장음표시 사용
231쪽
194 VNIVERsIE MEDICINAE , rotunditatem vergens cartilagine incrustatum efiingit, quod interveniem te alia cartilagine lisamenti di lubricantis vice fungente pro meliore &constantiore motu linui primo temporum coarticulatur. Tres quoque. yitates, in eadem inseriore maxilla reperiuntur , pro receptione captis aut tendinis musculorum. Prima est in anteriore & exteriore ossis parte sub mento:sicunda ei sere adversa in anteriore sed interiore parier imia denique in unoquoque latere postica & interna parte sub capitulo maxillae. Foramina praeterea haec maxilla duo exhibet in unoquoque latere, ut ita in universum quatuor sint. est in superficie interna ad processuum origines, per quod tum pro nutritiQne, tum pro sensu in interiorem maxillam & radices dentium venula & arteriola , atque ramus tertius ne vorum quartae conjugationis cerebri deducuntur. Alteram anterius est in exteriore superficie exsculptum , per quod dicta vasa, ubi diversas propa-Mines intus diviserrunt, rurium excidunt, & in niusculos, labium, cutimque ibi locorum posita distribuuntur. g. XXXIV. hi utraque maxilla notandi adhuc sunt alpeoli, seu prasepiola, in quibus dentes resident.Sunt nimirum illae cavitates in quibus dentes, antequam prorumpunt, toti resident, &postquam erumpunt radicessirmant. Figuram habent accommodatam dentibus , qui ipsi cum diversae figurae sint , s undum inferiorem maxime partem , accidit , ut hi alveoli pariter non uniformes existant. Permutabiles illae cavitates sunt , & dentibus evulsis paulatim obliterantur.Sunt etiam totidem quot dentes,at cum excidunt dentes , aut evelluntur , ac renascuntur , infra priores posteriores
resident , vel pleni parvique,vel secundum sua initia. At si priores non excidant , aut evellantur, nova sibi praesepiola efformant, di juxta priores
s. X X X V. In illis praesepiolis dentes repositi sunt,qui inter ossa omnia summam duritiem habent, unde eos ex os in numero quidam ejectos v Iuerunt. Sed immerito, cum accidentalis illa,aut edam specifica diversitas, essentiali aut generic essentit nihil praejudicare queat.Modin qMaenesti suis
committuntur est,nempe v αφώmr.quippe instar clavorum maxillis inhaerent, idque ut eo firmius committerentur. Hinc etiam figuram claru non dissimilim nacti sunt, nimirum superius crassiorem, atque rotundiorem,aut saltem alio modo latiorem atque ampliorem e inserius autem acutiorem &tenuiorem. Hinc in duplici partem dispesci queunt,ων rem nempe & iorem. Superior crassior & solidior est, instrior autem tenuis magis & non ita firma: Interiore etiani ac inseriore parte caritatem exhibent, m cosa
232쪽
cosa quasi, nempe propria medullari substantia in junioribus repletam , &membrana quadam tectam. Sed in adultioribus paulatim illa medullarii substantia decrescit, & cavitas quoque ipsa minor evadit. Respectu uti membranae dentes valde sensiles sunt, & evidentissime quidem asti re ct caliditate afficiuntur. Nam a frigore haeretiodiam patiuntur, at a calore non parvos dolores. Attamen ab aliis tactilibus quesitatibus non ita afficiuntur, nisi juxta hanc membranam occurrant. Causa hujus est, quod cum calor & itigus agendi virtute polleant, possint ad diltantia per medium vim suam propagare, adeoque forinsecus ossibus occurrentia intrinsece jacentem eam membranam movere: hoc autem praestare nequeunt qualiatates aliae passivae magis. Discrimen etiam in venitur in ipsis qualitatibus incensitis. Nam aratore non itasubito asciuntW,q asti re. An quia frigidae constitutionis sunt tum dentes ipsi,tum membrana subjecta,faciliusea qualitate laeduntur An quia Hoda omnibus membranis & nervis inimica exustunt Sed quare frigida hamoriam praecise inducam' Iudico, quia insitum c lorem debilitando stupefaciunt.Acida in dentibus cundem effectum producunt: similiter vel quia i igida sunt, vel quia calidum insitum & influentem
