장음표시 사용
561쪽
bus, di opinioni Platonis. Quum autem Chrysippus di Tristitia quid.
xiliat, tristitiam esse opinionem recente praesentis mali: ab eo Posidonius exigit causam cur mali quidem opi 'iti/m curnio,ssi recens siit,tristitiam interata. inueterata aute,ne recens prole', stiquam aut non perinde angat animum. Qua causam, tis malvinuete crinam ignoraret Chrysippus ipsemet Posidonius redo/ta aute, ne, dens ait omne immodicum&pere rinum subito tria RU - ut ruens, animum permutare: utatum Vertata conbue Minniodie domtum,inueteratumq, aut minime affectus mouere, aut ne irruens subiparum admodum. Quare domesticumo familiare si tommutat ani bi facere dicit rebus non praesentibus tanquam prae m*:ςQuouetuiu
entibus Vti. Ac proinde lapientes complures, etiam ii , ah existiment se, in maximis bonis, aut etiam malis Ver Immdes ab assari esse tamen ab affectu onmi immunissimos. Quoci DaueTe, queca dictum Anaxagorae assiumpsit. Qui quidem . quum Q in spiri
aliquis nitum mortuum et renunclasset, admodu con sentibus rebis stanter respodit,Noui me mortalem genuisse. In hunc utuntur sensum et Euripides Theseum introduxit loquentem Anaaagorae di
sapiente aliquo perdoctus ego, ' Qi via. In curas animum, e calamitates indisi Atq; exulem me proposui patria mea,ad mortes Immaturas emulas malas alias. Vt si quid paterer ex iis quae putaueram Aliquando, animum non morderent recentia. Eodem pertinent illa si bis primus esset malorum dies mihi, Et non diu uexare in laboribus, Forsan reniterer , ut pullus iugo recens Subditus, excutiens sterium susceptum nuper. At nunc malis obdurui emoccales. Haec interim emollescent longo tempore Natum pubescit nunc.
562쪽
Affectus secta xl tapore, etiali opinio ipsoru
mollescit arii. mae irration hilitas. Tempore me cui conquiescunt.
Tempore tam affectus cessant, etiam si opinio eoruni iudicia permaneant. Ut enim pars animae obnoria affectibus, peculiaria quaedam concupiscit appetibilia , ita etiam ipsiis, quum accidunt, repletur,4 faturatur , atq; in hoc suum ipsitus motum sistit , qui animalis impetui praeerat. Nihil autem tam clarum est, qVires quas da in nostris animis inesse natura concupiscentes ,hanc voluptatis illam dominii δἰ victoriae Iam Vero, sen: qui nolentes plorant lachrymas cohibere impotentes Sunt contra, qui plorare cupietes,protinus cessant: obmotiones affectibus subditas, vehementer ira inhaerenateS, Vt non euincantur a Voluntate aut ita omnino cessantes, ut ab ipsis excitari nequeant. Qu'rum carisaS. In uestigates, inueratemus quo pacto ratio cum affecit pugnet, atm ab eo differat,siimilci, seruabimus animae facultates. Consuetudines italo tempus, ad affectuuro motus plurimum posse identur. Consuetudine quippe mollescit animae irrationabilitas in quocunq3 educetur Tempore autem affectus conquiescunt, repletis irrationabilibus potentiis animae, iis quae antea de byderabat. At ratio13ales cognitiones iudicia,& summatim
scientipomnes,&artes nem dissiciles ad dissislutionem fieri apparent propter solum tempus nudum quemadmodum consuetudines secundum affectu )nem trans ponio celsare, sicuti tristitia, aliiq; affectus id genus.
V N Igitur sectatores Chrysippi osten
derint, . quemadmodum ipsi quidem existimant, uniuersos affectus in corde consistere ut autem veritas habet, solos eos, qui circa irascibilem facultatem versantur ac
563쪽
dein assumpserint,vbicunm animi affectiones sint,ibidem quom ratiocinatricem ipsius facultate haberi: ita
daemum concludunt, in corde ratiocinatricem existere. Nos Uerb,ir inde iracundia nascatur, una cum ipsis fatemumque autem in loco eodem delite ant vis irascibiliso ratiocinatrix non item mel cruentus opera facultatis existat. Porrb affectum animi motione quan Aisectus quid. dam est e praeter naturam,rationis expertem quae ciuilium animis non innascatur, non veteres tantum, sed Chrysippus quom fatetur. Est autem inter animi con Ammi consthustitutionem,& eam quae corpori inest,quaedam simili si e corpo.
