장음표시 사용
21쪽
trida i. 24 continua sanguinea. Et eodem modo et s) de morbillis 26) , sed quaedam sunt minoreS, et de colera. Causae a T). Causas harum aegritudinum dicit HALY secundo igni in cognomen illius et 8 Ex tumoribus quidem ete. quia natura eX pellit totam superfluitatem febris sanguineae vel continuae colericae in homine, in quo sanguis menstruus manet vel corruptus sanguis ebulliens ad superficiem corporis, et generantur eX ea Variolae et morbilli, qui fiunt de sanguine menstruo. Dieit 29ὶ AVRRROEs c. de morbillis, quod nullus euadit 3O), quin incurrat Variolas 3I . Et sunt verba sua ista, propterea quod omne membrum habet 32) virtutem eX puluilam mandantem alteri 33 , Unde fiunt Variolae et mom
billi, et propter hoc 3 nullus euadit ab istis duobus 35 ,
quia prouenit 36 a mala materia fixa in cibo embryonis Lin 37 sanguine in enstruo, et ideo sequuntur vlplurimum febrem continuam sanguineam. Et accidentaliter generantur, si fiat 38 conceptio in 39 tempore menstruorum, et tunc raro euadit talis lepram vel morbum terribilem. Similiter generantur eX cibis et humoribus de facili 4oo ebullientibus, sicut G sanguine animalium et brodio. Similiter ga) ex cibis aquosis, postquam sumitur calidum, sicut 43b post lac aedipiatur Vinum, et post fructus accipiatur Zin Ziber, et 44 post pisces allia et cepae cum eis, quia hoc facit 4 ebullitionem, et 46 coitus cum muliere menstruosa , et comestio carnium bovinarum, Vel potatio Vini plurimi vel 48. cereuisiae
22쪽
nouae, et dimissio flebotomiae. Et contingit aliquando,
quod homo variolatur bis, quoniam 49 prima Vice non totaliter eXpellitur materia, et cum homo so9 comedit ficus frequenter, quia ipsae eXpellunt materiam ad exteriora. Similiter pestilentia aeris si) facit ad generationem earum Sa), et ideo complexio calida et humida plus incurrit eaS, quam sicca, et aetas infantiae et s39 Pueritiae, et aliquando adolescentiae, quam iuuentutis Vel senectutis 54 , quia in senectute non fit, nisi in s s) causia forti et in regione calida et humida, sed in decrepitis nunquam fiunt, Vt dicit 56 IsAAC s. febrium. Et tempus anni, sicut in Vere, plus fiunt, quam in hieme sp), et plus in autumno, et s8J in fine eius, quando praecessit aestas calida et sicca, et autumnus est calidus et siccus vel humidus. Similiter in tempore 6 Ob austrino plus, quam in alio tempore 61 , et statio sub sole calido facit 6 ab ebullire sanguinem, et iuuat 63 ad generationem morbi illius 64 . Et sunt quatuor species earum 6 s) s. I anguineae, et sint latae,
rubeae, colericae, et sunt rubeae, acutae et 66) pungitiuae, non valde latae, segmaticae 67 sunt albae et latae, melan. cholicae sunt nigrae, Vel Violaceae, Vel 68 liuidae, vel virides, secundum quod melancholia est 69), quia materia earum est naturalis vel adusta magis Vel minus. Hic tamen notandum ulterius τοὶ videtur, quod Variolae non fiunt in foetu in Viero materno propter hoc 7 i , quod in eo calor a) est obtusus, et ideo non facit ebullitionem, secundo, quod virtus
natura, 49 Aliquando variolae bis hominem inuadurat, quando. so) frequenter. 3ib Decit, ipsae. sa) Praeterea aer pestilens. 33b variolarum i s )Def. et. 3s virilis aetas et sene his. 36 a. s in fribit. 38 Duod ad tempus anni pertiriet, tempore veris plus furit, quam hiemis sybac. 6ob et quando. 6I Item temp. 62b mrit, quam alio. Facit et statio. 649 Ahatque. 63b variolur m. 66 sunt autem quat. ear. Dec. 6 Def. et, 68) quae. 69J Def. vel, vel. oo pro qualitate humoris melancholici. II I ef. viserius. a) fiant foetu in Ν
23쪽
brorum, tertio Propter desectum emunitoriorum, quarto, quia a calore matricis conseruatur sanguis ille menstruus, nee ebullit, nec corrumpitur. Item notandum, quod non est necesse, omnem hominem 7 incurrere variolas, licet ISAAC
quinto febrium dicat hoc O; sed debet sic intelligi, quod
aptitudinaliter incurrat eas quilibet propter sanguinem menstruum remanentem in fetu post partum. Qui nisi expellatur per Urinam, Vel egestiones, vel sudores, vel flebotomiam, homo incurrit actualiter eas vel suspectus erit plus, quam alii de lepra, nisi ita sit, quod conceptus fuerit in muliere munda L 77) sana post fluXum menstruorum 78 , et quod pater sit sanus, et boni regiminis, et fetus sit 79 bonae compleXioni S, et moderatu S, non gulose VivenS, nec inordinate, quod est raro 8O , quia non intendunt, nisi comedere, Ut dicitur secundo prognos. 8I . Item notandum, quod variolae sint 8 ab duplices, propriae 83) et impropriae. Propriae sunt, quae fiunt 8 9 ex sanguine menstruo ebulliente interius, et illae maxime fiunt in pueri S 8 9. Aliae sunt impropriae, quae fiunt 869 ex cibo corrupto, attracto ab interioribus ad eXteriora a calore eXteriori 87 forti, et tales pos .