acredine aut alio modo destruunt. Sed quia etiam acredine acida irritare dentes sole evenit, ut ab iis vehementibus quoq; doloribus percellantur. Habent dentes venas,arteriaι,3c nervos suos Venas quidem a jugularibus,arterias a carotidibius, at nervos a tertia conjugatione cerebri, quae vasa perforamina maxilla inferiori postica parte insculpta ingrediuntur,& per dentium radices disseminata,dehioc per foramina ejusde anteriora & exteriora ad partes externo ibi jacentes propagantur. Omnes dentes natura albent, utpote osseae naturi,atquesuper cim secundum naturam sere aequalem habent in lateribus r at praeter naturam nigri saepe evadunt, &superficiem adcrescens tartarus exasperat. Sunt numero,cum omnes adsunt triginta duo, nimirum in unaquaque maxilla sedecim. Rarum tamen est quod omnes a sunt,sed nunc superius,nunc inferius, nunc utrobiq;unus vcl plures desunt, maxime ex posticis molaribus. Dividuntur dentes in tres ρrdines. In prιmo incisores: in secundo canini: in tertio molares locantur. Imiserra dentes dicuntur
ab officio suo, quod est cibum primum incidere , ut a dentibus molaribus felicius conteri possit. Igitur ut perius transversim acuti facti sunt. Solent
etiam appellari anteriores, quia anteriorem partem in ore occupant. Ordinarie in unaquaque maxilla quatuor sunt, sed aliquando extraordinarie duo lati, conjunetis duobus in unum. Hos a lateribus compie bendunt duo canini, utrinque nempe unus. Nomcn habent, quia in canibus maxime ex-
233쪽
serti sunt, aut quia sunt valde acuti. Nam illorum munus est ea comminuere, quae ob duritiem dividere nequeunt dentes primores, unde & fi miores, quam illi fata sunt. Vulgo oculares etiam appellantur, non praecia se, quia sub oculis siti sunt, sed quia ramulus nervorum ex iis, qui ocul rum motui sunt dicati,ad eos excurrit. Figuram similem incisoribus habent, attamen aliquatato diversam. Nempe superne magis rotunda acutie praediti sunt, cum illi transverse lata gaudeant. Inserius autem radices similiter simplices habent, at firmiores altius ,& aliquanto oblique insertas. Circa
hos consistunt dentes molares,utrinque nempe quinque, sed frequenter quatuor tantum visantur in una aut in utraque maxilla, cum ultimum par aliquando abesse soleat, aut omnino, aut quia tarde crumpit. Quippe aetate
plena provenire demum solent, unde & seu dentes sapientia appellantur, quoniam sapientiae studio homo tum jam aptus estaut eo informatus. Figura superius lati sunt, & exasperati, inserius autem discrepant secundum radices. Nam in superiori maxilla duo, qui caninis proxime stant, duas radices habent, sequentes tres: inserius autem illi singulas, hi binas radices ordinarie inserti obtinent. Quod natura secit ob majorem firmitatem, unde & superius firmius sunt,quia cum superiai dentes penduli sint, plus roboris videntur exegisse. Α fagura ista molares dentes mensa
vocantur, quia superne lati, at inserius quas pedibus insistunt. Ab officio
Rutem molares nuncupantur, quia accurate comminuunt,& confringunt cibum,ob quam causam etiam superius inaequales sunt, ut, cum nihil effugere sic posset, persectius actionem suam obirent. Ita patet etiam, quod cium dentes habeariti Nimirum inserviunt comminutioni cibi , anteriores dividendo, canini frangendo, molares comminuendo maxime: at deinde voci quoque formandae conducunt. Vnde nec infantes ante dentium eri
ptionem , nec senes post dentium lapsum commode loqui possunt, di quibus unus alterque dens, maxime ex anterioribus aut caninis decli,male αinaequaliter voces exprimunt.
