장음표시 사용
41쪽
cxvs A in hoc canone, et melior earum est ultima in proposito cum modo ministrandi, ibi ab AvICENMA posito etc. Circa vestigia variolarum et morbilli. In hoc quidem Valent posita ab AviCENNA in littera tam simplicia, quam composita in illa 4. fen. tractatu r. Verum ad pulchrificandum faciem fiat aqua, quae sequitur. P Radicis pedis vituli, rad. serpentariae an. j. florum fabarum fit β. conquassentur et ponantur ad alembicum, additis aqua rosarum, aqua limonum, fiat aqua, cum qua lauetur facies. Ad idem unguentum. P sarco collae, amidi, draganti, glassiae i. Vernicis, cerusae, litargiri, masticis an. Ssῖ. unguenti albi camphorati, unguenti citrinian. quart. j. Vnguenti Disci j. aquae ros . quart. s. incorporentur omnia in modum Vnguenti, cum quo facieS Vngatur.
Item ad idem. Asiungiae gallinae, affungiae porci recent. an. 8 i. mucilaginiS, draganti, gummi arab. an. Sjjj. aquae sto
rum fabarum, aquae limonum, an. 21ῖ. misce in modum Vnguenti. Aliud Vnguentum. P radic. serpentariae, radicum Cari, Cicerum eXcorticatorum, amidi, cerusiae, saponis gallici, decoctorum in furno in olla noua bene lutata, donec possint puluericari, POreelarum l. portulacarum temperatarum per noctem in aqua limonum, boraginis an fi v. assiingiae po ei recent. Si ij pulueriqentur Pulveriqanda, et misce cum aqua florum fabarum, quantum sussicit. Fiat in modum unguenti, cum quo facieS Vngatur de nocte, et mane, quando stirgit, lauetur facies cum aqua deeOetionis mellis, vel cum aqua, in qua sint coctae Violae, Vel cum aqua, in qua sit distolutum
furfur subtile tritici, de quo, ut superius dixi cap. de cibatione febrium, fit pertomia.
Secretum contriamorpheam. Colloquimida cum decoctio. ne florum fabarum summe Valet, Videlicet tempera cum aqua decoctionis storum fabarum. Item ad idem aqua aluminis propriae vel cuin colloquintida bene delet.
42쪽
32 Contra pustulas faciei. brusci, sparagi, seniculi, an .
Sj. eampliorae, scolopendriae, endi uiae, e Paticae an . quart. j. sumiterrae, boraginis, bu gloss. lapacit acuti cum radice an lib. β. radic. lupuli quart. j sem. melonis, citrulli montani mundian. ῆj rosarum lib. 1S. fiat syrupus, et de isto sumat patiens mane et sero seX coclearia, et totidem summitatum horaginis distillatae per cineratium, et sumat tepidum. Ad idem. florum violar. boraginis, bu glosae, anthos an. st β. soliculorum scenae quart. j. fiat decoctio , in qua dissoluatur casIiae fistul. mundae, mannae, tamarindorum an. ῆ ij. relabarbari electi ῆj. vini albi Sij. cuecari quart. V. fiat syrti pus clarifica. tus parum, et sumantur de isto syrti po coclearia Xq. de duobus in duobus diebuS eum Vitro aquae calidae usque ad consumptionem. Et Valet Unguentum ad idem. sanguinis porci recenter e Xtracti, baccarum lauri an . Sij. sulphuris, ar-. genti vivi extinctian. iij. cerusae fis I. litargiri S β. aceti boni rubri j. camphorae kj. olei ros. quart. β fiat unguentum, et cum isto unguento calefacto ungatur sacies in introitu lecti, et in mane abluatur cum Vino albo tepido, et sic fiet cura ete.
43쪽
, MICHAELIS SCOTI DE PROCREATIONE ET HOMIN S PHISIO NOMIA
OPUS M. CCCC. LXXVII. CAP. X. Si nascatur in decimo mense, bene euadit, quia tunc regnat Mars, et eX suo calore compleXionem eiu S confirmat in melius, cum inueniat creaturam bene completam et determinatam.
