Rudimenta arithmetices breuissime, & summa cum luce conscripta. Authore Iohanne VVolphio Hersbrugiense. Item radicum extrahendarum, & progressionum arithmeticarum methodus, ..

1쪽

v. h. b. 22

Noricae I 'uti A Ntigili numerure ebant L missa moax Artibus abfuerat longius ingenuis, Nec quos nunc placeat meliori nomine nobis Qui nihil omnino suam numerare ficiat, Tu tamen ut studiis numeros melioribus addas, Sitis tui mores cam pietate boni.

Ergo hic deduntur Latii hermonis Arithmi, Qui dent Teatonicis posse carere scholi I OEAN.

2쪽

de Lectonoperam interpretaturos siclo, incusantes me eum esse, qui uelit optima optimorum

puerorum ingenia, adnescio quas nugas mercato- rias transferre,quum tamen meus animus longela

teque ab illorum sententia dissentis . Haec enim, qualiacuns tandem sunt,non in id conscripsimur, ut ueta puerit ingenuis persuadere ad negoci mirum consortia anietos ese adplicandos hed ut luceret nobis improvidos nonnullorum fallere parentes,qui adducti,nescio quas e lucelli iniqui, optuma ingenia filiorum pessimis artibus dedunt. Sub eo quos praetextu nobis ex nostris ludis literari' citius eosdem eripiunt, quod nos (ut ipsi dictitant Arithmetica non doceamus, quibus instituti, olim

commodius sacere mercaturam queant, Placuit igitur nobis cum debrantibus aliquantulum det rcre,et phaecsubcF-s horis collegimus. Quae cerate non admodum hic laudauero Quae enim uulgus Arithmeticyram Praeconita veterum adiungit, em A , - emo

3쪽

x Hem interfectores optimoram ingeniora, a d ci me, quae hominum ess audacia, in Arum Arithmetica transscribunt, Quasi uero illi principes litercrum de mercatorum uulgo, quom plerio quibus ius truncis fiunt stupidiores, adeo holiciti fulsent . At dicat aliquis,Num haec nullius sunt prec is eter te ipse quos permagni astimo, utpotes me quibaveram literarum noticiam,nemosis mea fert opta

nto se adsequuturam sterare posit , verum his e s

holis pueros tradere, ita ut nihil praeterea addiscant, at , in iisdem ut omnem aetatem conterant, extrema mihi insania esse uidetur. Vt enim nemo non de eo pictore rideret, qui unam tantum arborem pingere norit,ita quos is ab omnibus inremm ritissimo ridetur,qui mentam lore illum aetatis , in nugis Arithmeticis tantum contriuerit. Ex quiabus certe pueri nunquam piirtutis discent amorem ,

ut e diuersis uocibus chorus, sic quos verae eruditio solidas uirtus uariam disciplinam mixtura constant,Porro hunc nostrum libellum, in qu tuor praecipue parte, divisimus, Principio species . mitta

4쪽

nuriis Postea, pecuniae, argenti,auris permulctionem.Postremo locietates mercatorii. Idus quoad eius feri potuit,brevisime, sequutus in hoc siententam Ilorarii dicentis et Quicquid praecipies,esto breuis, ut cito disti Percipiant animi dociles ,reneanis fideles, Illinc vero primam meum partum tibi, Candide lector, quisquis eris,placuit dicare, uti cognoscasan

quid Fei in me adolescentUt reliquum, quaesori is posthac'cturus sum, de integro jectanda

(ut Comicus ille noster inquio an exigenda sint tibi prius. vale, Norembergae e schola Sebaldiana s. Calend.Septem. Anno a Christo nuto . x D et

Attam in intestris,quam in mi

5쪽

ce uero su bus omnis numerus scribitur sunt dracem,ut Os scdis odio. Nouem priores significatiuae dicuntur,decima uero nihil omnino simgnificat ei praeposita caeteris,illarum significationem auget, di ripastu nulla nuncupatur, Num rus autem tripartitus est,Digitus, qui minor est denario,vix as dis Articulus, qui in denas parteis aequales,nullo redundante, diuidi potest, ut Eo ao so o 6o so dic . semperque in fine nullam hsset Compositus, qui digito articuloque

meratio potissimum sita est in potestate figurarum

di pronunciatione, Potestatem quidem locus maxime indicat,primo enim loco, qui ad dextra est, figura pos t. ( .gitur enim hic sinistrorsum, more Arabum, qui huius artis primi inuentores fuere se semel tantum representat secundo se decies, tertio se centies,quarto sie milliessupra quam punctum , quod millenarium repressentat, ponimus: iterumsin eadem Sc incipimus, Figura primo loco possi siem ita , secundo se decies , tertio sie centies,