s. XXXVI. Occurrunt adhuc circa dentes problcmata quaedam squae hoc loco subjungenda duximus. I Problema est: An dentes in partium humani corporis numero sint reponendi ' Affirmamus, quia & partium definitio illis competit , .& earundem pariter usus & officium. Nam & ad integritatem corporis pertinent, de proprium officium usumque in eodem obtinent. Imo etiam dentium absentia praeternaturalis morbis numeri accensetur. Sed reponunt, qui a nobis in contrarium eunt, principio id,quod quaecunque partes ves sanguineae, vel spermaticae sint. Sanguineis nemo dentes
234쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus I97 annumeret, Spermaticis autem adscribere non poterit, cum illae non re-senerentur, dentes autem etiamsi exciderint, rursum crescant, idque noniolum in tenera,sed & otiandoque in adulta aetate. Deinde contra nos insurgunt. Omnes partes habent debitam magnitudinem, qua acquisita non amplius crescinit. Αt dentes semper crescunt. Experimur enim in adultis quoque, cum in una maxilla dens aliquis evulsus est,quod in altera ei conia gener prae reliquis ex crescat, non aliam ob causam, quam quia compare Lo de1titutus non ita atteritur. Haec tamen argumenta non suffcienter stringunt, ut apparebit ex solutione sequentium Problematum, proinde iis solvendis non immoramur. 2. Problema est. Ex qua materia dentesv-nerantur' Duplex probabilis opinio existit. Altera existimat, generaridentes ex alimento redundante praeparato in maxillis, adeoque non in prima partium conformatione, verum post illam. Quippe advertimus de tes jam diu in lucem editis infantibus demum emergere. Altera autem startuit, fieri ex sta inali materia adhuc in utero. Nam adverti potest, quod licet dentes nondum proruperint, tamen in suis alveolis commmati existant, & dehinc protrudantur. Et haec sententia mihi magis arridet. Vndeminc solvi potest 3. Problema: Quibα partibus dentes intaccensendi i Sia quidem dilcrime quis ratione ortus inter spermaticas & sanguineas partes constituat, omnino spermaticis partibus accensere debebit ex dictis. Solvi etiam potest ex x. Problematis solutione Problema qui fat, quod den- tibin ultimo e fis, alveolidentiam coalescant, at in ortu divssint Nimirum, quia tunc a dentibus impeditur eoalitio, postea autem nihil conjunctiora illorum obstat. Problema s. est: si re dentes circa qumtum, sorum, se 'timamque annum excidunt, o novi regenerantur ρ Μaxima diffeultas est in priore membro quaestionis. Nam illud satis apertum est, si exciderint, quod regenerari debeant ob usum, quem posteriore tempore aeque ac priori explere debent, ne edentulam vitam cum magna molestia ab illo tempore usque ad mortem sustinere necessum haberemus. At quare eo tempore excidant, de eo quaeritur. Qui ex alimentoin maxillis praeparato dentes progigni asserunt, judicant, quod id fiat, quia dentes primum ex alimento minus firmo & molliori constituti, postea ex crassiori& magis firmo non bene nutriri queant, unde atrophia affecti pfimum vacillent &deinde prorsus excidant. Verum quia haee sententia quaedam supponit, non facile concedenda, nempe alimento a maxillis praeparato dentes ali, idque alimentum diversum esse in aetate priore & posteriore , aliam ratio nem conor dare. Iudico itaque dentes intra septem annos talem magnitu
235쪽
i98 . VNIVER AE MEDICINAEdinem & tonsistentiani acquirere, ut posteriore tempore nec maiores evadere possint, nec intus accepto alimento ob internam duritiem commode& bene est, unde alveolis majoribus redditis, unionis firmitate destituuntur, & alimento non suffici cliter aucti primum vacillant, & dehinc omnino excidunt.Haec ratio ex d petrina de nutritione& medulla ossium lucem aliquam foenerari potcrit. 6. Problema eli. Vnde regenerantur dentes secundo
prorumpentes ' Qui ex alimento in maxillis praeparato id deducunt, facile se expediunt, sed quandoquidem primorum originc ex semine deduximus, polletioribus aliud signendi principium assignare non audemus. Ergo