tudo &proportio. Quare Possidonium t udo prauo u αα
rum animas, quum extra affectus pstiterint, sanis corporibus similiter se habere praedicat mo probo autem, ' eiusmodi constitutionem morbu nominet. Oportebat naiam, si recte sapietium animas vellet assimilare, dicere . eas similes eis corpibus iis, quae ab affectibus sunt immunia. At providorum, bono habitu praeditis. Mediocrium verbuirorum, sanis sine bona habitudine Vulgariumo iniquorum, iis qui vel ex Occassione Ammara cum leuissima in morbos incidunt. Irascentium denich, aut corporibus 5 furibuudorum aut lugentium, amantium ue, aut ob Parari ones diu sessiorum aliquo affectu iis quae iam aegrotant. Siqdem quocunt tempore,vel dormiunt, vel ad aliud metem hi transferunt,extra affectum ferutur. Paulo post ubi ipsorum meminerint, in constitutionem perueniunt fibrium insultibus similem. Quemadmodum aut sanitas corporis, est comoderatio simplicissimaru eius parti sanitas corpicularum, quae iam elementa vocamus: eodem modo etiam erit animi sanitas commoderatio quaedam sim uis plicium particularum ipsius . Qui. n etiam morbus ani Morbus ani mi similiter immoderatio quaedam est, o discordia ip mi,qui. sarum harum particularum inter se, quarum commo δ' ' ῬRuffderatio erat animi lanitas. Sunt autem hae particulae tu xta Platonis sententiam,irascibilis, rationalis, di prae appetitoria.
564쪽
ter has etiam appetitoria. Etenim concordes inuiceru&in nullo dissidentes hae tres, sanitate animi'Eciunt: discordes autem,& conteuientes, morbum. Vbi autem Chrysippi eo Chrysippus ait, animae partes escte, per quq ratio insar 'VPἰςη corvistit intestigens animam, notion uo praesumptionum quandam collectionem existere,dupliciter errat Primum enim non animi, sed rationis has dicendum Amma erat esse particulas . Qujppe non idem est anima &ja--d questa l. xjO: quunt haec in ea contineatur. Qunisi hoc etiam alii anima conii qui irreprebensum permiserit, certe notiones di pra neatur sumptionςS,non particulas animae,sed amunes animae Nihil e pro dicere oportet. illibaut x propriis functionibus con
dent: ρ' ' - Adhaec etiam Chrysippus sanitatem animae inui
telisitudo chritudinem in num atq3 idem cofundit. Porro cor comis, in patra poris pulchritudo, in particularuna coimmoderationeticui NGomo qualis in Polycleti regula cernitur secundum omnes iij μγ' '' medicos philosophos , cosistit Sanit s verb,elemen- Sanitas est se torum, quScunm illa sint,inter se est comoderatio Caementoti com terum animae pulchritudo , ad moderatos ac decentes moderλtio. riptas animae motus squalis est Platonis sententia re- 'Riς' tWd fertur ad immodicos autem Mefferatos turpi rudo
centes eius m eiusdem . SIQuidem in comoderatione moxionu partitus refertur, ut cularium, pulchritudo actionum est cognita: sicutitur- turpitudo, ad pitudo in immoderatione. Quod autem anima nostra
imm*di composita ex particulis diuersi generis & substantia
deri sede ter te disterentibus sit sq; innumeras Vires o Anima nostra tiatum, Hippocratis est tm Platonis placitum. Quare constat e pax nem in una particula animae, neq in una ipsius facultibu QRmm late tum iuvicia tum etiam affectas fient , chrysiip
lentibus pus Nisi mauit iam Vero pueris multo plures ta velle Pue is ueheme mentiorecladultis oboriuntur affectus quum a nullotiores,pi eos docti magistro, sed naturali ductu illi omnes ad volu arfect i di βμι ptates fledalitur auersentur autem labores. Videmus m. ' enim ipsoso irascentes, d calcitrantes,o mordei res, di praeualere cupientes, ut nonnulla animantia , nullo praemio
565쪽
praemio proposito,praeter ipsam victoriam.Nel Vercia ratione impetus eoru coerceri, dicere possis , Ut qui rationem necdum habeanc neq3 ι nota innanaerie affectibus implicentur. At ubi processierint, quoniam ad honestum, naturalem quandam propesionem habent, di erubescunt peccantes, δέ iustitiam , aliasq, UirtuteSamplectuntur, facientes plurima secundum earum notiones: Sc si prius quum e sent parui,eκ affectu Viueret, nullam i praeceptorum ex ratione curam haberent. A ' sonat: caeterum animae constitutiones in diuersis corporis V kψ'ς
