio, sit milium dissit milium dignotioni inde sese insistamus, idq, semper auspicates a facillimis cognitu. Enimuero Plato, quum prius nos in ciuitate exercuisset,iudicasset is aliam populi partem dominari, aliam propugnare,tertia aliam pia 6hem iE, Opificem esse in ea digressius adem ad animam, etiam animae faculta in ea ostendit aliam partem eis quae dominetur, quum tes tribus rei bene habet altera quae ipsi ministret, quemadmodum imb pyui in Urbibus ministrare militaris consueuit ac reliquam

'ξ ' deum tertiam, qua alendi corporis gratia opifice nostri apposuerunt.

597쪽

pri apposuerunt: & si discernendi similitudines imperiti Unam esse omnes sentiant, non tres commemoratas particulas. Similiter etiam Plato in Phaedro nos docet, ne unam quidem in se dubitationem habereή, quae naturalibus iudicii instrumentis manifesto subduntur: in caeteris ero, ambiguitatem neri Laburandum autem est in Unaquai artis exercitatione circa materiaS, quaru actiones,Vitae lites, expetimus Atu Vno mulierum proposito excplo in quinto de Rep. lib. nos Plato exercuit, quo modo inuenire discernere q, possimus in quo silmilia naturis,4 in quo disssimilia , quae conferuntur,existant. Ait enim illic mulierem omnium stu fulierem en diOM natura compotem esse ac proinde non esse prae in stud Qxuss

ter naturam,sii Nores custodum mussicem, gymnasti dicisse. cemq; exerceantur: in omnibus tamen foeminam Vir Foeminas uitis imbecilliore existere .Mulieres porro viris similes sunt, omnia imbeci quatenus hae rationalia animalia existunt, hoc est scien Qxς. 3istςi riae capacia Quatenus autem virorum genus est for Foeminas uiristius, di ad omne opus d disciplinam praestantius, mucipi gQ det*NQ lieres aut imbecilliores,deterioresque,disssimiles inhoe ς-- ' fuerint. Differunt preterea a nobis mulieres, quatenus hae quidem sunt eminae eon ad concipiendum idoneae. Mulieribus siquidem, certae quaedam corporis par Mulier simi ticulae insunt, quibus masculi caret. Quare vere aliquis lividQM sim ediXerit , in aliquo mulieres viris res odere structura si ' 'mili: in aliquo ab illis differre . Hippocrates autem, se Facie aegri DP ciem aegri nos inspicere iubet utrum similis sit, an dis spiciunda esse. similis fanis: praesertim an ipse isibi respondeat .Est quando elapsum articulum sano Hippocrates coparat, collatione in ipso affecto homine facta iam deceptio plerunt accidit, si alienis articulis ipsum conferas. Consueuerunt autem Graeci similia nonnunquam Ocare, quae idem aliquid obtinent. Adhaec exempla secudum idem, in iis quae conferuntur , Plato nos facere iussit Pia

uis quidem in Philebo S Phaedro diuisoria compo-

598쪽

Diuisoria,co sitoriam, speculationem maxime necelsariam esse adtuli ibit xxjVm constitutionem ostedit in qua sane duplici mo-xime necescio do exerceri nos Voluit, primo quidemo generaliςsi-xiam eme ad armo descendentes,ad ea quae no amplius diuidi queunt, iis consti tutio per differentias in medio consistentes: quibus4 dissini η Π tiones specierum costitui in Sophista&Politico commostrarat. Contra Verb, a specialissimis , quae multa sunt, ad primum genus per compositionem ascendentes. Viam nanq; esse triusim Vnam, sed iter duplex ab

altero primorum,ad alterum Vicissiminuti Nequit au--, tem rationali artium constitutio fieri, nisi in diuisionec mediebium di compositione Xercitatio accessierit. Porrb specula- dissidia, quid tionem circa medicorum dissidia, magnam vim obti- Possit nere,non aegris tantum, ad sanitatem recuperandam, sed valentibus etiam ad tuendam eandem, authori estriobis Hippocrates. Mirari autem licet, cur artem medici pertractantes, in qua ea quae offeruntur remedia usu possunt diiudicare virum prosint an noceant, maxime contraria de iis quae prosunt aut nocent,intrepide pronunciarint. Siquidem in philosophia non sedatas esse plurimas dissensiones, nihil miri est: quum res experientia iudicari perinde nequeat, ut ea de quibus medici digladiantur. Caeterum hinc nascitur haec controuersia, medicis quidem illis qui experientia sola artem constituerunt, illud solum visum est utile, quod forte fortuna ipsis frequenter profuisse apparuit nemetiam ad contrariam victus rationem transire audent, Ut illam quom eκperiantur: nimirum veriti successsium Eupe in ius improsperum. Solus aurem qui natura aegrotantis no-

quis possitispuit δε morbi dispositionem, & uim auxilii quod adhibebitur,praeterea tempus quo utendum ipso est audere possit,usus auxilio iam ratione explorato, spe confirmare experientia. Quare hic solus inueniet dissidii causam odistinctiones, quibus animum adhibens, ad id quod aegrotanti conducit Perueniet. Aliorum ver