illorum quidem opinionem maxime amplector, qui docent, & secundorum dentium rudimenta quaedam in prima partium consormatione jaci, atque ideo rudcs tamen valdes in maxillis illos dentes posse conspici. Si hoc ita sit, res dubitatione caret: sin minus, diqendum crit, ex alimento a prioribus dentibus elaborato relicto, vel ex alimento in seminario ill rum loco a seminario principio elaborato constitui. Nam illud alimentum seminariae materiae congruit: quia eadem sunt prinei pia nutritionis & constitutionis, sicut inter se generatio & conservatio n In disserunt. Problema , est : An omnes dentes exei ant o reno pentar i Non molares, saltem posteriores: quia illi tardius proveniunt, adeoque diutius etiam mollitem primam serrant. Ideo molares singuli solum in alveolis reperiuntur, non gemini, ut coeteri dentes. Intelligendum id venit plerumque. Nam aliquando priores maxime gemini reperiuntur, undc excidere & regigni possunt. Et hinc solvi potest quaestio: quare quibusdam etiam in adulta aetate dentes mois
lares evulsi renoventur ' Problema 8. cst et an dentes semper augeantur, nullamque determi tam magnitu inu procriptionem habeant' Affirmant multi, &hanc asseritillius rationem esse arbitrantur, quod, quia dentes continuo atteruntur , continuo quoque incrementa capere debeant. Verum id non
satis solidum est. Nam sic omnes partes semper deberent augeri, & nullam magnitudinis praescriptionem obtinere, cum caloris assidua dissipatione perpetuo dissolvantur. Nimirum non confundenda est perpetua
nutritio, cum augmentatione. Dum vivcns vivit, nutritur: sed non pcrp tuo augmentatur. Quanquam de hoc circa nutritioncm non conteirinenda suggerentur. Vt autem hic veritas opinionis nostrae cuidenter inia testat, ponimus haec nostri asserti documenta. i. Maxillae certam habent incrementi mensuram. Ergo & dentes, cum in his contineri debeant. Neque quis dicat. Habent dentes determinatam crescendi habitudincin secundum radices, non autem siccundum reliquum exstalis corpus. Nam si-Di itigod by Corale
236쪽
euti nut itio, ita augmentatio debet secundum omnes partes fierinaturiuμ . ter. a. Etiam cum compar dens in alterutra maxilla erutus est, alter tamen non crescit perpetuo, sed ubi certam magnitudinem attigit, desinit augmentum. 3. Imo alii dentes,cum jam non amplius augentur,paulatim co sumuntur, iacile franguntur, tandemque excidunt. Ita ergo patet solutio
posteri is argumenti ad I. problema: Prius autem similiter facile solviatur, si vel distinguatur inter partes perpetuas & temporarias: dicendo has iregenerari posse, illas non et vel distiirguatur inter aetates , dicendo partes spermaticas non regenerari utplurimum possetn aetate plena, at benc in tenera ac crescente: vel distinguatur inter exstirpationem, quae vel omnimoda est, pertingens quoque ad primas radices: vel superficiaria, relinquens adhuc radices. Ita illa fit, cum dentes in pueritia excidunt, quippe
non omnes rarisin radices excidunt, sed rudimenta remanent, non quidem eorundem numero . sed aliorum. s. Problema est: An o quomodo dentes semianti Io. An etiam sentiant qualitates secundaελ II. Quare a frigores ciliis, quam a calore utantur Ιχ. Quare frigus harisodiam utplurimum indu
cat. 'ut ct acida y Verum quoniam istorum solutio ex s. praecedente satis evi/enter peti potest, nolumus hic aetiam agere. r . s. X X X V Issi Λblata ossea parte capitis,aut ea artificiose divulsa i
tra cranium exhibetur ipsum cerebrum cum suis membranis ambientibus, de quibus nunc porro nobis tractandum est. Appellantur illae membranae Menmges h. e. quia inter membranas praecipuae judicantur, atque etiam aliarum Origines. Quippe non pauci ex Anatomicis ab iis membranis omnes reliquas in corpore nostro existentes deducunt. Hinc & m irraappellatae sunt. Dua numero sunt exterior, de interior. Illa crassior, fimmior & durior existit, unde & crassa meninae, & dura mater appellatur .: hac autem tenuior, minus firmain mollior est, unde vocata est tenuis menrex de