xemperametis oriuntur: quum Videamus animalium, temperametis quae lati pectoriso calidiora sunt, mnia sortiri natu nasci. Tamiracundiorem: ut timidiorem, quariatis coxis, Iraciuidiora efrigidiora. Ac secundum varietatem regionum hau IE, 'parum etiam moribus homines ad timoremo auda Ticidia existunt. ciam,vel voluptatis laborisque studium,differunt. Qua Region imita inre,mea sententia, curatio animi affectuum in nonnul rietas, discri
lis quidem, prompta δέ facilis est, eo irmem assectuiuii '' Σμῆμ
motus ipsis insint validi,nem ratiocinatrix pars, imbecillis natura, &imprudens, sed propter inscitiam prauas i, consuetudines id genus hominum,uiuere ex a sectu cogatur. Nonnullis ver,dissicilis, quum motus affectuum, qui ex corporis costitutione necessiarib ob ueniunt,magnio Vehemetes extiterint ratiocinatrix autem facultas imbecillis, imprudensns. Hunc quippe Homine abiit veri scientiam indipisci oportet ac affectuu motus re tio AER'PR
tundere, probis institutionibus aisuescentem. Sic itam
di ab initi hominem ad optimum conformare opor et re ali istitue. ter,ante omnia quidem,ipsoru seminum dein Victus, re oporteat. quo grauida utetur,ac praeterea cibi potus,exercitio 'rum atq; aded quietis δέ somni ratione habita. Opor- Mtet autem ut inquit Plato pueros iam seditos, ita edu cario institui ut reddant partem animi affectibus.op portunam, & irrationalem, motibus conroderatam Nac rationis iussis audiente. In PMeritia tamen exiguam 'Tomus. I. M m
566쪽
Pueris ratione ambecillam mancipiam rationem esse Verisimile h.cillari u in st m*gnam Ver Valetem euadere, circa quartum-eem uti eua decimum aetatis annum: quando iam dominari &im-dere circa Φυ perare ipsam conuenit,tanquam aurigam quenda,ρο- tumdecim an i connatorurn equo ag nempe cupiditati,iracundiaest,e, dum non valentes nimium sunt,nem imbecillae, nec pigrae,nec effrenes, nec contumaces omnino, aut indecorae,aut contumeliosae,sed in omne promptae, tu sequi, tum obsecundare rationi. Huius autem institutionem Virtutem i, , scientiam eis oportet rerum naturae: quemadmodum aurigae, speculationum artis auri- asennam non gandi. Nam in irrationabilibus animae viribus,scientipinnasci ur xi non solent innasci. sicuti necnecivis sed his sane Myria
aeuitatibus. Virtus, X conbuetudine quadam irrationali proficisci Irrationalium tur: aurigis autem, ex disciplina rationali. Quemadmoanimae lium, dum igitur irrationalium animae partium necesse est iriuation 1ς. in rationales quom virtutes essὰ ita rationalem, solius ra
tionale autem iocinatricis. Quapropter merit Illarum Virtutes, ra- solius ratioci cultates dicendae fiunt: solius aute ratiocinatricis,scien- .atricis tia. Quiam itam in nobis alia potior sit animae pars: alia deteriori qui potiorem sequitur, consentaneam naturae vitam dicetur agere: qui deteriorem,repugnatem. viuere qui ex Hic enim ex affectu sille secundum rationem sivit.
affectu, qui sum igitur hae tres propesiones nobis natura insint, ecudvm xi ad voluptatem sane propter appetitoria: ad Victoriam
Propensiones Vero, propter traicibilem: ad honestu denim, propter quibus moue ratiocinatricem animae facultatem: Epicurus quidem mur natura,su inninae animae partis tantiam proportionem cospexit:
si Chrysippus autem optimae, quum dixerit peculiariter nos assici erga solum honestum. At uniuersas tres proprietates perspicere, iis veteribus philosophis licuit. Affectuu causa Porr,qui eκ affectu vivit, hic irrationalemo attoni- cognita, Piuri am animae partem: qui sine asse tu ,irrationalem atq3mum dxς ς diuinam sequitiar. Quare affectuum causa coEnita, plu
nseri rimum ad remedii inuentionem confert. Iccirco Da.