6쪽

ARI TEMETICE A qPro 'timem uero incipimus i Pipea,progre

dituri extram gersas, di toties millenum Amminat, quoties puncta habet ,ut sim' - , , i s s di Dextra. Hoc est,noningenta quatuordecim millia quingenta sexaginta septe-Item M,T- Cicero Accusatim num in C . Verrem III, hunc Mem et sita si modo exemplar non fallit, non enim memini meus iam cos mile legere profert,mille quingemta quadraginta quins millia quadringentos hed cim nummos,Nam apud ueteres (ut Plinius Secindus lib., .admonet non fuit numerus ultra centum millia: has di hodie haec multiplicantur, aliis pirum dicuntur,lit. xo oo oo o, hoc e , decies enim millia.Potuisset igitur Cicero superiorem numerum ita proferre,quindecies centena quadraginta quins millia dici Quemadmodum quos eodem loco hunc i,ss is protulit, vicies d centa triginta quinque millia quadringentos sed cim numos, quod dixisset bis et uicies centena, nisi habuisset minores summas addendas inivropterficias tales numeros, s excedui centena millia, he per per aduerbia proferri, modo excedant den riam , Nemo enim dixit fertita aut octies aut a A ni s

7쪽

RvDIMENTA

mes centena millic sed hoc per exempe alchorum probandum e .Esto igitur side Macrobi num primkm,s od inuenitur in somnia Scipionis lib-I. .. s h o o o o quodsic exprimit, quadragies octies centena millia,er subiungit, quibus duplicatis erunt nonagies hexies centena millia .

Idem eodem loco. i o x dico o o o , hoc ect, tre

centies centena millia, di insuper centum septua ginta millia,dixit. Plinius item libro hecudo hunes di s o o o protulit, octuagies, heu octogies nam utrans eo loco reperitur quinquies centena septuaginta octo millia passuum . Idem libro xi . hunc xo ooo oo oo millies centena millia fiefertium dixit-Non ut nostrates nunc centies mi liri mille Festertium,quae ratio cum latinorum pro nuinciatione minime conuenit. Sed ut ex nostro penu quos . quid ad cumus,hoc esto exemplum,ssasso oxco. Iloc est, tricies quinquies millies ducenties quinquagies quinquies centena millia centum di hexaginta minuta.Tot enim numerantiar a condito mundo, hecundum Eusebium

er Orositum,cs ad proximum supra si quimili

fimum uicesimum octauum a Christo nato annum. Qui plura exempla uult, legat Plinia praecipue

r tamen

8쪽

iam lib.1 cap ios . Et Budaum de Asse , eius poetibus, Nobis satis in haec utcuns admonuisse, modo uideas quam quidam hactenas prommcuam do aberrarim.

IN unum numerum complureis redigit.Ordines numerorum sic ordina, ut minor non modo hic, sed di in omnibus Feciebus maiori subscribatur, ita, ut prima minoris perpendiculariter fit sub priama maioris, em secunda subsecunda dic sub quibus lineam ducas, ac primas adsie addas si digitus ex tali addititione excreuerit, scribe illum in pera pendiculo sub lineam , Si articulus,cistam,alteram fecundis iam additis adiunge Si compositus, digiatum eodem modo lineae subscribe, articulums quentibus proximis adbit sic quidem in primis. eadem uero quos ratio est in secudis,ten f, quari sue. At ex ultimarum additione quicquid pro uerit,totum id sub lineam scribas necessum est,ut

A , PRO

9쪽

Ru DIMENTA

PROBATIO. AN recte. Aderis,per septenarium ita probabis.Incipe ab ultima penultimas semper

enim duae coniunguntur superioris ordinis , Quae s numerum hic subsicriptu ,scilicet di x M as sy a gyri csvo νγ si si sa essecerint, proba - . tio istarum erit nulla seu cista, ut uocant : se munus,quere quis nam postorum numerorum proxu

mo tuo inferior fit,eius . adsuum distantia i

Iarum duarum comprobatio erit, Quam cum teratia i me iterum coniungito,at , consimili via expenZito,ust dum ad primu peruenias,cuius probationem in angulum crucis dextru ponas obtusum .

Deinde hi numerosi, ordine addendos itidem feceris, probationem in angulum alterum sim arauersus ponito, Post,figuris obtusiorum .dsi additis , biectos septenario quoties feri potest, rex Eum in fiseriorem acutum scribito.Tandem, examinais figuris productis eadem figura in inferiorem venerit, haud aberrasti, Nam, quotiescunq; acuti anguili earundem fuerint figurarum,haud cae

10쪽

ARI TEMETICES.

sv BTRACTIO M umerum a numero subtrahit . Ordines ut in 1 ri proxima stributuri re subtrahenda quoque prima inferioris a prima superioris, Linfrarior uel minor,uel aequalis, uel maior superiore. Si minor, scribe illa ub virgulam,q Uuperior excedit, si aequalis, cistam, Si maior,quoniam maius a minori non potest subtrahi,mutuanda erit unitas a proxima snistram uersus : quae ad tuam relata, denarium ualet,ab illo denario deme tua figuram, et residua adde illi quae minor erat, quam abi qua poterat feri subtractio , ic additas lineae fluta scribas , Quod si uero proxima, abs qua sumenda unitas,unitas tantum esse umenda illa, diem loco imaginari cistam oportet,si autem non Agesicatiua,ito dum talem inuenias, di ab illa unitatem aufer,inred, o supra omneu figuras nihili per rustisit Anoi manu pribas, praeter suum super eum lo

cum,