Item nondum est, quod propter illud menstruum, quod mi. scetur cum diffuso semine conceptioniS in cellula matricis, Oportet de necessitate, quod quilibet homo, natus tempestiue aut tarde, habeat quattuor passioneS ineuitabiles f variolas, siu- rotas ' 9, fer fas ' et scabiem humidam vel siccam. - Item sciendum est, quod si de menstruo satis fuerit in conceptione, ipsa creatura in sua vita satis habebit de praedistis quattuor passionibu S, et e contrario. Sciendum, quod Unaquaeque passio illarum est purgamentum humorum illorum, quibus effectum habuit materia pri imitiua, Vnde Variolae, sicut et scuro lae etc.
significant purgamentum sui electu VII.
) Plures praeter hanc extant libri editiones , v. c. LipsParis. Iso8 8.h rancos. I 615. I a. et additus est ed 'mstol. Atertinia gui De Secret. Mulier. Dicit auctor, se compilus se librum phvsio. gitomiae ad preces D. Federici Romanor. In eratoris, et paullo post Imperator, inter cetera, quibuS te OPortet esse sollicitum. es j cientia boni et mali cet. Qui cum a. I 25 O. die IS. Decembr dylenteria correptus obiit, satis liquet aetas, quo ScotuS et vixerit, Et scripseriti
44쪽
De pusu Iis faciei et variolis. Ad pustulas faciei et variolas delendas accipe Svj. mellis
desipumati et ladiis ficus, et succi mali terrae an . Sij. 1sta tria Commisce sit liter , et in malo terrae concavo mitte, et illud super lentas prunas bullire facias, et puluerem imma adde. tartari vini albi, sinapis albi an . Sij. piperis albi, alluminis auccarini an . Sj. boracis Si j. o libani puri, ossis sepiae an . Sij.
Ista omnia pulueriZata in tali liquore mitta S, et diu inco Pora. et V siui reserua. Et cum opus fuerit loco prius calefacto, ad ignem inunge. Cum autem Pustulae erePuerint, unguento albo inunge, sed Pro aceto Pone aquam rosarum, et Pro oleo communi oleum Violaceum. Fit ausem Unguentum
album sic. Accipe matticis. Olibani an Sβ. litargiri, plumbivsti an . Sj. cerusiae Siij ista omnia tenantur et pulueriZentur dili
D Roporatur in Cyrurgia Guidonis de causiaco. Et rurgia Brunt. Theodorici Rolaum Lanfranci Rogerii Bertayalie -- Venet. I 9S. f. in sine log. Explicit liber qui dicitur KOlanditia, sub quo nomine passim citatur. SecutuS Vero RotanduS, Vt ipse ad calcem operis pag. 16o.b profitetur, est in OmnibuS sen ii et litteraturam Roge rit, i. e praecepta retinuit, Vterque Vero iudice Guidone de Cauliato, Pag. a. b.b Arimas libysSisecrateS in Chirurgia faruerunt, et mulsa empirica in eis miscuerunt, quorum OFera Tmarata fuit chirtirgia. ee dimissa in manibus mechani orum. ViXit Vero ROg fraus , medicus
Salernit anus seculo Xll. Vt Coui iugis Antiquit. Acad Dur il l. p 1os. ed Heuman videtur, et Asiandus see. XIll. Cf Eloy Diction. voe. ROIaud p. 9s. T. t V. Sed salsus est HallerHS i Bibl. Chirurgi T. I. p 1 s. 3 si eius libros dicit at verbum eX Rogeris exscriptos. of ipse quidem sub sinem fatetur, dubitat etiam, utrum magister Rotandus et Rolandimιs iidem sint, nec ne. Equidem affirmarem, etsi liber non ad manus est, nomine Eoi di ο commotus.