567쪽
niόn musicus, quum esset apud tibicinam , Phrygium modulantem ebriis quibusdam adolescentibus 4 insana quaedam peragentibus, Doricum canere iussit illi vero statim a motu insulso cessarunt: non τ opiniones ratiocinatricis facultatis docerentura cautionibus tibicinae, sed cr affectibus obnoxia pars animae, quum esset irrationalis,excitaretur,mitigarerurit, motibus irrationabilibuς. Siquid irrationali ab irrationabilibus comodum noxa obuenit: rationali vero, a scientia, bonaq; disciplina . Uertim ps animae affectibus ob noxia, temporis spatio partim repletur propriis cupiditatibus: ptim diuturnis laborat motibus . Quapropter ambo momine ea conquiescente,& mediocriter mota, superior est ratio iam potest: quemadmodum dc equo Meni infestarem violenter excutiente, deinde laborate tui cursita,&praeterea saturato iis quae concupiuit, rursus auriga superior euadit. At Chrysippus
nem diuersiam animae partem arsectibus deditam a ra- . . ......tionali arbitratur: cx affectus tollIt a bruti animanti is irae in bus, quum tamen libidine&iracundia regantur. Post regudonius autem rectius, quae animantia aegre nio uentur,
restirpium modo adhaerescunt petris, ea cupiditate sola gubernari pro nuciat. Reliqua vero bruta uniuersa, Animalia,quas Viritim facultatibus uti:&appetitoria &irascibili. Ho qui ψ
Inmem autem olum, tribus quippe rationale princi hus dispoisen pium hunc sumere. Quod igitur pars anil agappetito tur. ria, diuersa sit a ratiocinatrice , hinc colligere licet, . Animae plerupueri dum sumus, instar brutorum animalium prona ppentoria, A
pte ad repletionem ferimur mel an id conducat, aut Σαεzu.
obsit,consyderantes. Aetate Uerbo ratione prouecti, stere. saepe ne bibimus quidem omnino , ubi persuasum habuerimus, ex potu noxam subsecuturam saepe minus appetimus,fio hic copia obfutura est. Interim aqua bibimus, Vinum concupiscentes . Rationis aute expertes homines, similiter infantibus atl feris, nem tepus
568쪽
eXpectant, necB quantitatem , qualitatem 'ue corpori inspicere sustinent. Qusd ergo nec ferae, nec infantes 'ratione tantur, etiam apud Chrysippum in confessio est. At virilia praeter rationem ad fruendum iis quae concupiscunt,alliciant, mod&ait,modo negat. Etenia irratiqnalis in nobis facultas, ad singula qua de'derantiir,requirentem allicit: ratio retrahit,& in opportunam commotionem continet, ac pugna frequenter
Natuta aeui. Vtriusci Valida inter se oboritur, euidenter indicans duratu nobis ines plicem essῆς in nobis naturam facultatum inuicem dissi duplicent. detium. Si enim una esset sola,quemadmodum in pueris,nihil lane prohiberet intempestiue nos frui appetibilibus. Quemadmodu etiamsi sola cilctet ratio, nullum esset negulium, sitientem non bibere, aut esurientem non esse: necs continens, neq; sobrius, qui non bibit nominaretur: sicuti nec qui non vadit, nisi velit. Si tientis ital, nolentis autem bibere, anima , Una quidem facultate aut parte, p0tum cocupiscit altera ve-hacinidam es, O aua fugit, di aversatur , Uni enim: eidem arripere se a naturan i aliquiά fugereq; non licet. At vero rationi iracundia, tam rationi ut subseruiato auxilietur illi, pcrinde ac venatori ca--Πx FVpidi illi contra tertiam animae specie a natura tributa est.