s. XXXVIII. Dura mater, seu crausa meninx cerebrum pia matre contectum una cum cerebello forinsecus undique ambit, & sicut illud ipsum in spinalein medullam producitur, pariter propagatur. Non tamen arcte contingit cerebrum, verum aliqua parte ab eo distat, ut in motu suo cerebrum ab illa membrana non impediatur. Superne fibris immissis cranio assimatur per futuras, ut sic distenta maneat: ipsi etiam cerebro ac teni imeningi per interventum plurium vasorum committitur. Figuram circiter rotundam exhibet, aut potius, qualem cerebrum foris ostetitat, demptis
illis gyris, quibus cerebrum hinc inde exasperatur forinsecus. In exteriore
237쪽
illa superficie inaequalior est , at qua cerebrum respicit, polita & aequalis
nugis & lentore quodam obducta. Foraminibus pariter diversis pertusa est, pro vasorum transitu,quorum plurima &magria in basi cerebri evidenter apparent. Notantur quoque insignes duo processus, quorum unus a superna parte deorsum delatus cerebrum in dextram & sinistram partem
divellit: alter autem sub cerebellunt se dimittit, illud a cerebro distinguit. Prior processus falciformis est, superiore sui parte falcis dorsum, inferiore ejusdem aciem, posteriore juxta cerebellum, & anteriore versus quam a posteriore paulatim angustatur, usque ad cristam galli, cui alligatur mucronem exprimente. Hinc etiam fata nominatur. Posterior autem processus brevior est,&latior,praecipue solum cerebellum a cerebro disjungens, ac nomine caret. In hac membrana crassa seu externa cerebrisurima vasa excurrunt, de quibus postea dicetur: praecipue vero notandi lint diversi sinus, quorum saepe septem conspici queunt. Quatuor ab atomicis saetis decantati sunt, sed tres alios adjecit D. Franciscus Sylvius, Anatomicus accuratissimus, quos &saepe me & aliis pluribus praesentibus monstravit, de ad Anatomiam Clarissimi Bartholini Senioris in editione, quam Patre non minor virtute & doctrina futurus filius, D. Th nos Bartholinus, Medicinet Doctor Meritissimus, Amicns mihi colendus Procuravit,& plurimis recentiorum observationibus auxit, planissime descripsit. Sinin illi quatuor communes ita se habent. Primi duo sinus posterius consistunt, utrinque sere sub lambdoisormis suturae cruribus. Initium c pere creduntur ad latera magni foraminis in osse occipitis exsculpti, & inde oblique sursum duci, donec in superiore parte cerebelli coeant, & sic Magulum cssiciant, quem aliqui torcular ab Herophilo indigitatum esse volunt. Tertius sinus lupralalc est, & a posteriore parte versus anteriora excurrens usque ad nares pertingit, ex quo in magnis haemorrhagiis narium sanguinem suppeditari Medici communiter credunt. Hunc a situ suosnum aliis superiorem Doctissimus Sylvius nominat. Quartussinus intra
cerebrum & cerebellum situs est, versus nates, glandulamque pinealem recta productus. Brevis de parvus cli, hinc inde varias vasorum propagines admittens & emittens. illi quatuor sinus inter se communicant, non
concursu quodam proprie dicto, sed plerumque due tu quodam oblique
ad latera vergente, sicut de medio ductu primi duo sociantur. Quintus finia a D. Sylvio nominatur sinus falcis inferior. A paucis antea notatus fuit,& pariter extenditur sere ut falcis superior, seu sinus tertius. Hic ipse quoque , cum quarto pollica partQ conjungitur. Sextu. dc septimm infra primos duos
238쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 2o Ilocantur , ibi locorum , ubi crassa meninx cerebrum a cerebello dissociat. Breviores primis duobus sunt, & aliquanto magis laterales, in quos etiam desinunt, sed aliquando in quartum itinim terminari observatum cst. Sicut vero natura saepius ludit, ita quoque circa hos ipsos sinus non semper sibi
similis existit, verum aliquando unum alterumque negligit, compensans per aliorum sinuum magnitudinem,aut patentiora vasa illorum ab rentiam.