45쪽
diligenter, et conficiantur sic. Acetum purum iiν mitte, et praedictos puluereS cum oleo mistendo dii tempera , postea de aceto aliquantulum impone, et iterum misce, et postea de oleo, et deinde aceto, et ita vicissim ponendo modo de isto, modo de illo diligenter incorpora. Signum vero perfectae decollionis est, quando ipsum Vnguentum aequaliter liquidum est, et aequaliter discurrit. Valet autem hoc Vnguentum ad multa, quia valet ad pustulas, quae fiunt in facie ex flegmate sali, et ad impetiginem, et serpiginem , et ad mitigandam arsiaram, quae prouenit ex corruPtiS humoribus, et ad scabiem ex flegmate.
CHIRURGIA TRACT. VI. DOCTR. I. CAP. Ill. PAG. sa. a EDIT. VENET. EUIT. LUGD. 1572. 8. PAS. 3as. De morphea, serpigine - et aliis infectionibus cutis.
De varriolis et morbilis, et desudationibus, et planta nostis, quae sunt bothores parui in membro plurimi sudoris. Quantatum autem ad Vestigia variolarum, infra dicetur in facie de ei
Edita vero est chirurgia a. ῖD. in praeclaro studio montis pwpulaani, cum seneX esset. Vnde tempuS, quo auctor Virierit, satis con stat. Fuit suo tempore chirurgus longe doctissimus , Magister iumedicina, Parisiis, Bononiae et Monipelli studiis operam nauans Lugduni artem exercens, AVenione Pontifici S taementis Ul. et V, baui l . medi cus et capellanus commensaiis a. IJ63 per errorem scriba or 63. l testis locuples, usque are AVicennam omneS nullse physicos 'mutet chirurgos, vir magnae te et ioni S Et eXperientiae, strenuus artisset memorans duas sectas suo ten 0re adhuc NigenteS, logic9rum vide licet et empiricorum, magni habitus 'b Fasispio, Nan Horare, Coui iustis
46쪽
TRACT. II. DOCTR. I. CAP. I. PAG. II. a. De apostematibus, pusulis et exiluris
Pustulae enim sunt parua a postemata et eXiturae coniunctae aut separatae , Ut glandulae et variolae seu bothores. Sonant tamen magiS proprie de Uenenosis, Ut dicit HEN uicus, et ambo carnem et cutem quodammodo comprehendunt, Vesicae Vero cutem silam. Caussae autem coniundiae apostematum et pustularum sunt materiae, quae in particula sunt congregatae et in cuneatae. Iudicia pustulorum in capitulis propriis dicentur-
TRACT. Us. DOCTR. II. CAP. II. PAG. 36. b. Ad variatas et ad cicatrices it artim. Ad variolus duplex reperitur regimen, uniuersale de digeta et euacitatione, quod pertinet Phy sicis, particulare, quod
est quadrupleX. Primum, quomodo eX r8huntur eXtra, Vt materia mala non remaneat intra . Secundum, quomodo praeserua tur membra aliqua eXtrinseca Vel intrinseca, quae propter ipsas periclitantur. Tertium, quomodo pustulae rumpantur , postquam sint maturae. Quartum, quomodo con lidentur , Ut non remaneant Vestigia mala. Primum completur cum quibusdam potionibu S, quae fiunt de lenticulis et si cubus et croco, et cum in Volutione Panni rubet, et cautela afrio ore et Vento. Secundum com Pletur, quantum ad oculos, cum collirio aquae rosarum et croci; quantum ad nares, cum agrella et aqua rosarU ς Uantum ad guttur, cum dyamoron; quantum ad Pulmonem, cum dyadragaganto; quantum ad intesina, trocisti de spodio, et id genus. Tertium completur , quod pustulae rum Pantur cum forpicibus remo uendo modicum de pelle, ne reCludamur. Quartum, quod non scalpent se, et sinapigentur eum farina lentium, fabarum,
47쪽
lupin0ram, orobi, litargiri, cerusia et aloes. Post desiccationem Vn atur cum Vno uento de Iitar iro et cerusa cathina δε-
cto cum oleo de lilio . et axungia anni aut gallinae, et cum lito Rasis. R litargiri nutriti, radicum arundinum, ossium Vetu'storum, farinae ciceris, ri Zi, seminis melonum mundatorum, been, costi, an . Haec omnia cum mucilagine senu graeci et seminis lini commisceant ut , et ex hiS facies epithimetum.