naiori canem QERr Vol Gro tequitur ratio appetetiam conlequi tur&iracundia rationem. Vbi autem aduersatur illi atP renitit iracundia a ratione stat,aim illi fert opem: praecipue cum ratio ipsa ab aliquo vel intus Vel extrinsecus se assici iniuria,& vi copelli, autumat. Siquid austumare se iniuria assici, ronalis est facultatis ea autem ulcisci, aiosae proprium existit. Quia igitur appeti roria facultas immoderate ad aliquid irruens, inuita ratio nem ebiecum attraxerit irascibilis cotra illam rationi suppetias fert. At ubi a nullo assici iniuria putat ratio minime sane iracundia et Feruescit, etsi qmaxime tunc
corpus iuste puniat ab aliquo, vel algere, vel famescere, vel sitire coactum. Unde liquet, iracudiam naturali
569쪽
itatu praeditam . opiniones rationis sequi. Fieri tamen hacudia se naquandoch potest,Vt haec quom praue affecta, immori turin nabens. Eera rationi moueatur. Quod autem iracudia a ratio 2 '
ne viuersiasiit,hinc docet Plato, pueri, perinde Vite Pueros carere rae, maxime iracundi existentes, ratione careant. Eo ratione. dem siquid modo irascuntur pueri, quo & aetate pro uecti hoc interiecto discrimine,* hi sane in multis ,ratione continent iracundiam, quemadmodum generosum canem ferocius proximos insilientem aliquis pa-sor in pueris autem, nihil eiusniodi accidit, quemadmodum nem inhemis: quod mae illis quidem nodum: in his autem nunquam, ratio impetus animi inhibeat.
affectus verbmotus in altero, ab altero,Vt necessarib saepe in unum subiectu cum affectu actio conueniat. Nam a secante facta diuisio in eo quod secatur, v nao eadem res quum sit,secantis quide actio es area Gm retus autem quod secatur,affectus est. Ita saneo ira cui se actionem dia actio quidem est irascibilis animae: affectus autem, a Laum,secun reliquarum ipsius duarum partium &praeterea totius y axi 4 3u-
nostri corporis, quum ab iracundIa Vrolenter adHGlo Actioius amones ducitur Atl hoc num est significatu Vtriusium fuis* duplex minis. Alterum aut siIactionem quidem motum quen significatum. damnaturalem intelligamus: idq; primaria ratione: af fectum autem praeternaturam . Etenim primariata, Prim riR On
tione illa fieri a natura dicimus, quae veluti icopos na iura dicantur. tura amplectitur: nec ex aliqua consequetia,alia neces-
570쪽
sarib sequit. Vt autem res magis innotescat exemplis, cordis motus qui in pulsibus quidem fit, actio dicitum cui ver b in palpitationibus, affectus: pro secuda maius dictionis affectus figinificatione Atq; ita non omnis pullus est actio, sed is tantum, qui naturalis existit. Iracudia igituro omnes animi affectus, actioneS quaedam sunt, secundum primum signit 'catum. Quatenus
autem effrenes, di immoderat existunt, nec secudum naturam, affectus esse dicentur, ex significatione secunda. Qualis enim res in arteriar si motu magnus est pulsus, talis in irascibilis animae motu iracudia Qualis rursus paruus pulsus talis timiditas. Porrbiracundiam ipissam, frequenter alia duo sequunturi saepe ver concupiscentiam, tan absi racta, compulsa l, iugalium equorum instar, quorum alter Valentius impellens alterum secum trahit, una cum auriga &curru . Tunc enim in effreni equo motus, actio: affectus eius dicetum prior
quide significato , actio motus enim ex seipso est,se-cUndo autem,non actio quum sit motus ei praeter naturam, sed iam affectus. Aurigae verbmotu , ne secundum alterum quidem significatum actio est, sed secundum Utrunm affectus: quum nem ex seipso, nec secundum naturam ei adsit motus. Iam verbfacultates illas tres corpus nostrum regetes, rationalem, irascibilem, si h N ppotitoriam , tum pectes,tum partes animae re et Esnautas ctus aliquis nominarit. Quarum appetitoriam quidem, belanimalibus c uae Variae multicipiti l A. irascibilem autem, leoni: homipararit PlatQ. ni denici rationalem Plato interdum coparat. Quanuis idem in Phrdro priores quidem illas, equina quandam forma referre alta. aurigam Verb tertia Quamobrem Plato locis eas esse distinctas,& substantiis permultum Variare albitratus, merit Villas tum species Aristoteli tum partes appellat Aristoteles autem, Posidonius ..hita de spe se cultates ea esse Unius substatiae excorde proficiscenciebus animae tis,assirmant. At Chr7ssippus,tanquam ad unam sub-