s. XXXIX. Oscium is usus crasse meningis evidens satis est. Nimirum cerebrum undique ambiendo defendit, dehinc per fibrillas intercedcntessiispendit, & porro etiam aliquibus locis determinat & disjungit: per falcem quidem in dextram & sinistram partem, verum per processum alterum cerebrum a cerebello sejungit. Sinuum istorum recensitorum quis si usia in genere circulari sanguinis motu concesso non ita dissiculter erui potest. Nempe quandoquidem & arteriae, &venae in illos terminantur, aperte circularis sanguinis motus per illos adjuvatur, dum per arterias accipi tuat sanguinem,& in venas eundem deponunt. Verum quis sit eorundem usus spe .
Malu non ita apertum est. Propter hunc enim usum recensitum non videntur illi sinus praecise debuisse constitui, cum venae cum arteriis bene conjungi potuerint. Quid ergo dicendum inservire eos meliori cerebri nutritioni Non videtur , quia tum intimc in substantiam cerebri undique propagari debuissent, aut saltem vasa ex se promere , quae desinentiis exiguis in cerebrum prQucerentur, cum contra vasa extremitatibus suis potius in hos sinus terivinentur. an ergo tuendum conferre eos calefactioni cerebri
frigidiorii Sed ite pariter introrsum magis multiplicari, quam in illa exae ne ambiente memiama locari debuissent. An vero existimandum inservire compesimis redundanti sanguini a vera must ' Sic videri poterat, quia arteriae truncus superior aequalis fere trunco inferiori, at multo pauciores par- . tes superius, quam inferius nutriendae veniunt. Verum nec noc valde placet, quoniam natura compendiosiore ratione arteriae trimcum ascende
tem minorem facere potuisset,atque perpaucos hos ductus etiam hoc pi ne impetrare non potuit. An judicandum inservire hosfinus pentilationi ct refrigerationi sanguinis pro meliore usu cerebri λ Qinppe Philosophus cerebrum refrigerandi cordis gratia constitutum esse docet, & verius quidem, quam, multi Medici sibi persuadeant. Sic ergo non absurdum videtur admittere, cum cerebri voce complexe ibidem Philosophus utatur, hoc quoque de his sinibus intelligi, vel saltem ad hune usum cerebri conferre i si orum sinuum structaram. Quippe quandoquidem extremitates arteriarii iniri illos desinunt, de illi simplici frigidaque membrana contexti sunt, spirituum
239쪽
calidorum copia prompte exhalat, adeoque se sanguis minus calidus eff-citur. Naturae mystis id perpendendum relinquo, ego autem non prorsus improbabile reputo. Et hinc quoq; facitum esse reputo, quod illi sinus uri-jores suturis sere subjecti sint. Sed nunc rursum quaeritur, quem fuem fervor sanguinis arteri ι in capite remitti debeat3 Dici possit,ad meliorem ela-Lorationem spiritus animalis. Sed de hoc amplius nobis agendum erit infra, ubi de spiritu animali tractabimus.