VIIlI. GVILIEL MI VARI GNANAE OPUS DE VARIOLIS ET MORBILLIS
De cura variosarum et morbillorum. Nos autem non posuimus curam febris sanguineae, quae
dicitur sinocha, nisi propter facilitatem suae curationiS , in
D Inscrib. liber: Guillelmi nari gnavae - ad omnium interiorum et exteriorum partium morbos remediorum yraeli in et ratio utendi eis pro circumsantiarum varietate. - De curandis morbis tam parti cularibuS, quam uniueryalibus Lib. X X. De febritim curatione Lib. II. De apossematum vicerumque differentia et cura Lib. V. De Venenis Lib. lli. De faciei totiusque cor oris mundiscatione Lib. VIII. B l. per Henrichum Petrum. II. f. a. - in calce leg. Guil. Varignanae Medici Librorum de curandis morbis finis. Vixit ineunte seculo X illi. et iudice Conringio ntroduet. in Mesdici n. p. IOI. ed. Hal.)fuit Iudaeus vir magnae eruditionis, sed erra iste videtur Conringitis, cum Ortandas Noti κ. degli scriti. Bolognes. p Ι 8 .ὶ eum 3. I 3οψ BO-noniae consulis dignitate ornatum este scribat CL Linden Renotiat. p. Aloy vero Diction. p. 479. T. t V.) eum vixi s e demuti seculo XV l. itatuit, Barthol. Varguanae filium. lam vero hic fuit unus ex medicis latino - barbaris, Bononiae sub finem seculi Xlli. clarus Ortond. soli Zie p. 7o. debuit ergo aetas pius incidere in seculum Arabicorum x illi. Utiam ex orationis genere et si lium remediorum commendatione idem conieetare possumus.
48쪽
qua etiam medicus satis rudis errare non potest. Nam solaphlebotomia ducendo ad sincopina, sit VirtuS et aetaS sustinet, curatur. Et noS quidem multos Phlebotomatos ad sin copim, subito et perfecte illam curauimus, sed curam variolarum efmorbilli ponemus, quae sequuntur illam febrem, non quia posssumus ponere aliqua simplicia, maxime praelaudata in eis ab autoribus, sicut fecimus in aliiS morbis. Et nostra fuit intentio prima sic intendere in toto opere, sed Vt opus istud magis perfectum eXis ut, et licet quidem sint dicta communia, quae
scribentur, attamen longa eXPerientia sunt Vsirata a nobis, ut prorsus confidamus in eis. Dicam autem similiter de eis, sicut et autoreS medicinae fecerunt, quoniam materia est eorum una licet varietur in forma, erit eorum similiter Vna curatio. Eorum enim materia, Vt diXit ISAAC, est materia aequisita in matrice in generatione foetu S, quae diutiuS est seruata, tanquam sit perflua, in locis aliquibus iuXta cutim, post modum
vero mota concursu aetas iS a continentibuS cibis et potibus, et motibus, et quietibu S, somno et Vigilia etc. agitur a natura , ut eXPellatur a cor Pore , quare saepissime accidunt in senatibus et pueri S , minus Vero iuuenibus , senibuS Vero nunquam. Aut enim tanto tempore latere non Possunt, quin moueatur,
aut si latet, adsuefit ei natura, Vt non de illa curet, nec agi tet illam ad motum. Dico ergo, quod si medicu S cito succurrat, antequam variolae vel morbilli appareant, et illa Cognoscat futura per signa nota, quae sunt dolor capiti S in initio febris, rubor fa eiei, turbulentia oculorum, lachrymae, grauita Scapitis et to tius corporiS, tremor in manibus, sternutatio , pectoris asperitas, timor in somno, Vo eis raucedo, Punctio in pectore, aesi ibi essent acus insiXae, tunc Phlebotomet aegrum, aut scala pellet eum, secundum quod Virtus et aetas consentiunt, et se eundum hoc multitudo sanguinis eΣtrahatur, et diaeta utatur
49쪽