sunt fieri in omni 88 aetate, sicut et icabies potest. Et ideo dicit 899 Avi CENNA quarto Canon. quod aliquando homo variolatur bis 9O , semel proprie, et secundo 9 Ib improprie, ut dictum est satis Pa).
3a quod calor tunc. 4b nimirum. Is Adhaec non est tripliciter necesse hominem. 76 dioc erat. 77 sic accipi illius dictum debet. 8
24쪽
Signa. Si variolae sunt de 93 fanguine, tunc sunt supe
rius acutae, et 9 I inferius latae, cito 95) maturantur, et 96 in famem conuertuntur: Sunt enim 97b salubreS, quia materia earum est sanguis, et sanguiS 98 est amicus naturae et digestioni obediens, et 99 si sit compleXio calida et humida,
et tempus est i OOb vernale et australe, et similia concomitantur Io I) , tunc est certum, quod sunt de sanguine. Si sunt cotiricae, tunc sunt roseae, citrinitati attingenteS Ioab, paruae, rotundae, et capita earum acuta, et quali acuS Pungitiva io 3)Propter acumen materiae earum, et sunt in re Io morbilli; Et si cotum io5ὶ in urina die cretico appareat cum mitigatione doloris et febris, et Variolae aperiuntur, et tunc io 69 eXit ex eis humiditas, tunc lo7) est bonum signum. Si contra ria exeant, pessimum est signum. Si sunt i O8 segmaticae, tune sunt albae et latae, et I O9b leves, et ad digerendum durae Ilo , quarum materia sub cute praeparata vel putrefaeta nimium pruritum generat m , maXime si sit phlegma salsum. Et cum prurire incipiunt Ii 2 , dis Coriantur 1iῖ , et emittuntur putredineS inde aeruginosae. Nunciant mortem, si urina fuerit cruda Ii . Melancholicae vero in I is) initio sunt liuidae, post ii 6 virides i. subnigrae, in quibus non coadunatur humiditaS, et sunt ii T) magnae et Ii 8 durae, quasi magnae Verrueae; Verum Pessimae Ii 9) sunt, quando nullam habent qualitatem, qua I 2οὶ maturari Valeant, et ideo siccantur et scinduntur, Vnde generantur sine opis et Ial
25쪽
15 alienatio Virtutis. Quibus apparentibus , prognosticanda
Signa variolarum antecedentia in febre sanguinea sunt dolor capitis et dorsi propter multitudinem sanguinis corrupti, eXtendens Venam dorsit. In variolis 122 rubor et tumor faciei, turbulentia oculorum et lachrymae, sed in morbillis sunt plus de lachrymis, et dolor dorsit minus I 23 , quia generan tur ex Vehementia maliciae sanguinis corrupti pauci, sed ibi est inflatio magna et angustia. Grauitas etiam capitiS Praecedit et Ia Variolas, et dolor , et punctura praecedit Variolas, quia accidit omnibus membris si nullum partium apparentibus et occultis, ita, quod Ia5 velaminibus pulmonis et gutturi accidit pruritus, et I 26 in naribus sternutatio, pectoris asperitaS, VoeiS I 279 CaucitaS, et propter eXitum separatur continuitas, quasi si spinae Vel acus penetrarent Ia 8 .