s. XL. Tenuis moinx seu pia mater sub crassa meninge seu dura matre reperitur, & immediate cerebrum contingit , ae undique ambit, accommodans sese etiam cerebri variis anfractibus & gyris.Tenuis valde mollisque est, at judicio plarorumque valde sensilis, variisque pariter vasis reserta. Haec membrana etiam ad interiora cerebri se demittit, eidemque vasa varie dispensat. Vsus illius memsranae est investire cerebrum tum ext rius, tum interius, ne cum inoflis fluxilisque substantiae sit. diflluat: quod ossicium ctiam respectu cercbelli & nervorum praestat, cum haec pariter hanc membranam circumjectam habeant. Alter ejusdem membranae usus est fulcire vasa, quae per ipsam disseminantur, ubcrrima copia, cum cer brum ob suam mollitiem aegre ea sustinere potuerit, & crasta meninx alteri muneri praeesse debuerit. s. XLI. Sub meningibus albicans illud molle'; corpus cerebrum generali voce appellatur,attamcn saepius eade vox sumitur spe ius, quatenus cerebello opponitur; & adhuc specialius, quatenus spinati medullae elongatae contradistinguitur. De cerebro late sumpto primum quaedam in genere notabimus, dehinc partes ejus in sterie attingemus. In genere se exhibet initio magnitudo cerebri , quae absolute quidem non accurate determinari potest, attamen communiter circiter quatuor vel quinque libras ponderat. Sin autem comparate quantitatem cerebri quis perpendat, proportione sui corporis homo sere inter omnia animalia maximum Obtinuit. Maxime quidem, quia homo , cerebri stactiones persectissimas obire debuit, & sorte secundario etiam, ut statura hominis de maxime colli erecta firmius consisteret. Nam facile lapsuris gravius superpositum pondus secundum debitam rationem situm eorum stabilit. Secundaria illa, ut dixi, non primaria causa est , cum ponderis illa observatio nec ita necessaria videatur esse, & facile alterius ignobilioris partis gravitate compensari potuerit. Ob prima iam innominatam causam in viris quoque majus est cerebrum quam in mulieribus. Intellige id coeteris paribus & secundum n)turae praescriptum, quia comparando disparia, utpote heminam quan-
240쪽
dam seu viraginoni , cum homine segni & mulieris sortem sequente, aut observando, quod praeter naturae praescriptum accidit, saepius haec nota fallit. Figuram cerebri si rudi ter foris spectes,interiori cranii figurae similis est , sed si intimius .consideres, prorsus peculiaris figurae est, ut circa partes ejusdein notabitur. Temperamentum cerebri , si ut mistum spectetur frigidum & humidum, at si ut vivum consideretur, , sangit ine arterioso & spiritu vitali moderate calidum evadit, ita ut calidius existat acri etiam xltivo non valde calefacto, cum ab eo laedi queat, nisi quis dicere malit, id aliunde provenire, nimirum a vaporibus frigidis in illo etiam calido aere adhue existentibus, ctuos sentimus, si ventum in eo ficimus. Secunda deinde qualitates cerebri sunt mollities, moderataque crassities ccrebri, unde consistentiam talem nactum est, ne diffluat, attamen non tantam, ut ita firmiter consistat, ne possit facili negotio commoveri. Colorem album habet, saporem aliquanto dulcem, Odorem nullum, nisi inquinamentis fuerit infectum. Substantiam dehinc propriam nactum est, veruntamen ob communem aliquam convenientiam aliqui eam glandulosam esse dicunt. Aliis partibus conjungitur interventu membranarum, quae ipsum ambiunt, atque etiam ope vasorum, quae per ipsum disperguntur: sed illis continuitate lo
elatur, sicut & diversis sui partibus se sibi cohaeret, ita tamen ut alicubi
interveniant portiones quaedam membranarum.
s. XLII. In specie cerebrum late sumptam in tres partes dirimitur, nempe in cerebrum letiatim vocatum, cerebellum, destinatu medulla caput, ad quod stinatem medullam revocamus. Cerebrum syeciatim vocatum plurimi atomici ut sunplex corpus accipiunt, sed accuratiores Anatomici id ex duabus partibus conflari docent, quae in sanorum violenta morte intercidentium recentibus cerebris lineis quibusdam discriminatae, ita ut sejungi queant, reperiantur. Disterunt illae partes situ, colore, consistentia, figura, ac usu. Nam una pars exterius alteri circumjicitur, unde & cortex nuncupatur: altera autem sub& in ea continctur, unde appellatur medulla.
Haec pars magis albet, firmior est, & soris quidem alterius internae superficiei sese accommodat, intrinsecus autem disparem figuram & varios sinus ostendit, atque proprium officium cerebri obtinere creditur: illa au-lcm cineritii magis est coloris, variis gyris anfractuosa apparet, molliorem consistentiam obtinet, & priorem forinsecus ambit, mMis ut defendat& insitum ejus temperamentum conservet, quam ut nobilem riusdem itinctionem una subeat. Vtraque illa pars anteriorem & maximam cranii sedem occupat, sed cerebellam in occipitio facet duplici membrana, qua i