tenui, sicut sola ptisana hordei et lentibus: Sint autem lentes a cortice suo non lotae, si ventris adest stypticitas, aut sinteXcorticatae, si ventris adest lubricitas. Sit autem potus Uinum granatorum cum aqua, aut aliquiS syrii pus stypticus, et sumat infirmus ex his trochiscis. P Pulv. ros rubr. spodii an aboli armeni, gummi arabici, an a Sij. succi berberis, succi su mach ana Siij. seminis acetosae exeorticati Siij. balaustiae Sij. fiant trochisci, quorum quilibet sit Sj. et sumatur cum aliquo rob styptico, aut cum decoctione alicuius styptici. Dosi S mane et sero VnuS eX partibuS binis ante coenam ; Sic enim cum auxilio Dei prohibetur euentus eorum, et febriS sanatur, aut eorum erit eXitu S PaucuS. Si vero variolae aut morbillus iam sint, cum medicus aduenit, tunc neque phlebotomia Vtatur, neque trochiscis praedictis, sed aer calefaciendus erit, et in firmus cum panniS calidi S eoopertuS maneat, et eorum iuuetur exituS. quod fit cum apOZemate huiusmodi. Rec. Ficuum, lentium eX corticatarum, passularum, dactylorum ana, coquan tur in aqua et colentur, et eX eo multotiens sumatur in die, et si febris non plurimum molestat, addatur ex semine foeniculi et lactucae ana, cum alii S. Clam autem omnes e esti sunt et
nasturi, runc exsiccentur, et iuuat in deco Esione eorum aqua salsa, cum ipsa lauantur, et superaspersio pulueris orygae aut cum radice Cannae aut eum farina mi ii, quae exsiccant Velociter, quando conficiuntur cum aqua rosarum, et liniuntur, et aqua decod ioni, ficuum, et saliS. et furfuris orygae valent in hoc casu. Cum autem sicci sunt, et cortex factus ti , tunc se epius in die ungantur corticeS cum oleo tepido cum cotto, doneComnes corticeS cadant. Quod si eX principio Variolae vel morbilius appareant nigrae, Vel Virides, vel liuidae et durae, furgiatur ab eis, quia mortales sunt.
50쪽
De praefer Insione membrorum, in quibus esi trubium, ut Uaristae accidant, et cura earum , s Umerint. Dico, quod potissime circa tria membra n OS Oportet intendere, in quibus si morbilius vel variolae accidunt, est magnum periculum. Et haec sunt oculi, nares et guttur. EX eorum enim prouentu ad oculos perditur visi S frequenter, aut oculus albugine de foedatur. Si vero fiant in naribus, obstruitur meatus olfactus. Quod si fiant in gula, erit suffocationis periculum. Praevidemus igitur oculis Cum passione, alias positione eorum, quae materiam prohibent ad ipso S decurrere, de quibus anu ita sunt dicta superius, Verum usitata,Vtilia et eXperta sunt haec, scilicet aqua ros. CollyriZata Oculi S, et maxime, quando in ea dis luitur sumach aut coriandrum tritum, et quidam addunt cortices oTanatorum et similia, imo et succus eorum in oculis immissus est utilis. Succurrimus cum gargarismate facto ex aqua et aceto, et deglutitione eiuS quandoque, et non dubito, quin frigida, styptica et repercutientia materias a gula sint utilia gargariZata, de quibus supra capite de angina est dictum copiosiuS, et eadem eliam, quae guttur Praeseruant, etiam nares praeseruant, si attractio earum fit Per nares. Si autem appareant esse in oculiS signa Variolarum, Vt puta in nigro oculi appareant, sicut alba, et in albo ejuS appareant. sicut rubeae, tunc est Praece Plum, Vt oculuS aqua calida Vaporetur, et deinde immittatur e X salinuri vel sile aliquid. Quod si fiant in naribus Vel ore, inungantur Vnguento facto ex oleo violato, tragacantha et cera alba, Mui ilago autem granorum