Et 129 est timor in somno, et grossitudo I 3ob sputi, multi
tudo alicum , apparitio lampadum, et cum incipiunt apparere, surati sicut capita acuum; I3i , aut sicut granum milii i3 a),
aut sicut caput 133 formicae. Deinde incipiunt multiplicari et magnificari, deinde i3 faciunt crustam et saniem, deinde desiccantur i3O et cadunt I 36 , dicit AVI CENNA , et I 3T aliquando exeunt dupliceS, in quarum ventre unius est alia, et 138 sunt malignae. Et I 39 signum multitudinis materiae est viscositas eius. Igitur cum 14Ob debili virtute lini
26쪽
mortales , et tune, quando I 42) sunt tales,' et dolor in profundo i 3 variolae, et similiter in superficie, et postquam ceciderit una i ), manet 145 alia. Et sic de aliis. Prono sica. Pronosticari possumus, quod 146 albae sunt
melioreS, quando sunt Paucae numero, et magnae quantitatis, et i 7) facili S eXitus, paucae angustiae 148), debili S se. bris. Et minuitud febris 349) cum apertione illarum, et pro pessus earum est in i 5 o) tertio et in quarto. Si sunt is I magnae et albae, PluriS numeri Isa), Propinquae, absque continuatione, adhuc sunt minus malae. Sed albae, paruae et is 3 durae, propinquae, dissicilis exitus, quod fuerunt a materia grossa Is in, sunt malae, frequenter interimensest d, antequam possint maturari. Sed is 6 si egressio variolarum diuersificatur, ita, quod H modo appareant, modo occultentur, et maXime, Is 8 si sint Violaceae, cum debilitate virtuti S ls 9 sint mortaleS: Sed si non debilitetur virtus 1 so), spes est bonae euasionis. Et ideo si sint declinantes ist)ad nigredinem et 162 magnae, sunt Ut Plurimum mortales. 16;) Et si i6 emittunt saniem virulentam, malae sunt,
quia signum est venenositatis et corruptioni S materiae. Dein
de sciendum, quod si 165 febris praecedit eas, melius est, quam quod ipsae fiant, deinde sequatur febris. Item 166) stixus ventris in variolis est malus, et i 67 maxime, si eo estio fuerit nigra, Vel I68 fetida, aut i 69) viridis.
27쪽
Et urina nigra post sanguinis mictum, malum. Item si fuerit cum bonitate anhelitus et alleuiatione II O , bonum i Q est. Si cum sortitudine febris, et siti sorti, et frictura anhelitus, I 72) mortale, quia Viplurimum moriuntur suffocati. Item sine opis i 73b superueniens malum est I et mortale, quia signum II O est, quod materia vadit ad cor. Item 176 si materia Vadit IIII ad pulmonem, frequenter sequitur mors vel ptilis. Et i78 si ad oculos, frequenter sunt i 79) caeci,
vel relinquetur tela I 8Ob in oculis. Et si male curentur, remanetlant foueae et concauitates in toto corpore turpe S. Item cum anhelitu S et UOX remanent bona, est signum salutis vipit
rimum I 8 i). Item 182 variolae eaeeunt paullatim, et morbissicito. Et i8; si Virides aut violaceae fuerint, euenit sincopis i8ψ . Item cum anhelitu S est malus I 8O, frequenter sequitur mors. Item 186 aer frigidus et frigida super posita 18 faciunt redire materiam fortiter ad intestina, et fit rastra intestinor una cum disinteria, quia aer frigidus laxat comprimendo et materiam corrumpendo I 88 . Cura 189 . Circa curam huius morbi sunt multa facienda. Primo oportet euacuare ibo eum flebotomia et solutione ventris pauca, in frigidante Vel eomprimente, non attrahente vel disibluente. Secundo oportet alterare interius i9ib cum aceto sis, dummodo strictura i 9 a) pectoris non impediat, vel
28쪽
193). Tertio debent dari illa, quae iuuant 194 ad sedilem
e X pulsionem earum. Quarto debemus defendere oculos et pectoralia , et nares, et o S, et intestina ab eis I9 cum repercussiuis propter nobilitatem eorum membrorum, et est repercussio ab intra ad extra I96b, et hoc potest fieri 19 in materia venenosa. Quinto debemus 198 china infusionibus desiccare, et hoe I99 ante completam maturationem et Co)non potest. SeXto post alium diem IOI) cum et or) rumpuntur, desiiceare, mundi sicare et consolidare et o 3). Et si non rumpuntur per se, cum aeu aurea aperiantur et O ). Siptimo, oportet variolarum Vestigia Prohibere, et curare, et replere aO5 .