599쪽

nullus hoc ipsum cognoscet. Nam qui cognitis per experientiam adhaerent, immoratur is,illa sola aissium ut, causantes naturam, aut arte, aut eiusmodi aliquid causam offense extitisse id quod etiam in opere de fractu. ris ostendit luculenter Hippocrates: qui de vino, mul Hippocrates.si,melle aqua,Oximetite,ptisana,& balneis, distinctiones conscripsit,accusans eos qui in omnibus laborantibus grauiter Vel iubent, vel prohibet, singulis commemoratis Vti. Nam interroganti an inutia febrienti sit exhibendum, responderi debet, τ huic alicui dandum est. Ide vero hoc de voluptate Plato factitasse vi 'isspratsi, s

detur, qualda ipsarum, nempe ab honesti rebuSprore da, ait Platoctas appetere nos praecipiens quasdam Vero fugere quae ab hone, quales sunt,quae ad ventrem spectant quae autem ni stis rebus proiihil ab his secretu obtinent cillas nem fustere ne u per ciRRxWnfugi era

tiae ex methodo diuisoria quare quae huius Via inueniuntur,assiniao communia sunt iis, quae e similis cognitione intelligi solent. At voluptates habent similitu Voluptates hadinem quidem inter se inuicem comunitatem autem h*Πx similitudi

secundum genus. ElegantiSume Ita Ci Omnium Hippo ter se initieem crates atmPlato tractarunt eas duas speculariones, di comunione auco illam quae discretione similium&dissimilium con ten secundum stat . ea quae via iuxta diuisitonem generinvsq; ad in g*ημβ diuidua tendit ac rursus a particularibus ad primu Re

rius per differentia intercedete reditum reciprocum putatu in prit facit. In uniuersum autem rei de qua disputatur in pri mis oportet hah mis oportet habere substantia cognitam. Nam quino here substano uit non simplicem unam anim:e in nobis speciem eme - ψgm Rm sicuti in stirpibus appetitoriam,m DIJS ratio ridiem, ea uiam si e tris in homine ambas conssistere, di tertiam preterea irasci plicem. bilem, noult cum hoc etiam virtutu numerum, Vim, Bonus habitus di possessionem: quemadmodum oui naturalem cor R mi

poris nostra structuram habet perspectam, d rq mmmi partici ilaris laribus quidem, secudum elamentorum commodera, quo consita.

600쪽

tione . in instrumetariis autem , e similarium quantitat eo qualitate, item uniuscuiusquco formatione di situ, didicerit natura lam habitu missici, is morborum curationis culci; conuenietis,&praeseruationis copiam Cogestione ' habebit. Merit digitur non ulli exactam similium Ddita milium' dis similium cognitionem sussicere ad methodicam cuiussi edi ad e liba et artis constitutionem exiuimant. Siquidem etia ad dicam cuiusli iudicandum de iis quae in ambiguo sunt dux haec esthetariis consti abunde faciens. Speculari porrbonum hic mundus ge- tuu ςm neratus sit, an ingenitus: sicuti et an geniti ipsius Deus

aliquis opifex fuerit an Deus nullus quidem, sed caulaqueda irrationalis, cx inartificiosa, fortuit ipsum a debo: . pulchrut effecerit an etiam Deus praesit mundi strulle, humani, cturae,sapientissimus simulo potetissiimus huiuscemoactionibus,qus di inquam quaestiones nihil conferunt ad honeste rem nam isti familiarem administranda aut ciuitatis negotii commode consulendum, aut deni P ad morales virtutes ac ciuiles adipiscendas. Caeterum non sicuti mundus genitus ne an non genitus sit, quaerere inutile est ita etia de prouidentiao de Diis . Nam quod sit aliquid homi Sobhisma sextae praestantius virtuteo sapientia in mundo, omnibus Ritui ex simili, nobis inuestigare praestat: non tam quales Dii sint subtudine quam stantia, Vtru incorporei omnino, an corporei eXistant, hi '' id i necessarium est cons*derare. Sunt autem multa alia, cih h simillima veris: immo etiam ipsa sophismata,ex simili- Sophismata a tudine quam cum veris sermonibus habet, constituunquibus possint tur. Sed internoscere ea, di inuice discernere possunt, 'h In illa materia, circa quam ars Versatur, exercitati, dcturam euius, prς Minaturali industria: quam oportebat potissimum exploranda in in puerili aetate, cuius m ciuitatis senioribus prudentis puerili e late es sima is iudicari, ac dein nullaqueiam artem suae naturae Hac deiΠVnsi congruam doceri quandoquidem permultos Videmus natui sui . Osu artes rationales exercentes , qui ne ea sane quaeptam, docen ipsi dicunt assctequutur Quum igitur quod in omnibus eum rectent,omnes ad artem referant: quod autem iiivno