Circa primum est sciendum, quod et o6 si corpus est plectoricum, aut si sanguis dominetur, aut eto in fi fortis sit virtus , et 2o8) aetas et alia particularia concordant et o 9), fiat flo- botomia in principio de Vena 2IO) mediana communi, deinde de summitate nasi, et maXime in pueris, quia talis flobotomia praeseruat parteS superiore S a malitia et ii) variolarum, et est facilis super infantes etia). Similiter sit morbilli fuerint, quod est at 39 diminutivum morbi sensibilis propter parilitatem, cum repletione sanguinis Vsque ad quartum diem potest fieri stobotomia; Sed post duos Vel tres dies si quando procedunt vel augmentantur, tunc non oportet, quod fiat flobo. tomia atq), quia traheret materiam ad intra 21s , et prohiberet
29쪽
heret 216 eXitum, nisi inueniatur et I J Vehementia repletionis et 89 et dominium materiet , et tunc fiet ea quantitate a I9 , quae exsiccat, L quae minuat repletionem et et o). Est enim conuenientius, quod zzi 9 flobotomia administretur in ista aegritudine, et ideo si non fiat, quando competit, timetur de corruptione eX tremitatum. Dein ret st) fiat ventris solutio cum cassia fistula, prunis, tamarindis, VioliS cum 223 Euc-
caro rosato novo, et de rosis recentibus, vel de succo rosarum cum Tuccaro cum tam strindis, et non sint laxatiua fortia,
quia iste morbus de facili concordat cum fluXu 22 Ventris. Circa secundum sciendum, quod frigida stiplica quodammodo competunt, vel acetosa in principio apparitionis earum, et ideo succuS aceto su S, et a 2 o Vinum malorum granatorum, et agresta et 269, et alia, et succuS eius, et eo-riandrum, et succuS Prunorum aceto sorum , et Pomorum, et aliorum studuium talium eta 7 , et laenular 228), et eam fora, et sandali. Et ideo valent tria sandali cum aqua nenularis, in qua ponatur modicum cam forae ratione febris et a 29 pestilentiae aeris, et Venenositatis materiae. Tamen non dentur
nimis et 3O frigida per interius 23 i , sicut aquam frigidam
non demus, ne C alia in frigidata in niue, nec eXcellenter frigida competunt post secundam diem apparitioniS earum, quia prohibent eX pulsionem earum, et ebullitionem sanguinis, quae est caussa expulsioniS earum. Similiter nec frioida ab extra et 3 a) applicentur, ne repercutiant ad intra Venenosam materiam, nec aer sit frigiduS et siccus, ne pori claudantur. Et
ideo licet dicta sint superius 233 , quae prohibent repercussio C a nem
30쪽
munes 23o non prius dicti 236 .
Multa venenosa, mala criss nobilitasque Inferius nolunt proprias recludere caiisas.
Diaeta eorum sit declinans ad frigiditatem, sicut ordeatum, auenatum, lac et amigdalae I 37 , lentes coctae in aquis duabus proiectis, et post coquantur in alia aqua , et 238b Vo- eantur lentes anglice tilis.
Et si febris sit fortis et 39 , tunc potagium erit bonum 24ob de e patica, lactuca, stariola, et si sit venter mollis, tunc plantago in parua quantitate potest addi istis, et possunt tunc fieri potagia eorum in aqua, in qua 24 l) decoquantur sum acti, borrago, bu glosa. Et binae 242b Inundificant sanguinem , et illa ingrosiant sanguinem s. sum ech , lentes 243 . Et et . si ille sit subtilis et acutus nimis, cum 3 s) vitis pas
sis mundis ab arillis, et caricae, et sicubia S sicci S de malech, et amigdalis ex corticatis fiat decoctio. Sed carneS non comedant aq6 , nec pisces, si VirtuS stet 247 , quousque morbus declinauerit, nee et 8b potent Vinum, nee cereuisiam fortem, sed ptisanam, vel fiat et 49 lae a migdal. et maxime valent ficus, si sit strictura pectoris Vel malitia anhelitus.
Si ergo et so) materia suerit sanguinea, digeri potest
cum strupo de fumo terrae et Violis in asi) minus. Et valet in v traque istarum Euccarum rosa tum et Violaeeum, et oXi-Zaccara non valent, si sit malitia anhelitus as et . Tamen
quia illi sirupi sunt inultum spissi et abominabiles et sήλ fiat